No. 5483
Woensdag 2 September 1903
28sle Jaargang.
voor
en aCuió'dCollanó.
Het .,Verraad"-rapport.
cfflagóa tfiuRlanó,
BUIT K N L A N D.
BUR A U St, Jansstraat. Haarlem
Pius X en de Katholieke
perB. Dezer dagen deelden Jialiaansche
godsdienstlooze bladen mede, dat de H.
Vader den eigenaar van de Voce della
Veritaprins Lancellotti, gematigd
heid had aanbevolen in het voeren van
polemieken.
Italië.
Duitschland.
De opstand in Macedonië.
HIMI
ïïagêlaè
ABONNEMENTSPRIJS.
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post
Voor het buitenland
Afzonderlijke nummers
Dit blad verschijnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
Hoofdredacteur-Directeur W. KÜPPERS.
f 1,20
1,50
2,90
0,03
AGITE MA NON AGITATE
PRIJS DER ADVERTEN1IEN.
Van 16 regels50 Cent
Elke regel meer
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
mfctpw—
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Génerale PublicitêEtrangère
G.L. D AUBE 4' Co JOHN.F. J OA'ES Succ- Paris 31 bis Faubourg Montmartre
Geljjk men weet, werd in April, Da
hRt mislukken der algemeene werk
staking, in de tweede der beruchte nach
telijke vergaderingen, gehouden in het
Diamantbewerkersgebouw te Amsterdam,
eene Commissie benoemd, welke had te
onderzoeken, «of door de S. D. A. P,
als organisatie planmatig gehandeld was,
om de Btaking te doen mislukken,» m.a.w.
of die party verraad had gepleegd.
't Is hier niet de plaat1, om de resul
taten van dat ondeizoek, neergelegd in
een rapport van 2721 bh., uiteen te zet
ten. En ook een beoordeeling ligt voor
heden nog niet in ons plan. Wat we
voorshands alleen wilden doen is: met
staaltjes, aan het rapport ontleend, aan-
toonen, hoe roekeloos, hoe onverantwoor
delijk lichtzinnig er in de Aprildagen
met de belangen der arbeiders is omge
sprongen.
Zooals men zich herinnert, berustte de
leiding der beweging by het zoogenaamde
«Comité van Verweer». Nu zou men toch
van ernstige mannen, in
wier handen
zulk een gewichtige opdracht wetd ge
plaatst, mei volle recht mogen verwach
ten, dat zjj in alle omstandigheden nauw
gezet overleg betrachten, opdat de zaak
in 't goede spoor blyve.
Wat zegt echter het rapport met groote
openhartigheid? Luister:
«Van maatregelen van organisatie voor
«een algemeene werkstaking is niets te
«bespeuren. Renders b.v. antwoordde
«Dat rolt wel».
Renders heeft geljjk: 't Is gerold,
Maar hoe! Vraag er de «slachtoffers»
maai eens naar.
Niet alleen dat de algemeene staking
n'et werd voorbereid, zelfs de partieele,
die van het transportbedrijf, zit onvol
doende in elkaar. Wel bestond hiervoor
«een tot in details geregeld weloverlegd
p'an,» waartoe een «geheime instructie»
behoorde, maar, zoo zegt het rapport:
«Opmerkelijk is het (en hieruit blijkt
hoe uiterst gering het gemeenschappelijk
overleg en de samenwerking waren in
het L. C. v. V.) dat de meerderheid van
dit college, hoewel wetende, dat het
plan bestond, volgens eigen verklaring
geen kennis droegen van den inhoud
der geheime instructie, noch ie'.s af
wisten van den inlichtingsdienst. Be
halve de spoorweglui, Oudegeest
en Van den Berg (natou'lyk ook
P e 11 e r). was W e s s e 1 s de eeuige
die er blijkbaar iets van wist».
Dergeljjke feiten toonen duidelijk aan,
hoe lachthartig het Comité van Verweer
te werk ging. Men vond het niet eens
noodig, hvt plan de campagne te kenneD,
laat staan het er over eens te wezen.
De leden schjjuen geen begrip gehad te
hebben van hun groote verantwoordelijk
heid. Zjj beschikten over het wel en wee
van honderden en duizenden, zonder er
zich voldoende rekecschap van te geveD,
hoe zjj de belangen van die allen zou
den behartigen, 't Is fraai!
