No. 5477
Woensdag 26 Augustus 1903
28ste Jaargang.
2)ag6laó voor eTSooró- en Sniiè-éLollanó.
Waarheen
cfflagèa tfiufilanó,
B U I TKNL ANM).
BUREAU St, Jansstraat. Haarlem
Ho9 zich onreohtplegen
wreekt. Koning Peter I van Servië
gevoelt reeds den druk die op hem rust.
Het rommelt hem onder de voeten op
zijn met bloed bevlekten troon. De ge
schiedenis der laatste weken heeft doen
zien, hotzeer Zijne Majesteit de slaaf is
van de moordenaars, hoe hg zelfs ge
dwongen wordt vele besluiten terag te
houden, genomen in het belang van zjjn
land. Van zjjn land, waarin hjj is bin
nengedrongen over de ljjken van koniog
Alexander en koningin D r a g a.
Amerika.
Frankrijk.
Ned. Koloniën.
Engeland.
Rusland.
Italië.
De opstand in Macedonië.
iliWE
ABONNEMENTSPRIJS.
Per 3 maanden voor Haarlemf 1,20
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post 1,50
7oor het buitenland 2,90
Afzonderlpke nummers0,03
Dit blad verschjjnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen
Hoof dredacteu r-D irecteur W. KÜPPERS.
affMAulmkuDiur
AGITE MA NON AGITATE
PRIJS DER AD VERTEN! IEN.
Van 16 regels50 Cent
Elke regel meerTl/%
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Génerale Publicite, Etranglre
G.L. DAUBE Co JOHN., FJ ONES Snee- Paris 31 bis Faubourg Montmartre
Er zjjn drie dingen, waarnaar de men
schen in vroeger tjjden, da geleerden
zelfs, voortdurend gezocht hebben, en te
vergeefs nameljjk: de steen der wijzen
d. i. de kuast om goud te maken,
de guadratuur van den cirkel, d. i. een
vierkant te beschrjjvtn, dat juist denzelflen
inhoud heeft als een gegeven cirkel en
eindelijk hst perpetuum mobiled. i. de
eeuwigdurende beweging.
Het zoeken naar het middel om goud
te maken uit andere stoffen is thans wel
voor goed opgegeven, van alchimis
ten hoort men niet meer.
De onmogelijkheid van de qualratnur
van den cirkel is zoo aldoende wiskun
stig bewezen, dat alleen een dwaas er
nog naar zou gaan zoeken.
En het perpetuum mobile is in de
techniek zeker ook wel van de baan, maar
een meer sprekend voorbeeld van het
perpetuum mobile dan de geheele maat
schappij tegenwoordig aanbiedt, is zeker
wel niet denkbaar.
Nooit zeker heelt de menschheid een
meer rusteloos leren geleid dan tegen
woordig. Reizen en trekken is aan de
orde van den dag. Waarheen is het vra
gend bjjwoord, dat den meesten menschen
voortdurend in den mond ligt.
Rustig thuisblijven en genieten van het
familieleven is eene zeldzaamheid.
Is het dageljj ksch werk verricht, is de
rusttijd, de tjjd van ontspanning aange
broken, dan is de eerste vraag: «Waar
heen
Nauweljjks gunt men zich den tjjd
om behoorljjk t) eten en te drinken. Men
moet de deur uit, naar koffiehuis of
sociëteit, naar concert of Op. ra, naar
schouwburg of café-chantant, dan eens
alleen, dan met vrouw, en vuak, helaas,
met de kinderen, die zóo al viosgtjjdig
aan het leven buiten het huis gewoon
raken.
Komen de mooie zomerdagen en na
deren de schoolvacantiëa en de minder
drukke tjjd in de zaken, dan moet de
vraag beantwoord worden: «Waarheen
dezen zomer Naar het Noordeu of
naar het Zuiden Naar de zee of naar
het bosch Bg honderden en duizenden
ontvluchten de bewoners der steden hunne
woniogen, alsof het onmogeljjk ware daar
in den rusttjjd de noodige kracht en
kalmte terug te vinden voor het werk,
dat hen weder wacht. Het meest ongun-
FEÜILLETON,
64.
Vervolg).
Dat zeggen zij uit medelijden met mij
Grootmama heeft mij gekust en gezegd, dat
ik van avond nog eens terug zou komen, en
zoo dikwijls als ik wilde.
Mevrouw van Linzow omarmde hare doch
ter.
Wij willen hopen, sprak zij dan op :n-
nigen toon.
