No. 5517
Maandag 12 October 1903,
28ste Jaargang.
QagËlaè voor eSKooró- en
Het socialisme en
sociale wetgeving.
Gewroken.
I it nummer be
staat uit twie Bladen
EERSTE BLAD.
BUITENLAND.
BUREAU St, Jansstraat. Haarlem.
27.
De Pauskeuze.
België
Italië.
Rusland-J apan
Frankrijk.
Duitschland.
Amerika.
Zwitserland.
De opstand ia de Balkanstiten
ABONNEMENTSPRIJS.
Per 3 maanden voor Haarlemf 1,20
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post 1,50
Voor het buitenland 2,90
Afzonderlijke nummers0,03
Dit blad verschjjnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen
Hoof dredacteu r-D i r e ct e u r W. KÜPPERS.
PBIJS DEB ADVEBTENTIEN.
Van 16 regels50 Oen/
Elke regel meer7%
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingeu 25 Cents per advertentie a Contant.
AGITE MA NON AGITATE
De socialisten willen niet alleen in ods
land maar overal doorgaan als de vrien
den des volks, en voeren ten slotte al
heel weinig uit. Wat doen zjj voor het
volk?
In Duitschland stemmen de soc:alisten
tegen alle sociale wetten. Zjj stemden te
gen de ziekte verzekeringswet, ofschoon
daardoor aan de arbeiders van 1884 to
1900 niet miuder dan 1,533,000,000 mark
bjj ziekte is uitgekeerd!
Zjj stemden tegen de ongevallen-verze
keringswet, ofschoon alleen de patroons,
sinds deze wet tot stand kwam, niet min
der dan 700,000.000 mark als premie had
den te betalen
Zjj stemden tegen de invaliditeit:- en
ouderdomsverzekering.
Zoo stemden dus de socialisten legen
de gansche Duitsche arbeidsverzekering, of
schoon de socialist Kampffmeyer in
Sept. 1903, verklaarde, «lat de ze verze
keringswetten den arbeiders een feiteljjke
economische verbetering in den toestand
hadden gebracht van anderhalf milli-
arden mark, dus van 1,500,000,000
mark
De socialisten stemden tegen de wet
op de «Gewerbegerichte,» waardoor een
snelle en goedkoope rechtspraak werd
ingesteld omtrent loon- en arbeidsquaep-
ties.
Zjj stemden tegen de Duitsche wet tot
brscherming van 1891, ofschoon door
die wet den arbc'der gegeven werd Zon
dagsrust, 10-urigen arbeidsdag voor jeug
dige personen, bet verbod van nacbt ar
beid, verbod van fabrieksarbeid voor
leerplichtige kinderen, voorschriften ter
beveiliging van leven, gezondheid en ze
delijkheid d?r arbeiders. Tegen dit alles
stemde de zich zoo gaarne noemende «ar-
beiders-parljj.»
De katholieke partij heeft tot al de
ze wetten het initiatief genomen en met
de hulp van anderen er door gehaald.
In Frankrjjk, waar de socialisten mins
tens zoo sterk zjjn als de katho-
ken in Duitschland, waar zelfs een socia
list voor een tjjdlang min ster is geweest,
FEUILLETON,
{Vervolg.)
Hm, je kunt goed raden, dat moet ik
zeggen, antwoordde Ghastly, zijne oogen door
dringend op Cunning richtend. Fn wie ben
j ij dan
Ik ben de beste vriend van n ijnheer
V e lingham en woon ook op z'gn villa.
Hm, een vriend van Wellinghamzoo,
ik wil waarachtig wel gelooven, dat hjj je
te vriend moet houden.
Als een zware beschuldiging klonken deze
woorden Cunning in de ooren Zjjn gewone
blufferige manier van optreden verliet üem
en zonder een woord te spreken staarde hg
wezenloos yoor zich uit. Eiudeljjk schepte hij
Weer moed. Het regelmatig gepla* van roei-
rieircn tot zjjn oor doorgedrongen. Toen hij naar
de naderbjjkomende sloep keek, begreep hg
terstond, dat ze voornemens was, Ghastly af
te halen. Hij schraapte eenige malen zjjn
keel en sprak toen met gehuichelde luchthar-
t'gheid
Hoor eens, kameraad, ik geloof vast en
zeker, we elkaar al eens vroeger ontmoet
hebben.
wat hebben de socialisten daar voor de
arbeiders gedaan In Frankrjjk krjjgt
de invaliede aibeider niets. Wat ze daar
kunnen, toont ons nu weer de werkstaking
in het Noorder Dt-paiternent, waar zjj het
volk opruien tot het plegen van diefstal
len en gruweldaden, zoo ver fgaand, dat
alle troepen van het lste legerk/rps ge
reed staan om de orde te helpen hand
haven.
