No. 5496
Donderdag 17 September 1903
28ste Jaargang.
ïïagËlaö voor <3ïooró~ en SZuiè-dCollanó.
De Troonrede.
Gewroken.
BU1TMJVLAND.
BUREAU St, Jansstraat. Haarlem.
7.
Haat tegen den godsdienst.
Frankrijk.
ABONNEMENTSPRIJS.
Per 3 maanden voor Haarlemf 1,20
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post 1,50
Voor het buitenland 2,90
Afzonderlijke 0,03
Dit blad verschjjnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
Hoof dredacteur-Directeur W. KÜPPERS.
PBIJS DEB ADVEBTENTIEN.
Van 16 regels50 Cent
Elke regel meer7%
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
AGITE MA NON AGITATE
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Génerale PubliciteEtrangére
G.L. DAUBE fy Co JOHN., b. J ONES SuccParis 31 bis Faubourg Montmartre
De rede, waarmede H.M. de Koningin j
dit iaar de gewone zitting der SUten Gs-
neraal opende, luidde in haar geheel als
volgtI
Mijne Be er en,
Het is Mij aangenaam in Uw midden
te verschijnen ten einde da nieuwe zitting
der Staten-Generaal te openeD.
Onze betrekkingen met het buitenland
bleven zich kenmerken door het ge-
wenschte zeer vriendschappelijk karakter.
Zee- en landmacht kweten zich hier te
lande en in de gewesten over zee op lof
waardige wjjze van hare roeping. Vooral
toen een misdadige woeling tegelijk het
openbaar gezag en de maatschappelijke
levensbeweging bedreigde, bleek hoe vast
het vaderland op zjjn weermacht tekenen
kan. Aan vloot en leger, en niet minder
aan het korps bnrgerljjke ambtenaren,
betuig lk voor de destijds betoonde vee;-
kracht en toewjjding Mijnen dank.
De bronnen van onze welvaart vloeiden
in menig opzicht op niet onbevredigende
wjjze. Wel hield de njjverheid zich niet
dan met moeite op de bereikte hoogte
staande, maar de landbouw ging ten deele
vooruit, de handel was niet onbelangrijk,
en het scheepvaartverkeer kon zich her-
stellen van zjjn achteruitgang in het vo-
rige j tar. Op het gebied van den arbeid
bleef de stoornis in den geregelden gang
niet zonder radeelige gevolgen. Toch doet
de nuchterheid van geest die zich in de
dagen van spanning bjj het overgroote
deel onzer werklieden openbaarde, hope
koesteren voor een gezonden voortgang
van de arbeidersbeweging, tot wier wel
slagen Ik door voortgezette sociale wet
geving wensch mede te werken.
De pacificatie van het noordelijk ge
deelte van Sumatra vorderde dit jaar op
hoogst belangrjjke wjjze. Het verzet in
het landschap variKorinlji werd gebroken.
De tegenspoed waarmede de inlandsche
bevolking op Java te worstelen had,
blotf, hoezeer getemperd, toch voor een
deel nog in die mate aanhouden dat her
haaldelijk steun van Regeeringewege on
misbaar bleek.
In Suriname is meer dan dusver op de
opbeuriDg van landbouw en nyverheid de
aandacht gevestigd. In de kolonie Curafao
kon door Gouvernementshulp voorzien
worden in schaarschte van voedingsmid-
FEÜILLETON,
Vervolg
Eindeljjk wekten eenige commando's op
het dek haar uit hare mijmering. Ze keek
naar het kompas, dat zich boven haar hoofd
bevond en zag, dat de magneetnaald flauw
naar stuurboord overhelde. Ze wist, wat dat
bcteekendede „Pandora" was in den wind
gekeerd. Weldra volgde het eigenaardig ge
zang waarmee de manschappen het optrekken
der schooten en brassen begeleidden.
Daar de gravin behpefte had aan fnsscha
lucht, nu ze zoolang in haar salon had door
gebracht, wierp zij een doek om haar schou
ders, zette baar gelakten hoed op en ging
naar bet halfdek.
Met afgemeten schreden liep Simpson voor
het kompashuisje op en neder, terwijl hij van
tijd tot tijd eenige woorden sprak met denman
achter het stuurrad. Zoodra hij de gravin zag,
trad bjj op ba»r toe.
