No. 5521
Vrijdag 16 October 1903
28ste Jaargang.
HDagBlaó voor <3Tooró- en oCuió-tJlollanó.
Een beetje politiek.
Gewroken.
BUITHiNLANdT"
BUREAU St, JansBtraat. Haarlem
Ze vergissen zich.
Rus1 and.
Spanje.
Duitschland-
Italië.
Engeland.
Belgiö
ABONNEMENTSPRIJS.
Per 3 maanden voor Haarlem1,20
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post1,50
Voor het buitenland 2,90
Afzonderlijke nummers0,03
Dit blad verschijnt dagelij ktbehalve Zon- en Feestdagen.
Hoofdredacteur*Directeur W. KÜPPERS.
PBIJS DEB ADVEETENTIEN.
Van 16 regels
Elke regel meer
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Gents per advertentie h Contant.
50 Cenf
7% r
jCX.VlXTJINDÏUr-
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Génerale PubliciteEtrangère
AGITE MA NON AGITATE G.L. DA UBE 8f Co JOHN., B. J ONES Succ. Parit 316w Faubourg Montmartre
Niet ongegrond is de opmerking van
het «Handelsblad», hetwelk zegt, dat de
wet, waarbij de verlenging van het oc
trooi der Nedetlandsche Bank voor vijf
tien jaren werd verlengd, bjjna zonder
discussie is aangenomen en er bjjna al
leen van liberale zjjde in de Tweede Ka
mer het woord over gevoerd is.
Voorzeker, dat is heel wat anders dan
nu vijftien jaren geleden, toen onder het
ministerie-M a c k a y,en den minister van
f inanciën, Godin de Beaufort, ook
dat octrooi moest verlengd worden en
men toen ook en sterker dan thans, aan
drong op eene Rjjksbank. D o m e 1 a-
Nie uwenhuis was toen pas in de
Kamer en hield bjj die gelegenheid zjj n
meeden-speech. Van zjjn amendementen
waren er, die g-steund werden door man
nen als H a 1 f m a d s eD Babiman n,
en de discussien duurden lang en waren
soms vrjj scherp. Zbker had minister d e
Beaufort aan ds directie der Bank
nogal voordes1ge condities toegestaan.
De heer Haffmans ten minste
sprak van: grasser la patte du diable,
en het had heel wat voeten ia de aarde,
eer de Bankwet er door was.
D.t maal ging alles van een leien
dakje. Men wilde zelfs dat de Minister
van Financiën wat verder zoude gaan en
het octrooi met 25 jaar in plaats van
met 15 verlengen en Zjjne. Excellentie
zoude er zich wel mede ve eenigd heb
ben, indien men slechts met een amende
ment in dien geest was gekomen. Men
deed dat echter niet en hjj kon toch
moeieljjk zjjne eigene wet amendeeren.
Van eene Rjjksbank was bjjna geen
sprake meer. Van eene werkeljjke oppo
sitie tegen 's Ministers voorstel evenmin,
't Was al aangenomen, eer men het goed
wist. Toch is de Bankwet en de veilen-
ging van het octrooi niet eene zaak van
zoo onbeduidende beteekenis.
Van waar dan dat zeldzaam onder
scheid in de behandding na en voor
vjjftien jaar
Vooreerst zjjn de voordeelen die mi
nister Harte van die Nederlandsche
Bank heeft verkregen van heel wat be
ter conditie dan de vroegere, zoodat men
terecht >eide: «het Rjjk(trekt nu voor-
deelen zonder risico, die men met eeie
Rijksbank nauweljjks met risico zou kun
nen behalen.»
FEUILLETON,
32.
Vervolg.)
Wilt u ons werkeljjk <le kinderen af
staan vroeg hij. Zij kunnen dan in hun toe
komende rechten treden en zullen reeds in
Jane en mij steun en hulp vinden.
Aan den erloofde van miss Jane ant
woord ik, dat ik de kinderen gaarne aan hunne
bloedverwanten afsta Nu nog iets met den
tegenwoordigen chef van het huis Vt ellingham.
De lieer Wel i' gharn heeft, toen hij nog bij
zjjn volle verstand was, de wissel van twee
en twintig duizend pond eigenhandig vernie
tigd. Zoodoende betaalde hij een bjjna ver
jaarde schuld, die mijn familie nog van hem
ie vorderen had. Mocht u echter aan de
waarheid mijner woorden twjjfelen, dan geef
ik u het geld liever terug.
