No. 5472
Donderdag 20 Augustus 1903,
28ste Jaargang.
QagBlaó voor <3%ooró- en SLuió-eJlollanó.
Uit Den Haag.
cflUagèa cftuRlanè,
B IT N LaTÏT
BUREAU St, Jansatraat. Haarlem
Leo XIII in de Hel?—Een
methodistisch blad bevat een attikel
over den Paus, geschie/en door een do
minee.
Italië.
Rusland.
Da opstand in Macedonië.
De moord op dan Consul Rost-
kcfskl te Monastir gepleegd,
\mm
ABONNEMENTSPRIJS.
Per 3 maanden voor Haarlem
f 1,20
Voor de overige plaatsen in Nederland franco pqr post 1,50
Voor het buitenland 2,90
Afzonderlgke nummers0,03
Dit blad verschijnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen
Hoof dredacteu r-D irecteur W. KÜPPERS.
XII ND
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
Van 1—6 regels 50 Cent
Elke regel meer 7%
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
ACUTE MA NON AGITATE
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Génerale PublicitêEtrangère
G.L. DAUBE fy Co JOHN., fJONES SuccParis 31 bis Faubourg Montmartre
Er zyn altgd brave menschen, die een
nieuwsbegeerigen briefschrijver door den
komkommertijd heenhelpen.
Daar is b. v. de socialist Lindeman,
tot voor eenigen tjjd leeraar aan een
Rykslandbouwschool, die meer dan een
pagina van Het Volk gevuld heeft met
een gedocumenteerde jeremiade over zijn
ontslag uit genoemde betrekking, welk
ontslag zgn oorsprong vond in een door
hem gehouden redevoering ter ondersteu
ning van de actie van wyleu het «Comi
té van Verweer.» Zgn partygenooten 1'-
ven nu in den opruienden waan, dat hjj
als leeraar aan den dijk is gezet wy. hg
socialist is, zoodat hy door hen beklaagd
wordt als een rampzalig slachtoffer der
wraakgierige R peering. Prachtig propa-
ganda-materiaalMaar er is een luchtje
aan. Geenszins is toch de leeraar-agita-
tor door den Minister van Watustaat
ontslagen omdat hy tot de volgelingen
van Troel stra behoort. Hy zou in
tegendeel zyn betrekking hebben mogen
behouden indien hy en verklaring bad
willen teekenen, dat by niet wist, welke
misdadige plannen het Comité van Ver
weer had plannen, die eerst na zyn
redevoering ten volle in 't licht zijn ge
treden. Maar meneer verkoos die ver
klaring niet te geven, m.a.w. by toonde
zich volkomen solidair met degenen,
wier optreden rechtstreeks indruischt te
gen de handelingen der Regeering, wier
bezoldigd ambtenaar hg Lindeman
is, Hy wil wel betrekking en salaris
der Regetring hebben, maar haar gezag
steunen, dat belieft hy niet te doen. In
tegendeel: hy zal dat gezag willens en
wetene ondermynen.
De eenvoudigste socialist moet m.i. ter
stond inzien dat hierin iets is,dat niet klopt.
Die abnormale toestand wordt echler in
Het Volk als volkomen en regie geken
schetst, zóo in orde zelfs, dat deRtgee
ring er kalmpjes in had dienen te berus
ten. Ter verduidelyking myner zienswjjze
daarom een eenvoudig voorbeeld.
Veronderstel: er is ter zettery van
Volk een typograaf, die uiet alleen md
den geest van het blad geenszins is in-
genomen, maar ook ia de vergaderingen
optreedt, om die courant te bestrijden.
Zou de directie van «Het Volk» dat toe
laten Of zou zij als volgt den we jrbar-
stigen typo toespreken: «Dat ge 't mV
met ons eens zjjt, is uw zaak. Maar houdt
er ten minste je mond over, zoolang ge
FEUILLETON,
onze centen we) wilt aannemen. Kunt en
wilt ge echter niet zwijgen, neem dan eerst
je ontslag». Deze redeneering zou volko
men juist wezen. En wanneer dan die
zetter antwoordde:«Ik neem mijn ontslag
niet, maar wel zal ik je bljjven bestfij
nen, dan kan ik mjj levendig begrypen,
dat hy by Het Volk in zeer wankel ba »r
evenwicht kwam te staan.
