No. 5504
Zaterdag 26 September 1903,
28ste Jaargang.
2)ag6laó voor &Soorè- en oUuiè-éLollanè.
Gewroken.
„Misdadige woeling."
BUITB.NLA V LI.
BUREAU St, Jansstraat. Haarlem.
imile Zola.
Serviö.
Bulgarije.
Engeland.
Oo3tenrij i-Hongarija.
De opstand in de Balkenstaten.
OOUR4IT.
ABONNE MENTSPRIJ8.
Per 3 maanden voor Haarlem
f 1,20
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post 1,50
Voor het buitenland 2,90
Afzonderljjke nummers0,03
Dit blffd versehjjnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
Hoofdredacteur-Directeur W. KÜPPERS.
AGITE MA NON AGITATE
PBIJS DEB ADVEBTENTIEN
Van 16 regels50 Cent
Elke regel meer7%
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentiea Contant.
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Génerale PublicitéEtranghrt
G.L. DA UBE fy Co JOHN.y b. JOJSE& SuccParis 31 bis Faubourg Montmartre
Over dezs woordfn, waarmede in de
Troonrede de stakingsgeschiedenis van het
voorjaar wordt bestempeld, is in de Ka
mer heel wat te doen geweest tnsschen
mr. Troelstraen Dr. K n y p e r.
De socialisten waren natuuiljjk alle a
behalve gesticht over die karakteristiek
van hun «anarchistisch avontuur.» Hoe
durfde men hun handelwijze «misdadig»
noemen, 't Was ongehoord! En dat nog
wel door den mond der Koningin P i e-
t e r J e 11 e s heeft daar eens flink over
op zjjn poot gespeeld iu een ellenlange
rede, waarvan schering en inslag was»
dat de Regeering aldus in de Troonrede
had gesproken ten einde het vuurtje te
gen de socialisten minstens tot 1905 te
onderhouden en zoo veel mogeljjk kie
zers op haar hand te krjjgen. Om toch
maar duidelijk ten volle de schuld op da
Regeering te werpen, deed Troelstra
uitkoin9D, dut men geenszins der Konin
gin een varwjjt van die woorden mag
maken. Had H. M. naar eigen hart ge
sproken, dan zouden de stakers en hun
leiders niet als misdadigers bljjven aan
gewezen. Haar eigen woordeu zouden
iets kouinkljjks, iets moederljjks hebben
gehadZij zou gedacht hebben aan de
ongelukkige vrouwen en kinderen en ge
meend hebben, dat het nu tjjd Wos, den
mantel der 1 efde over de gebeurtenissen
van het voorjaar uit te spreiden. Het
waren evenwel niet Haar woorden, maar
die van minister K u y p e r, «den groo-
ten Waakhond van de kapitalistische,
burgerlijke maatschappij,» die «aan het
partijbelang otfert en den klassenstrijd
uauvuurt». Maar met dat al sprak
nog altijd de redacteur van Het Volk
zou de Regeering slechts bereiken, dat het
socialisme steeds vt ld won. Da woorden
van de Troonrede zijn «zoden aan den
socialis'ischen djjk.» Op deze thema's
stond de «geachts afgevaardigde» wijd en
breed en vurig te redeneeren, zich af en
toe richtend tot Dr. K n y p e r, die, als
gewoonljjk, in de onmiddellijke nabjjheid
van den spreker zat.
Natuurljjk bleet de Premier het ant-
wo ord niet schuldig.Al dadeljjk aanvaar
de bij ten volle de verantwoord etjjkheid
voor de gewraakte woorden, die wel dege
lijk met voorbedachten rade in de Troon
rede waren geschreven.
De Minister hield, met een herinnering
aan de b-utale feiten, vo', dat de gan-
sche toeleg der handelwezen vanh.tCo-
FEÜILLETON,
mité van Verweer wel degelijk misdadig
was,
gericht
al*
als zp immer,
15.
Vervolg.)
was fegen
het welzjjn der samenleving. Ea zulks
met volle bewustzijn Hierbjj komt nog,
dat alle medeplichtigen vau bedoeld Co
mité bij hun verkeerde meening volhar
den en er rond voor uitkomen, dat het
«anarchistisch avontuur» nog eens moet
worden gewaagd. Maar dan, geleer d
door de in het voorjaar gemaakte fouten,
na beter voorbereiding. Waar alzoo blijkt,
dat men niet alleen het misdadige der
troebelen niet algemeen inziet, doch zelfs
een nieuwen aanval voorbereidt, meende
de R8geering onverantwoordelijk te han
delen, iudien zjj zich niet op dien aanval
voorbereidde. Hierbjj nu rekent bet Ka
binet er allermeest op dat het zede!jjk oor
deel der natie wordt versterkten dit te
bereiken was 't doel van 't woord «mis
dadig» dan zal verder elke aanval
daarop afstuiten. De Minister ontkende
ten stelligste, een party te hebben wil-
lao aanvallen. Er was slechts een daad
gebrandmerkt, een hand-»lwjjze, welke de
Regeering zich ten plicht had gere.
kend.