I e verplichtingen van den heer W elling
ham zjjn °°k de m.ne, zoodat ik hierop niets
heb aan te merken.
Goed, verneem dan tevens, dat ik het
geld zal aanwenden om arme weduwen en
waezen van zeelieden gelukkig te maken. Maar
ik wil u niet langer ophouden ik veronder
stel, dat gjj op de villa gewacht wordt.
Eu dan. men wordt allang r hoe meer
doordrongen van het denkbeeld, dat de
Staat geenBjnki'r behoort te zjjn, even
min als een industrieel ondernemer of
een koopman.
Toezicht honden niet zelf exploi-
teeren dat is Rjjktzaak. Slechts dan,
wanneer het belang van den Staa1, zjjne
welvaart, zjjne veiligheid of de rust der
staatsburgers door particuliere exploitatie
van de eene of andere algemeene zaak
in gevaar zoude komen, dan zoude die
exploitatie door bet Rjjk moeten worden
overgenomen, zooals misschim mogeljjk
zoude kunnen zjjn bjj «het verboer van
menschen en goederen.»
Maar ook bevond zich hrt tegenwoor
dige Ministerie in veel beter conditiën
tegenover de Kamers, dan dat van 1888.
Vooreerst eeue veel grootere mierder-
beid, en waardoor eene felle oppoBitie
toch weinig kans van eeüig succes zoude
hebben en daarbjj eene meerderheid, die
veil meer vertrouwen stelt in het tegen
woordige ministerie, dau de meerderheid
van 1888 in het ministerie-M a c k a y.
En dat niet zonder redeoeo.
Er stond toen den Katholieken van
het door hunne krachtige medehulp tot
stand gekomen ministerie eene wet te
wachten, die hun alles behalve aange.
naam was, die hen wrevelig maakte en
veel zo'g voor de toekomst, nameljjk:
de legerwet met den persoonljjkeu dienst
en dat maakte velen onder de Katholie
ken al spoedig beieid tegen het Minis
terie iu oppositie te komen.
Thans is dit geheel anders. Het mi
nisterie-K u y p e r verwerft zich al lan
ger hoe meer het vertrouwen der Rech-
terzjjde en afgezien nog van de betere
conditiën voor hit Rjjk, waaronder deze
verlenging van het Bankoctroii werd
toegestaan, is men al spoedig genegen
den be vrienden ministers bjj de behande
ling der voorgestelde wetten zoo min
mogeljjk moeiljjkheden in den weg te
leggen en de afdoening zoo contant en
vlug mogeljjk te doen geschieden, te
meer, waar m n overtuigd ie, dat er niet
te verbeteren viel en aanneming, zooals
hit onderwerp daar lag, h9t meest raad
zame was.
Dit veiklaart genoegzaam liet zwjjgen
van de leden der Rechterzjjde en het be
hoeft geeue verontschuldiging, hoezeer
wjj er anders niet van hoeden, dat de
Kamerleden van OEze kleur zich aan de
behandeling der zaken en aan het debat
onttrekken. Integendeel, het is te hopen,
dat zjj zich bp de behandeling der in-
7jj wendde zich nu tot Suzanne en Arthur.
Stapt maar in de boot, zeide ze. Je
zuster en zwager zullen het jullie wel zoo
aangenaam mogelijk maken. Over een paar
dagen kom ik nog eens oo de villa kijken
dus behoeven we niet voor goed afscheid te
nemen.
Zwijgend liet ze toe, dat i'e kinderen hare
handen met kussen bedekten. Zij wendde het
hoofd af, om hare ontroering te verbergen en
gelastte een matroos de kleinen in de boot te
helpen.
Zjj kustte Jane op het voorhoofd, reikte
Bruce ds hand en ter*ijl zjj hen nogmaals
tot spoed aanspoorde, keek ze beiden na tot
zjj in de boot hadden plaats genomen.
Tot over een paar dagen, luidde hnn
laatste afscheidsgroet.
Tot ziens I klonk het terug.
Tot over een paar dagen mompelde de
gravin. Waar zullen we morgen z 'n? Een
moedig glimlachje speelde om hare dunne
lippen.