Ziedaar tevens verklaard waarom ik
vind, dat de zaak-L i u d e m a n alles
behalve een eerlyk propaganc'a-middel is
voor de S. D. A. P. Wel kan zjj
waarschuwend werken, b.v. voor de so
cialistische onderwijzers, die tot dusverre
maar dachten, dat hun alles geoorloofd
was, dat openlyke propaganda voor
Troelstra en de zijnen best te ver
eenigen viel met hun baantje. De tijden
zyn veranderd, myne heeren.
We hebben hier nog een ontslag-
qua>stie, die ojzien baarde, zij het dan
meer achter de schermen. Ik bedoel het
geval van den officier, wien door den
Minister van Oorlog werd te versta in
gegeven, dat by zya ontslag maar moest
nemen, wyl Z. Exc. op zjjn openbaar
gedrag aanmerking had te maken. Naar
verluidt had bedoelde ofticier ik weet
zyn naam, maar zal dien voor mij hou
den zich niet alleen publiek vertoond
nut de gescheiden vrouw van een kapi
tein, maar was by zelfs met haar gaan
zitten aan 't zelfde café-tafeltje, waaraan
een ander officier met zyn gade zat.
Laatstgenoemde vond dat gezelschip te
recht riet passend voor zyn echtgenoote
en vertrok terstond zonder militair sa
luut.
Natuurljjk vindt de handelwyze das
Ministers verschillende beoordeelingen.
We leven nu eenmaal in een tjjd, die
al heel luchtig pleegt te denken over
huwelijk en echtscheiding. Wy doen hier
aan echter niet mede en verheugen ons
daarom erover, dat minister B e r g a n-
sius den oorlog heeft verklaard aan on
gepast optreden van allen, die «'s Ko-
nings rok» drrgen. Officieren, aan wien
de zorg over minderen wordt toever
trouwd, een zorg, d e zich verder uit
strekt dan het m&rcheeren en handgre
pen, moeten in de eerste plaats zorgen,
dat er op hen zelf niets te zeggen va't,
Waar heel veel op te zeggen valt, dat
is op 't heerljjk zomerije, dat we thans
beleven! Wat'u schade voor ben, die
hun verd'ensten vooral van de zomer
maanden moeten hebben. Te Schevenin-
gen wordt Jen ook steen en been ge
klaagd, inzonderheid door vele kleine
59.
Vervolg).
De hertogin had ook zelden tijd, eene
vrouw te zjjuhare betrekking legde haar
den plicht op, altijd als een voorbeeld voor
hare onderdanen te leven, en voortdurerd
eeue gelukkige echtgenoote te schijnen. V ant
de hertogin had gein moedig en ook geen
trotsch karakter. Maar in den grond haara
harten was z|j eene barmhartige vrouw.
Hortense, die geheel onder den indruk van
deze praatjes was, besloot nog heden de her
togin om een onderhoud te verzoeken, en zij
gevoelde er zich verzekerd van, de hooge
beleedigde onschuld te roeren.
Mjjn voorgevoel, mijn voorgevoel, dacht
zij en dan kwam haar weder voor den geest
met hoe weinig ingenomenheid zij van Kené's
en Magda s verloving gehoord had Hare ge
dachten dwaalden voortdurend van de cou-
l"? \WIiar-n ZÜ bÜ het ontbijt las. Einde-
1,k \J I ZV°? er«erni8 blad weg De
wereldgebeurtenissen lieten haar koud en zij
vond het op dn oogfcnblik veel gewichtiger,
dat Magda *oor 11 eerstvolgenden theeavond
eens uitnoodigmg zou ontvangeu dan dat
Helgoland tegen een stuk van Afrika verruild
werd.
Een bediende kwam binnen en ruimde de
tafel af.
De kunsthandelaar Werle heeft laten
vragen, zeide hij, of mevrouw het doek van
den° schilder Nicolai meegeven wil.
pe storm, vroeg Hortense verbaasd, wat
moet hij daarmee doen
De storm was een van de natuurlijkste
stukken van Nicolai en stelde eenen schoo-
nen jongeling voor, die met naar voren
vliegend haar en lachenden mond op eenen
arend voortjoeg, terwijl struiken en planten
door den wind alle in dezelfde richting
naar den gronl lagen, waarin de jongeling
voortjoeg.
Voor de tentoonstelling. Het staat immers
in de courant.
Hortense greep naar de Leopoldaburger
krant. Zij keek onder «plaatselijk nieuws// en
haar hart kromp ineen.