Korteljjk gavtn wjj h er weer deD in
houd van het debat tusscheu de heeren
Troelstraen Knyper. Maar nog
een derde mengde zich erin De heer De
Savornin Lohman, voozitter der
Com nissis, wel<e het Adres vanAntw >ord
op de Troonrede had ontworpen. P i e-
terJe lies had er zich op beroepen,
in ditontwerp niets aan te treffen waaruit
zou kuDnen bljjken, dat de Kamer de
door hem verfoeide woorden voor haar
rekening wil nemen. Daar antwoordde
eventjes de heer Lohman op. De com
missie zoo zeide hjj had het adres
aldus ingericht ooi noodeloos debat te
rermjjden de tjjd kou wel beter gebruikt
worden. Spreker was echter zoozeer over
tuigd, de meerderheid der Kamer aan de
zjjde der Regeeriug te vindeD, dat hjj
gaarne de woorden «misdadige woeling»
in het adres zou inlasschen, indien de
heeren het mochten verlangen. Dj stem-
miog zou dan duidelijk maken, hoe de
Kamer over de zaak dacht. Het behoefde
echter zoover niet te komen. Met luide
bravo's dit gebeurt uiet alle dag
gaf de Kamer na 's heeren L o h m a n s
kort speechje te kenneo, dat ze geens
zins zulk een stemming verlangde.
We zouden het hierbg en bjj de
vermelding, dat alleen de socialisten zich
tegen het ontwerp verklaarden kun
nen laten, indien we niet een vierden
De gravin en Simpson zagen op en werden
twee armoedig gekloede kinderen gewaar, een
ongeveer vijftienjarig meisje en een jongetje,
dat wat jonger scheen te zijn.
Ze liepen regelrecht op de waardin toe en
vraagden haar, of ze dien avond nog mochten
//Werken'.
De waardin fronste de wenkbrauwen eu
zeide op barsehen toon tot het meisje
Nu, vooruit dan maar, in vredesnaam.
Maar ik verzeker je, als er door jou weer
zoo'n vechtpartij ontstaat als de vorige maal,
kom je hier de deur niet meer in.
Dc kinderen verwjjderdsn zich even en
kwamen aanstonds terug, gekleed in versleten
tricot pakjes.
Hunne slanke ledematen, waarvan de vor
men nu duideljjk zichtbaar waren, spraken
duidelijk van een leven vol ljj Jen en ontbe
rg. Met hunne aanvallige, zuidel.ke ge-
zich'jes, had men broeder en zuster gevoege
lijk hij hongerige, uitgemergelde, in een bede-
laarspak gestoken Cupidootjes kunnen verge
lijken.
Verschillende ha'sbrekende toeren we-den
door de kinderen verr 'at, deels zonder hulp
middel, deels op stoelou enz. Ofsch >on beider
gelaat gedurende hunne werkzaamheden lot
een flauw glimlachje was geplooid, vertoonde
het toch voortdurend een uitdrukking van ang
stige spanning, alsof er steeds iemand achter
hen stond, gereed, om den minsten misgreêp
meedoogenloos te straffen.
Met aandacht hadden de twee zonderlinge
heeren, die in het zijkamer je gezeten waren,
de toeren der kinderen gadegeslagen. Hoe meer
ze naar de twee slangenkinderen keken, des
te meer stond op beider gelaat en voor
namelijk op dat van den vermeenden pikeur
opgetogenheid en bewondering te lezen.
