No. 5530 Dinsdag 27 October 1903, 28ste Jaargang. €d)agBlaè voor <3Tooró* on SEuiö-dlollanó. Levensdoel en levensvreugde, j De weduwe Wendel en hare kindeken. 8 U 1T a N LA X I). BUREAU St, Jansstraat. Haarlem 7. Een schande voor Europa. Frankrijk. Italië. Cuifcohland. Spanje. De opstand in de Balkanstaten. Mgr. Merry del Val. mm ABONNEMENTSPRIJS. Per 3 maanden voor Haarlemf 1,20 Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post >1,50 Voor het buitenland 2,90 Afzonderlijke nummers0,03 Dit blad verschijnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen. Hoof dredacteu r-D irecteur W. KÜPPERS. iTMoihiuarpiiar PRIJS DER ADVERTENTIEN. Van 16 regels 50 Cent Elke regel meer 7Vi Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant. raag -^s>— mur** Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Génerale Publicité, Etrangère AöITE MA NON AGITATE G.L. DAUBE fy Co JOHN., b. J O IS ES Succ. Paris Slbis Faubourg Montmartre Men verhaalt, dat Diderot, een der Encyc'opedisten, een der hevige bestrij ders van den god.-dienst uit de tweede hellt der achttiende eeuw, aanzjjnedoch- ter als voornaamste en beste studieboek gafden Catechismus «Alles, wat zjj noodig heeft te weten en te doen, om ge lukkig te leven, is daarin,zeide hjj. Wonderlijke tegenspraak tusschen schre ven en doen, tusschen wat hjj zich zelveu misschien, maar zeker aan het volk, tiachtte wijs te maken en wat hg werkeljjk diep in zgn hart geloofde. Wat daan an zij, zeker is het, dat hg voor zgu kind de catechismus en de Christelijke Leer hooger stelde, dau al de wijsgeerige stelsels en theoritëo, die hg zelf mede hielp opbouwen en versprei den en dat hjj htt ware levensdoel van den mensch en de ware leveosvreugde neergelegd achtte in de kerkelgke voor schriften der Christelijke leering. Tot welk doel heeft God den mensch geschapen Elk kind, dat Christelijk, godsdienstig onderwijs geniet, zal u antwoorden: «Om in dit leven God te dienen, en Hem hiernamaals eenwig te aanschou wen.» Het doel des levens is en moet zgnde dienst des Heeren en het veroveren van het eeuwig geluk. Wie dit doet, begint de ware levensvreugde, niet die levens vreugde, welke voortdurend moet opge wekt en geprikkeld wo'dea door allerlei genotmiddelen, als daar liggen in spgs en draak, ia muziek ej gezaag, in dans en tooneelvoorstellingen, maar die kalme zuivere levensvreugde, die ligt in het be- wuslzgn van trouwe plichtsvervulling. En hier staan wg even stil, want hg, die trouw zgn j licht vervult, is niet de man van zgu tjjd. Men moet schipperen en huichelen kannen om zich bemind te mak«n. Men moet kuDneu vleien en be driegen, dan is men een man van zgu tijd! Het groote doel: de bestemming van den mensch, wordtin de tegenwoordige Maat schappij uit het oog verloren. Het kind op de banken van den Ca techismus weet nog wel bet antwoord te geven op de eenvoudige vraag «Tot welk doel zgn wg geschapeD hoe vele jon gelui, die den manneljjken leeftijd zgn ingetreden, zullen u met verbazing,of met een spottend glimlachje om de lippen aankgken, wanneer gjj hun dat antwoord voorhoudt. FEUILLETON Vervolg.) Sta nu maar op, buurman, hernam Frits, uwe vijanden zitten gevangen. De grijsaard richtte zich met moeite op. Hij zag er verschrikkelijk uit. Zijn heele gelaat was gezwollen, en zijne handen vol steken wel een dozijn op elke hand. Nu ging Frits naar Margaretha toe, die nog altijd bedwelmd in het rjjtuig lag. Hij trilde van ongekend geluk, bij de gedachte, dat hij dit lieve gelaat zou weerzien, dat hij nu drie jaren lang geen enkel oogenblik uit zijne herinnering verloren had. Thuis in zijne nederige woning gezeten of aan den arbeid in het diepst van het woud, altijd had het beeld van het meisje hem dadel jjk voor den geest gestaan. Hoe dikwijls had hjj zich niet ver beeld, den zilver helderea lach van Gretly te hooren achter den stam van een ouden pijn- lioom, o' haar rozerood kleedje te zien tus schen het lage struikgewas Met kloppend hart naderde hij haar en stelde intusschen haar vader gerust, die vrees de, dat zjjn kind ook door de bijen gestoken zou zqn. Neen, neenl sprak hjj, Gretly is er met den «God dienen,voor deeeuwigheid zor gen Wel ja, zeker, ('c zgu oog de s'echtsten niet die zoo spreken) maar eerst moet er voor an fere diagen gezorgd wor den.» «Denkt om den Rijksdaa'dev klinkt lahet. Zeker,men dient om den rijksdaalder te deuken, men dient te zorgen voor htt da- gelgksch brood, elk mensch moet