No. 5471
Woensdag 19 Augustus 1903
1
28 ste Jaargan
HDagBlaó voor tSfëooró- on Suid-fJiollanó.
De nieuwe Paus.
cfflacjóa <%ufilanè,
8U1THNLAND.
if
BUREAU St, Jansstraat. Haarlem
2,90
0,03
X.
Frankrijk.
Zwitserland
Italië.
Duits chland.
Kerkvervolging in Frankrijk.
De opstat d in Macedonië.
ABONNEMENTSPRIJS.
Por 3 maanden voor Haarlemf 1,20
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post 1,50
Voor het buitenland
Afzonderljjke nummers
Dit blad verschijnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
Hoof dredacteur-Directeur W. KÜPPERS.
PRIJS DER ADVERTENïIEN.
Van 1—6 regels50 Cent
Elke regel meer71/»
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
AöITE MA NON AGITATE
Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Génerale PuhlicitéEtrangère
G.L. I) ADBE 8f Co JOHN., F. JONES Succ. Paris 31 it's Faubourg Montmartre
Trouw en zoo uitvoerig als onze
plaatsruimte toestond hebben w|| onze
lezers op de hoogte gehouden van alles
wat de verkiezingen verheffing van Z.H.
Paus P i u s X betrof. Thans zjj bij ver
nieuwing uiting gegeven aan de gevoelens,
welke de Pauskeuze b|j ons opwekte.
In de eerste plaats een gevoel van
oprechte vreugde over het feit der keuze
zelf. We waren zoo gewoon aan 't lang
durig Pontificaat van Paus Leo XIII,
die zoo zegenrijk en bewonderenswaardig
regeerde, dat onwillekeurig weemoed ous
aangreep bjj het overljjden van Z. H.
Zoo vol trots waren we over de eminente
gaven van den vorigen Pontifex, dat we
oprecht treurden over zijn heengaan.
Zoo veilig gevoelden we de Kerk onder
het wjjs bestiar van Leo XII, dat we
kleingeloovigen als we ons soms be-
toor.en een oogenblik bezorgd ons
afvroegen, hoe hg op waardige wijze
zou zjjn te vervangen. Maar die bezoigd-
heid vatte geen post in ons hart, waut
we herinnerden ons terstond het onver-
anderljjke woord van Christus, die altjjd
met ons zou zjjn. Met vertrouwen zagen
wy den uitslag te gemoet van de keuze
der kardinalen, wier hooge vergadering
immers plaats vond onder voorlichting
des H.Geestes. En reeds die keuze ver
vulde ons weder met trots, wjjl zjj
immers voor het oog der gansche
wereld aantoonde, hoe onfeilbaar zeker
de opvolging der Plaatsbekleeders van
Christus geschiedt. Waar ter wereld zal
men het aanschouwen, dat de verkiezing
van een machthebber zoo onverdeeld
wordt toegejuicht door allen, die den
gekozene hebben te gahoorzameo. E<>n
deel der Kardinalen mocht al op een
ander uit hun midden hebben gestemd,
terstond na den uitslag vereenigden zij
zich eendrachtig in huuhuldebetuiging aan
den nieuwen Paus. Aldus handelend ga
ven zy een weerspiegeling van den gtest,
welke alle ledematen der Kerk bezielt.
Immers alle Katholieken zonder onder
scheid buigen het hoofd voor den Op
perpriester, die den Troon van Petrus
besteeg, Geen wanklank werd ergens ter
wereld vernomen, zoo dat de Kerk vau
Christus den andersdenkenden weder een
heerlyk schouwspel van eenhei 1 heeft
gegeven.
Zoo geett deze verkiezing inderdaad
reden tot groote vreugde om het feit
zelf, dat wjj we Ier konden zeggen «Ha-
bemus Pontificem.» laar ook om den
FEUILLETON,
Vervolg).
58.
In een hoogst onaangename stemming zat
Hortense van Eschen dien morgen bij de thee.
Zij was gisterenavond in een gezelschap ge
weest, waar zij tot hare grenzenlooze ergernis
vernemeu moest, dat de praatjes over René
Flemming en Magda Ruhland een hatelijk
karakter aangenomen hadden.
Mevrouw van den Busche zei het ronduit
dat hare dochter niet meer bij Magda mocht
gaan schilderen, voor men nauwkeurig wist
wat er vau de zaak waar was.
