5498
Zaterdag 49 September 4903.
28ste Jaargang.
HbagËlaè voor <3Hoorè~ en oLuió-oiollanè.
Op het vel1! van
den arbeid.
Gewroken.
Zij, die zich vanaf
heden op de
Nieuwe Haarlemsche Cou
rant abonneeren, ontvangen
de nummers verschijnende
tot 1 October gratis
B U I T JM JV L A ND.
BUREAU St, Jansstraat. Haarlem.
Modern heidendom.
Italië~
Zwitserland.
Duitse'iland.
Bulgarije.
Servië
De toestand ia de Balkanstaten.
ABONNEMENTSPRIJS.
Per 3 maanden voor Haarlemf 1,20
Voor de overige plaateen in Nederland franco per poet 1,50
Voor het buitenland 2,90
Afzonderlijke nummers0,03
Dit blad verschijnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
Hoof dredacteu r-D irecteur W. KÜPPERS.
tlEND
PB IJS DEB ADVEBTENïIEN.
Van 16 regels50 Cent
Elke regel meer7^A
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Génerale PublicitéElrangére
AöITE MA NON AGITATE G.L. I)AUBE 8( Co JOHN., b. JONES Succ. Paris 31 bis Faubourg Montmartre
Onlangs spraken wemenechen uit Zee
land (Staats-Vlaanderen) van de kaDten
van Hont nisse, waar Harer Majesteits j
kroondomein gelegen is en we vroegen j
belaugstel'end naar den toestand der ar
beidersbevolking en of daar in de laatste
jaren nog geen verbetering in gekomen
was. Maar bjjzonder vroegen we naar den
toestand der loonen en we kregen hierop
de volgende antwoorden.
LOON.
Men begint met 30 centen. Hebben ze
een jaar gewerkt en kennen ze den ar-
bsid, dan wordt het 45 eenten. 45 of 50
centen is het gewone loon voor vrouwen
arbeid. De jongens van 14, 15, 16 en 17
jaar, hebben gewoonljjk don geheelea win
ter volstrekt niets te doen. Er is nauwe
lijks werk voor de zoogenaamde «arbei
ders». Slechts met Maart beginnen ze
zachtjens aan weêr wat werk te krjjgen.
Op achttien jarigen leeftjjd krjjgen ze een
zestig centen daags, maar daar bljjft het
dan ook voor goed b|j. Dan is de hoop
op loonBverhooging vervlogen.
By slecht weêr hebben ze niets te doen
en waar niet gewerkt wordt, daar valt
ook geen loon op te strjjken. Geen won
der dan ook, dat ieder, die krachtig ge
noeg is of dit meent te zjjn om
polderwerk te kunnen verrichten, als
grondwerker naar Holland of Duitschland
trekt zoo zelfs, dat iemand, die als
jongeling in zjjn lanl vertoefr, wordt aan
gezien als een nietswaardige, 's Winters
komen ze dan voor eenige weken naar
huis, naar gelang de vorst aanhoudt en
de aarde bewerkbaar bljjft. Nu maken
deze jeugdige polderjongens in dia enke
le winterweken nu en dan wel eens wat
rumoer in hunne dorpen, drinken wel e«DS
wat te veel potten bier maar zij, die
's winters een paar weken naar huis ko
men en geld gestuurd hebben aan hunne
FEUILLETON,
ouders of meebrengen, deze zijn de besten.
Want velen komen niet meer naar huis,
sturen hun ouders gssn cent meer op en
latau uiet meer van zich hooren. Oei) zjja
ten prooigewordenaan verleidingen bederf.
De meeste grondwerkers zjjn versleten
voor hunnen tijd en de reusichtigste ke
rels van weleer, zjjn op vjjf en veertigjari
gen leeftjjd oudermannen geworden.
In Zeeland teruggekeerd, komen ze dan
den boersmeeken om eenigen lichten arbeid
Het dikwijls slapen op den killen grond,
het eteD in de zoogenaamde «keeten», waar
men voor een drie of vier gulden in de
week terecht kan, daarbjj de zware grond-
arbeid, kiachtig voortgezet om zooveel
mogelijk loon te halen, moot wel sloopend
werken voor ieder menschengestel. Ook
vele gehuwde arbeiders van hier motten
naar andere streken om werk te gaan
zoeken, vrouw en kindereu achterlatende
in de bange onzekerheid of valer wel
wezk zal vinden, of vader wel gelJ val
kunnen overzenden voor het schamele
stuk brood der zjjnen en die huisvaders,
(die, het zjj tot hunne eer gezegd, zich
in den vreemde overal als degelijke en
fatsoenlijke werklieden gedragen) die man
nen moeten jaar in jaar uit het geheele
jaar doorbrengen ver verwijderd van
vrouw eD kinderen, uitgenomen een paar
winterweken, t>t dat ze zelf ook op 50
jarigen leef tij 1 messtal ongeschik t zjjn
geworden voor zwaar Ze r werk.