Misschien zal deze of gene zeggen:
de ledea van het machtige Comité ver
trouwden z^-ker te veel op elkaar, de
meerderheid liet aan weinigen de leiding
met gerustheid over. Maar zelfs dit excuus,
eigenlijk niet eens gangbaar in een zoo
gewichtige zaak, gaat niet op. Het rap
port concludeert niet meer of minder dan
«dat onafgebroken een geest van onder
ling wantrouwen bjj de leden van dit
lichaam bestond, waardoor samenwerking
niet mogelijk wa9.»
En zulke lieden leggen dan niet hun
mandaat nederneen, zjj gaan voort tot
het uiterste, tot de beweging, welke zjj
onvoorbereid in 't leven roepan, hen
boven 't hoofd wast, duizenden tot groot
nadeel.
Dit wat het Comité in zjja geheel be
treft. Maar ook sommige leden individueel
handelden al heel zonderling. Het rap
port gewaagt van lede.r, die zwegen waar
spreken plicht was', van een ander (van
E rk e 1), door wien «de vakarbeiders niet
naar waarheid zjja ingelicht» enz. Maar
welsprekender zjja nog de volgende be-
wjjzen van vergeetachtigheid.
In een der nachteljjke vergaderingen
kwam een brief ter taf-1, geteekend «v.
d.B erg,welksckrjjveroor 'thiermee bedoeld
valsch werd genoemd. De geschiedenis dezer
missive zat aldus in elkaar, naar het
openhartig rapport mededeelt:
FEUILLETON,
70.
Vervolg
Dus toch 1 dii9 tochWat moet gij
uitgestaan hebben, Magda En dat he t gij
altjjd zoo voor u gehouden O, dat had
ik niet kunnen doen Mijn God hoe moet
gij Lilly verachten en hemMaar het
was toch schandelijk van hemNeen, zoo
iets kan men nooit vergeveD Deze zaak
fcibylle! riep Magda met een luide
sten», die van ontroering beefde, waag het
niet, een woord te zijnen nadeele te zeggen
Zeker, het was verschrikkelijk maar ik heb
het vergeven. Wij zjjn weer verzoend.
Gij zijt te jong, om een man als Bené te
rechten.
De kleine bruid, die reeds van jaloersch-
heid sidderde, als Wnlfried vroeger met eene
andere dame slechts danste, keek Magda aan
en kon hsar niet begrjjpen.
Zoo iets wilt gij vergeven Maar dat
is toch niet te begrijpen.
Zjj had Magda altijd voor een zeer trotsch
meisje gehouden en zou het veel begrijpelijker
gevonden hebbeD, als er groote woorden van
haat en wraak gevallen waren
Verstaan f Niet verstaan zeide Magda
De bestuurder der categorische ver
eeniging «Ous aller Belang» II. J a-
cobszoon, is volgens eigen verkla
ring, de schrjjver van den bewusten
brief geweest en verzuimde bjj de on-
derteekening de woorden «per order»
neer te schryven. Overigens bljjkt dat
de brief op last van Yan denBerg
werd medegegeven, (met het doel, om
door bet geven van de meest gunstige
berichten de staking te Utrecht staande
te bouden, doch dat hjj geen inzage
met schitterende oogen. Meent gij, dat wij
vrouwen eenen man geheel kunnen begrjjpen.
En een man ons Hebben wij geene hoeda
nigheden, geen gevoel," geene behoeften, welke
van die eens maas verschillen Denkt gij
dat de mannen zijn, zooals wij ze ons voor
stellen in onze meisjesdroomen
Mijn Wal'ried is zoosprak Sibylle
beslist. Magda hoorde het niet eens. Zij ver-
volgde met zooveel vuur, alsof zij eene ver
dediging op leven en dood moest voeren
Hoe dikwjjls heb ik er mjj zelve op
betrap iederen dag en ieder uur, dat ik
Bené wilde aanklagen, omdat hjj deze, of die
neiging van mijn hart, een verlangen naar
troost, naar zjjne nabijheid, laar een bewjjs
zijner genegenheid, niet vervulde, omdat hjj
het niet begreep 1 En zoo ben ik er toe ge
komen, om mjj zelve at te vragen, beg'jjp ik
hem wel altijd Zijne ziel, ïijn geest, zijn ge
moedsleven i enkt gij, dat twee menschen
elkander ooit geheel kunnen begrijpen, kunnen
doorzien, tot in de diepste schuilhoeken van
hun hart f Gelooft gij niet, dat er diepten
zijn, die men zelf niet vermoedt, en die ons
verrassen, als zij bij de eene of andere gele
genheid zichtbaar worden
En hoe zouden wij dan de verborgen schuil
hoeken in eene andere ziel alle kunnen ken
nen Hoe ooit zeker zijn, voor eene verras
sing En bovendien, veranderen wij nietf
Kan ik nu weten, hoe ik mij over eenige
jaren ontwikkeld zal hebben Eau ik weten,
welke verandering mijne ziel ondergaat? Niet
alles kan men begrijpen, maar wel alles ver-
van het schryven heeft gehad. Hier
door is het te verklaren, dat v. d.