In de landwaarts stevende boot werd wei
nig ge proken. Jane zat tusschen de kinderen
in en hield hun handen in de hare geklemd,
ternjjl ze zich verdiepte in de gebeurtenissen
van zoo verschillenden aard, die de laatste
dagen hadden plaats gegrepen. De gouden
stralen der ondergaande zon weerspiegelden
zich in het ongerimpelde oppervlak van 't
meer en in het Westeu prjjkte eeu purperen
gekomen voorstellen by de behaudeling
der Begrootiog ter dege zullen laten gel
den en zjj zoo eenigszins de in ons oog
vrjj zware fout herstellen, dat zjj by de
keuze van de bureaux derafdeeliDgen af
wezig waren en hunne namen das niet
op de Ijjst der presidenten en vice-pre-
sidenten verschenen.
En de heer Bekkers, de afgevaar
digde voor Sittard, is toegelaten. Men
zegt, dat van de zyle zijner medeleden
by niet met die gulheid is welkom ge-
heeten, a's dat andeis het geval was.Of
het mooi is, willen wjj iu het midden
laten, te verklaren is het, maar van har
te hopen wy, dut de beer Bekkers,
afgezien van hst minder mooie zjj .er
verkiezing, in de toekomst moge bewjj-
Z9d, dat zyn medeleden het niet geheel
by het rechte einde hadden, toen zjj hem
ni°t met volle hart het cWelko"» toe
riepen. Want «We'kom» iu de Kamer
dient vooral hjj te zyn, die er niet alleen
komt op een mooie mauier, maar die er
komt als eep eerljjk en rechtschapen man
van beginselen, maar tevens als eeu man
van kennis, bekwaamheid en werkkracht.
De braven, die meenen, dat door maar
bedaard te bljjven en ljjdeljjk toe te z'eu
in de Fransche Republiek de boel zal
terechtkomen, vergissen zich.
Op het Congres der radicalen dezer
dagen gehouden, kwam de aap uit de
mouw. Daar was h-t programma alles
wat Roomsch is moet in de Fransche Re
publiek het onderstboven.
B r i s s o n, de wandelende motregen
bygenaamd, heeft met zyn grafstem ver
klaard, dat de regeering zoo spoedig mo
geljjk eeu einde moet maken aan de
«coiredie der verwereldlyke monnik-
ken».
Hij zelf zou blykbaar g aag doodbid
der zyn by de lyks'atie van denlaitsten
Franschen monnik.
Eerst de religieusen opgeruimd, dan de
afschaffing van het Concordaat eu schei
ding van Kerk ei Staa*. En als het nu
□og maar scheiding b'yft, hoe gevasrlyk
dit ook is voor een katholieke natie, dan
kon men dit neg laten begaan, maar zoo
nemen de goddeloozen het niet op, zy
willen de H. Kerk ondergeschikt maken
aan den Staat, met Staatsmonopolie van
het onderwy®.
Tegen dezea echt tyrannieken maatregel
zyn zelts eenige roode broederen in verzet
gekomen.
leder, die een wettig diploma heeft,
mag ooderwys geven, zoo beweerden zy.
En het gaat Diet aan den gewetens
dwang van het openbaar, dat ia godsdienst
loos onderwyv, op te leggen aan de dui
zenden ouders, die van dat onderwys
niet kunnen of mogen gebruik maken.
gloed, die als voorbode van gelukkiger dagen
scbitterJe.
Toen de be-oners der villa den volgenden
morgen op de veranda traden, was geen spoor
meer van het jacht te ontdekken.
Ik wist wel, dat we haar niet meer te
u" zouden zien, sprak Jane, teraijl ze zich
liefdevol tot Arthur en Suzanne vooroverboog,
die weemoedig in de verte staarden, ja, ik wist
het wel. Het kost haar geen moeite, om wel
daden te bewijzen, maar wel strjjdt het tegen
haar gevoel, dank daarvoor te moeten in-
oogsten.
De //Pandora// door1 liefde intussclien de
blauwe Golf van Mexico en was op de terug
reis naar Europa.
Eerst zou zij echter nog even Nes-York
aandoen.
Wederom had de //Pandora» het anker in
de haven van New-York uitgeworpen, maar
thans op een geheel andere plaats dan een
poos ge'eden, alsof de eigenares zoodoende
alle smartelijke herinneringen aan schokkende
gebeurten ssen wilde vermjjden. Nauwelijxs
was de gravin iu de groote wereldstad aan
gekomen, of ze ging naar de weduwe Holiday,
l'e omgeving dezer vrouw had eeu ingrijpen
de verandering oudergaan. Haar zoon, aan
wiens terugkomst zij was beginnen te wanho
pen, was in den besten welstand en met een
zak blinkende dollars naar huis teruggekeerd.