Nieuwsgierig vroegen we ook naar de
dag of werk-orde der boeretarbeiders te
Hontenisse en omstreken in Staats-Vlaan
deren en daarop kregen we tin antwoord.
WERKTIJD.
Men begint om zes unr 's morgens en
werkt tot 8V2 uureet een «vetramJ) en
werkt tot 11 Va. Dan is het aardappelen
eten en men begint den arbeid weer om
ésn uur tot 3Vs; men eet weer een vet-
ram en dan werkt men door tot uu
wanneer het aardappelklokje luidt. Ia den
oogst werkt men een paar uur langer eii
men begint ook vroeger. In de enkele
zomerweken van den oogsttjjd krijgen
de a-beiders enkele stnivers meer per dag,
maar de korenoogst beteekent tegenwoor
dig niet veel meer, daar het meeste land
met suikerpeëm bezaaid wordt.
W|) ondervroegen onze zegslui er over.
of de boeren daar in St. Vlaanderen nog
al welwillend en vriendelijk waren voor
de boerenarbeiders en nu om de waar-
9.
{Vervolg.)
Op 't oogenblik, dat de kotter de fjord
verliet, had de „Pandora// want dat was
het vaartuig, dat een lools noodig had
zich verder zuidwaarts gekeerd en volgde een
koers, die haar meer en meer in de nabijheid
van den loodsko'ter bracht, l'e kotter daar
entegen hield een koers, die hem van liet
jacht deed verwijderen. Toen keerde hij plot
seling en de oude Sture had de afstanden
zóó juist berekend, dat zijn vaartuig binnen
een kwartier het kielwater der „Pandora//
kruiste. Toen deed Sture den kotter plotse
ling draaien en weldra lag hjj aan de lijzijde
evenwijdig aan de „Pandora.//
Sla een touw met oen strik er aan om
het uiteinde der ra, riep Niels Simpson toe,
die zich op het halfdek van het jacht bevond,
baal dat door een windas heen en laat dat
met een lijn om aan te halen over boord
luingeu.
De kotter liet zijn oorspronkelijken koers
nu varen en bleef een paar honderd
meter bij de //Pandora// achter Deze 'ag
bijna stil, dtar ze van den wind af gedraaid
(Ij snede brood met vet besmeerd.
was. Plotseling schoot echter de kotter door
en ging met bliksemsnelheid zóó vlak langs
het jacht heen, dat Niels het heen en weder
zwaaiende touw kon grijpen en er zich aan
vastklemmende, riep hij: Hjjsch op I Een
oogenblik daarna bevond hij zich op het dek
der //Pandora//. Koelbloedig schudde hij het
water van zijne kleederen at en even kalm
liep hij, om zijn post a's loods te gaan inne
men, naar bet halfdek. Jnist toen hij op het
punt stond, de smalle trap, die Daar
boven voerde, te beklimmen, stond hij even
stil, om de twee matrozen, die aan het stuur
rad waren afgelost, door te laten.
Zonder op den loods te letten, ging de
voorste hem voorbij. 1 e tweede, Ghastly, be
vond zich echter nog op de onderste trede,
toen hij plotseling stiUton i en krampachtig
de leuning van de trap vas'greep. !/Jet een
doodsbleek gelaat, waarop angst en schrik
waren uitgedrukt, zag hij Niels aan en sta
melde eenige onsamenhangende woorden. Spoe
dig herstelde hij zich echter, en na zich er
van vergewist te hebben, dat geen andere
manschappen zijne ontroering had opgemerkt,
zeide hij tot Niels
Dat z'jn de gebreken van den ouden
dag. mijn jongen. Als je eenmaal zulke grij-e
haren als ik zult hebben, zal het je ook wel
eens gebeuren, dat een wankelende scheeps
bodem je je positieven doet verliezen.