//Heden-middag is de schilder Nicolai door
eenen zachten dood uit zjjn lijden, dat hü
met bewonderenswaardig geduld en humor,
zonder te morren of te klagen verdragen heeft,
verlost geworden. In den gestorv.ne bezaten
wij eenen man met een eigenaardig talent,
die zijn eigen weg volgde en geheel zelfstan
dig werkte. Toch kou men zeggen, dat zijne
richting van veel beteekenis was, voor den
afkeer vaD het naturalisme, dien men in den
laatsten tijd ook in het bijzonder in Erankrgk
waarneemt. Wij zullen hierop nader terug
komen, tijdens de tentoonstelling, waarmede
luydeD, voor wien de zomer een appel
tje vcor uen dorst moet opleveren.
De Paus, n. 1. Leo XIII, zoo zegt
het blad, was een goed, verstandig, ge
lee d man, een der beste pausen die ooit
de Roomsche Kerk bestuurden.
Toch kaa het den Paus niet va:i alle
zonden vrypleiten want—Iet wel op, lezer,
hjj heeft het vagevuur niet afgeschaft!!
Voorzichtig, mijnbeer de dominee,
pra.t niet te vlug.
De H. Schiift zegt«Het is een hei
lige en heilzame gedacbte voor de over
ledenen t-t bidden, opdat zjf van hunne
zonden verlost worden.»
Voor welke overledenen moeten wy
bidden? Voor die in de hel zijn? Maar
uit de hel is geen verlossing. Voor die
in den hemel zya Dezen hebben het
niet ncodig.
Voor wie dan Zeg, dominee, voor wie
dan als er geen vagevuur is
Nog meer.
De Paus, zegt de dominee, is e n goede
man. Nu, goede menschen gaan niet naar
de hel.
De Paus heeft gezondigd, want hy
beeft het bygelcof in de Kath. Keik niet
afgeschaft. Nu kaa niemand naar deo
hemel gaan, zoolaug hjj mtt zonde be
smet is. Dbt leert de Schriftuur. Waar
zal de Paus dan bljjven? Zig, Dominee,
waar zal de Paus dan bljjven? Toch
naar de hel gaan?
Arme paus! Na 93 jaren GoJ getrouw
gediend te hebben en dan naar de hel 1
Leo XIII, ge'jjk zelfs niet katholie
ken beweiep, was een der grootste wel
doeners der menscbheid. Eu al die wel
daden der menschheid bewezen vergeldt
God met de hel
Een wreede Goi: dieGol der Protes
tanten, die in geen vagevuur gelooven.
En dan smaa't men nog op de y-
rannie der Roo nsche Kerk»! O dominees!
waar zyn uwe zinuen
De benoemiog van karlinaa! S a t o 1-
li tot Staatssecretaris van Z H Pi us
X, wordt als zeker beschouwd.
Een vreeselyke ramp het fa te Florence
plaats gebad. Daar is de buskruitfabriek
der gebroeders F u r c h i in de lucht ge
vlogen. De twee broeders, de vrouw van
een hunn r ea een werkire sj/>, werden
gedood. Kr zij a talryke gekwetsten.
De Czaar beeft een som van tweemaal
houderdduizend roebels gegeven om ts
worden verdeeld onder de slachtoffers vau
de kunsthandelaar Van Werle den gestorven
kunstenaar denkt te ve eeren. Alle kunst
vrienden het zjjn er zeker niet veel
die in het bezit van eene der werken van
Nicolai zjjn, worden verzocht, deze zoo lang
aan mijnheer Werle at te staan.»
Hortense schudde met een treurigen lach
het hoold, toen zij dit bericht lt s.
Met humor I aar ziet men nu, boe de
eene meusch den anderen kentMet domheid
staren zjj elkander verbaasd aan—dat is alles
Nicolai en humor! lij was een man, die in
deze wereld niet thuis hoorde, die verre,
boven humor verheven was even ver als boven
lachen en tranen.
De bediende stond nog altijd te wachten.
En de arme, arme Magda I Die verliest
weder wat zonneschijn uit haar leven. Om
Godswilja waarom is zij dan niet dadelijk
gekomenhoe ellendig en ongelukkig moet
zij zich gevoelen I
De dienaar was ZuO vrij, even te hoeeten.
Hortense hoorde h.t.
Zjjt gjj daar nog Goed. Laat maar in
spannen, over een half uur rijd ik uit.
En wat moet ik mijnheer Werle laten
zeggen
Dat hij de schilderij mag hebben.
Hortense ging naar hare schrijftafel en be
stelde een krans van laurierbladen en witte
camelia's voor den armen Nicolai. Juist sloot
zij het couvert met den brief voor den bloe
men handelaar, toen zij iemand door de zaal
hoorde loopen.