Deze werkstaking zal den S^aat eeni
ge millioenen francs kosten, de njjverheid
onnoemelijke schade berokkenen en vele
werkliedeDgezinnen in armee Je en ellende
dompelen.
Wat doen de socialisten in Nederland.
Hier wordt de Daitsche socialist als voor
beeld aanbevolen. De Duitsche socialisten
die gewoon zjjn tegen alle sociale wetten
te stemmen. De Daitsche socialisten, wier
program door B e b e 1 op een radevoe
ring te Erfurt aldus werd aiogsgaven
«Het gaat er ten slotte niet om of wjj
't een of ander bereiken voor ons, so
ciaal-democraten, is de hoofdz tak d it wjj
bepaalde eischen stellen, die geen aude re
partij stellen kan.»
Zulke taktiek wordt i i Nederland door
Tro elstra, Hugenholt zen andere
socialistische heeren aanbevolen.
Niet het socialisme maar alleen het
Christendom kan den arbeider gelukkig
maken.
Lang voor de sacialisteo balden d e
katholieken hun aandacht op den arbeider
geve-tigd
De groote woelgeest Lasalle begon in
1862 de socialistische agitatie in Daitsjh-
land. Maar in 1848 reeds had 7.. D. H.
Mgr. Von Ketteler een christeljjk
sociaal plan ontworpen. En niemand bevor
derde beter het welzjja der arbeiders dan
Z. Em. kardinaal Man n i n g.
Wanneer zullen de arbeiders inz;en dat
de godadenstlooze socialisten hunne
grootste vjjanden zijn
nederigheid en wjjsbeid, die het Conclaaf
nog meer ten zjjneo gunste deed over
hellen. Zjjn woorden deden hem ons beter
kennen dan hetgsea wjj van hem door
zjjn daden widen en vernomen halden
door de personea, die hem ke.iden.
Het H. College van Kardinalen gaf
ons Z. H. Pius X, tot Pau-, tot glorie
der Kerk en zeker niet minder tot heil
der wereld.
Een zeer interessant verhaal over de
verkiezing van Z. Em. kardinaal D e 1
Sar to, tot Paus, heeft kardinaal Gib
bons bjj zjjn terugkeer in Amerika ge
daan.
Bjj elke stemming gedurende het Con
claaf, zeikarlinaal Gibbons van Bal-
timore, zag de patriarch S a r t o het aan
tal stemmen op zijn naam toenemen.
Telkens nam hp het woord om het H.
College te smeeken, hem toch niet te
kiezen. Zjjn stem beefde en tranen schit
terden in zjjn oogen. Bjj elke stemming
herhaalde hjj, dat hjj de hoedanigheden
miste, noodig voor de Pauseljjke waardig
heid. Het waren juist die woorden van
En waar zou dat dan geweest zjjn?
Op een of ander schip, denk ik. Ik
heb in mj'n joDge jaren ook op zee rondge
zwalkt.
l)an zal het toch wel lang geleden zijn,
gaf Ghastly tea antwoord, terwijl hij opstond
en al zijn aandacht aan de sloep wijdde, die
meer en meer naderde.
Zoodra het bootje omkeerde en even terug
gleed, om Ghastly het instappen gemakkelijk
te maken, kon Cuuning, die ook was opge
staan, de personen, die zich in de jol be
vonden, in het gelaat zien.
Niels Knudson zat op de laatste bank,
vlak tegenover de gravin. Hij greep, om het
vaartuigje stil te doen liggen, een paal van
den steiger met i eide handen vast.
Komaan, maat, riep hij Ghastly toe,
stap maar gerust in, ik zal de boot wel vast
houden.
Ghastly keerde zich, voordat hjj instapte,
even om en zag met opmerkzaamheid naar
Cunning, die reeds eenige oogen likken Niels
doodsbleek had aangestaard, doch thans, nu deze
zjjn kameraad die weinige woorden toeschreeuw
de, eenige passen achteruit deinsde.
Langzaam liet de jude matroos zich daa-
op in de boot gljjden, die zich spjedig we
der van den steiger veiwgderde.