Toch werd op het Congrea met groo
te meerderheid het vervolgingssyeteem aan
genomen.
Wy zien dus, dat de Keikvervolgiog
in de Fransche Republiek nog in haar
kindsheid is eu nu eerst voor goed zal be
ginnen. Zy, die de hoop koesteren dat door
kalm te bljjven den storm zal bezworen
worder, vergissen zich.
De Russische bladen richten een waar
schuwing tot Japan eu wjjzen op de
rampzalige gevolgen die een oorlog met
Rusland zal brengen.
Elk militair succes van Japan zou slechts
tydelyk kunnen zyn, daar die kleine ei
landenstaat nimmer den Russischen reus
kan overwinnen.
De fFiedomosti, ten te St. Petersburg
verschyuend blad, zegt, hoewel de hoe
danigheden van de Japansche vloot te
bewonderen zyn, het Japansche leger
niet te verg-lyken is bjj het Russische.
De Petit Bleu deelt mede, dat bjj
de Russische Regeering het voornemen
zou bestaan den Russischen Joden in
Mantsjoerye een stuk gronds aan te bie
den, om zich daar te ve^tigea.
De schandalen, die te B Ibao gepleegd
zyn, hebben een veel i rustiger karakter
dan aanvankelyk werd gedacht' By den
aanval op de processie scheurden de
goddelooze kenden de vaandels, die in den
omgang werden gedragen, aan flarden,
de beelden werden verbrjjzeld en in de
rivier geworpen.
Eenige deelnemers aan de processie
boden dapperen tegenstand en weldra
stroomde het bloed door de strateD. De
laatste berichten spreken vaa zeven doo-
den en tal vaD gewonden.
Pater Lauthier, een kapitein van
het leger eu vier gendarmen, werden
ernstig gekwetst.
Toen de Katholieken riepen: «Leve de
Paus-Koning protesteerde de Italiaan-
sche Consul, hjj noemde dien kreet eene
beleediging voor VictorEmraanuel,
terwjjl Je godsdienstlooze bladen in de
aanranding der processie den dageraad
begroeten van een nieuw tjjdperk van
«verlichting en beschaving» in het du's-
tere Spanje. En dan steunen Katholie
ken nog zulke bladen door het nemen
van abonnementen! 't Is treurig.
Een aantal Frausche kloosterzusters,
die te Metz hun intrek genomen hebben
in het klooster van den Goeden Herder,
hebben van den staatssecretaris te Stiaits-
burg een bevel ontvangen om biocen
vier weken het land te verlaten.
Bjj een vreeselyken brand die Maan
dag-nacht te Berljjn in een werklieien-
buuit uitbrak, vonden vier menschen dea
Het eerste werk van den Hinken jongen man
bestond hierin, dat hjj aan de armelijke wo
ning een beter aanzien verleende. Pe forsch
gebouwde zeeman maakte een zeer gunstige»
indiuk op de gravin, die tot haar groote
bljjdschap bemerkte, hoe feeder en zorgvuldig
hij er op bedacht was, om zjjne grijze moeder
de laatste levensdagen kalm en genoeglijk te
doen slijten. De tijding, dat Arthur en Suzanne
niet hare kleinkinderen waren, vervulde de
oude vrouw met vreugde zij had zich nooit
kunnen verzoenen met het denkbeeld, dat zij
in zoo nauwe betrekking stond met een paar
goddelooze kunstenmakers. Hare verrukking
kende geen grenzen, toen zij hoorde, dat haar
overleden man nog een aardig sommetje had
nagelaten, dat in al die jaren tot een vrij aan
zienlijk kapitaal was aangegloeid.
Een liefdevol, of offerend zoon zooals
hjj, zal zieker tevens de geldeljjke belangen
zjjner moeder nauwgezet behartigen, 7eide de
gravin tot den notaris, wien zjj het beheer
over elf duizend pond sterling opdroeg. Zet
daarom het kapitaal op zjjn naam.
Moeder en zoon hadden geen gelegenheid
hun grootmoedige weldoenster hun welgemeen-
den dank te betuigen, want eerst toen de
«Pandora// de hnven van New-York weder had
verlaten, hoordea zjj hoe edelmoedig de gravin
hen had bedacht.