Zjj kwam uit haren hoek achter den Spaan
de vreeselyke overstromingen, die in
Polen in het gebied van den Weichsel
hebben plaats gehad.
Prins Obolensky is belast met de
uitdeeling ter plaatse aan alle slachtof
fers zonder ondtrscheid van ras ot gods
dienst. Een groot aantal Poolsche Joden
moet reeds in de gilten hebben ge
deeld.
Belgie
De twee Fransehe oorlogsschepen Cas-
sina en de Sogale, die te Antwerpen
Frankryk vertegenwoordiglen by de tie
ring van het eeuwfeest van het Bona-
partedok, zyn op hun terugreis wegens
stormweer te Ostende binuengevallen.
Wegens den rouw over de ramp vau
deu Metropolitaiu te Par js, werden geen
salautschoteu gelost ea hid geen ont
vangst der bemaaning plaats. De sche
pen hebben ook Autwerpeo te midden
der feestviering moeten verlaten.
Een houderdtal Bulgaren van alle par
tijen htbben te Sofia erne bijeenkomst
gehouden ter bespreking van den toe
stand ia Macedonië. De uitslag was, dat
zjj aan hunae broede-s iu Macsdonië en
Adriano, el een betuiging van hun aige-
heele sympathie hebbeu gezonden. Zjj
bdrloten verder de openbare meening in
Europa op de ztak te vestigen door aan
de verschillende regeeriogsu de invoering
vau de beloofde hervormingen in die pro
vincies te vragen zich gereed te verkla
ren tot het verleeoen vai moreeleu en
materieelen steunaan de opstandelingen
der Bulgaarsche regseiiug te verzoeken
zich de werkelyke beschermer te toonen
van de nationale belangen, en alle bur
gers, zoowel in Sofia als anlere plaats -n,
uit te noodigen geldeljjken steun te ver-
leenen aau hen, die strjjden voor het
behoud vaa hunne rechteD.
De BulgaarschegeneraalZ on tch eff en
kolonel Zankoffdie z ch naar Macedonië
wilden begeven, zya aangehouden toen
zjj de Turksche Bulgaarsche greus zou
den overtrekken.
Iu het station van Eschkajsu hebben
de opstandelingen eene som van 25,000
fr. gestolen. Naby Ocbrida hebben zy een
convcoi buit gemaakt van 30 wagens
met meel geladen, bestemd voor de
Turksche troepen, alsook een verzending
van 25.000 fr.
De opstandelingea hebben de spoor
wegbrug vaa Florida en die vau Mo
nastir naar Serlepe door dynamiet ver
nield. Zjj pleegden ook een aan-lag op
den militairen spoortrein van Uskub naar
Sal >niki, waardoor een soldaat gedood
en verscheidene gekwetst werden.
Hevige gevechten zyn geleverd by het
dorp Goumandzi, waarby de opstande
lingen door de Turken werden versla
gen, talryke dooden en g-kwetsten op
het slagveld achterlatend.
schen wand te voorschijn en schrikte bijna
van het geweld, waarmede Magda haar om
den hals viel.
Ik kan niet meer, ik kan niet meer,
riep Magda en barstte in snikken uit.
Is dat wegens Nicolai, hebt ge zulke
moeielijke uren met hem doorletfd? Waarom
hebt ge mij ook niet geroepen f Of waarom
zijt gjj gisteren niet gekomen? vroeg Hor
tense en hield het arme kind vol teederheid
in hare armeD.
Te veel o God, ik kan niet
ik kan niet, jammerde Magda, rukte zich los
en zonk op den naasten stoel neer. Zjj drukte
haar gelaat in het kussen. De hoed viel haar
van het hoo'd.
Hortense raapte hem voorziohtig op en
legde hem op het naaste tafeltje. Dan ging
zij naar Magda toe en streelde haar zachtjes
over het haar.
Hjj duelleert, nu hji is misschien
reeds dood I riep Magda en keerde het hoofd
om.
Zij zag er uit, of zij niet langer aansprako
lijk was, voor hetgeen zij zeide. Hortense
schrikte, maar niet zoo zeer, omdat zij aan
het duel geloofde, als door den indruk, dien
Magda op haar maakte. Deze scheen haar
verstand verloren te hebben en als het
waar was, hoe kon zij het dan weten
Op eenigszins scherpen toon, alsof zij met
eene waanzinnige te doen had, zeide zjj.
Het schijnt wel, dat gjj niet weef, wat
ge zegt, gjj verkeert zeker in een toestand,
waarin alles u schrik aanjaagt.