De beide n eisjes gingen in Sibyile's kamer.
Dat was een bescheiden vertrekje met een
voudige snuirterijen aardig opgesierd, zoodat
men nauwelijks bemerkte, hoe oud en bouw
vallig de meubelen waren. 8ibylle had ze van
den zolder gehaald ea zoo lang gebedeld tot
hare moeder iets voor haar liet inrichten.
Haar eigen klein rjjk te hebben, was reeds
lang haar wenseh geweest.
Ziet gij, Magda, begon Sibylle, het is
gekomen, zooals ik u zeide. Flamming heeft
hem doodgeschoten.
Hare oogen stonden dof en hare stem
klonk toonloos.
14 allwitz leeft toch nog, en hg zal
blijven leven nep Magda uit en vouwde de
handen.
Sibylle siaaide voor zich uit.
stige weer zelfs schijnt niet in staat te
zjjn den mensch in huis te houder. Lie
ver in den vreemde allerlei ongemakken
geleden, dun in hois in rustige kalmte,
waarbjj men het zich zoo gemakkeljjk
mogeljja: maken kat, den tjjd van den
arbeid weder af te wachten.
De eiachen des levens, de nimmerrus-
tende kwestie van viaag en aanbod drjj-
ven den koopman steeds tot de vraag,
«Waarheen». Om dit te koopen, om dat
te verkoopen. Maar behalve de noodza
kelijkheid drijven de nieuwsgierigheid, de
zucht tot vermaak, de mode en vele an
dere redenen den mensch voortdurend
zjjne woning uit.
De middelen van vervoer hebben zich
vermenigvuldigd, zijn verbeterd, versneld,
opdat, waar het«daarheen als ant
woord is gekomen op de vraag «Waar
heen?» de uitvoering van het besluit geeu
oogenblik op zich behoeft te laten
wachten.
Vermenigvuldigd en verfraaid, steeds
meer uitlokkend zijn de plaatsen van uit
spanning en vermaak geworden, die de
menschen als het ware uitnoodigen het
«Daheim» te verlaten, het huis en het
huiseljjk leven te ontvluchten. Het eigen
huis schjjnt een plaats te zjjn geworden,
waar men slechts bljjfc, zoolang men er
zjjn moet.
Is het dan niet waar, dat die woelige
men schheid met haar rusteloos genoegen
en zich bewegen een waar voorbeeld is
van het perpetuum mobile
En vau waar die rusteloosheid, dat
eeuwige vragen, «Waarheen?» dat, hoe
hoe dikwjjls beantwoord, nimmer volko
men beantwoord bljjft?
Het is omdat de mensch op deze we
reld slechts eene vooibjjgaande woonplaats
heeft. B„ven al die Waarheensdie wjj
dageljjks uitspreken, worden wjj bewust
of onbewust beheerscht door die ééue
groote vraag «Waarheen?» waarop het
antwoord moet zjjD «Daarheen, waar het
hart rust zal vinden voor oeuwig,daar
heen, waar al de bestemde en onbestem
de verlangens der ziel zullen vervuld wor
den, daarheen, waar de mensch bevre-
d ging zal vinden voor al, waarnaar zjjn
gemoed dorst in de aanschouwing van zgn
Schepper en GoJ.
Gelukkig de mensch, die bjj het ruste
loos zwoegen voortdurend die groote
vraag naar het eeuwige «Waarheen»?
voor oogen houdt.
o-
Wij zijn allen verschrikkelijk ongeluk
kig, zeide zij, met het hoofd knikkend, ja
verschrikkelijk ongelukkig. Maar hij móet nog
ongelukkiger rijn.
O hoe moet het wel in zijn hart uitzien
God' weet dat ik hem niet benijd om dat ge
voel 1 Den man doodgeschoten te hebben die
hem het mee9t beminde en vereerde
Magda was zeer bleek. Zj wilde Sib. 11e
niet krenken met eene verdediging, die zj
voor de daad gereed had. En dan het was
immers zooals Sibylle zeideHoe moest het
in zijn hart uitzien F et greep haar gewei -
dig aan, dat Sibylle zoo zonder toorn vol
innig medelijden aan hem dacht als de onge
lukkigste van allen
En dat alles wegens Lilly, sprak zjj op
bitteren toon.
Dit woord scheen Sibylle te doen herleven.
Hare o.igen schoteu vuur. Zij stond met haar
oude beweeglijkheid voor Magda.