Nadat hij deze woorden, welker aantal de
rechtmatige verbazing van alle aan boord aan
wezigen opwekte, letterlijk had uitgestooten,
knikte hij Niels met een zonderlingen grjjns-
heid te zeggen het antwoord op deze
vraag was niet zoo heel gunstig. Daar
da werklieden overvloedig zjjn, kan de
boer dan ook tegen ieder en op elk oogen
blik zeggen «Ik jaag je uair huis» en
meer óergelijken. Hun optreden is dik-
wjjls nog al drtest te noemen.
Daar de loonen zoo laag zjjn, dat
er weinig of niet kan worden overgespaard,
komen de arbeiders op lateren leeftjjd, na
jaren zwoegeus, aankloppen bjj het Arm
bestuur en daar komt dan nog bjj dat
het kerkeljjk armbestuur over niet veel
meer beschikt dan de opbrengst eeaer
Jaarljjksche collecte, die plus minus 250
a 300 gld. opbrengt, als het nog zoo
veel is.
Hoe diep het Fransche volk gezonken
is in een afgrond vi n zedeljjke bedor
venheid, ii onlangs weer gebitken bjj een
reebtenjjke uitspraak teLisienx, waar het
Gerecht-ihof ui'spraak moest doen ia een
huweljjbsquaestie.
De Rechter noemde het hnweljjk een
verouderd systeem nu in den tegenwoor-
digen tjjd, de vereeniging van mar en
vrouw niet meer bepaald tot die wederzjjd-
sche aanhankeljjkheid behoor t van voorheen
nn de man niet meer zoekt in de vronw
die hij huwt, de trouwe en verkleefde le
vensgezellin; en dat de vrouw, die onop
houdelijk streeft naar hoogere emancipa
tie om te bereiken, dat zjj de geljjke
wordt van den man, niet meer den man,
dien zjj huwt, beschouwt als een natuur
lijken steun en verdediger en als het hoofd
van een nieuwen familiekring, dien .men
wil vestigen en dat veel huweljjks vereen -
gingen worden aangegaan alleen uit baat
zucht. In een woord, de Rechter van Li-
sienx noemde het hu wel jjkeen affair eene
zaak.
Nn weten wy, dat het Fransche volk,
in alle langen diep ontzenuwd, ja be
dorven is; maar wjj kannen ons toch
niet v.orsttl'en dat htt op het terrein der
zeden zoo diep gezonken is, dat het kan 1
aannemen, dat het huweljjk niet m er
berust op wederzjjdsche liefde en aan
hankelijkheid, dat de man niet meer mag
veigeu dat de vrouw hem tronw moet
bijjvea en dat de vrouw niet meer mag
vordiren dat de man haar moet steunen
en beschermen en dat de zedeljjke toe-
stat d heden zoodanig is, dat noch man
noch vrouw zich om hun huisgezin te
bekommeren hebbm, dut di", alles ver
ouderde en afgeschafte gebruiken zjjn
welke men als vooroordeelen moet beschou
wen.
Wjj vragen, wat moet er van een
volk worden, dat zedeljjk fo'aal bedor
ven wordt
Wanneer er over Frankrjjk niet eene
Voorzienigheid waakt, di bet kwaad weiis
waar toelaat, ten bewyze dat de mensch
lach toe en volgde zijn kameraad naar het
voorschip.
Niels begaf zich op het halfdek en begroette
den kapitein in vloeiend Engelsch. Juist had hij
dezen de noodige inlichtingen gegeven omtrent
den koers, dien het schip te volgen had, toen
de gravin, die zich zoolang op een a'stand
had gehouden, op hem toetrad.
Ge schijnt de Eugelsche taal volkomen
meester te zijn, zeide zij tot hem. Hindert I
het u ook, als ge eenige woorden met injj
wisselt
Niels groette haar met gepasten eerbied
en antwoorddeWeineen, volstrekt niet. I
Ik ben hier met het vaarwater goed bekend,
als dus de mannen aan het stuurrad maar np
mijne signalen letten, hindert het spreien mjj
niet in 't minst.
