5497
4 8 September 1903
28ste Jaargang.
HbagBlaó voor *31 ooró- en Zuiö-3Lollanó.
Nadere beschouwing
der Troonrede.
Gewroken.
BUREAU St, Jansstraat. Haarlem.
ti U 1 T i> L A jN U.
Rusland.
Amerika.
Duitsc'iland.
Engeland.
Italië.
Zwitserland.
Frankrijk.
ABONNEMENTSPRIJS.
Per 3 maanden voor Haarlemf 1,20
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post 1,50
Voor het buitenland 2,90
Afzonderlijke nummers0,03
Dit blad verschijnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen
Hoof dredacteur-Dii eet eur W. KÜPPERS.
PBIJS DEB ADVEHTEN1IEN.
Van 16 regels50 Cent
Elke regel meer71/»
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Ar+ITE MA NON AGITATE
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Génerale PublicitêEtranghre
G.L. D AO BE fy Co JOHN., b. JONES SuccParis 31 bis Faubourg Montmartre
Het is niet te veel gezegd,wanneer men
beweert, dat de heropening der Kamers
met eeuige spanning werd te gemoet ge-
z en. Was de eerste Troonrede, onder
het ministerie-K u y p e r door Hare Ma
jesteit de KoniDgin uitgespioken voor
een aanzienlijk gedeelte eere verklaring
geweest van de beginselen, die deze re
geering zouden leiden bp het besturen
van 's lands zaken en had in breede
trekken het programma aangegeven vau
datgene, wat het Ministerie in het vier
jarig regeeringstjjdperk met de hulp der
wetgevende lichamen in 's lands belang
hoopte tot stand t? breDgen. In de twee
de troonrede, die des vorigen jaars, vond
men meer bepaaldelijk aangegeven, wat
van het algemeen programma de regee
ring meer bepaald in dat jaar hoopte af
te brengen. Veel daarvan, helaas, moest
onafgedaan blyven en nu moge van
den kant der oppositie beweerd worden,
dat de werkstaking niet zóo sterk op den
regeeringsarbeid gewerkt heeft, dat daar
door te verklaren en te verontschuldigen
zoude zjjn, dat zoo veel niet tot stand
kwam, n.emand zal kunnen ontkennen,
dat het afgeloopen jaar voor deze re
geering een jaar waa van groote zergen
en buitengewone inspanning en dat da
gebeurtenissen van Januari eu Maart het
kalm en tustig werken aan de groots
vraagstukken, die op nieuwe wetten of
herziening der bestaande eischen, byna
onmogelijk maakten. Gude zjj danktoon-
de zich de Regeering opgewassen tegen
het gevaar en wist het gezag te hand
haven tegen de opgeruide en verdwaas
de menigte, waarvan de onbekookte plan
nen voor een oogenblik den S aat met
regeeringloosheid dreigden. Nu dit ge
vaar door het krachtig optreden der Re
geering, naar wjj hopen voor goed of
ten minste voor langen tjjd bezworen is
en de onderlinge strjjd der ontevredenen
zeer waarschijnlijk mede hun den last
en de macht heeft ontnomon tot de her
nieuwing van eene dergelijke poging, nu
kunuen wjj verwachten dat aan de Re-
geering tjjd eu gelegenheid wordt gela
ten in het nu aangebroken derde jaar
harer regeering vele van hare plannen
tot werkelijkheid te brengen. Bovendien,
twee jaren heeft deze Regeering nu den
tjjd gehad zich t*recht te vinden in de
nalatenschap der liberale regeeringen, af
FEUILLETON,
Vervolgd
Tat kan alles heel goed waar zijn,
moeder, antwoordde Niels, maar k blijf er
bij, dar k Van geen ander meisje zou kunnen
houden.
Hij hoorde slechts half de hem ragezonden,
feedc e vermaningen, om tcch voorzichtig te
zjjn, in de uitoefening van zijn beroep, zóó
spoedig had hij de kamer al ver'aten. Met
één sprong was hg de houten trap af, welke
van den drempel naar beneden roerde en
toen hjj om zich heen keek, werd hg Karen
fcewaar, die op eenigen afstand naar het schip
stond te turen, dat aan den horizont zich'-
baar werd.
