5482
Dinsdag 1 September 1903,
28ste Jaargang.
$)ag6laó voor vSïooró- on Suió-dtollanó.
Moresnet.
Zij, die zich vanaf
heden op de
Nieuwe Haarlemsche Cou
rant abonneeren, ontvangen
de nummers verschonende
tot 1 October gratis
cJKagèa tffiufilanó,
BUITENLAND.
BUREAU St, Jansstraat. Haarlem
Geloof en Wetenschap. Een
Duitschland.
Belgie
Frankrijfc.
Italië.
De opstand in Macsdonië.
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlem1,20
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post 1,50
Voor het buitenland ^,90
Afzonderljjke nummers0,03
Dit blad verschijnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
Hoof dredacteur-Directeur W. KÜPPERS.
PRIJS DEB ADVERTBNïIEN.
Van 16 rogela50 Cent
Elke regel meer7lA
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
AGITE MA NON AGITATE
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Génerale PublicityEtrangère
G.L. DA ÜBE Co JOHN., b. JONES SuccParis 31 bis Faubourg Montmartre
Dit onzijdig gebied brengt in de laat
ste dagen heel wat pennen in beweging
un dobbelaars er een speelhol van heb
ben gemaakt. Moresnet 1 gt zuidelijk van
de provincie Limburg, ingesloten door
Nederland, België en Daitschland.Het is
350 B.A. groot en telt 35000 bewoners.
De naam is Moresnet, Altenberg of
Kelmis (in het Fransch la Calamine.)
Het dankt zjjn positie aan de omstan
digheid, dat Pruisen en de Vereenigde
Nederlanden het na het Weensche con
gres niet eens konden worden over de
grensstrook ter lengte van ongeveer 4
K.M., langs het kanton Aubel.Overeen
komstig art. 16 van het grensverdrag
dat den 26a Juni 1816 tusschen beide
Staten tot stand kwam, werd daarom dit
kleine gebied tot tjjd en wijle van een
definitieve regeling onder gemeenschap
pelijk bestuur geplaatst. Ooafaankeljjk of
z-dfs onzijdig in volksrechterljjka betee-
kenis is Onzijdig Moresnet dus niet.
Na de scheiding tusschen Belg en
Nederland trad eeritgenoemd land in de
rechten van de Vereenigde Nederlanden.
Tot nog toe heift noch België noch
Duitschland afstand gedaan van zgn sou-
vereine rechten, doch geen van beiden
mag het onzjjdig gebied militair bezet
ten.
Oorspronkelijk waren alle bewouers van
het onzjjdig gebied vrijgesteld van mili
taire dienst.
Sedert 1848 zjjn echter de bewoners
van Belgische nationaliteit, en sedert
1854 ook de Moresnettere van Duitsche
nationaliteit, verplicht in hnn landen te
dienen.
Alleen de eigenlijke neutralen, d.z. de
nakomelingen van de in 1815 aanwezige
bevolking, zjjn vrjjgesteld van alle mili-
firae diensten.
Dit zijn 439 personen (in 1815 waren
het er 250) bovendien wonen in het on-
zgdig gebied 14/0 1 ruisen, 1169 Belgen
en 354 Nederlanders.
De belastingen, die de inwoners op
moeten brenger, zjjn gering, on dat een
F E O I L L E I ON,
C9.
Vervolg).
O, als het René voortdurend zoo te moede
was, als haar en moest bij nog niet meer
lijden? dan vernietigde deze tijd voor goed
zjne geestkracht.
Buiten werd er driftig aan de bel getrok
ken. Zoo luid en aanhoudend drukte alleen
Sibylle op den knop.
Magda, stond op Het suisde in haar hoofd.
11e gedachte, dat zij niet zou komen, als hij
dood was, deed haar weder hopen, maar het
volgende oogeublik kreeg de angst weer de
overhand.
Juist het was Sibylle. Zij vloog de kamer
binnen en viel Magda om den hals. Zij sleepte
Magda mee en riep maar aldoor:
Hij is buiten gevaar, hij is buiten ge-
Taar Magda's gelaat was doodsbleek Zonder
dat zjj het voelde, biggelden haar de tranen
langs de wangen. Zij vouwde de handen en
fluisterde:
Goddank 1 duizendmaal dank I
Fn dan op levendiger toon Weet bij
het al
Natuurljjk, de dokter zeide het gisteravond
tegen hem. Jk was er bij. Hoe Walfried mij
daar gevestigde industrieele onderneming
de Soc'é'é' anonyme des mines en fon
denes de zinc de la Vieille Montague^
een groot deel van de lastsn van de ge
meente op zich genomen heelt.