streven naar vooruitgang in de maatschappij, maar denkt men nitt wat al te veel,en al- lijd het eerot om den Rijksdaalder tegen woordig Het woord vao Christus klouk anders. «Zoek eerst het lijk Gods.» Da' verweiven vaa geld en goed, dat zoeken en streven naar rjjkdom en macht ea eer, dat rusteloos en koortsachtig dienen van den Miimmou heeft in de tegenwoordige maatschappij maar al te zeer deu dienst van God naar de tweede plaats verdron gen of vaak geheel doeu veidwjjnen. Het hoogere levensdoel van den mensch heeft men uit het oog verlorenen da irmede is tevens de ware, de zuivere levensvreug de te ioor gegaan. Naarmate men verder afweek vau dat hoogo levensdoel, werd het hart van den mensch meer en meer ledig aan ware geneugten. Maar hel hart des menschea laat zich niet mislei den. Het wil en zoekt bevrediging zjjner begeerten, en waar de ware levens vreugd ontbreekt, eischt het bevrediging op andere wjjze. Met hoe meer koorts achtige gej lagdheid een ander levens doel nagestreefd wordt, dan dat, wat ons wordt aangewezen op de eerste bladzgde van den Catechismus, hoe grooter de le digheid wordt aan ware levensvreagJ, hoe s'.erker ook het verlangen wordt naar ander genot, dat de begeerte naar de reiue levensvreugde moet helpen dooden. Van daar heden ten dage naast hbt rusteloos streven naar vooruitgang, naast den alles beheerschenden strjjd om het bestaan niet alleen, maar om bezit en we side, dat even rusteloos jageu naar allerlei vermaak, naar streeling der zinnen, naar bedwelmend genot. Hoe meer de mensch afwjjkt van het ware levensdoel, de ware vreugde hem verlaat, des te lager ook daalt het peil van het genot, waarmede bjj tracht zich te bevredigen, en daarom dalen de pu blieke vermakelijkheden telkeu jare iets lager, daarom trad de ruwe, platte, onze delijke klacht in de plaats van het gees tige blijspel, het gnezige melodrama in de plaats van het verheven treurspel, de halsbrekende toeren, de obscöne lied jes etc. van den tingeltangel in plaats van de Opera. schrik afgekomen, en dat is nog erg genoeg voor haar. Doch a's zij pijn gevoeld en de bjjen baar gestoken hadden, zou ik het aan de klank harer stem hebben kunnen hooren en ik zou niet zoo gerust zijn. Kijk maar, voegde de jongi man er bij, terwjjl hjj den sluier van Margaretha op lichtte, zij is wonderdadig beschermd gewor den door dezen doek en hare onbeweeglijk heid. Er is geen enkel spoor van een steek op haar gelaat te zien. Hij kon niet verder s, reken, hjj bleef als verblind staan en door eene vurige be on de ring aangegrepen toen hjj het bleekegelaat van Margaretha beschouwde, die de oogen nog steeds gesloten hield. In drie jaren tjjds was het meisje geheel veranderd. Zij was niet lan ger de kleine, lachen ie gezellin van Frits, zjj was eene vrouw geworden in den vollen bloei harer schoonheiu. 1 e blonde vlechten van heur haar schenen den band eener kroon te vormen Hare wenkbrauwen, d e iets donker der gekleurd waren, vormden een Iraaien boog op haar blank voorhoofd hare lippen, rood als het sap eener kers lachten in dit oogenblik van bewusteloosheid, en Frits meen de eerst de gezellin zjjner kindsheid niet te herkennen. Zij was te mooi geworden. Was dat Margaretha wel f Zou hij haar wel durven aanspreken P en zij, dit schoone, jonge meisje, zou zjj zich zijner nog wel herinneren en de vriendschap hunner kinderjaren? beurtelings voelde hij zich warm en koud worden. Hij staarde haar aan, hjj bewonderde haar en in Nog steeds hangt een donkere sluier voor het vermoorde Servische Konings paar A 1 e i a u d e r en D r a g a. De of ficieren, die huu Koning trouw gezworen hadden, spelen nog steeds de eerste viool en wordeu door koning Pet er, met eer bied behandeld. Dat is me ee n vuil bae'tje in het Servische koninkrjjb! Een Oostenrgksch bladd eltmede dat de moordenaars betaald zgu geword-n, om de gi uweldaad te plegeu. Nauwowitch die kort te voren van koning Alexan der 8000 franks ontving om zgn schul den te betalen, zou 24000 francs ontvan gen hebben, kolonel Machin 30,000, de overste M i t i s c h 24000, kolonel S o 1 a r w i t c h 12000, en kapitein Z w i k o- witch 17000 francs. E- werden 24000 francs betaald aan Liuba Kosticb, die de deuren van het koninklijk paleis voor de samenzweerders geopend heeft. Andeie officieren kregen 2 a 3000 frs. Er weid in het geheel voor 300,000 fis. uitgeieeld, die later terug betaald wer den uit geheime fondsen van het Minis terie. Geen wouder