Hortense had anders altijd hare woorden
klaarals zij iemand verdedigde, kon haar
tegenstander er zeker van zjjn aan het kortste eind
te (rekken. Maar hier bleef hare kra-ht om
te verdedigen gebonden. Het was immers
waar. Rene en Magda hadden iu dat Zwit-
sersche dorp arm in arm de bosschen door
kruisthet viel ook niet te ontken en, dat
iij in Le poicfaburg op verscheidene namid
dagen wandelingen ondernomen hadden, ver
buiten de stad.
persoon der PauBen gevoelen wij bljjd-
schap. Wie toch werd thans tot de
hoogste waardigheid dezer aarde verko
zen? Een man, stammend uit eenvou
dige ouders; een man, wiens aanver
wanten nog allesbehalve behooreu tot
de aanzieuljjken in den lande; een man
die een van geest en hart is gebleven
met de zjjnen, tot welke hooge ambten
hjj ook werd geroepen. Dit feit is van
groote beteekeois, vooral in onze dagen,
't Is waar, reeds meermalen is een af
stammeling van een nederig geslacht
opgeklommen tot het Pausschap. Sinds
lang evenwel was zulks niet geschied.
De geschiedenis toonde al aan, dat in de
Kerk ook de hoogste waardigheid voor
teder openstaat, maar de wereld wil gaar
ne zoo iets uit eigen oog zien. Welnu,
dat kan zij thans zien. Een zoon des volks
wtrd onze leidsman; een zoon des volks
bleek door God uitverkoren om Zjjn kerk
te bestieren; een zoon des volks zetelt
tnans daar, wanneer het beteekenisvolle
Rerttm A7ovarum> bereids werd verno
men. En welk een zoon! Al de jaren van
zjjn loopbaan door heeft Pius X met
daden getoond, dat hg meevoelde met de
kriugeD, waaruit hg gesproten wae.Voor
wie in wereldsch aanzien boven hem ston
den was zulks geen beletsel, hem steeds
meer te verheffen, wijl zjj zjjn groote gave
moesten waardeeren; maar voor hen, die
eens naar de wereld zjjns gelijken waren,
js het een reden te meer om met groot
vertrouwen op te zien near den S'osl van
Petrus, die thans wordt ingenomen door
een, die hun ncoden en behoeften kent.
Zonden wjj iederen Paus, door het H.
College verkoren, met ontzag hebben be
groet, de troonsbestjjging vaa dezen Paus
zagen wjj dubbel gaarne, wjjl zjj van
groote beteekenis mag geacht worden in
onzen tjjd. Niet wjjl wg een Pontifex uit
het volk noolig zouden vinden met het
oog op de democi atischo b roeringen on
zer dagenwant ook een graaf J oachi m
P e c c i heefc getoond, de noodeu van
onzen tjjd te kennen. Maar met alle
bescheidenheid mogen wjj tojh als onze
meening ie kennen geven, dat htt voor
de «kleine luyden» een reden tjt trots
is, een der hunnen zoo hoog te zien ge
stegen. De Kerk huldigt het blijkt
uit gansch hst leven van Kardinaal
Sar to de ware geljjkheid en staat
metterdaad boven het aardsch gedoe van
rangen en standeu
Men wjjat nog op deze bjjzonderheden
omtrent P i u s X eersters dat Z. H.
alle kerkeljjke rangen doorloopeu heeft
Hortense mocht zeggen, wat zij wilde en
deze uitstapjes als eene heel onschuldige zaak
voorstellen, men antwoordde baar
Goed, dan moeten zij zich muar verlo
ven, opdat men weet, waaraan men zich te
houden heeft.
Zjj kon niet an'woorden: Zij waren het,
maar sedert eenige dagen is alles uit.
Behalve het groote verdriet dat haar tleze
geschiedenis ter wille van Magda deed, ge
voelde zij ook nog eene krachtige algemeene
ergernis, Pjj verdiepte zich in beschouwingen
over de praatjes, die altijd in een gezelschap
de rondte deden.
Stel het geval eens, dat René en Magda
volstrekt niet in stilte verloofd, maar slecnts
twee menschen geweest waren, die elkander
als goede vrienden schatten, en in een
omgang van elkander geestelijk gewin, voor
hun arbeid b.v., trokken, dan hadden zjj
van dit onschuldig verkeer moeten afzien
Alleen, omdat hjj een man en zij eene vrouw
was.