Wat de rechtspleging betreft, kunnen
civiele en strafzaken in Pruisen of in
België aanbangig gemaakt worden. Straf
zaken worden echter meest door Praisi-
sche rechtbanken behandeld.
Echter wordt door die rechtbanken bjj
strafzaken steeds geoordeeld volgens de
Code Péial ia geval er bewoners van
Moresnet terechtstaan, war.t dit wetboek
is nog van kracht in het onzjjdig ge
bied.
Nu verbidt de Code Pénal van Na
poleon alleen die speelbanken welke in
het openbaar worden gehouden. De iD
Moresnet opgerichte speelbank is echter
niet openbaar en alleen toegankeljjk voor
leden *au de «Cercle privé des étran-
gers de Calamine.» E!k lid moet zich
aan ballotage onderwerpen ea het co
mité, dat met de leiding der bank is be
last, moet eerst, alvorens iemand als lid
wordt toegelaten, over zoo'n persoon in
lichtingen inwinnen.
Moresuet, en daar komt het op aan,
heeft ziju speelhol. Er wordt gespeeld met
de roulette en niettegenstaande de speel
bank pas een tweetal weken geloden ie
opgericht, is er al heel wat geld verdob
beld. E dat het er zeer druk zal wor
den valt niet te betwijfelen. Op een dag
van de vorige week hebben niet minder
dan 80 heeren en dimes, meest uit Aken
om opneming als lid der speelclub zich
aangemeld.
De statuten vau de spselbank die een
groot aantal menschen in het verderf stort,
zien er heel onnoozel uit. Wg lez on daar
in hoofddoel is verlraaiiug en opbeuring
van het plaatsje Calamine. Let wel; ver
fraaiing en opbeuring.
C'est peur lire.
Terloops wordt dau gezogd, dat de ver-
eeniging hare ledeu allerlei genoegens en
ontspanning verschaft: concerten, wed
rennen, duivenschieten, speelsalons.
Ernstig wordt gewezen op hetgeen in
Moresnet plaats heeft, en overwogen
wordt hoe dat zaakje is aan te pakken.
Wjj galooven, dat Duitschland en België
volkomen het recht hebben tnsschenbeido
te komen.
De Beniner Correspondem zegtDe
noodige maatregelen zijn door de Duit
sche Regrering genomen om de speelbank
te sluiten. Als Bslgië zich daar nu bjj
aansluit, zal de speelwoede, die zich in
toen aankeek, o, (lat was schoon Zoo vol
teederheid lk geloof dat hij veel, innig veel
van mg houdt.
Neen, ik meen of René het weet,
vroeg Vagda.
Die zal het we1 gauw liooren, meende
Sibylle, ie dit tamelijk onverschillig liet. Hg
ma" er zich mede gelukwenschen. Anders had
hij°z','n laven lang als een tweede Kain moe
ten rondloopeu.
Sibylle riep Magda op smartelijken
toon.
Hij moet (och vreeselijk geleden hebben.
l at was zijne stra'. Maar praten wij
niet langer over dezen a'scbuwelijken Flem
mi Dg 1 lk vergeet hem, en verder gaat hij mij
niets aan. Maar weet gij wat, Magda? Ach,
ik moet u verschrikke ijk veel vertellen
gisterenavond was er bij ons een twist
anders was ik zeker nog vrel gekomen, want
gij, m.t uwe roerende deelneming mocht het
toch wel het eerst weten. Maar, lieve beste
Magda, het loon blijft nooit uit, ik heb iets
bijzonders voor u in petto.
Bij u, een twist vroeg Magda, zich tot
deelneming dwingend. Hare vurige, gelukkige
gedachten waren bij hem, big hem
Ja, denk eens aan, tante JZidendorf was
zoo beleedigd, dat grootmama Wallwitz en
papa en mama het denkbeeld van mfn huwe
lijk met Waltried op zijn ziekbed, theatraal
genoemd hadden. Ik geef het geld voor dit
huwelijk, zeide zg, en dan mag ik toch zeker
ook wel een woordje danrbjj meespreken
Niet waar, daar had zg geJjjk in
Moresnet openbaart spoelig tot het verle
den behooren.
voor di Katholieke zeer interessante re
devoering van den geleerden Duitscher,
den heer V onHertlin g, leeraar aan
de Hoogeschool te Munchen, gehouden
op den Duitschen, Katholiekendag willeD
wg eens nader bespreken. Deze relevce-
meer onze plichten jegens den Schepper
en jegens de Kerk van Christus, wats
vanalle benselarjjender menschen, beseffen
en vervullen.