Denk eens aan, vettelde zij, dat zij het
was, die mg het sprookje van de geladen
pistool vertelde, waaraan ook grootmama ge
looft. Dokter Friedrichs had het gezegd, toen
hij hem thuis bracht en Keller had het be
vestigd. Lilly alleen kon de waarheid weten.
Toen men om mg zond—hij had mijn naam
gefluisterd denk eens aan, Magda, in het
eerste oogenblik, dat hij weder zijn bewustzijn
herkreeg
Zij weende tegen Vagda's schouder.
Gij wildet van Lilly sprekeD, vermaande
zjj na eenige oogenblikken Sibylle riehtte zich
weder op.
Is koning Pete r thans de slaaf van
de moordenaars die hem den weg tot
den troon hebben gebaand, dan is dat
zjjn eigen schuld. Hjj had de kroon van
Servië, toen zjj hem door moordenaars
werd aangeboden, moeten weigeren. Hg
had ze kuonen aannemen uit de hand
van het Servische volk, maar dat ging
niet, hjj wist de dingen en wachtte op
't geen gebeuren zou op den weg die
hem geopend werd om den troon te be
klimmen.
Thans voelt koning Peter hoe zwaar
een koninkljjk gezag drukt, voortgespro
ten uit ongerechtigheid.
En zoo bet koning Peter van Servië
gaat, gaat het ook alle onrechtplegers
die meenen door misbruik t9 maken van
hun macht, hun wil door te kunnen
drjjven, om le komen tot hun doel, ?jj
zullen de bitterste ervaring oudervinden,
zjoals ons niet alleen Servië, maar ook
onze omgeving toont.
Het onrechtplegen wreekt zich, want
de mensch wikt, maar God beschikt.
Dit laud kan men nog steeds bljjven
beschouwen als een wonderlaud.
In Paral ("Mexico) is ko,t geleden een
man gestorven, die in heel Westelijk
Mexico beroemd was door zjjn plots ding
rjjk worien. Vier jaar geleden was Al-
va r e d o mjjnarbeider en verdiende 30
cent per dag. Toen ontdekte hjj een ver
bazend rjjke zilvermjjn, en van dat oogen
blik af sp ong hjj met het geld om alsof
het nooit op kon raken. Eljj liet zich over
al door een gewapend geleide van acht
man vergezellen en hield er een speciaal
kleermaker op na, die hem steeds vol
gens de nieuwste mode moest klee-
den.
V^or de meest" onbeduidende dingen
gaf hjj handen vol geld uit, maar ge
lukkig besteedde bij ook groo e sommen
voor liefdadige instellingen. Zoo stichtte
hjj een hospitaal voor armen en liet ka
thedralen bouwen op eigen kosten.
Zjjn aanbod om de Staatsschuld af te
betalen, weri door de Regeering afgesla
gen.
Zjjn weduwe erft niet minder dan 70
millioen dollars en de rjjke mjjn.
Nu philosopheeren de Mexieaaisclie
Lilly kwam mij jtegen en vertelde het
mjj Ik weende niet. Ik stond als versteend.
Ik keek alleen voortdurend Lilly aan, en toen
zij met haar leugen klaar was, schreeuwde ik
haar toeGij zgt eene moordenares I Zjj haal
de de schouders op zoo en zette een
onschuldig gezicht ea zeide, dat mijne ze
nuwen overspannen waren Maar zij was toch
doodsbleek ge*orden. En dan zeide ik haar
als zij het waagde, om een voet in zijne ka
mer te zetten en naar hem toe te gaan— want
dat moest hem toch wel verschrikkeljjk op
winden dat ik alles aan grootmama zou
zeggen, wat ik wist. Zij durlt nu niet, zij
durft nu niet. En grootmama zegthoe lief
deloos Maar dat gee t niets, laat groo'mama
dat maar denken, dan geschiedt Lilly recht.
Het begon nu schemerachtig te worden.
Magda zat bjj het raam en keek naar de
grijze gevels der gebouwen, die hier het
uitzicht belemmerden. Zfl voelde zich on-
beschrijdijs beklemd; de vreeselijke onzeker
heid zou zjj nog langer moeten dragen da
gen, weken lang misschien, kon zij nog beven
voor dit le en, dat, als het uitgebluscht werd,
alle licht ec vreugde uit René's bestaan zou
wegveger.
Sibylle l:ep in de duistere kamer heen en
weer.