Berg bjj fut inzien van bedoeld schry
ven in de tweede nachtvcga lering,
versteld stond van de gunstige voor
stelling daarin gegeven en de opdracht
aan Jaco bszooo zich niet herin
nerend, den brief als «valsch» ui kreet.
De een vergeet dit, de an fer dat. Maar
zy vergaten niet, door groote en, naar
steeds duidelyker bljjkt, verbazend holle
woorden de goedgeloovige massa te im-
poneeren. Z dfs Oudegeest, de koning
der spoorweglieden, maakte zich pliebtig
aan vergeten. Hoort Hechts
Door een ernstig verzuim van O u d e-
geest, die tengevolge van de beslom
meringen bjj den aanvang van de sta
king aan de brieven in qnaestie
vermeldend de eischen der spoorweg-
manneD niet meer dacht, noch deze
ter sprake bracht bjj het bestuur zjjner
organisatie, waren tot op Woensdag
avond de directies der spoorwegmaat-
schappyen niet in kennis gekomen van
c'e eischen,' welke door het stakende
personeel worden gesteld.»
't Is of het een kleinigheid isda
bnevei te varget-n, waarin werd uit
eengezet, waarom de strjjd werl aangé"-
vangea. «Beslommeringen» zjjn waarlyk
geen verontschuldiging. Als men niet in
staat is, een go d leider te wezen, moet
men zich niet als zoodanig opwerpen,
vo >ral niet als de onvoldoende leiding
zooveel ljjders n.eakt.
Dit dient echter ter eere van Oude
geest gezegd, dat hij, naar luid van
het rapport, nadrukkeljjk heeft verklaard,
«Dat een algemeene spoorwegstaking on
mogelijk was» en «ik ken niet eeu enkel
middel van verweer op het oogeublik,
teg<n de dwangwet en». Dat desniettemin
de staking werd uitgeschreven is wel
ke verontschuldigingen en verklaringen
men achteraf ook moge aanvoneneaö
bewjjs te meer voor _de lakenswaardige
lichtvaardigheid van het beruchte Go mil
vau Verweer.
Afgeecheiden van de quaestie of er al
dan niet «verraad» is gepleegd, zjja deze
onthullingen van groote waarde voor de
appreciatie der leiding van de staking.
De arbeiders mogen de medeieeliogen
van het rappoit wel goed in hun ge
heugen prenten.
De opruiing is natuurljjk nog lang
niet uit. Met stalen voorhoofd gaan de
zgn. viienden vau den werkman voort
geven, De liefde voert over elke klove van
het onbegrijpelijke heen. Maar hieraan moet
men vast gelorven, dat men lief heelt tot in
den dood en boven alles bemind wordt,....
wat er ook gebeui e
O. zeide Sibylle en vouwde vol ver
bazing de handen.
En dat word ik vervolgde Magda vol
overtuiging. Hij heeft het mij gezegd, toen
bij zich to: den dood voorbereidde. Hij heeft
mij innig lief, zijne ziel is mij al ijd trouw
gebleven,
Toea Sibylle weg was, stond Magda half
ontsteld bij het raam.
Had zij nu alles gezegd Waren het ge
dachten geweest, die laugzaam, langzaam in
haar hart opgekomen nu duidelijke vormen
aangenomen hadden? Had zij dat ge-egd, om
hem te verdedigen, omdat het haar onmoge
lijk was eene aanklacht die in hare eigen iel
opgekomen was niet van andere lippen te
hooren
Of had zij het voor zich zelf gesproken,
om de aanhoudend knagende gedachten van
den twijfel tot zwijgen te brengen.
Moedeloos liet zij bet hoofd hangen. Zij
maakte zich diets, alleen maar voor Sibylle
zoo gesproken te hebben, om Sibylles kinder
lijk oordeel te veranderen, en haar te leeren
niet meer ondoordacht o er eenen, man te
oordeelen. Zij kon het niet verdragen, te hoo
ren, dat hjj gesmaad werd.