Heerlijk staan zjj boven hetgedreder
menschen, boven het sljjk der aar le, die
trouw hun plicht vervu'lm,der Kerk tot
glorie en den menschen tot heil.
ring was, m
dubbel opzicht merkwaar
dig. De heer Vou Hertling heeft
het dwaas vooroordeel weerlegd, dat nog
bij onze tegenpartij heerscht, als zou er
tegenstrijdigheid bestaan tusschen de wa
re wetenschap en ons geloof. Hg heeft
het dwaze en kortzichtige aangetoond,
van hen die meenen, dat zich in het
openbaar levea bewegen, sch »de kan bren
gen en 't Geloof kan doen wankelen.
Te recht deed de zoo gunstig bekende
hooglearaar vau Munchen opmerken, dat
het meer dan ooit de plicht der Katholie
ken is, zich op de wetenschappelijke stu
dies van allerlei aard toe te leggen, daar
de vjjanden van den godsdienst van da
ontdekkingen der wetenschap misbruik
maken om er het geloof mede te bestrjj-
den, elk jaar worden honderd duizenden
vlugschriften verspreid, waarin ds reeds
zoodikwjjis weerlegde bewering herhaald
wordt, dat het geloof niet overeen te bren
gen is mat de wetenschap Op die onge
rijmde beschuldiging m >et er met klaar-
blgkende daadzaken gaantwoc-rd worden,
en eeue d ar beste weerlaggingen is nog het
feit dat het vooral de katholieken zjjn die
zich op alle wetenschappen toeleggen en
o r in uitmunten.
De heer Von Hertling bswees,
hoe de wetenschap der Katholieken
op veel vasteren grondslag berust dau
die der anlersdankendau. Maar hg wees
er ook op, dat velen onder ons een
kleingee8tigen schrik hebben, voor hen,
die zander schroam iu het opeubiar op
treden, alsof men da waarheid maet
vreezen. Zoowel in wetenschap als ii
geloof valt niets te v.eezen, beide ko
men van God, en dus kan er tusschen
beide geen tegenstrijdigheid bestaan.
Geen kleingeestigheid das, maar eeae
ware begeestering voor de weteuschip, een
oprecht verlangen om de onvervalschte
waarheid te leeren kennen, met eene war
me liefde voor de'Kerb, de hoedster der
eeuwige waarhsden.Imme s het staat vast:
hoe meer men de geheimen bestudeert,
hoe meer men de geheimen doorgrondt,
hoe dieper men iu de duisternissen der
geschiedenis doordringt, hoe mser men deo
Schepper zal bewonderen, hoe meer men
zjjn hart vo lt opgewekt tot ds wonder-
dad ge werking van GodsKerk, hoe die
per en vaster het Geloof zich zal pren
ten in het hart.
De hoogleeraar Von Hertling,
heeft in zjjn schitterende redevoering aan
getoond,dat de katholieken niets te vreezen
hebben vsn de Wetenschap, integendeel,
dat G.-loof en Wetenschap moeten samen
gaan, want beide leeren ons mser en
Tante Sibylle is overig-ns een engel. En
denk eens aan, zij kent Wal ried alleen van
eene fotogra fie, en daarin is zjj totaal ge
charmeerd, bjj moet op tantes vroegeren brui
degom gelijken. Papa en mama vinden dat
niet. Dat nam tante hun zeer kwalijk.
Nu, en omdat ik maar s'eeds aan het bui
len blee', dat ik niet met Wallried mee gaan
kon,hij moet acht weken naar de Rivièra,
omdat de kogel toch door de longen gegaan
is hee't tante er wat op bedacht. Ik ge
loof, enkel uit genegenheid voor mg, misschien
ook wel om mijne ouders te ergeren.
Ma^da staarde droomerig voor zich uit
Gij luistert niet eens, riep Sibylle een
weinig boos.
Ja wel, ja wel, verzekerde Mag la op
schrikkend.
Maar val nu niet in onmacht tante
Zidendorf zal naar de Riviéra gaan en mij
en u medenemen.
Mjj vroeg Magda.