Met welgevallen zag de gravin naar den 1
jongsn loods, di j op het slingerende dek
stond, als ware hij aan de planken vastge- 1
groeid en met een blik naar 't stuurrad door
het ophelfen der rechter of linkerhand den
manschappen de noodige bevelen gal, Ein- 1
delijk zeide zij
ik ben van plan, naar het eiland Ut
steyn te varen, iu de Buklujord. Is u daar
bekend
Met verbazing zag Niels de gravin aan en
zeide
Utsteyn? Haar beu ik geboren, dus ik
ken het door en door. Het komt echter zelden
voor, dat er een plezierjacht het anker uit
werpt, gewoonlijk varen de schepen door naar
Stavanger.
een vrjje wil heeft3 maar die uit het
kwaad steeds goede gevolgen doet voort
spruiten, daü zou men wanhopen aan de
toekomst der Fransche Republiek, waar
gebrek aan tuieht, grenzenlooze verwarring
en nitspatting aan de orde van den dag
zjjn.
Vijl kooplieden werden op den weg
nabjj Sardari in Sardinië door rooverB
aangevallen. De bandieten hielden het
rjjtuig tegen waarin de kooplieden geze
ten warerr. Zjj eischten al hun geld, en
toen de bandietea een weigerend ant-
wooid ontvingen, werden vier kooplieden
doodgeschoten en een dooddjjk gewond.
Iu het Jurageb«rgte is overvloed van
sneeuw gevallen. Op sommige plaatsen
ligt de sneeuw twintig centimeters dik
terwjjl de thermometer onder het vries
punt is gedaald.
De fru ttselt loopt groot gevaar en het
vee, in het gebergte, Igit veel van hon
ger en koude. Te Grindelwald is veel
sneeuw gevallen. In het ka-rton Appen-
zeil sneeuwt het aanhoudend, doch alleen
op de bergen.
Dril Italiaansche werklieden zjjn in
den tunnel van den berg Jungfrau door
een reusachtigen rotsklomp verplet!e*d.
Te Dresden is het er op het Duitsche
Congres der socialisten woest aan toe ge
gaan.
Van soci tlistische broederljjkheid viel
daar bjj het bespreken van de dagblad
pers niets te bespeuren toen de socialist Be-
bel een ezel genoemd werd. Zekere B r a u n
risp uit, dat een der genoemde schrjj-
vers de d epste verachting verdiende en
alleen van zgne leugens leefde, een
groot deel der vergadering juichte dat
dapper toe. Anderen scholden elkander
uit voor leugenaars.
De bespraking der Pers was z >o hef
tig, dat de voorzitter Singer, deleden
verzocht, niet met elkander te twisten ge
lijk kwajongens, Schulbuben.
De cotoyenne Klare Zetkin zeide
eenvoudig dat zjj met ondewgvenpraat
niets te maken had.
Uit hetgeen op het Congres plaats
heeft, bljjkt het soc'alisme m Duitschland
een rot boeltj 3 te zjjn.
Vorst Ferdinand is plotseling te
S fia teruggekeerd. De toestand is em
s' ig, geljjk ook bljjkt nit de oproeping
van 25 000 reserve-soldaten.
Maanden lang is vorst Ferdinand
afwezig geweest. In Juni heette het, toen
hjj met sti len trom uit zjjn hoofdstad was
vertrokken, dat hg even naar Koburg
ging om zijns vaders sterfdag te herden
ken in den familiekring, hoewel een
zekere «men» beweerde, dat het 's
prinsen chronische reiskwaal was, die
hem, nu de moeilijkheden op den Balkan
het toppunt hadden bereikt, uit Sofia
dreef.
Kort geleden keerde hjj terug, echter
niet naar Sofia, maar naar zjjn kasteel
te Euxinograd.
Naar met zekerheid wordt medegedeeld
staat koning Peter I, indien hjj niet
spoedig Belgrado verlaat, hetzelfde lot te
wachten als koning Alexander heeft
ondergaan.
De acte van beschuldiging tegen de sa
menzwerende Servische officieren, het com
plot van Nisj, is in twee deelen gesplitst.
Drie officieren vallen onder artikel 53 van
de Servische militaire strafwet, welke een
minimum strat bepaalt van een jaar
vestingstraf. In het tweede deel der acte
van beschuldiging zjjn begrepen 23 offi
cieren, die onder artikel 48 vallen, waar-
bjj een straf wordt voorgeschreven van
mi istens 3 jaar gevangenis. Geen dar offi
cieren zal nit den dienst wordej verwjj-
derd, en wat meer zegt, algemeen wordt
verwacht, dat koning Peter genade voor
recht zal laten gelden en al de samen
zweerders dadaljjk na de uitspraak van
het vonnis, gratie zal schenken,
De Mogendheden bljjven nog steeds
Turkjje aanmoedigen om den opstand in
Macedonië met kracht te onderdrukken.