Cunning was verlamd van schrik bljjven
staan. Grenzenlooze ontzetting en bijgeloovige
vrees teekenden zich op zijn gelaat.
Bill Fathom Erik Barsen I klonk
het dof van zijn lippen, 'i Is bijna nie'. mo
ge Ijjk eu toch heb ik het mét eigen oogen
Bjj KoniDkl. besluit van 30 September
is eene beschermingscommissie benoemd
voor de Wereldtentoonstelling die in 1905
te Luik gehouden zal worden. Tot eere
voorzitters zpn benoemd de Hertog d'
Arenberg,te Brussel, eu Mgr. School-
in e e s t e r s, groot-vicaris van het Bis
dom Luik. Ouder de eere-ooder voorzitters
telt men Mgr. R u 11 e n, bisschop van
Lu k, den Gouverneurjjder provincie, den
Burgemeestar der stad Luik en den Pre
sident vau het Gerechtshof aldaar.
De Tribuna verneemt, dat gisteravond
te Rome aan het departement vau Bui-
tenlandscie Zaken eone conferentie is
gehouden, waar vau gedachten is gewis
seld over een «modus vivendi» tusschen
Italië en Oastemijk met betrekking tot
een nieuw handelsverdsag. De minis
ters van Binnenlandsche Zaken, van Fi-
nanciëa en van Laodbouw, benevens de
afgevaardigde L u z a t i en de Oostenrjjk-
sche gezant waren op deze bjjeenkomst
mede aanwezig.
1 De reis van koning VictorEma-
nnel en zjjne Gemalin naar Parjjs brengt
eene verkoeling tusschen Italië en le
beide andere leden van den Driebond. Ook
i wordt druk bespiegeld over de mogeljjk-
heid of waarscbjjnljjkheid van het ver-
j breken van den Tweebond, en een nieuwe
groepeeripg der staten, volgens welke
Duitschland, Oostenrjjk en Rusland zich
zouden aaneensluiten. Dat men geensrlei
i waarde aan deze en dergeljjke verzinsels
behoeft ti hechten, is nauweljjks noodig
j erbg te voegen.
Tusschen deze twee landen is de toe-
I stand zeer gespannen. Japan eischt van
Rusland zjjn belofte geheel en al te ver
vullen omtrent Mandsjoerjje, waarop Rus
land geantwoord heef., dat de ontruiming
van Mandjoerjje een quaestie is, die a leen
China en Rusland aangaat, en waarmede
Japan niets te maken heeft. Om de hard
heid van dit antwoord wat te verzachten
heeft Rusland tegeljjkertjjd aan Japan
voorgesteld, om Korea tr verdeelen; Ja
pan zou het zuideljjke deel, Rusland het
noordeljjke deel k'jjgen.
Dit voors'el heeft eeD storm van ver
ontwaardiging in Japan doen ontstaan.
gezien, mompelde hjj, terwijl hj met gebo
gen hoofd den steiger afliep
Eenige uren later was het in de villa stil
en rustig geworden. Alleen uit de van zware
overgord^nen voorziene vensters van Welling
ham's studeerkamer straalde een flauw schjjn-
sel naar buiten.
Achter de ronde tafel, die met papieren en
boeken was bedekt, zat de rjjke koopman in
een hoek der sofa, zijn hoo'd met de handen
ondersteunend. Zijn oogen zochten telkens we
der Cunning, die tegenover hem op een leun
stoel zat en zich gedroeg als iemand, die zich
in dat vertrek volkomen thuis gevoelde.
't Is veel geld, honderd duitend dol-
lars, sprak Wellingham peinzend, als tot
zichzelf. Vervolgens, zich tot Cunning wen
dend, zeide hij
Ik heb er echter niets op tegen u in 't
vervolg nog een ruimer jaargeld toe te ken
nen.
Neen, geld moet ik hebben. Als de
boel na verloop van tijd eens misloopt, wil
ik in de gelegenheid zjjn, me uit de voeten
te maken, Mac Lear I
Verschrikt zag V\ ellingham op.
Spreek dien naam niet uit, zeide hjj
gejaagd, wjj moesten eens beluisterd worden.
Maar goed, het geld zult gij morgenavond
hebben, op het oogenblik heb ik het niet in
huis. Ik begrijp echter niet, waarom ge zoo
plotseling die som noodig hebt.