Ook zag Sibylle immers slechts het eene, on
begrijpelijke de korte trouweloosheid. De ve
le andere kleine trekken klein, maar die
te verzekeren, dat by hen alleen de be
langen van de «loonslaven» veilig zijn. De
staking heeft echter het sein voorgoed
op onveilig gesteld. liet volgen van d e
luid schreenwende en alles belovende vrien
den voert tot een déraillement.
Beslist spreken wjj dat bericht tegen.
Z. H. P i u 8 X, heeft in het onderhoud
met den Prins het blad geprezen. En dat
de nieuwe Paus de Katholieke Journa
listen niet wil kortwieken in hun optre
den, waar zy manmoedig kerk en gods
dienst veidid gen, bewyst hoe de H. Va
der da Katholieke Pers, vtTen ten voor
beeld, tot steun is.
Te Venetië bestsaf een blad la Dijesa
dat met groot talent en groote kracht de
katholieke zaak verdedigde.
Profeten zij a echter vaker martelaars dan
millionnairp, decourant dreigde in sloffeljj-
ken pood onder te gaan.
Dat vernam de Patriarch en op een
diocesane conferentie riep hjj uit: «Voor
mjj, de bisschop van dit diocees, ware het
zeer bedroevend, wanneer dit ijj fens mijn
bestuur moest geschieden. Maar het zal in
geen geval geb uren.
«Ik hoop, dat de katholieken van Ve
netië hun courant niet zullen laten onder-
g au. Het blad, wordt good geschnven en
is bizouder in de verdediging der Kerk
zeer bekwaam. Ik zal geen ofier ontzien
om de Dejesa te behou leu.
«WanLerr het noodig zou wezen, zal
ik voor dit doel mjjn ring, mjjn borst
kruis, zelfs mijn kardinailsgewaad geven,
want ik wil volstrekt, dat de courant
verder zal bestaan
Mocht dit vuur van brandende liefde
voor de katholieke Pers de vele katho
lieken ontsteken in ev.n groote liefde,
de velen, die hun pers alleen critiseeren
kunuen en..., pass eren. Wjj vertrou
wen dan ook, dat door het optreden van
Z. 11. P i u s X de laksheid zal verdwjj-
uen die velen onder ons voor hun Pers
beheeracht, en de Katholieke Pers da
onmisbare steun geschonken wordt noodig
tot haar voortbestaan, maar ook noodig
haar te schenken voor den onvermo ideu
en maar al te vaak bitteren s'.rjjd die
zjj te voeren heeft.
Aan den Patriarch van Venetië, thans
onzen glorievol regte. endenPaus, onzi eer
biedigen dank en hulde, voor de aan-
moeligde woorden gesproken over de Ka
tholieke Pers.
In het woelige Ital'ë steken d9 onte-
toch zoo'n gewichtige getuigenis aflegden
die deden zien dat René altijd anders dacht
en handelde dan Magda dacht dat lijj doen
zou neen, die zag Sibylle uiet en zij ver
moedde ook niet, dat hjj nu vele, vele dagen
had laten voorbijgaan zonder Magda ook maar
iet» van zich te laten hooren.
Wat zal hjj nu doen? dacht Magda,als
hij hoort dat Walwi z gered is 1 Zal hij be-
poeven, a: die verschrikkelijke herinneringen
van zich af te schudden Zal hjj weder aan
den arbei l gaan Zjne natuur heelt zeker
ont'ettend geleden onder dit stille, werkloo-
ze leven. Zal hij nu eindelyk naar mij toe
komen etr mij vragenhelp mij weder het
evenwicht vinden, geef mij moed, om tot mijn
werk terug te keeren?
En zal dan alles weder goed worden
Al deze vragen beantwoordde zij voor zicb
zelve met een hard: neen
Neen, als ik niet met hem ijden mag, wil
ik ook niet gelukkig met hem zijn.
XII.
Twee dagen later zat Magda voor den
eersten keer weder bij haar arbeid. Zij
wilde rich dwingen, om wat te doen, en
hare kleine vriendin gaf haar de aanleiding
daar toe.
Weet gij, had Sibylle met de haar
eigen openhartigheid gezegd, schi'der mij
eens wat voor mijn huwelijk. Dan had ik het
liefst een aantal kleine dingen. Dat vult zoo
mooi. Een paar vazen met bloemen, een stil
vreden boeren het hoofd op tegen de
landheeren.