Éindelijk heb ik een besluit omtrent
onze verdere reis genomen, zeide zij tot den
kapitein. Wij zullen eerst naar Liverpool gaan
om nieuwe proviand op te doen. Ik wip dan
misschien en passant even naar Marleyhouse
over. Vervolgens gaan we naar Noorwegen
delen door langdurige droogte veroor
zaakt.
Behalve de reeds ten vorige jaredocr
My aangekondigde wetsvooid achten,
waarvan de indiening door de gebeurte
nissen van het voorjaar vertraagd werd,
is het'Mjjn voornemen in dit zittingjaar
nog andere ontwerpen van wet in gereed
heid te doen brengen.
Ik wencch Uwe ir edewerking in te
roepen om de uitkeering van Rijkswege,
zoo aan het openbaar als aaa het bijzon
der lager onderwjjs, nader te regelen de
viering van den wekelykschan rustdag
beter tot haar recht te doen komen; den
openbaren verkoop vau sterken drank
aan meer doeltreffende bepalingen te on
derwerpen het stelsel van verzekering
Uit te breiden tot de ongevallen bjj de
zeevisschevjj en tot de gevallen van ziekte;
en de verontreiniging van de openbare
wateren tegen te gaaD.
Eene regeling ter verzekering tegen in
validiteit en ouderdom, en eene herzie
ning van de Armenwet zjjn in voorbe
reiding.
Wetsontwerpen zullen U worden aan
geboden tot regeling van de administra
tieve rechtspraak tot wjjziging en aan
vulling van het Wetboek van Strafrecht:
alsmede tot aanvulling van artikel 342
van het Burgerlyk Wetboek.
Voorstellen van wet zullen U worder
voorgelegd tot herziening van het tarief
van invoerrechten tot regeling van het
octroo:wezenen tot bevordering van de
zoetwatervisscherjj
Een wetsvoordracht zal worden inge
diend om de verhouding tnsschen het
burgerlijk en militair gezag nader te be
palen. Voor de nieuwe bewapening van
de bereden artillerie zal ik U een voor
stel doen toekomen.
De ver van gunstige staat der Indische
geldmiddelen noopt tot zeer omzichtig
beleid. Ter afloende verbetering zal de
hulp van het moederland niet kunnen
worden gemist.
Maatregelen zyn in overweging, itrek-
kejde om aan den inlancDchen landbouw
op Java duurzaam eene meer bevredig-m-
de uitkomst te verzekeren.
De voorgenomen decentralisatie van
het bestuur in NederlaoJsch-Iniie zil,
naar Ik vertrouw, aan de behartiging
van de plaatseljjke en algemaene belan
gen ten goede komen.
Voorstellen zullen U worder aange
boden tot wijziging van een tweetal ar
tikelen in het Regeeringsreglement voor
Nsderlan Iseh-Iudië, tea einde eene ver
Simpson maakte een beleefde buigirg en
daar hg wel zag, dat de gravin niet tot veel
spreken gestemd was, verwijderde hjj zich.
De gravin nam plaats [op een bank, die
langs de verschansing liep en toen de mor
genschemering aanbrak, bevond z:j zich nog
op dezelfde plaats, in het water turende, als
ot de go'ven baar oude, geliefde geschiede
nissen toezongen, waarvan zij geen woord
wilde missen.
i
Aan de Zuidwestkust van Noorwegen, in
de breede invaart der Bukufjord, verheft zich
het eiland Utsteyn met een plaatsje van dien
zelfden nanm boven den spiegel der zee. Op
bet eiland treft men uitsluitend zeelieden aan, 1
visschers of vrachtvaarders, doch vooral lood
sen. Deze laatsten worden, wat de kennis van
het loodswezen betreft, daar zjj van hun
vroegste jeugd af gewend zijn aan de vaart
tusschen rotsen en klippen, door ondiepten
en brandingen, door geen andere natie over
troffen.
Aai het einde van het dorp Utsteyn stond
een oude, op palen rustende Noorweegsche
woning, wier verweerd uiterlijk duidelijk deed
zien, dat zij minstens reeds twee geslachten
oud was Evenals buiten den invloed van j
weer en wind op het houtwerk den stempel
eener vervlogen halve eeuw harden gedrukt,
had de rook van ve e jaren in het inwendige der
visschershut wanden en zoldering donker ge
kleurd.
beterde rechtsbedeeliog en het scheppen
van een meer gewenschten rechtstoestand
voor de inlandsche Christenen mogelyk
te maken.