Goed, dus morgenavond om dezen tijd,
hernam Cunning, zonder de laatste opmerking
van Wellingham te beantwoorden. Maar ook
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Génerale PublicitêEtrangère
G.L. D AU BE Co JOHN., b. JOJS/ES SuccParis Slbis Faubourg Montmartrt
Want het is niet alleen eentotaleont-
kenning van Japan's recht op bemoeiing
met de Mandsjoerjjsche quaestie, fut is
tevens een beleediging van de nationale
gevoeligheid van Japan.
Geen wonder dat de Japanners wos-
dend zjjn gemaakt. De Opperbevelheb
ber van het Japausche Leger, markies
Yamagata, confereerde reeds met de
ministers van oorlog en marine. De Ja-
pansche pers eischt een krachtig optre
den tegen Rusland. De tosstand in Ood-
Azië' is zeer zorgwekkend.
In de Frausche Republiek zjjn op dit
oogenblik 9998 Congregut es gesloten.
De Débats beweert, dat er in Seine-et
Oisa niets is gesloten, omdat een, overi
gens ministerieel-g'zind tfgevaa digde het
zoo eischte. Er zou daarover een inter
pellatie zjjn te wachten.
Het gist r te Marseille bjjeengekomen
radicaalsocia'istirch congres heeft een mo
tie aangenomen, waarin bet Kabinet C om-
bes wordt geluk gewejvcht metdeaati-
clericale staatkunde.
Daar mag C o m b e s big mee zjjn!
Verheerljjkt te worden door de soc'alis-
ten, is een genot voor den Xeikvervol-
ger.
De «Kölnische Ztg.» spreekt het be
richt van Belgische bladen tegen, dat de
Belgische Regeering zich beklaagd zou
hebben o»er de maatregelen van de Prui
sische Regeering tegen de speelbauk te
Alteaberg. De Belgische Regeering had
bjj voorbaat verklaard, de ontbinding van
de speelbank, zonder eenige beperking
goed te keuren.
Te OJeabach, iu de Paltz, hebben
50 menschen na het gebruik van slecht
drinkwater, typhus gekregen.
In eene groote vergadering van socia
listen, bihoorende tot het 2s kiesdistrict
te Berljjn, is basloten de Afgevaardigden
H e i n e, Braun en Goehre van hun
lidmaatschap der partjj vervallen te ver
klaren.
Dat is een nederlaag voor het gema
tigde element ia de partjj.
Trouwens ook voor B e b e 1, die sterk
had ontraden nog voor hst byeenkomen
van den Rgksdag dos van de partjj-ver
deeldheid te doen bljjken.
Een goudsmid, die iu de gaug vau
het stadhuis te Neurenberg twaalf por
treten van den Keizer beschadigde, werd
door de rechtbank tot 3 jaren gevangenis
straf veroordeeld.
De brug van den «Northern Pacific»
spoorweg te Helena Montana is door
dynamiet iu de lucht gevlogen.
Er werden reeds vroeger verscheidene
aanslagen op die brug gepleegd eu de
dynamietmannen hadden gedreigd deo
spoorweg te vernielen als er niet v( or
geen uur later; vervolgde hg', terwijl hjj de
deur uitging.
Geen uur later, herhaalde Wellingham
als in een droom. Lang zat hjj nog roerloos
op de sola. Zijn verwrongen gelaat deed den
ken aan d t van een boozen demon, die zwar
te plannen smeeft. Opmerkzaam keek hij naar
een papiermes, in den vorm van een vergul
den dolk, waarmede hj op de tafel trom
melde
Den volgendon namiddag bracht Welling-
ham's fraai boeier de bewonere der villa naar
de //Pandora". De gravin ontving hare gas
ten met de meeste hartelijkheid. Welke aan
doeningen ook in haar binnenste mochten
woelen, de ongeveinsde lofuitingen barer gas
ten over de sierlijke inrichting van haar jacht,
riepen een uitdrukking van voldoening en
bljjden trots op haar getaslt.
Gevolgd door hare gasten en Simpson liep
zjj weldra de trap at en trad het salon bin
nen. Had men op het dek reeds zijn bewon
dering in een vloed van woorden lucht gege
ven, hier hield een gevoel van opgetogen
verbazing over de groote pracht en weelde,
die men aanschouwde, ieders mond geslo
ten.
De gravin noodigde allen uit, plaats te
nemen.
Gjj ziet, zeide zjj, dat het leven op
zee altijd zoo onaangenaam niet behoeft te
zjjn. Ik heb hier alle gemakken, die ik kan
Dinsdag 1.1. op een bepaalde plaats eene
som van 58.000 dollars voor hen werd
nedergelegd.