Te Ariccia hebben dtiehonderd boereu
de bezittingen van prins Chigi bezet.
Toen de karabiniers aanrukten, namen
de boeren eene zeer vjjandige bonding
aan. Daarop zyn uit Rome honderd sol
daten naar Arricia gezonden. In de ge
meente ADguillari Sabazia maakten vier
honderd boeron zich meester van de be
zit ingen van prins T o r 1 o n i a. De po
litie was niet bjj machte om de menigte
tot orde te brengen; een detachtement
cavalerie moest verschillende malen char
ges uitvoeren.
Uit Castelnnovo di Parto komen even
eens ongunstige tjjdingen. Daar maakte
een bende van 200boeren zich meester
van de heeren Paradis i, Menotti,
0 o 11 i z i en van prins P i o m b i n o,
Vooral in die streek ging 't warm toe.
Het doel van deze tamelijk ernstige be
weging onder de landeljjke bevolking in
Italië schjjnt te wezen het dwingen van
de eigenaars der uitgestrekte domeinen,
om een deel ervan at te staan, hetzjj
aan de gemeenten, heizij aan de land-
bonw-syndicaten
Op den 50sten Duitschen Katholieken
dag te Keulen gehouden worl er op ge
wezen, dat alle burgers geljjk moeten
zyn voor de wet. Dat zulks iu Duitsch-
laud niet het geval is bewyst de volgende
motie, die met algemeene stemmen, on
der luide teekenen van goedkeuring werd
aangenomen
«De 50 genet aal-verzameling der kat
holieken vanDuitschland betremt ten zeer
ste, dat het ministerieel besluit van 4 Ju
li 1872, waardoor aan de leerlingen van
hoogar onderwjjs verboden is lid te zyn
van golslienslige vereenigingen, nog
steeds van krachtis, ofschoon deze aange
legenheid reeds tweemaal in het Pruisi
sche huis vanafgevaardigden is behandeld
geworden. Zji betreurt het voortbestaan
van dit besluit te meer, wyl de studee-
rende jeugd, vooral in de groote steden,
steeds meer en meer aan godsdienstige
en zadeljjke gevaren is blootgesteld. Zjj
spoort alle katholieke mannen en vaders
van Duitschland aan, met alle wettige
middelen bij de regeering er op aan te
dringen, opdat dit verouderde en van
kleingeestigheid getuigende overbljjfsel
vau den kultuurstrijd m jge opgeruimd
worden.»
In eene fcjjeeukomst te Belgrado ge
houden, die talrjjk bezocht weid, ver
klaarden verschillen le sprekers, dat Ser-
v.ë tusschenbeide moest komen in zake
de Macedonische kwestieJea dat deze ge
regeld dient te worden door de Balkau-
staten, daar Turkjje en de Mogendheden
hiertoe niet in staat waren.
Een commissie werd benoemd om de
middelen te bestudeeren, welke tot eene
oplossing doen geraken.
Een telegram, waarin wordt medege-
leven of iets dergelijks. Alles aardig en
goedkoop, zooals het voor eene luitenantswo-
nmg past,
Dat kwam voor Magda juist van pas. Ter
wijl zij aan deze kleine dingen begon, kreeg
zij misschien weer lust in haar werk.
Nu had zij eene koperen koe met eene bei
aan voor zich stam op de tafel ee schilderde
met veel ijver een fwit?ersch landschap met
een klein meer er op, dat omringd was door
dennenboomen, die hunne donkergroene top
pen aan den horizon in de wolken schenen
te verheften, rit was het landschap, dat haar
geluk gezien had. Hare herinnering zag geen
nder en kende geen ander, haar geest kon
op dit oogen blik ook geen ander scheppen.
Langzaam vulden hare oogen zich met
tranen.
Zij nam den punt van haar schilderschort,
en veegde daarmede de oogen af. Zij schil
derde weer verder, maar we:er werden hare
oogen vochtig, zjj legde het penseel neer, leunde
met de ellebogen op de (afel en verborg weenend
haar gelaat in de gevouwen handen.
Op eens schrik'e zy op. Zij hul aan de
deur wat gehoord Het kloppen was In ar zeker
ontgaan
A s iemand haar hier rag weenenZi
sprong op en wendde zich om
Renériep zij uit.
[Wordt vervolgd.)