In de welbekende woning der weduwe
Knudson op hbt eiland Utsteyn, rat zekeren
dood in de vlammen. Eeue vrouw sprong
nit de derde verdieping van een der
brandende huizen op straat. Levensge-
vaarljjk gekwetst is de ongelukkige op
genomen.
De Pauseljjke nuntius Z. Exc. Mgr.
L o r e n z e I li, is te Rome aangekomen
en zal door Z. H. P i u s X in verhoor
genomen worlen.
Beslist kan gezegd worden, dat de Paus
president Loabet van deFrausche Re
publiek bjj zyn bezoek aan het Italiaan-
sche Hof niet zal ontzangen, en, dat de
onziD, die door verschillende bladen is
ter markt gebracht, als zouden de Fran
sche Bi schoppen moeite hebben gedaan
om president L o u b e t den weg naar
het Vatieaan te openen, verzonnen is. Het
Fransche Episcopaat weet zeer goed, welke
regils de Puuseljjke Stoel in acht neemt
tegenover Katholieke Staatshoofden, die
hun voet zetten in het Quirinaal.
In eene vergadeiing van vrjjhaudeia-
rtzu te Glasgow, heeft air H e n r O w-
1 e r het woord g evoerd tegen de beacher-
mingsplannen van Chamberlain en
Balfour.
«Het brood», zeide hjj o.a. «moet vrjj
van belasting zyn in een rjjk land als
het onze, evengoed als de lacht die wjj
inademen.»
«De gehechtheid der liberalen aan Vrjj-
handel is op ervariog gegrond. Zjj willen
geen nieuwe lamp koopeu in plaats van
de oude, welke zoo helder licht verspreidde
eu vrede en voorspoed bracht in ontel
bare huizen.»
Het is, zoo besloot hy, de plicht der libe
rale party, met jjver, moed en volharding
strjjd te voeren voor hare beginselen en
zjj zal ongetwijfeld weder in dit opzicht
de goedkeuring en het vertrouwen van
de Natie en het Rjjk verdienen.
Bij het begin der vergadering werd
een brief van instemming van Lord R o-
s e b e r y voorgelezen, waarin bjj nog
eens op het onverwachte wees van den
huidigen politieken toestand, nu het land
blindelings zonder eenige voorbereidiog
op de grens van bescherming is gebracht.
Lord Rosebery sprak te Sheffield
tegen de fiscale politiek van Chamber
lain en Balfour. Het hoofd der
tegenwoordigs Regeering zei hy, is en
bljjft de hesr Chamberlain.
Gisteren vertrokken de Belgische of
ficieren, de beeren Malefjjt, Simon
en Bureau uit Brussel naar Turkjje
om er de functins van kolonels der Turksche
gendarmerie in Macedon te aanvaarden.
Een groot aantal officieren van het
garnizoen waren aan bat station om den
vertrekkenden een goede reis te wenschen.
De Turksche consul E m i n E ft' e n di,
was aanwezig en wenschte den vertrek-
avond een drietal vrouwen bj'een. Het waren
de oude weduwe Larsen met hare dochter
Christine en Karen Sture. De laatste
was sinds Niels op de //Pandora// had dienst
genomen, geheel veranderd. Bjjna dagelijks
kwam zij de beide vrouwen in hare eenzaam
heid opzoeken, en uren lang kon ze met haar
over Niels zitten spreken. Ook nu was de
jonge zeeman weder het onderwerp van haar
gesprek.
Hoe lang is 't nu al geleden, dat we
den latts'en brief van den jongen gehad heb
ben vroeg het oude moedertje.
Bjjna vier weken, antwoordde Christine.
Hjj was toen te New-York en dacht spoedig
naar huis te komen.
Hjj sebjjnt echter erg verbitterd op ons
dorp te zjjn, ging de oude vrouw voort, want
hjj schrijft immers onder aan den brief, dat
we niemand behoeven goeden dag te zeggen,
omdat, beh»lve ons tweean, hier tooh niemand
iets om hem geeft?
Karen kreeg bjj deze woorden een kleur.
Ze stond op en zeide haastig
Het wordt mijn tijd. Met al dat praten
is het al mooi laat geworden. Ze zullen thuis
allang op me wachten. Tot ziens
Met deze woorden liep ze snel de deur uit
alsof ze den verloren tijd noodzakelgk moest
inhalen.
Woelt vervolgd,)