Zondag-avond leunde een man, die te
veel gedronken had, te ver over de borst
wering van de bereukuil te Bern, met
het ongelukkig gevolg dat hij voorover
tel en in de afdeeling der jouga beren
eirecht kwam. Door den ptotselingen
smak van den vallenden man verschrikt
vluchtten de jonge beren in den boom.
De man .ging onder den boom zitten
en viel weldra in diepen slaap.
Den volgenden morgen, toen bjj wak
ker werd en zag in welk gevaarljjk loge
ment hg was beland, klom hjj tegen jhet
steenen gebouw op, boven op een muur
en riep daar luidkeels om hulp.
De oudere beren waren veel bloeddor
stiger dan de jonge. Zjj brulden, knar
sten met de tanden en trachtten hem
met hunne klauwen te bereiken.
De man v el bjjna in onmacht van
angst. Maar gelukkig kwam nog juist
in tjjis eeu oppasser met een lrdder hem
bevrjjden.
Het schjjat dat het Centraal Macedo-
nisch Comité een manifest voorbereidt,
warrin verklaard wordt dat het, vertrou
wend dat de Porte hare houding tegen
over Bulgaarscbe Maceloniërs zal wjjzi-
gen, besloten heelt de operatiën der ben
den en de dynamiet-aanslagen tot het
voorjaar te staken, teneinle af te wach-
t m, of de toegezegde hervormingen wer-
keljjk zullen Worden uitgevoerd.
Feiteljjk is daarmede de opstand voor-
loopig tot rust gekomen.
Ook omtrent de verhouding tus-
scbej Turkjje en Bulgarjje kont meer
geruststelling.
Sinds den 6n October zjjn er geen
consulaire mededeelingen betreffende de
beweging der insurgenten. In diplomatie
ke kringeu bljjft men van oordeel, dat
ten gevolge vau de samenkomsten te
Mürzsteg de toestand meer bevredigend
is geworden. Yoor dit jaar acht men hst
gevaar voor het uitbreken van eea oorlog
tusschen Turkjje en Bulgarjje afgewend.
Inmiddels wordt uit Sofia gemeld, dat
de zware slrjjd aan de grenzen wordt
voor tgezet.
i Achtduizend opstandelingen véchten
daar tegen twintigduizend Turken. Deze
laatstee hebben den staat van beleg af
gekondigd in de grensdistricten, Opstjj-
genlè rookwolken toonen aan dat er al
lerwegen dorpen in brand staan. Overal
komen massa's vluchtelingen aan.
Mea gelooft dan ook niet aan eene
inschrkkeljjkheid tusschen Turken en Bul
garen. Er tegenover staat sléchts eea on-
noozele mededeeling, dat Bulgaarsche
kranten, die sedert eenigen tjjd in Turkjje
verboden zjjr, nu ook doör de vreemde
postkantoren niet meer mogen worden
afgeleverd.
wenschen en bovendien aangenaam gezelschap,
niet alleen in den kapitein, maar ook in een
paar kinderen, die ik tot me heb genomen
Die kleinen verkeerden in een poel van el
lende en waren gedwongen, om een harteloo.
zen schurk, die zich hunnen vader noemde
I van geld te voorzien, allerlei kunsten voor
het gemeenst publiek te verrichten.
En zijn die altijd bij u vroeg Jane
belangstellend.
Ja, wacht, ik zal ze eens lner latm ko
men. Zij schelde en aan de huishoudster gaf
zij bevel, Arthur en SuzaDne bjj haar te bren-
gen.
De kinderen verschenen, eenigszins verle
gen, voor het onbekende gezelschap. De gra
vin bracht hen spbedig op hun gemak en na
eenige woorden met hen gewisseld te hebben
liet zjj hen weder vertrekken.
Wellingham's blikken waren stjjf en strak
gevestigd geweest op de regelmatige, wel ge
vormde gelaatstrekken der kinderen en ter-
wjjl hg hen beschouwde, kwam een pjjnlijke
trek om zjjn mond.
Jsrfé en Bruce haastten zich, toöh de slan-
genkinderen vertrokken warén, om aati het
gesprek een andere wending te geven, want
hoewel hun de oorzaak onbAend was, merk
ten zjj toch wel op, dat de oude zwaarmoe
digheid zich weder bij Wellingham begon te
vertoonen.
Spoedig warén dan ook de rimpels vau zijn
voorhoofd verdwenen.
{Zie vervolg in het tweede hlad