Hortense dacht er anders over, maar zij
dacht er niet aan dat men ook altijd den
schjjn moet vermijden
Hoeveel innerljjke oua'hankelijkheid was
er toch noodig, meende zij, om te midden
van de groote wereld eenvoudig en waar te
zijn. Hortense had dit haar leven lang
gehad. Als ha r iemand beviel, nam zjj
hem in haar kring op en zag in hem
slechts een waardig mensch niet den man of
de vrouw.
Als men altjjd op de event ueele op
en dus met de practjjk zoowel van het
parochie-werk als van de hoogere bedie
ningen volledig en uit eigen ervaring
vertrouwd istweedens, dat hjj van ge
boorte een wetteljjke onderdaan is van
het Italiaansche Koningshuis. Uit een en
ander trekt men conclusies, onlerscheiden-
ljjk ten aanzien van de Kerk iu Italië
en ten opzichte der verhouding van het
Koninkrijk. Wjj zullen ons daarvan onl-
houden, evenals wjj geenerlei gevolgtrek
king hebben gemaakt omtrent eventueele
gebeurljjkheden in verband met 's Pausen
maitschappeljjken oorsprong. Wij ka
tholieken loopen niet vooruit op de daden
en besluiten van ons geesteljjk opper
hoofd. Dankbaar vertrouwend op de lei
ding Gods en eerbiedig opziend naar den
vertegenwoordiger van het onzichtbaar
Hoofd der kerk, wachten wg gehoorzaam
af, wat Paus P i u s X doen eu gelasten
zal- Christus, die ten alleu tij le iu it Z jjn
stichting is, maakt ous die gehoorzaam
heid tot een zoete plicht en een groote
vreugde.
Alleen deze weusch zjj geuit: Pius X
regeere lang en zij getuige van steeds groo-
tersn bloei der Kerk,
Het proces der Humberts trekt te
Parjjs vesl aandacht. Uit deuopgemaak-
teu inventaris bljjkt, dat de verkoop van
het meubilair en andere waarde 1.244000
franks beeft opgebracht. De verkoop der
vaste goederen bracht 22.00.00 franks
op, nog andere eigendommen 800.000
francs.
Het hypothecaire passief, dat 4.050,000
wa9, bezwaarde de vaste goederen. Ds
«syndics onderzocht het wissel-ver val-
boekje, dat een totaal aanwees van 700
milhoen Het nominale passief was 117
millioen, het werkeljjke ci-rca 50 mil-
lioen.
De Zuricher zjjdefabrikant H e n n e-
berg heeft in het nuer van Constinz
bjj Schacheu een moderne paalwoning
laten bouwen. Dit curiosum ligt een zes
tig meter van den oever en is een getrou
we navolging van de paiihut, die zich
iu het «Landesmuseum> te Zurich be
vindt. De wanden bestaan uit rijswerk
met leem bestreken, de grond uit leem
en het dak uit geperst stroo. Een gale
rij van anderhalf en 2 meter breedte om
geeft deze woning, dis gemeubileerd is
precies als haar model. Tot wandversie
ring figuren met ossenbloed en houtskool
geteekend en tot vensterruiten varkens
blazen.
pervlakte blijven moest, dan was het immers
onzin en tjjdverkwisting onder menschen
te leveu, en het leven kreeg veel overeeen
komst met de stille a'zonderiug van een
kluizenaar, zeide zjj menigmaal. Opper
vlakkig beschouwd zijn de menschen bijna
alle hetzelfde. Zjj komen uit den smelt
kroes der beschaving. Eerst als men tot
de persoonlijkheid van iemand doordringt,
loont het dikwijls de moeite met eenen
man of eene vrouw keunis gemaakt te
hebben.
Dikwijls maar in den grond der zaak
ook zeldzaam genoeg.
Te midden van haar schitterend levea,
was zij dikwijls als 1 iogenes, die met een
brandenden lantaarn over dag menschea ging
zoeken In René Elemming had zjj er eenen
gevonden.
En di n moest zij nu misschien verliezen.
Nu hij zjjne verloving met Magda verbroken
had, ken Hortense hem niet goed met hare
vriendschap blijven vereeren. Zij was eene
vrouw, die zich over de vooroordeelen der
wereld heenzette, en hoewel het haar in heur
hart pjjn deed, den vroolijken, arbeidzamen,
levenslustigen René in haar gezelschappen
niet meer te ontvangen, voelde zij toch, dat
zjj dit de arme Magda verschuldigd was. Zjj
moest de nogclijkheid vermijden, dat Magda
den verloren geliefde bij haar trof.
Het viel haar echter niet in, voor Bené
den staf te breken.