Toen er ongeveer een kwartier was ver
streken, maakten broeder en zuster voor het
bravo-roepend publiek een beleefde buiging
en veiwijderden zich. Spoedig kwamen zij
weder in hunne gewone kleeding terug en
gingen nu met een bakje van tatel tot tafel,
om de hun toegedachte geldelijke beloonin"-en
in te zamelen,
Jelui hebt je fl nk geweerd, sprak de
waardin goedkeurend, toen de beide kinderen
na afloop der inzameling de deur wilden uit
gaan. Ik zal jullie voor je moeite wat beters
geven dan een paar centen. Na deze woorden
keerde zjj zich om en riep de meid in het
buffet toe, gauw een paar boterhammen
met vleesoh voor de kinderen klaar te ma
ken
De //pikeur//, die de kleine kunstenmakers
reeds geruimen tijd met de grootste opmerk-
debater nog even wilden gedenkeu. Een
debater van de droevige figuur. Wat toch
te denken van den oud-minister Goe
man Borgesius, die deze gelegen
heid aai greep om nog even een lonkje
te werpen naar de zjjde der socialisten.
Over het al dan niet rechtmatige der
qualificatie «misdadige woeling» liet hg
zich niet uit, maar wel verklaarde hij
met groote drukte, dat hg tegen het adres
zou gestemd hebben, indien die woorden er
in warea voorgekomen. Dat is pas de kool
en de geit sp aren. De heer Borgesius
moest natuurljjk de liberalen niet afstooten,
die ongetwjjteld in deze aan de zjjde der
Regeering stonden. Maar van den ande
ren kant in 1905 kunnen de so
cialistische stemman best van pas komen
en daarom kon die goedkoope verklaring
geeu kwaad.
Inderdaad geen kwaad, zjj het dan in
anderen zin, dan de afdwalende leider der
liberalen bedoelde, 't Wil ons toch voor
komen, dat de tjjden van dergeljjke
modderpolitiek voorbjj zijn. Er dient kloek
moedig recht door zae gegaan te worden,
gelijk onze Regeering doet.
Te Meudan zal een herinneringsfeest
plaats hebben om deu sterfdag van de
zen apostel van misbruikte talenten te
gedenken.
De realist Zola gebruikte zjjn talenten
door 't beschrjjven van onzedelgkheden,
feiten, personen enz. in den naaksten
vorm.
•En wie zjjn ze die feest zullen vieren?
Een mengelmoes van kerk- en godsdienst
haters, n 1de Ligus des Droits de 1'
Homme, de bond voor de rechten van
den rnensch en verder, Sociaal democra
tische vereenigingen naast vertegenwoor
digers van de hoogescholen en van on-
derwjjzersvereeaigiugen.
Meo zal aan deze teestviering een min
of meer geprononceerd politiek karakter
geven eu geen wonder, in het tegen
woordige Frankrjjk moet men uiting ge
ven van haat tegen de Kerk om boog
verheven te worden.
De socialisten spelen bjj de organisatie
der feestviering de eerste viool, zjj zjjn
haantje de voorste, immers, zjj bevorderen
het geluk van den rnensch, zjj strjj ien
voor de rechten van de slachtoffers d s
kapitaals, zjj stijjden voor de verdrukten,
en voeren zelf een tyrannengewtld
uit, zij strjjlen voor da verheerlg-
king van deu vuilen schrjjver, die dui
zenden ten verderve heeft gevoerd. E mi
le Zola ontnam den rnensch zjjn ze
delijkheid en zijn godsdienst. Hg was een
man die evenzeer zgn talenten misbiuik-
te als de apostel des ongeloofs, R enao.
Z o 1 a, de zedelooze, R e n a n, de god-
zaamheifl had opgenomen, legde thans zjjn
rechterhand op den donkeren krullebol van
het knaapje.
Ik zou wel eens willen welen, of je
onder leiding van een meester in 't vak
'grootgebracht bent, sprak hij, met de oogen
knippende.
Verbaasd zag het knaapje tot hem op.
Hoe beet je, mjjn jongen P
Arthur en mijn zusje Öusanna.
Arthur Hm, een mooie naam, maar
Arthurio zou toch neg beter klinken Wel,
Arthurio, toon nu eens wat je kunt.
De kuaap zag zijn zuster vragend aan, wier
gelaat een angstige uitdrukking vertoonde.
Ze scheen echter te begrijpen, dat toegevend
heid hier de zaak was. want ze knikte toe
stemmend met het hoofd. Bijna tegeljjkertjjd
wierp ze een schuwen, vreesachtigen blik naar
het venster.
Het knaapje, aangemoedigd door een op
beurend hoofdknikje van zjjn zuster, hief zjjn
armen omhoog en greep met beide handen de
lange vingers, die op zijn hoofd waren uitge
spreid. De vreemdeling greep hem op het
zelfde oogenblik met zijn linkerhand om het
middel. Plotseling liet hg hem met een zwaai
omdraaien en hield hij het knaapje, dat thans
met het hoo'd naar beneden hing, met gestrek-
ten arm van zich af.