Ik heb een besluit genomen, Magda,
zeide zij dan; als W nlfiied sterven moet, wil
ik eerst nog met hei» trouwen en dan zal ik
hem mjjn heele leven als zijne weduwe be
treuren want nooit zal iemand mij meer kun
nen troosten en nooit zal ik ook een anderen
bladen over de vraag of hg in deze vier
jaren gelukkig is geweest of niet.
Minister Oom bes ve klaarde in een
redevoering, dat hjj zonder om te zien
zou oprukken tegen het clericalisme, den
doodsvijand van de republiek, eu bet
zo i verdrjj en uit zjjn stellingen.
Het is ren strjjd zonfer genade, tus-
schen beginselen. Hjj zou hem voortzet
ten tot het einde, ongevoelig blijvend
voor de bedreigingen, de beleedigitigen
en smeekingenhet land zal oordeel vel
len.
Overal keuren de republikeinen den
strjjd goed, tusschen de nationalistische
reactie en de clericalen.
Een hevig oDweer barstti Zondag
avond boven Parjjs los. Het voorgedeelte
van het Min:sterie van Handel stortte in
en twee werklieden werden gewond. Een
rijtuig en paard zakten in een gat, dat in
de straat ontstaan was de koetsier
werd gered.
Panglima Polinis onderwerpingUit
Batavia wordt ons geseind P a n g 1 i-
ma Polim en Keumala Radja,
de hoofden van het verzet in Atjeh, ver
zochten een stoomschip te zenden om
hen af te halen. Zjj willen zich onder
werpen.
Lord Salisbury is Zondagmorgen in
Hatfield overleden.
Onmiddelljjk na bet overljjden vau
Sal is b urywerdendewinkels in Piccadil
ly bg de Arlingtonstreet gesloten, bjjna
iedereen ontbootte hst hoofd bjj het voor-
bjj gaan van het huis van den grooten
doods; overal hoort men vau Salisbury,
zelfs de armen, die in de nabjjheid van
Sal i s b u r y's woning rondSt. James park
den nacht iu de openlucht doorbrengen,
vormen groepen, die over niets anders
spreken dan over den overleden Minister.
Over de laatste oogenblikken van lord
Salisbury- lezen we iu Engelsche
bladen nog enkele bjjzonderheden. Na
het slechte nieuws van Vrijdag was men
in Hatfield op het ergste voorbereid en
algemeen was de verrassing, toen een
bulletin van Zaterdagmorgen een lichte
beterschap aankondigde.
Ook Balfour was iutu9schen in
Ha field aangekomen, waar reeds andere
autoriteitej zich verzameld hadden. Vroeg I
in den morgen van Zaterdag scheen alles
rustig, de leden der familie waren in
diepen slaap, een paar uur later kwam
er eenige beweging en spoedig was het
merkbaa', dat men zich voor een droeve
plechtigheid gereed maakte, men ging i
lady Galloway, Salisbury's;
stiefzuster begraven. 1
Over het dorp zelf lag een benauwen
de stilte; de menschen liepen langzaam
naar het slot, vroegen naar Sa 1 i s-
man meer liefhebben. Mijn leven blijft aan
zijn aandenken gewijd. O God, en ik ben eerst
achttien jaar
Deze vermenging *an een naar gevoel me'
een onbewuste zel'zucht, die haar ontroerde
door het harde lot dat haar getroffen had,
toonde Magda hoe geheel anders geaard hare
eigene sxart was dan die van Sibylle. Ma r
dit had geen invloed op hrt innig med ljjden,
dat zij voor dit meisje gevoelde. Zjj beschouw
de het als haar plicht, Sibylle bij te «taan,
om ten min-te van haar kant te heelen, waar
Ilené wonden ges'agen had.
Pan dit denkbeeld zult gij terugkomen,
sprak zij op hartelijken toon, het zou eene
daad zon, die u en hem pjjnigde. En als hij
eens kwam te sterven, is dan de band van
het hart niet even onverbreekbaar
Maar Sibylle was vast besloten den bitte
ren lydenskelk tot den bodem te ledigen en
zich in haar ongeluk als een romanhei-tin te
gedragen Weenend sprak zij
De wereld wist nog niet, dat ik zijne
bruid was.
Zij zal hooien en zien, hoe lief ik hem
gehad heb.
En tante Sibylle, die morgen komt en onze
verloving tot stand wilde brengen, zal mjj
b;staan Wegens eene ongelukkige liefde is
zij nooit getrouwd. Zij zal met mij kunnen
gevoelen
Wees toch ter wille van uw ouders ver
standiger, verzocht Magda haar.