Zjj schatte hem om deze zaak volstrekt niet
minder.
Een nieuwe uitbarsting van den Vesu
vius heeft plaats gehad. De lava loopt
in de richtiog naar Pompeï.
Te Adverno, bjj Catan a (Sicilië), was
de ryke grondeigenaar P o 1 i t i op zjjne
landerjjen, om naar eenige besproeiïags-
werken te zien, toen hjj opeens omringd
werd door zes gewapende roo vers, di j de drie
aldaar bezige arbeiders knevelden en op-
slotej in ee i naburig huis en de hesr
Politi naar diens woning brachten.
Daar verzocht hun gevangene hua,
even te wachten. Hfl zou dan nair bio-
nea gaau en geld halen dat zjj eischten.
Maar de roovers dreven hem het huis ia
en doolden hem met bjjlen, evenals ook
zjjue vrouw eu de keukenmeid, dis op
het gerucht kwamen toesnellen.
Na dien drievoudigen moord doorzoch
ten de roovers het huis en stalen uit
kasteu en laden voor een waarde van
200,000 lire.
De drie veliarbeiders worden verdacht
van medeplichtigheid aan de misdaad eu
zjj zjjri in hechtenis genomen.
Van de roo'/trs werd nog geen spoor
gevondeo.
Bjj een brand in de zwavelmjjnen
van Cantanosetla (Sicilië) zijn 15 werk
lieden om het leven gekomen. Vjjftien
anderen zjjn ziek door het inademen van
schadelgke dampen.
Turkije.
De Turksche Regeering heeft eene over
eenkomst gesloten met het huis Krupp
voor de levering van 32 veldba-
terjjeu snelvuur geschut, bestaande uit
192 kanonner.
Twee devisies van het Russische Zwarte
Zse-sskadsr zjjn inde Turksche wateren
vereenigd eu houden de manoeuvres, die
seeeds iu dit gedeelte van hei jaar plaats
hebben.
Deze schepen verlieten drie dagen ge
leden Ba'.oum, en het is zeer waarschijn
lijk, dat sommige huuner een bezoek zul
len brengen aan de Turksche havens,
aan de kust der Zwarte Zee, zooals zjj
ook verleden jaar daden.
Aan deze bewegiugen moet geen ge
wicht worden gehecht. Wij weten hier
niets van het uitzenden van een Russisch
eskader naar andere Turkscbe wateren.
Iets dergelijks is zeer onwaarschijnlijk.
De Russische keiserljjke familie wordt
den 24sten September te Darmstadt ver
acht.
—De hoogleeraren van de veelbesproken
katholieke theologische ftculteit te
Straatsburg zjjn thans benoemd. Het
zjjnAloys Schilfer uit Breslau,
Albert Ehrard uit Freiburg in
Bresgau, Jozef Schroed er teMuu-
ster en Eugen Muller en Albert
Lang uit Straatsburg, Verder doeeeren
aan de nieuwe faculteitnog twee privaat-
Het vurige bloed, dat zijne aderen door
stroomde, had hem meegesleept in een toe
stand, waarin hij het dierbaarste hart wee-
doet, en het misschien voor altijd verliezen
moest Dat, d.t wist Hortense, bracht zijne
eigen straf mede Zij had nog nooit gezien,
dat het noodlot iets schonk. Ook René zou
moeten betaleu waarschjnlijk meer en
zwaarder, dan hij zich nu nog kon voor
stellen,
Het verlies vau het verkeer bij Hortense
kon hij als het begin van deze straf beschou
wen. Hoeveel leed het {haar ook deed, het
ging misschien niet anders zjj moest ter
wille van Magda ervan afzien. Als hij zich
werkeljjk met Li ly Wallwitz verloofde, was
de reden er voor in het oog van de wereld
gemakkelijk gevonden. Zij kon immers zeggen
eu dat was bovendien de waarheid, dat zij van
deze Lilly niet hield.
René scheen overigens zelf zoo iets te ge
voelen van de noodza elijkheid om haar huis
te vermijden.
Hij had haar gisterenavond eenen brief
voor Magda gezonden en ei.n paar regels voor
haar er bij, die Hortense zeer ongerust maak
ten, want ze waren onderteekend, //Uw altijd
hoogachtende en dankbare//. Dit woord dank
baar werkte op Hortense's zenuwen. Hij was
was een van de weinigen ach: zooweinigeu,
die het woord dank baai heid nooit in den
mond nemen om er mede te schermen, maar
van wie m?r. met volle zekerheid weet, dat
zij in huune ziel diep en innig gevoelen,
wat dit woord beteekent. Als Hortense hem
docenten. Michael Faulhaber
uit Wurzburg en Franz Walter
uit Muncheu.