Dat gaat goed, sprak h'j met veel trots
cn zelfvoldoening, want de stilte, die plot
seling ontstaan was, gaf hem het bewjjs van
de algemeens bewondering.
Pas nu op, dat je zonder je nek te bre-
delooze, twea menschenbedervers in de
Fransche Republiek, verheerlijkt door het
volk. 't Is treurig!
Het Servische Ministerie heeft volgens
een telegram uit Belgrado zgn ontslag
genomen.
De beraadslagingen in het proces te
gen de deelnemers aan de Nischer sa
menzwering tegen de officieren die hun
Koniog en Koningin vermoord hebben,
zgn gisteren begonnen. Morgen verwacht
men de uitspraak.
RuBland.
De toebereidselen der Russen aan de
Zwarte Zee voor een eventueel uit te bre
ken oorlog in de Bal kans! aten duren
voort. De opperbevelhebbers van de drie
militaire afdeelingen van het zuiden
moeten alles gereed houden om zoo noo-
dig drie lichtingen van de militie dade-
Ijjk te kunnen mobiliseereu.
Te Gomel in het gouvernement
Mogilef, zgn de joden er weer leeljjb aan
toe. Vier straten, door joden bevolkt, zgn
leeggeplunderd, terwjjl er twee tnenschen
moetm vermoord zgn.
De oorlogszuchtige geest in Bulgarjje
neemt eerder toe dan af.:
Vreeseljjk wordt in Bulgarjje door het
meedoen aan den opstand geleden. In
alle dorpen langs de greus zgn vluchte
lingen en gewonden die er erbarmeljjk
uitzien. Vau alles beroof Jlijden zjj hon
ger. Nu tracht de Bulgaarsche overheid
de ongelukkigen wel van brood en meel
te voorzien om den hooger te stillen, doch
de zieken en gewonden kan zjj niet
genezen.
Vier of vjjf Engelsche oorlogsschepen
in dsn Lavant hebben last ontvangen,
zich voortdurend gereed te houden om
naar de Turksche watsren op te stoomen.
De Engelsche bladen melden, dat vier
toeristen dood zgn gevonden aan den
voet van een atgrond bjj .Scaw-fell, een
der hoogste bergspitsen van Cumberland.
Keizer Frans Jozef heelt zgn
leedwezen betuigd over den betieurens-
waardigen toestand waardoor 'de werking
der siaatsmachine belemmerd worde. Z.
M, beeft te kennen gegeveD, dat hg ten
aanzien van het gemeenschappelijke le
ger, geen maatregelen kan goedkeuren
die de verzwakking der beide etsten
waaruit de monarchie bestaat, ten ge
volge zouden hebben, en die niet in over
eenstemming zgn met de belangen van
Hongarjje, welks eenheid er door be
dreigd zou worden. De Keizer en Kooing
wenscht ter zake van het leger de maat-
ken op je beeneu terecht komt.
Met deze worden gat hij den joDgen een
Hinken zet opwaarts, zo/dat deze een oogen
blik een cirkelboog in de lucht beschreef. Hjj
duikelde om en stond onmiddelijk daarna
vaat op zjjn beenen, alsof sr niets gebeurd
was.
Hoor eens, beste jongen, jjj en je zus
ter kunt het onder flinke leiding ver in de
wereld brengen, sprak de onbekende verder.
Hj wilde er nog iets bjvoegen, doch zjjn ka
meraad fluisterde hem toe, dat Suzanna tel- j
kens zoo schuw naar het venster keek. On
willekeurig wierp de onbekende ook een blik 1
in die richting en hoewel hij niets bijzonders
zag, scheen hem toch eensklaps een licht op
te gaan. Hjj betaalde zjjn vertering, wenkte
z;n kameraad, hem te volgen en verliet het
gezelschap, met nederbuigende vriendeljkheid
groetende, de herberg.
De twee slangenkinderen deden zioh in-
tusschsn te goed aan een paar flinke bo'er-
hammen. Telkens leken ze echter tersluiks
naar het venster, alsof ze doordringende blik
ken konden voelen, waarmede een man, die
buiten rusteloos op en neder liep, de »tap- 1
perij van Holiday* bewaakte.
Ik laat me hangen, zeide de waardin tot
Simpson, als die twee kwasten van straks, die
zich nu uit de voeten hebben gemaakt, om
niet al te veel in den kjjkert te loopen, niet
opzettelijk zjjn hier gekomen, om die kinde
ren aan te werven voor een of andeie kun
stenmakerstroep.