Niels vertraagde zijn tred, want hij hoopte,
(\st Karen toch eenmaal nog eens zou om
men, ol hg haar ook volgde, doch het was te
vergeefs. Toen hg aan het rotsblok, waarop ze
stond, was gekomen, vroeg lig-:
Heb je soms een boodschap naar je
huis mee te geven? Ik ga er nu toch heenl
t' at doe je me schrikken, riep zjj uit,
terwjjl zjj zich omwendde, ik dacht heelemaal
niet meer aan je en daar sta je plotseling
te doen, wat haar balt afgtdaan was na
gelaten en de noc dige voorbereidingen
te treffen om hare regeeringsbeginselen
in praktijk te kannen breugrn. Dat
voortreffelijke leien van het Kabinet door
andereD moesten vervangen worden, mag
almede tot verot tschulJiviug dienen, dat
zulks nog niet met meer duidelijkheid
en beslistheid kon geschieden en de werk
zaamheden niet zóo vorderden, als dat
van de zijde der oppositie gevorderd, van
de zjjde der meerderheid gewenscht werd.
Van daar dan ook, dat van beide zjj-
den met verlangen weid uitgezien naar
de nieuwe Troonrede.
Het is een vrjj lang stuk en zooals
wel te verwachtsn was, goed gesteld.
Wat zou men van den grooten stylist,
Dr. K u y p e r, anders kunnen verwach
ten
Grljjk elke fatsoenlijke Troonrede in
twee deeien. lo de bescfcrjjving van den
bestaandeu toestand en 2o voorstellen
van wetten om, waar noodig, den toe
stand te verbeteren, of bestaande wett;n
met verande de toestanden in overeen
stemming te brengen.
Het getuigt van besliste overtuiging en
geeft vertrouwen in de Regeering, dat in
de Troonrede de woelingon van het voor-
jiar openljjk als misdadig worden gebrand
merkt; weifelend komt ons de erkenning
voor, dat handel en scheepvaart veel
hebben geleden en zich nog niet konden
herstellen van de slagen, daaraan door
die woelingen evenzeer toegebracht als aan
den geregelden gang ophet gebiedvan den
arbeid; weldadig daarentegen klinkt de toe-
zegging, dat die oproerigheden geen ver
andering brengen in de plannen der legee-
ring om het werk op het gebied der sociale
wetgeving tot heil der arbeiders n et on
vermoeide zorg voort te zetten. Omtrent
de plannen voor Java en Suriname had
menigeen, wellicht niet zonder redeneni
wat meer beslistheid verwacht. Uitgebreid
daarentegen is de Ijjst van wetsort.verpsD
die behalve de reeds ten vo.ige jareaan
gekondigd en niet in behandeling gebrach
te, aan de Kamers ter beoordeeling zullen
aangeboden worden.Gebeurt er niet genoeg
in het volgende zittingsjaar, dan ligt het
zeker niet daaraan, dat de Regeering niet
genoeg werkzaamheden in het vooruit
zicht stelde.
immers behalve de wetsontwerpen tot
regeling der Rjjksdrage voor het Openbaar
en Lager onderwjjs, tot betere vieriug \an
den Zondag tot beteugeling van het drank
misbruik, vinden wjj wetsvoordrachten
aangekondigd tot verzekering tegen on-
voor me. Rep je maar wat, want vader wacht
op je.
Miels stak bedaard de handen in de zak
ken van zjjn wijde, geoliede broek en liep
bedaard door. Hjj probeerde zel's een roo-
ljjk wijsje te fluiten, doch dit gelukte hem
nie'.
Eerst nu ze zeker wist, dat niemand haar
zag, keet Karen hem na. Op haar lief ge
zichtje wisselden trots en spot elkander af.
Een korte poos stond ze zoo, sprong toen vlug
naar beneden en liep Niels achterna. Hoewel
hij hare voe'stapp n duideljjk hoorde, zag
hij niet om evenals Karen straks voor
wendde, niets van zijn tegenwoordigheid te
bespeuren, scheen hij thans niets te vermoe
den van de nadering van 't jonge meisje.
Eindeljjk W! s Karen vlak naast hem geko
men. Plotseling zeide z j losweg
Hoor eens, Niels, je beat toch eigenlijk
een goede jongen.
Ik zou niet weten waarom, was het stug-
ga antwoord.
Om haar lippen speelde een tiek van on
derdrukte schalkschheid, toen zij voortging
Ik zou er zelfs toe kunn:n besluiten,
van je te houden
Bij deze woorden keerde Niels zich haas
tig naar haar toe en toen zij dit bemerkte,
voegde zij er onverschillig bij als ik maar
wist, hoe ik dit moest aanleggen.