Voor deze veelomvattende tatk reken
Ik, Myne Hee en, op Uwe steeds geble
ken toewyding aau de belangen van het
Volk, d it Gy vertegen woord gt.
Doe de Almachtige God Zyn zegen op
Uwe werkzaamheden rusten.
Ik verklaar de gewone zitting derSta-
ten-Geneiaal te zyn geopend.
Wel mocht de Landsvrouwe spreken
van een tveelomvattende taak». Er wordt
h-xl wat aangekondigd al is er wei
nig bij wat nieuw is. Een aandachtige
nalezing van het dit jaar vrjj uitvoerige
stuk zal doen zien, dat het nu aange
kondigde reeds sinds de e6rste Troonrede
op het piogram van dit Kabinet stond,
't Is intusschdn verblydend, dat d t alles
de «nieuwe bewapening van de bere
den artillerie», welke wy als een noodza
kelijk kwaad beschouwen, uitgezonderd,
nog eens psi tinent wordt aangekon
digd, want het Ministerie moet thans in
zyn derde levensjaa', dat geen jaar van
voorbereiding meer kan genoemd wor
den, aan de hooggespannen verwachtin
gen zjjner medestanders gaan voldoen.
Het verlangen hiernaar spreakt duidelijk
uit het artikel, Zaterdag door het Ka
merlid Nolens in de Venloosche Cou-
rant aan het nieuwe zittingjaar gewjjd.
Onomwonden w rd daaiin te kennen ge
geven, wat de rechterzijde wier wen-
schen dr. Nolens natuurlyk goed kent
j als urgent beschouwt. Het is inder
daad wel ad rem hier een passage in te
vlechten uit dat artikel, ook wjjl het nog
niet is voorgekomen dat een lid der Re-
geeiiogspartjj zoo openlijk en zoo met
nadruk het deed weerklinken, wat er z.i.
geschieden moet. De afgevaardigde voor
Venlo tchreeit dan o.tn. te verwachten:
„verzekering tegen ouderdom en invaliditeit,
en in verband daarmede de tariefsherziening
Verder de nieuwe arbeidswet en de regeling
van het artieidscmtract. Ook de ziekteverzeke
ring zal niet achterwege kunnen blijven, niet
alleen omdat ze noodig is in zich, maar
ook wijl de ervaring meer en meer aantoont
dat de goede uitvoering der Ongevallenwet
deze ziekteverzekering veronderstelt, en de
uitbreiding der Ongevallenwet over de land-
bouwarbeiders zonder voora"gaande regeling
der ziekteverzekering velen minder gewenscht
zal voorkomen.
//Eene herziening der armenwet zou zeker
velen, ook van hen die aan de zijde der Be-
Alles in het huisje toonde aan, dat de be
woners met geringe middelen toch hunne
verblijfplaats zoo gerieflijk en gezellig moge
lijk hadden weten te maken.
Naast den haard zat eene oude vrouw voor
een spinnewiel. Niettegenstaande de welwil
lendheid, die op haar gelaat was uitgedrukt,
kon men toch van tijd tot tijd eeu trek van
bange verwachting erop waarnemen. Een krach
tig gebouwde vrouw van omstreeks vjjf en
veertig jaar waschte bij den haard de tafelge
reedschappen af, die bij het ontbijt waren
gebruikt, Ook haar gelaat boezemde terstond
vertrouwen en sympathie in.
De ouie moeder Iarsen en bare dochter,
Christine Knudson, waren beiden weduwen
geen wonder dus, dat de twee vrouwen
al de liefde v in hur. hart op Niels KnudsoD
den zoon van Christine, overdroegen
Nie's, een jonge, forsch gebouwde man van
vier en twintig jaar, met blozend, innemend
gelaat, zat voor het eenige venster, dat zich
in de hut bevond en was bezig met het ver
stellen van een net. Telkens, wanneer hij van
zjjn arbeid opzag, blikten er op moeder en
grootmoeder twee zulke vrooljjke, van levens
lust tintelende oogen als maar ooit eenmeis-
jesbart hebben in vlam gezet.