Ja, tante fluisterde mij toe, dat gij de
eenige medelijdende ziel iu Leopoldsburg
zjjt. Niemand heeft zich de zaak zoo aanga-
trokken, en niemand ook zooveel belangstel
ling getoond als gij. En omdat zij bang is,
zich te vervelen, als derde pirsoon bij een
aanstaand huweljjkspaar, moet gjj meegaan,
vertelde Sibylle met een triomfeerend lachje.
En uwe ouders
Die wilden er eerst niets van hooren.
Toen zeide tante, dat zij dan niets met het
huwelijk meer te maken wilde hebben, en
geen geld zou geven, als zjj haar zin niet
De Frausebe ambassadeur te Berljjn
heeft don Minister ven Bnitenlandscbe
Zaken, namensden President der Fransehe
Republiek, 5000 francs ter hand gesteld
tot lenig'ng vau den nood der door over-
strooming bezochtejstrakon van Silezie.
De «Magdeburgische Zutung» deelt
het volgende mede
De ingenieur W. H e n t z e, een Duit
scher, die in dienst is bjj een machine
fabriek te Weenen, is den 9en Mei met
zjjn vrouw naar Absssin vertrekken, waar
hg, in opdracht van koning M e 1 e n i k,
te Addis Abeba een rjjksmunt zou instal-
leeren, naar Oostenrjjksch model, la 180
kisten bi acht kjj de noodige werktuigen
mede, en voorts verscheiden hoaderddui-
z nden kroneD, voor Abessinë geslagen.
H ent ze deed de reis over Venetië en
Suez. Sedert twee maanden echter is van
den ingenieur ea zjjn vrouw niets me-r
vernomen, en men vre st nu, dat zjj met
mit hun karavaan ia de woestjjn tus
schen Dzjiboeti en AddisAbeba doorroovers
overvallen en beroofd, misschien ook ver
moord zijn.
Dau 20aten September a.s. zullen een
aantal vereenigingen te Antwerpen den
sterfdag van Hondrik Conscience
herdenken.
Een palm vaa gesmeed jjzir zal op
het giaf op het Eieler kerkhof worden
neergelegd.
Voor het standbeeld van Gonsciense
zal worlen gezongen het «Goed Heil aan
Cmscience», gedicht vau H a n s e n, mu
ziek van Peter Beuoit.
De Parjjsche bevolking is, na het on
geluk op den ondergrondschen spoorweg
«Metropolitain», zeer angstig geworden.
Toen dezer dag-n de machioe in lieton-
gereeje geraakte, having de reizigers een
paniek die ernstige gevolgen bad. Men
droDg en duwde e!kandar, waardoor een
vreese'jjk) paniek ontstond. Da reizigers
sprongen als waanziunigen uit de cou-
pé's. E ne dame werd den schedel ver-
brjjzelf, een man werd zjjn schouder
ontwricht en andereu liepen kwetsuren
op.
Een millioenenvermorser. De ge
wezen directeur van de Société Framjalse
kreeg. Voor haar geldelgk offer wilde zjj toch
ook voortaan in Wa'fried en mij bloedver
wanten hebben, die haar toegenegen waren.
Nu, en toen zwegen mjjne ouder9.
Ik kan niet mee, zeide Magda.
O, gij moogt 'net gerust aannemen, tante
Sibylle heeft afschuwelijs veel geld, antwoord
de het meisj
Ik kan mjjn vadei niet verlaten.
Maar, lieve Vfegda, die weet er immers
toch niets meer van, o( gij bij hem zjjt, zeide
Sibylle.
Magda stond op,
Jk kau niet, sprak zjj nu op beslisten
toon. Misschien zult gjj dat eenmaal be
grijpen.
Sibylle keek haar oplet'end aan en dacht
na. Plotseling scheen haar een licht op te
gaan,
lk ben wel met blindheid geslagen ge
weest, riep zij op vrooljjken toon uitblijde
over hare vindingrijkheid en er niet aan den
kend, of zjj ook eene teedere snaar in Magda's
hart aanroerde daarom wrnrt g j laatst zoo
zonderling tegen Lilly enwildet haar dehan d
niet geven Gij haat Lilly, omdat gjj zelf
hopeloos gecharmeerd zijt op Klemming
Mjjn arm, lief hart
Zij omarmde Magda met een soort van me
delijden, dat haast eene beleed igiug was.