Na vier dagen zitting onder voorzit
terschap van Edhem Bey, heeft de
krygsraad het volgende vastgesteld
Toen de schildwacht te Monastir den
Russischen consul Rostkofski, niet
de verschuldigde eer bewees, gaf de
Consul hem een teekeu, sprong toen uit
zyn rytuig en vroeg hem zyn naam.
Het is boven allen twyfel verheven
dat Rostkofski niet op H a 1 i m ge
schoten, noch hem op eenigerlei wyze
beleedigd heeft. Halim loste dadeljjk
eenige schoten op deu Consul. Toen deze
op den grond lag, kwam Halim aan-
loopen, en schoot nog eens, vlak bij het
hoofd van den Consul aanleggend, waar
na hjj hem een kolfslag tegen deo slaap
gaf.
Halim was aangeklaagd wegens
moord, de andere wachthebbende gen
darm A b b a e echter den consul niet
beschermd te hebben. De twee andere
gendarmes van deo wachtpost S a i n e 1
en A s s i m, waren tydens den moord
niet aanwezig, maar S e i n e 1, die zyn
kameraden trachtte ts verontschuldigen, is
wegens valsche getuigenis gestraft.
De commandant der gendarmerie was
iu het proces betrokkeu omdat hy op
een gewichtigen post onbeschaafde Al-
baneezen had gez.t, die zelfs geen
Turksch sprakeu. De tweede luiteuants
IsmaïlHakkienSaliii Kadri
werden beschuldigd na den moord," toen
zy met den onderwijzer M i s 1 o k o w
naar het Russische consulaat reden, de
nagedachtenis vau den doode te hebben
beklad. Voorts was de lampenpoetser
T e w f i k aangeklaagd wegens «valsch
getuigenis» omdat hy de andere getui
gen tegensprak en beweende dat de con
sul deu schildwacht geslagen en op hem
geschoten had.
De krygsraad veroordeelde Halim
en A b b a s ter dood, S s i n e 1 tot 15 en
Tewfik tot 5 jaren dwangarbeid en de
officieren Ismail eu S a 1 i h tot ver
wijdering uit het leger.
Het vonnis werd den veroordeelden
voorgelezen en nog denzelfden dag wer
den de ter dood veroordeelden opgehan
gen ea de twee officieren gedegradeerd.
De chef der gendarmerie m het wila-
jet, de commandant vaa het bataljon
gendarmerie te Monastir en de kapitein
der compagnie waarin Halim diende,
warden van hun ambt ontheven en aan
het gerecht overgeleverd. Er wordt een
onderzoek ingesteld, om de personen op
het spoor te komeD, die uit de militaire
bakkerij op het rytuig van den consul
geschoten hebbeu.
De Kolnische Zeitungdit staaltje van
Turksche rechtspraak mededeelende, tee
kent er by aan«De mededeeling van
den waarnemenden Russischen consul
geeft over het werkelyk voorgevallene by
den moord geen genoegzame opheldering.
Particuliere berichten in ons bezit, af
komstig van onpartydige vreemdelingen
Maar de strenge toon ontnuchterde Magda
niet. Zij wist maar al te goed, wat zjj zeide.
Zij deed echter a oeite, om wat tot bedaren
le komen.
Wat een dag was het gisteren! Eerst
was Sibylle bjj mij Sibylle is de bruid
Yan Vtallwitz zij heeft in zijns woning
eene scène tusschen hem en Lilly beluisterd
maar slechts half gehoord. Doch wat zij
hoorde, was genoeg. Hij zwoer haar dat hij
van Bené rekenschap zou eischen. Dan werd
ik bij Nicolai geroepen. En daar kwam bjj
O, als gjj hem gezien hadt hoe ver
schrikte bij, toen hjj mij zag en hoe ruw
werd hij tegen mij, toen ik h m iu het ge
zicht schreeuwde:
Gjj wilt duelleeren met Wallwilz
Hoe kondet gj dat ook tgen hem
zeggen riep Hortense uit. Hij zal het natuur
lijk ontkend hebben.
Magda knikte.
Zoo ruw zoo hoos was hij Ik was
vol vertwij'eling, maar eene stem in mjjn bin
nenste zeide het is toch waar
?ij staarde voor zieli uit, hare oogen sche
nen niets te zien.
Nicolai stierf.
i at w s voor hem vrede en verlo sing.
Zij begon veer smartelijk te veenen.
Hortense knielde naast haar neer en sloeg
den arm om haar heen. Zij voelde nu ook de
tranen in hare oogen oy wellén;
{Wordt vervolgd.)