Sibylle begon luider te weenen. Ook het
ongeluk harer ouders, die hunne eenige dooh-
b u r y's toestand en giogen weer heen
Het was of men verwachte, dat hij den
Zondag niet meer beleven zon.
Toen waren alle leden zjjner familie
om zjjn ziekbed vereen:gd alleen Lord
Edward Cecil, die in Egypte reist,
kon onmogeljjk naar Engeland overko
men. Zoo wachtte men het einde at.
Tegen zes uur in den morgen kwam
de eerste crisis, die slechts enkele minn-
ten daurde. Even voor dat hjj den laat-
sten adem uitblies kwam Salisbury
weer tot bewustzjjn en bemerkt» nog
zjjn meest geliefde dochter, lady G we n-
dolen Cecil, die bjj zjjn ziekbed ge-
kuield lag. Daarop stierf hjj.
De Finnen verlaten in groote getale
hun land, wars als zij zgn aan de maat
regelen door Rusland genomen. Eenige da
gen geleden zgn verschillende honderden
emigranten naar Amerika vertrokken. Op
het oogenblik van vertrek werden hart
verscheurende tooueelen afgespeeld.
De bloedverwanten en vrienden van
de emigranten waren allen in zwaren
rouw gekleed, trouwens de eenige
«manifestatie» welke den.Finnen vrjjstaat
zonder dat zjj den Rus een voorwendsel
geven tot gewelddadige maatregelen.
In den omtrek van den Vesuvius maakt
de bevolking zich zeer ongerust. De berg
bljjkfc met eene nieuwe uitbarsting te
I d'eigen. Nog altij l vloeit lava uit den
kratertot dusver in de richting van
Pompei eu dus niet dadeljjk gevaarlijk,
maar het onderaardsche gerommel wjjst
op een onafgebroken werkzaamheid van
den vulkaan en de omwonende bevolking
gevoelt zich niet gerust.»
Die bericht verdient wel een plaats. Hat
teekent met valkomen zuiverheid van ijjn
den toestand van Europa. Het rommelt in
het Oosten, luid en dreigend op don
Balkan, het rammelt in Servië, in Hon-
garjje, men hoort het doffe dreunen door
geheel het werelddeel en angstig vraagt
men zich alom af: zal het tot een uit
barsting komea en waarheen zal de leven-
doodande lava-stroom zich richten
De Staatscourant bevestigt, dat de Rus
sische vloot teruggezonden is van Iuiada
naar Sebastopol. De Sultan heeft gelast
aan alle eischen van Rusland toe te ge
ven. H i 1 m i P a c h a, de inspecteur-ge
neraal in Macedonië, heeft een terecht
wijzing ontvangen. De hoofden der gen
darmerie en van de politie te Salouiki
zjjn naar huis gezonden. Een nota van
den Russia.chen gezant te Constantinopel
vei klaart, dat de moordenaars van de con
suls ziju veroordeeld tot dwangarbeid,
dat alle beambten, waarover de Russi
sche gezant te klagen had, verwezen zgn
naar de rechtbank.
De Nowoje Vremja verklaart, dat de
ter, op wie zij al hunne hoop gevestigd had
den, levenslang ongelukkig zouden zien, greep
haar geweldig aan.
Hoe kon men verstandig zijn, als men het
liefste dat men op de wereld heeft, ziet ster
ven.
Ja, gij kunt het niet hegrijpen, gij weet
niet, wat innige, ware, oprechte, diepe gene
genheid en wat ongeluk is
Magda zweeg. Zij dacht in pijulijke kwel
ling, dat het eene hart geen maatstaf bezit
voor het lijden van het andere en dat mis
schien het verdriet van Sibylle niet te verge
lijken was met haar eigen ongeluk, dat hare
ziel misschien nog dieper getroffen was, dan
die van dit jonge meisje.
Wie had meer reden om te weenen, als de
gewonde stierf, Sibylle, die den man harer
keuze verloor, of zij zelve, die wist, dat het
geheele volgende bestaan van den overlevende
vergiftigd was?
Ach, hoe dikwijls zou Sibylle haar nog
met hare dwaze gedachten kwetsen I Maar
zij nam zich voor, me. het lieve kind, dat
een trouw, maar nog niet geheel ontwik-
j keld hart had, een oneindig geduld te
hebben.
Het was haar, of zij daarmede een plicht
jegens René vervulde. Zij zou zich met vreug
de opgeofferd hebben, om iets te doen
hem mar den zin was.
wat
fVordt vervolgd.)