Bjj deze nieuwe krenking steeg den jonge
ling het bloed naar het hoofd en koi ta'
zeide hij
Dan gad he'. jou pre uies als mij.
gevallen bij de visscherjj eu ziektegeval
len, en tegen invaliditeit en eeue herzie
ning der Armenwet, ten bewjjze dat dr,
Kuyper's woord: «wjj willen geen
reactie op het gebied van sociale wetge
ving» ook na de voorjaarswoelingen, ge
stand zal gedaan worden.
Ook de regeling der «administratieve
rechtspraak» ontbreekt niet op het pro
gram eu men vindt daarbg gevoegd eene
aanvulling van het Wetboek van Strafrecht,
(eenigszins geheimzinnig, daar de Troon-
iede slechts laat gissen, welke aanvul
ing dit zjjn kan) en eene aanvulling
van Art. 342 van het Bargerljjk Wet
boek, beti effende dit artikel het Onder
zoek naar het Vaderschap, vene toezeg
ging, die door velen met vreugde zal
worden begroet, door anderen niet zooder
bedenken zal worden vernomen.
Voegt men daarbg nog de in bet voor
uitzicht gesteldwetsontwerpen tot her
ziening van het tarief van invoerrechten
geld moet er komen voor de
uitvoering der sociale wetteu tot
verzekering vau eene meer bevredi
gende uitkomst aan den landbouw
op Java en tot meerdere decentralisa
tie van het Brs'uur in Indië, dan
moge het menigeen spjjten en teleurstellen,
dat er nog gem sprake is vai eene bete
re regeling van de verbouilingder geld-
nrddeleo,. van Bjjk- en Gemeente en van
God weet wat men nog al raeerwansch-
te, erkend zal moeten worden, dat de
Kamers werkzaamheden iü overvloed zul
len vinden en dat als men maar werken
wil en niet alleen praten, en nogmaals
praten en door praten op sleeptouw bren
gen en honden, het volgende jaar een
zéér belangrjjk j aar kan zjjn voor de wet
geving in Nederland.
De Regeering toch toont etn open oog
te hebben voor de eerste en noodzake
lijkste belangen des lauds en ruim ge
noeg van opvatting om geene partjjre-
geering te zjjn in den slechten zin des
woords. De Troonrede maakt op ioderen
wtlgezinde een gunstige.i ind uk, al
viüdt hjjnieta' zjjne verlangens bevredigd.
Moge de Regeeri g'dan ook by hare
vrienden een krachtigen steun vinden, bjj de
oppositie eene zoo veel mogelijk opbou
wende kritiek, bg allen lust en jjver om
te weiken in het ware belang des lands
en moge dan Gods zegen rusten op ha
ren arbeid.
De Daily Express deelt mede dat Rus-
Een poosje liepen zij zwijgend naast, el
kander voort en Karen keek schijnb'ar met
belangstelling naar de aan en afrollende
golven, oor dezen aanblik schenen haar ge
dachten e n andere richting te hebben ge
kregen, waut eensklaps zeide zij -.
Ér is reeds menig loods bij het beklim
men van een schip verongelukt, als de zee
zoo hol stond en als jij thais eens veronge
lukte, zou je een on verzoen] ,ke vijandschap
jegens mij mee in de diepte nemen.
Ik iou je zulke denkbeelden wel uit je
hoofd kunnen p-aten, antwoordde Niels, maar
het loont de moeite niet. Ik draag niemand
een kwaa l hart toe allerminst jou.
Ik begrijp je niet.
Uat is öok niet noodig. En toch, als je
niet in mijn hart als in een open boek heb
kunnen lezen, dan heb je veel minder scherpe
oogen, dan de menschen be eren.
Zoo wa-en zij aan de plaats t ckomen, waar
de loodskotter lag te wachten. De jongelieden
stonden stil. Karen zag den jongen zeeman
aan met een blik, waaraan hij zich, zonder
dat hjj het wist, niet kon onttrekken en die
een too ermacht op hem uitoefende.
Hoor eens, Niels, zei ze ernstig en het
laatste spoor van spot en moelwil week van
haar gezichtje, denk toch aan je moeder en
grootmoeder, voor wie jij den kost moet ver
dienen en wees toch voorzichtig. Zij zouden
zielsbedroet l zjjn, als jij eens niet terugkeer
de.