En nu zijt ge bang, Lilly nog dikwij Is
tontmoeten, voor wj op reis gaan? Neen,
die gaat v eg, die heeft zich de la ts e dagen
hier genoeg verveeld. Zjj voerde den laatsten
tjjd zoo'u drukke correspondentie, e,n heet
de Banque et de Change te Parjjs,
Louis Balen i, heeft terechtgestaan
wegens verduistering van meer dan 20
millioan francs, gepleegd tjjdens de jaren
1891'96. Deze bank hchtte hg op voor
7 millioen, terwjjl hg aan de baurs 24
millioea verspeelde, hem in bewaring
gegeven door Max Lebaudy
«le petit 8ucrier.» Toen hjj ved deze
som na L e b.a u d y 's dood in 1896
verantwoording moest doen, vluchtte hij
naar Amerika. In New-York stal hjj edel
gesteenten, rn werd veroordeeld tot zes
jaren gevangenisstraf. Nadat hg dezen tgd
uitgezeten had, werd bij uitgeleverd aan
Frankrijk. De Parjjsche Rechtbank ver
oordeelde hem, in aanmerking nemende
verzachtende omstandighedeu, tot een jaar
gevangenisstraf. Daar hjj reeds een jaar
in voorloopige hechtenis doorgebracht
had, werd hg dadelgk op vrije voeten
gesteld.
Over de komst van den C/.aar en de
Czarina te Rome, wordt gemeld, dat de
Czaar ook een bezoek zil brengen aan
den Paus.
De liberale bladen meenen te weten,
dat Z. H. P i u s X, er niet op zal
staan, dat de csremoiuëu tot nu toe iu
gebruik voor vorsten die het Quirinaal
en het Vaticaan bez >eken, in acht geno
men zullen worden.
De Italianen zullen ter eere van dan
Czaar een groots vlootsehouw houden,
en de Russische kolonie te Florence zal
Zjjne Majesteit uitnooiigan de inwijding
vau haar aerk bij te wonen.
De dagbladen te Konstantinopel mel
den, dat de opstand in het wilajet Us-
kab zich snel uitbreidt.
Te Kojale hebben, vier dagen gele
den, da opstandelingen en de regelma
tige troepeu gedurende 11 uren met el
kaar gevochten, waarbij vele doodon en
gekwetsten vie'eo. Het gerucht loopt dat
de geregelde troepen en baejibizo iks Ko-
jala binnentrokken en de bevolking aan
verscbrikke'jjke folteringen onderwier
pen. Iu het districtUskub heerscht schrik
en ontsteltenis.
Te Weenen loopt het gerucht, dat
een verbond tussehei Turkgeen Grieken
land ophanden is. In geval vau oorlog
zouden de vereenigde troepen gesteld
worden onder het opperbevel vau eea
Turkschen generasl, terwjjl ds vloten
onder een Griekachen admiraal zonden
komen.
Volgens den te Lo uden openbaar-ge-
maakten tekst der voorstellen die het
Macedonische comité aan den S rltan en
ook aan de Europeesche Regeering heeft
voorgelegd, verlaagt hef comité dat Ma
cedonië onder eea Evropeesch bestuur
zil komen, waarin verte^euwoordigets
der bevolking ziktiag hebben, en voorts
dat Macedonië door Internationale troe
pen bezet zal worden gehouden.
liet zoo weten te schikkeu, dat zij op den da",
waarop Walfried buiten gevaar verklaard zou'
worden - vromer kon het toch n et, om alle
schande te vermijden eene uitnoodiging
van de oude mevrouw Ponsdorf, hare aan
staande schoonmoeder, volgt. Dan zal zij het
wel zoo weten te draaien, dat zij in plaats
van den volgenden herfst dezen winter nog
hare verloving met Ponsdorf kan vieren. O,
ik erger mij reeds bij voorbaat over, als ik
er san denk, hoe Lilly met h>ar titel en haaf
geld nog eens p onken val En mama zegt
de Po^sdorfs mogen wel rtil ziju de graaf
za iger heeft in zijn tijd met Strousbe rg eene
zaak opgezet, waardoor h:j rijk geworden is,
en mama zegtdat al net ge d uit dien tijd
hem we' tusschen de vingers moet branden.
Wij hebben iret veel, miar wij Linzows zijn
voornaam. Wat ik dus zeggen wilde, wegens
Li'ly kunt ge gerust komen v n n' mor
gen is de lucht zuiver.
Magdi ztg we' in, dat e' geen kans meer
was, om eE zich uit te redden, zonder de
waarheid te zeggen.
M ar ik kan loch mijnheer van Wal1-
witz niet ontmo ten, sprak zij bijna fluiste
rend. Ik was met René Flemraiug verloofd,
eer eer
Siby' e schreeuwde hef bijna uit.
(Wordt vervolgd.)