Rusland en Oostsnrjjk bljjven vasthou
den aan het hervormingsprogram, dat de
Porte moet uitvoeren. Men vertrouwt dat
werk aan de Regeeriug te Konstautino-
pel toe, niettegenstaande dnideljjk geble
ken is, dat de Turken big ven talmen om
het program uit te voeren en den opstand
eerder aanwakkert dan onderdrukt.
D.3 Gezanten dezer twee Mogendheden
te Konstantinopel hebben de Porte de
opmerking gemaakt, dat zjj te zorgen
heefo, dat de Turksche troepen in Mace
donië zich te onthouden hebber van het
plegen vaagruweleu. DejGezanten maakten
de Porte verder opmerkzaam, dat men
door het plegen van wreedheden den vrede
niet bevorderljjk kan zjjn.
De Porte heeft bericht ontvangen dat
een bende van 4000 Macedoniers en
Bulgaren z:ch gereed maakt om de gren
zen te overschrjjden in de bunrt van
Kustendje.
In officieele kringen is men zeer ver
ontwaardigd over de vertoogen der Mo
gendheden over het optreden der troepen
men zegt dat de Mogendheden zelf den
raad gaven de oproerige beweging krach
tig te onderdrukken.
In de laatste dagen begint de meening
veld te winnen dat een Bulgaarsch-
Turksche oorlog onvermjjdeljjk is. Bnl-
garjje gaat voort met zich te wapenen,
onder voorwendsel meer dan tot nog toe
Alsof zij Niels' laatste woorden niet had
gehoord, hernam de gravin
Als u te Utsteyn geboren is, zult u me
ook wel kunnen zeggen, of daar eene familie
Larsen woont.
Wederom zag Niels de gravin verwonderd
aan en zeide
Een familie Larsen niet, wel een we
duwe Larsen, mjjne grootmoeder, waar ik met
mjjne moeder bij inwoon. Mijne moeder is
weduve en de dochter van de oude vrouw
Larsen, zoodat ik den kost voor beiden ver
dien.
Heeft die weduwe larsen ook geen zoon
gehad
Jawel, miar die is nu ongeveer drie-
en-twintig jaar geleden naar zee gegaan en
sedert is cr niets meer van hem gehoord. Ik
onderstel dus, dat h j is verongelukt,
Heelt men dus nooit meer iets van uw
oom gehoord
Taal noch teeken.
Spjorloos verdwenen en vergeten, sprak
de gravin als in een droom,
Niels zag haar verbaasd aan. Het kwam
hem onbegrijpelijk voor, dat een vreemde En-
gelsche dame zooveel belang in zijn familie
kon stellen.
Spoorloos verdwenen wèl, maar niet ver
geten, antwoordde hij. Dat hij niet verge en
wordt, daar zorg ik voor. Menschen, die hem
gekend hebben, beweren, dat ik sprekend ge
lijk op oom Erik, toen hij de laa ste maal
uitzeilde. En dan grootmoeder Erik
was haar afgod, haar alles iederen dag
spreekt zjj nog over hem en steeds hoopt zn
nog op zijn terugkomst.
Pat bevalt mij in haar, zeide de gra
vin. Een moeder blijft altijd moeder en de
lietde tot haar kind verdwijnt pas met den
laatsten ademtocht. Maar is er, behalve uwe
moeder en grootmoeder, niemand anders die
Erik Larsen in vriendelijk aandenken houdt? Ik
bedoel zijn verloofde, hij had er immers
een
Erik Larsen was inderdaad gerloofd
met een me:sje, dat later met een ander
trouwde.
De gravin lachte schamper.
En dat noemt men dan liefde I riep zij
met bitteren spot uit, maar dat daar gelaten
zjj trouwde dus met een ander en werd
gelukkig met hem
Neen, juist het tegendeel, antwoordde
Niels en met hare gewone scherpzinnigheid
merkte zij op, dat Niels' gelaat van veront
waardiging gloeide; als mjjn oom was terug
gekomen zou alles anders gegaan zijn. Ik ver
zeker u, dat menige traan dan ongeweenil was
gebleven.
Is die ander dan een ruw, hardvochtig
man
Hij heeft geen hart of 't moest we
zen voor het geld, dat hg heeft bgeen weten
te schrapen.
Wordt vervolgd