L'e zee is onstuimig vandaag, zei de
oude vrouw, ik zou wel eens willen weten,
waar mijn arme Erik nu wel rondzwerlt. Mis
scbien heelt hij aan den wind wel opgedra -
gen, ons zijn groeten over te brengen. Hoe
lang is hij nu al weg
geering staan, welkom zijn. In theorie moge
er al iets te zeggen zijn voor het uitstel de
zer herziening totdat de arbeidersverzekerin
gen volledig in werking treden in de
prakt, k is het wenscheljjk dat de armenwet,
die toch altjjd ook bij het meest volledige
verzekeringswezen zal blijven bestaan, joo
spoedig mogeljjk van bare erkends fouten
gezuiverd worde.//
Men gelieve de wenschen van dr. N o-
lens te vergeljjken met de beloften van
het Ministerie en men zal zien dat meer
wordt aangeboden dan gevraagd werd.
Wel gewaagt de Troonrede niet van de
Arbeidswet, maar we weten, dat deze in
voorbereiding is. Overigens staat er alles
in vermeld, wat de «Venl. Crt.» vroeg
behalve een gewichtig ding: het arbeids
contract. Keulen en Aken zyn echter niet
op een dag gebouwd. En te eer mag
deze spreuk in 't oog worden gehouden,
waar de Troonrede ten vorigeu jaren dien
aangaande reeds een belofte inhield en
de koninkljjke rede van thans nog zoo
veel andere gewichtige maatregelen toe
zegt. We wyzpn o a. op de zoo hoog
noodige regeling van het octrooi-wezen;
op de Ryksuitkeeringen aan htt onder-
wy<; op de maatregelen in 't belang der
viering van den wokelykschen rustdag,»
op de administ-atieve rechtspraak en op
de bevordering der zoetwatervisscherjj.
Alleen om dit alles af te doen zal de
Staten Generaal hard genoeg hebben te
werken, vooral ook wyl er nog zooveel
gewichtigs onderhanden is, zooals b. v.
de Hooger-Onderwyswet. 't Wil ons ten
minste voorkomen, dat er alleszins reien
is om geen tyd te verspillen aan noo*
delooze mattregelen, gelijk de afschaffing
der Staataloterjj,
En na zwegen we nog van de kolo
niale wetgeving, die znlk een groote
plaats io de Troonrede inneemt. Men zal
niet kunnen zeggen, dat het Kabinet de
belangen van Oost en West en de in
landsche Christenen aldaar uit het oog
verliest.
Niet duidelyk is het ons wat bedoeld
wordt met het plan «om de verhouding
tusmhen het burgerlijk en militair ge
zag nader te bepalen,» Al leen vreezen wy
dat zulks op versterking van het militair
geztg zal uitjoopen. Enfin, we zu'len
zien.
Om te resumeeren, wy wenschen der
Staten Generaal veel werkkracht, opdat
de volgende sluitingsreie van vele ge
wichtige dingen moge gewagen.
l'at weet ik zoo precies niet, maar 't is
al lang geleden, antwoordde de dochter ter
wijl zij een bezorgden en medelijdenden blik
op haar moeder sloeg.
Ja, al heel lang, Christine. De kleine
Niels begon toen juist te loopen, dus 't zal
nu ongeveer drie en twintig jaar geleden zjjn.
Maar hij komt terug, dat weet ik zeker, al
was het al'een maar om zijn oude moeder de
oogen dicht te drukken.
Al jaren lang had de oude vrouw de hoop
gekoesterd, die met haar eigen leven zoo
nauw was verbonden en hoewel dochter en
kleinzoon aan de terugkomst van haar gelief
den Erik wanhoopten, durfden zij niets an
ders doen, dan de oude vr^uw in haar zoeten
waan laten.
Voor Christine nog op het gezegde der oude
moeder had kunnen antwoorden, werd de
deur geopend, doch slechts zoo ver, dat een
met dikke, blonde vlechten jr'kend meisjes
hoofd, juist door de opening kon heendrin
gen.
Niels, vader vraagt, of je dadelijk wil
komen, riep zjj, 't is jou beurt.Op zee laveert
een schip en geelt signalen om e n loods.
Bjj den eersten klank der meisjesstem was
Niels opgesprongen en nauwelgks had zjj hare
boodschap gedaan, of hij riep verheugd uit
Karen, jjj hier? Kom toch binnen en
vertel nu eens, terwjjl ik mg klaar maak, wat
voor een soort van schip het is dat verlegen
is om een loods, dan gaan we straks samen
naar je vader.
Een uitdrukking van spot kwam in de
Onlangs is Ie admiraal M a r c h a 1
ontheven van het bevel over het Fransche
eskader in het Verre Oosten.