En jj? waagde Niels met een kloppend
hart te vragen.
land zich gereed maakt vosr den
strjjd, Er zjjn reeda 300.000 m »n sanrm-
get-okken ia de vuornaauste militaire
centra tm zuideu van Kief. Verder zgn
bevelen gegeven aan dea g-ooten staf te
Odessa eu Tiraspol om 80,000 man voet
volk, artillerie eu ruiterjj op voet van
oorlog te brengen. Erwordtdruk gespro-
keu over de mogelijkheid vau een oorlog
met Turkjje.
Vreeselgke stormen teisteren zuidelijk
Florida. Bijzonderheden ontbrekeu, omdat
het telegrafisch verkeer gestemd is.
Maar er moeten vele menschen zgn om
gekomen en zeven schepen gestrand zgn.
Te Tampa alleen is voor een mil.ioen
dollars schade aangericht. De storm woedt
thans in Alabama en Louisia a.
Tjjdens de manoeuvres van het Duit-
sche leger bg Weissweiler werd een fu
selier door den bliksem gedood en twaalf
minschappen gewond. Van dezs laat-
sten werden er zes behandeld in de ambu
lance.
De Engelsche minister-presideat Bal
four, he?ft een vlugschrift uitgegeven,
waar hg zegt: De hervormers vau vjjf-
tig jaar geleden voorzagen niet, dat de
wereld de vrjjhandel niet zou aanvaarden
en hielden geen rekening met wat de haa-
del van het Britsche Rjjk kon worden.
Balfour gesft toe, dat Engelands han
del toegenomen is, maar acht de toene
ming niet evenredig aan de vermeerde
ring v<m 'slauds rgkdom en bevolking.
Hij erkent, dat er aan bescherming groo
te naleelen zgn verbonden, maar zegt
hfi wjj zjju verplicht te zoeken naar
eenige verzachting van de beschermende
hand lspolitiek van het buitenland. De
eenige weg daartoe is te oaderhin felda.
Eu iu plaats vau daarbg een beroep te
doen op oecononrsche leerstellingen, die
and-ra volken geheel verwerpen, moeten
wjj gebruik maken van fiscale overredings
middelen, die zij door en door kennen.
Balfour beweert verder, dat hg vol-
komen in den geest van den vrghandel
blgfr, wanneer hg pleit voor vrjjheid bg
het onderhandelen. Ons eerste en voor-
naauste doel zegt hgmoet wezan,
oi8 te ontslaan vau de banden, waarin
wg ons vrjj willig en om niet verstrikt
hebben. De vraag, hoe wg bepaaldelgk
onze herwonnen vrgheid zullen aanwenden,
is een tweede.
De meeste bladen beschouwen B a 1-
f o u r 's vlugschrift als eeu bewjjs dat hg
meer voor represaille-maatregelen is dan
voor vjjandige tarieveD.
Eukele bladen verwachten, dat de af
treding van vrghandelaren onder de mi
nisters biervau bet gevolg zal zgn.
De Board of Trade heefteen Blauw
boek uitgegeven van ongeveer 500 pagi
na's druks voor het meerendeel gevold met
ik Ik zou me de oogen uit het hootd
schreien. Steods toegevende aan hare neiging
om iemand te sarren en te kwellen, voegde
ze er bij
Het zou tenminste niet zeer christelijk
van me zijn, als ik dan om der ville van
je moeder ea grootmoeder ook niet bedroefd
was'
Bj deze woorden lachte zij en verdween
in huis
Woeden! en diep verontwaardigd staarde
Niels haar i.a en met somber gelaat liet hjj
zich naar dea kotter roeien.
De oude Stuie, Karen's vader zag
hem doordringend aan, alsof het hem onaange-
naam was, zgn dochter in gezelschap te hei-
ben gezien van den man, die zoo sprekend
geleek op den vroegeren geliefde zijner vrouw,
die h j haast met geweld naar het huwelijks
altaar had moeten sleepen. Hjj legde echter
zjjn antipathie het zwijgen op, zoodra de
jonge man met kloeke hand zijn werk ver
richtte en het vaartuig binnen weinig minu
ten de ankerplaats verliet.