Het zou een ramp zjjn, als ze in han-
regelen toe ts passen welke de Regee
ring in de Kamer aangekondigd heeft
De souverein zegt dat hg op den grond
slag van het vergelgk wil bljjveD, over
tuigd zjjnde dat de geest, die dit werk
tot stand bracht, nog levendig is bjj het
Hongaarsche volk, en spreekt ten slotte
de verwachting uit dat de Mi oister-Pre
sident, die 's Konings vaderljjke bedoe
lingen aan de wettige rolksverlegen-
woordigers zal overbrengen, een middel
zal vinden ter oplossing van de crisis.
In die verwachting belast de Koning
graaf Khaen met de vorming van een
Ministerie.
In de Hongaarsche Kamer van Afge
vaardigden werd een motie aangenomen,
waarin genoegen werd genomen met de
verklaring van den Minister-President,
betreffende de legeror Ier van den Sou
verein, en elke nienwe verklaring over
bodig acht.
Dat er nog Kink tusschen de Turken
en opstandelingen gevochten wordt, bljjkt
uit een gevecht nabjj Cre3ua. De verlie
zen der Turken bedragen tot nu toe
vjjf officieren gedood en 320 manschap
pen gedood of gewond. De opstandelin
gen hadden twintig dooden en gewonden.
Deze laatsten handhaven zich in sterke
s'ellingen.
Een deel van het Engelsche Middelland-
sche Zee-eskader is in de baai ten
Zuiden van Creta aangekomen.
Een Regeering8communiqué deelt
mede, dat het tennitvoerleggsn vau her
vormingen in drie Turksche provinciën,
welke in den aanvang met goedgevolgwerd
bekroond, door de Macedonische Comité's
is gestoord geworden.
Deze comité's willen n.l. Macedonië
bestuurd hebben alsof het een uitslui
tend Bulgaarsch gewest was, zonder acht
te slaan op de rechten der andere daar
wonende Christen volkeren.
Niettegenstaande de regeering te Sofia
in bet begin maatregelen ter beteugeling
van de agitatie nam, kreeg deze in het
vorstendom Bulgarije toch groote uitbrei
ding, daar men hoopte, dat Rusland door
den opstand gedwongen zou worden tus-
schenbeide te komen ter verdediging van
de plannen van de leiders der beweging,
plannen die niet uitvoerbaar zgn.
Deze verderfelijke dwaling heeft op de
eerste plaats tengevolge dak nieuwe ben
den de Turksche grens overschrjjden en
een einde maken aaa de revolutionaire
actie der comité's.
De Rassische en de Oostenrjjksch-Hon-
gaarschs regeeringen deden nu in dezen
zin categorische voorstellen te Constanti-
nopel en te Sofia.
Bovendien gaven de Mogendheden, wel
ke het verdrag van Berljjn onderteeken
den, h in vertegenwoordigers bjj le Porte
en het Hot te Sofia last om mede te
deelen, dat zjj bjj den tegenwoordigen
toestand, zooals die door de comité's is
in 't leven geroepen, geen verandering
den van die twee vagebonden moesten vallen,
want wat zou er dan anders van terecht ko
men dan landloopers?
U kunt ons dus niet zeggen, waar ze
wonen? viel de gravin plotseling in.
Zooals ik u gezegd heb, bewezen ze
zelf, dat ze 't niet weten, antwoordde de
waardin.
De gravin stond op en gaf Simpson een
wenk. Na de waardin gegroet en baar een
geldstuk in de hand gestopt te hebben, ver
lieten beiden de kroeg.
Buiten gekomen, hoorden zij een gemom
pel van stemmen. Toen hunne oogen wat aan
de duisternis waren gewend, zagen zij dat
de twee vreemdelingen, die zjj straks in de
herberg hadden gezien, met een derde in ge
sprek waren. Zij schenen echter niet gezien
te willen worden, want aanstonds trokken zij
zich in de schaduw van het huis terug.
Simpson achtte het raadzaam, om in de
eerste plaats zonder argwaan te verwekken,
nit de nabijheid der geheimzinnige verspie
ders te geraken en nam daarom de gravin
zwijgend bij de hand om haar den anderen
kant uit le geleiden. Weldra bereikten zjj de
houten schatting, die aan de straat grensde.
Zjj gingen achter dien planken muur staan
en konden zoo alles zien en hooren, w»t tus-
schen de drie mannen voorviel.
Wordt vervolgd.)