Het ontslag is hem verleend op zeer
nietige, en hoogst onrechtvaardige wjjze
De minister van marine P e 11 e t a n, had
den Admiraal zyn afkeuring te kennen
gegeven over het optreden van een luite
nant ter zee, die door zyn soldaten in
Chiua geestelykezusters had laten bescher
men. Ia deze daad had de Minister een
ongeoorloofde inmenging gezien in de po
litiek der regeering.
Volgens den minister P e 11 e t a n, had
de zeeofficier de zusters in gevaar moe
ten laten en ze desnoods op barbaarsche
wjjze laten behandelen, desnoods moeten
laten dooden.
Admiraal M a r c h a 1, die den otfi-
cier onder zyn bevel had, dacht er wat
humaner over. Hjj nam den zeeofficier
onder zyn bescherming en zyn ontslag was
er het gevolg van.
Thans is admiraal Maréchalte Pa-
rys aangekomen en heeft hjj den brief be
helzende zjj o ontslag, openbaar gemankt.
Uit dien brief van 10 Juli jL bljjkè, dat
de Minister hem een vroeger schijjven
had teruggezonden, op grond, dat de in
houd verbood het in het archief van het mi
nisterie op te nemen. De Admiraal ant
woordde, dat dit schrjjvan reeds deel uit
maakte van zyn archief als Admiraal,
evenals de brief van den Minister, waar
op het antwoord had gediend. Zulk een
officieel schrjjven van een Admiraal mag
niet uit het archief verwyderd worden,
tenzy tevens de brief des Ministers waar
op het slaat, eveneens wordt verwyderd.
Daarom zond de Admiraal zyn schrjjven
te. og met de opmerking, dat het kon wor
den vernietigd, als bjj gemachtigd wordt
ook 'sminiBters brief te vernietigen.
«Mjjn leven brengt niet meer mee»,
zoo eindigt admiraal Maréchal,
«twist te zoeken of op de tucht inbreuk
te maken maar ik ben gerechtigd en ver
plicht mjjn eer als militair en privaat per
soon tegen alle aanranding te verdedigen
en het hoofd der Fransche Marine zou
zich zelf verlagen, zoo hjj er vrede mee
kon hebben, het bevel te voeren over of
ficieren, die laf genoeg zyn zonder meer
zich e n beleediging te laten welgeval
len.»
Op deze kloeke, mannelyke taal is het
ontslag gevolgd. Maar het laatste woord
zal in deze kwestie nog niet gesproken
zjjn. In de pers en de Kamer zal er nog
menig hartig woordje over vallen.
Een zeer interessant geval heeft zich
te Lyon voorgedaan. De eigenares van
Le Progrès de Lyondie in haar dagblad
den hately ksten stryd liet voeren tegen de re-
ligieusen en de verdry viDg der zusters uit
de gestichten in haar blad heeft laten
toegejuichen, deed zich dezer dageu
mooie helderblauwe oogen van het meisje en
zonder van houding te veranderen, antwoord
de zij
Je zult zonder mg je weg ook wel vin
den en bovendien kun je me zoo even goed
verstaan al is de deur tusschen ons in. Wat
het schip betrett, dat schjjnt een Engelsch
plezierjacht te zijn. Zeker weer zoo'n lord,
die je wel een hall dozjjn 'zilveren kronen in
de hand zal stoppen. Die Engelsche zonder
lingen betalen bert en dat is maar goed, want
zonder geld is de beste man niets ineer waard
dan een leege harington.
Een glans van genoegen kwam op Karen's
gezicht, toen ze bemerkte, dat Niels bjj die
laatste woorden een vuurroode kleur kreeg.
Lachend trok zij haar hootd terug en verwij
derde zich met haastige stappen.
Niel's moeder gevoelde zich diep gekrenkt
door de smadelijke wjjze, waarop Karen haar
zoon bejegend had.
Zet je hart niet op haar, Niels, zeide
zij. Zelfs al was je het met hiar eens, dan
zou haar vader, die trotsche vent, toch nooit
zjjn toes'emming geven. Hij gevoelt zich hier
met zjjn geldzakken en zjjn eigen loods-
kotter tot de eerste op het eiland, geloof ik
en bovendien kan hjj het niet verkroppen,
dat je oom Erik, waar jjj zoo spreken 1 op
geijkt, met z'ju tegenwoordige vrouw verloofd
is geweest en zjj pas zjjn aanzoek heeft aan
genomen, toen ze san den terugkeer van je
oom wanhoopte.
Wordt vervolgd.)