Karen zat in hare woning voor het ven
ster, waarheen zjj, na het gesprek met Niels,
was gevlucht en tuurde het vortrekkeu ie
schip na.
lid je voor ziju behouden tehuis
komst klonk een vriendeljjke stem achter
haar.
Het meisje keerde zich om en bloosde he
vig, toen zjj hare moeder zag staan, die haar
liefkoozend over de haren streek.
Je behoeft je daarover niet te zcharaen,
tabellen, statistieken eu diagrammea
over den Engelschea eu dea buitenland-
scheu handel eu dea toestand der njj-
verheid. Ia een woord vooraf wordt ge
zegd dat dit Blauwboek grootendeels is
gemaakt als antwoord op bepaalde vra-
geu die door de ministers aan den Board
of Trade zgn voorgelegd. In bet Blauw
boek worden geen recht streeksche con
clusies getrokken het bepaalt zich er toe
cjjfers en feiten aau te geven
Alle bladen bevatten uitvoerige
verslagen betreffende de groote manoeu
vres van het Engelsche leger, die deze
week zgn begonnen. Da manoeuvres van
dit jaar zgn begonnen. De manoeuvres
van dit jaar jjja ingericht volgens een
systeem, dat tot dusver in Engeland on
bekend was. De opperofficieren moeten
in praktijk brengen hetgeen de Zuid-
Afrikaansche oorlog geleerd heeft. Men
gaat erbjj uit van de veronderstelling dat
een party A, onder bevel van generaal
sir. John French (die de nieuwe
school vertegenwoordigt) het kamp van
Aldershot heeft verlaten om Londen te
verdedigen tegen den aanval vau party
B, welke op de hoofdstad aanrukt.
De commandant der andere party is
sir E v e 1 y n W o o d (de oude school
vertegenwoordigend.) De transportdienst
moet zeer veel gebreken vertoonen. Over
het algemeen is men echterhet slechte
weer in aanme.'king genomen niet
ontevreden over de houding der troepen
De bigaro verneemt, dat men in de
Vatikaansche kricgen verneemt, dat [de
Paus pogingen zal doeu om van den
Sultan de wetteljjke erkenning van de
katholieke iustelting*a in het Oosten te
verkryger, zoodatdeze geheel onder be
scherming van den H. Stoel zullen wor
den gebracht. Dj kwestie van het pro
tectoraat over de missiën in het Oosten
7. >u aldus tot op'ossiag worden gebracht.
Het winterweder, dat in de Zwitsersche
Alpen buitengewoon vroeg is ingetreden,
werd op sommige plaatsen door vreemde
verschijnselen vergezeld. Op den Itigi
werd des ochtends zeer vroeg naar
uitZürich ran het «Berl. Tageblatt» wordt
gemeld - gedurende een sneeuwstorm
een aardbeving waargenomen, door ge
luiden als het rollen van den donder in
het gebergte vergezeld. Tegeljjk bespeur
de men storing aan de electrische gelei
ding.
De treinen van de tandradbaan bleven
op den Rigi in de sneeuw steken en een
sneeuwploeg moest de streek vrg maken.
Ook in Eugadin zgn aardschokken waar
genomen.
De gezondheidstoestand te Marseille. In
het Ziekenhuis «Salvator» wjjst de toe
stand der meeste patiënten op eenigs ver-
g'ng de bejaarde vrouw voort. Niels is een
brave jongen en de meest ervaren loods van
de geh ele Pukufjord anders zou men hem
niet altijd pressen, als er werk op leven of
dood aan de hand is.
Ik dacht niet eens aan hem, moeder,
was Karen's antwoord, ik zag alleen den kot
ter na.
Ik zeg je nog eens, hernam de moeder
op zackten, vriende'jjken toon, dat je geen
reden hebt, je over je liefde tot Niels te
schamen. Ik ben ook jong geweest en weet
wat net zeggen wil, iemand met hart en ziel
lief te hebben al stoort het lot zich niet
aan de wcnschen ea verlangens der men
schen.
Ik zou Niels nooit met hart en ziel lief
hebben, zeide Karen, terwjjl zjj hare lippen
smadelgk opkrulde, ik m ar z voleindig
de niet en liep de kamer uit, alsof zij be
vreesd was voor den treurigen blik harer
moeder.
En toch heeft zij hem lief met
geheel haar aart, prevelde de moeder met
weemoedigen glimlach, moge haar liefde ge
zegend zijn meer dan de mijne.
Wordt vervolgd.)