De minister Combes heeft weer een
paar heldendaden laten verr.ehteD, door
te beletten dat de geloovigen hunne pro
cessie hielden ter eere van O. L. Vrouw
te Duinen te Duiukerken.
Men weet hoez er daar Onze Lieve
Vrouw wordt vereerd waarvan
het beeld eenmaal 'sjaars naar de St.
Eloyskerk gedragen wordt. Het volk is
ten hoogste verontwaardigd over bet ver
bod. Twee escadrons dragonders zjjn te
Duinkerken aangekomen om den rond
gang der processie te beletten.
Te Vichy zijn Donderdag de kapel en
het klooster der paters Lazarist an geslo
ten. Uit het klooster der paters Oblaten
vanSion warden twee oude priesters, waar
van er een ziek was, met geweld op straat
gejaagd. Verscheidene brigades gendarmen
en eea bataljon jagers waren met de ge
weldpleging belast.
De Bulgaarsche Regeering werpt de
beschuldiging van zich al als zou zij
den opstand in Macedonië in de hand
werken of steunen. Zjj heefc een nota
tot de M igendheden gericht waarin een
dementi wordt gegeven aan de bewerin
gen dat Bulgarjje den Macedonischen
opstand heeft gesteund door het zenden
van beuden naar Macedonië. Een onder
zoek zou aan het licht brengen dat de
tegenwoordige opstand uitsluitend te
danken is aan de behandeliog van de
Christelijke bevolking door de Turksche
autoriteiten Da nota handelt afzonder
lek over elk der vilayets Salonika, Mo-
nstir, Uskub eu Adrianopel en geeft
een laiga opsomming van de misdrjjven
door da autoriteiten gepleegd, zuoals het
verbranden eu plunderen van een aantal
dorpen, het folteren en dooden van boe
ren, het in de gevangenis werpen van
menschea zender dat zij iets misdreven
of van iets beschuldigd wareti, het mis
handelen van vrouwen en meisjes, het
in massa gevangen zetteu van Bulgaar
sche notabelen, priesters en onderwjjzers
en het sluiten van kerken en scholen
gedurende de laatste drie maanden.
Turkjje, in plaats van stappen te doen
tot invoering der beloofde hervormingen
Dam elk voorwendsel te baat om de
Bulgaarsche bevolking te terroriseeren
en te gronde te richten, met het gevolg
dat deze bevolking, tot vsrtwjjfeliog ge
dreven door de ijdele beloften, tot op-
J stand overging. De nota verklaart dat
daarom de verantwoordelijkheid geheel
en al bjj Turkjje ligt.
- - De oproerlingen beginnen thans
grooter schade toe te brengen aau de
spoorwegen. Vooral hebben zjj 't op de
bruggen gemunt, die niet gemakkelijk
te herstellen zjjn. Op de lijnen die naar
eenen dienst bewezen had en zij was als
eene zorgende moeder voor hem had René
hoogstens daarvoor een kritiseerend of een
koel woord gevonden. Maar zij wist, dat hjj
geen vriendschapsdienst vergat.
In zijn mond had eene verzekering van
dankbaarheid iets van een laatste afscheid.
Het klonk als een vaarwel.
Eu wat er wel in dien brief voor Magda
stond P Alles was toch tusschen hen uit.
Had hij misschien ook erkend, dat de ver
andering van hunne verloving in eeu ver-
keei als broeder en zuster een onding was
en schreef hij nu in dezen zin een laatste
vaarwel aan Mag la P
Hortense zuchtte aanhoudend en overwoog
wat haar nu te doen stond. Want Magda's
goeden naam herstellen ging nu bjj haar
boven alles. Daarvoor sas maar een weS de
hertogin.
Deze moest overgehaald worden, nog tens
persoonlijk naar den toestand van Zjjne
Excellentie Ruhland te komen vragen.
Een jaar geleden was de hooge dame het laatst
bij den ouden zieken man geweest. Dan moest de
hertogin Ma>da op eeD theeavond uitnoodigen.
Hortense kende de voorname vrouw onder
al haar programmatig weldoen, had zij een
warm hart bewaard, waar men alleen maar op
de juiste manier behoefde aan te kloppen.
(Wordt vervolgd.)