dus, dat de Gzaar van Rusland koning Pe t e r heelt laten weten, dat hg niet gesteld was op eeu bezoek van de Servische Majesteit. De Afgevaardigde Lemire en Co chin, die wegens den st gd tegen de Congregaties de Regee ii g wilden inter - pelleeren, hebben er van afgezien om 'at op dit gebied thans geeoresultaten kun nen verkregen worden. Combes gaat met zjjn goddeloos we k voort, een steun achter zicb hebbende van eene meerderheid van ruim honderd stemmen. Hg gevoelt zich nog vast zitten aan de Regeerings- tafel. De Komug van Italië heeft bg zjjn te huiskomst uit Fraakrgk, n g denzelfden dag eene beipreking met zijn mee-t be voegde staatslieden gehoudtn, ten eiude z'ch een juist denkbeeld te vormen over deu politieken toestand, door het aftre den van het ministerie-ZanarlelIi in het lev.n geroepen. Achtereenvolgens had hg conferen ties met admi aal Morin, de heeren Zanardellien Villa. De.e laatste is nog steeds een der leiders van de lin- keizjjde. Ook zou de KoniDg met de heeren Biancheri en Saracco, de voorzitters van de Kamer en den Senaat, spreken, evenals met den heer Giolitti die Daar het schijnt, de grootste kans beeft om als kabinetsformeerder le wor den uitverkoren. Daar is wel eens gezegd, dat Beieren stille bad hij dat zij nog eenige oogenblikken in dezen toestand zou blijven, want als zjj plotseling ontwaak'e en zjj hare oogen, die hjj ia al zjjne droomen steeds als twee sterren liad zien schitteren, met minachting op hem vestigde, dan zou hij het van smart bester ven en straalden deze oogen hem lielde tegen, dan zou hjj van verlegenheid en verwarring blozen. Toch waagde hjj het, haar bij den naam te roepen Gretly I Gretly I W ant hij zag, dat de oude Gaspard hem met verwondering aankeek en de naakte werkelijkheid omringde hem van alle kanten. Margaretha sloeg de oogen open een lichte blos kleurde hare wangen, loen een heldere, liefdevolle blik uit de schoone oogen tot zjjn hart doordrong, meende de arme jongen, dat de zon eeusk'aps in de duisternis begon te schijnen, en hij was zo) vol van geluk, dat heel het sombere tooneel, dat hem omringde, helder verlicht scheen. Hij, die nooit veel kunstenaarsgevoel bezeten had, werd onwille keurig door de nachtelijke schoonheid van het bosch aangegrepen. Het jonge meisje, schitterend van schoonheid, dat langzamer hand weder haar bewustzijn herkreeg in deze oude koetsGaspard, die besluiteloos en half wanhopig van zijn kind naar zijn paard liep, dat nog altijd op den grond lag Christly, die met een veibaasd gelaat den zak met bijen in de hand hield de boomen, waarop het scherpe, roo.de licht uit den brandenden lan taren viel en de bladeren deed glinsteren, en het voetpad, dat op eenigen afstand eene bocht op niet al te besteu voet tegenover Pruisen stond. Daar mag iets waars in gelegen liggen, iu het openhaar is dit niet het geval, zooals duidelgk bleek uit de jongste zittingen der Btiersche Kamer, waar de minister-president Von Podewitz, eenige verklaringen gedaan heeft met be trekking tot de verhouding van Bdie- ren tot het Dultsche Rgk. Hg zei dear- van 0.8. dat het karakter der virbou- ding zoowel tegenover het Rgk els met Pruisen en de andere Duitsche Staten niets te wenschen overlaat. Be eren, zei de heer Von Podewitz nog, moet niet jin eene onvraebtbara )g lelgkheid en allermiust in eene vgaadige houding zgu belang zoekeo. Bsieien moet het zg e bijlragen voor de eer, de macht, het getag en het wel/ijn des Rijks, zjjne comtitufioneele positie intusschen met kraebt handhavend. «Wj wdlen samen werken met het Rgk», besloot de Mi nister «en op vriendschappelgken voet wederzgdsche belangen voorstaan.» Te Bilbao heeft de werkstaking haar gewcon verloop. Eerst weigerden de op roerlingen te werken, zjj stelden eischeo die geweigerd werden, waarna baldadig heden aau de orde kwamen. Nu gaat het er kras aan tos. De stakers zgu iu bot- s ng gekomen met de militairen, van weerskanten is geschoten waai door ver scheidene pervoneu zjjn gedood en ge wond. Koning Alfonso zal waarschjj iljjk gean gevolg geven aau zgn plan om Daar Portugal te gaan. Men vreest, dat de re publikeinen vaa 's konings afwezigheid gebruik zullen maken cm een slag te wagen. Te L'ssabon zgn iutusschen reeds zeer aanzienlgke uitgaven gedaan ter voorbereiding van de feesteljjke ontvangst des Spaauschsn Konings. Het ii deuwerkbtakerste BarceloDagelukt de stad in het donker te zetten, zjj heb ben het gas in een afzonderljjke reservoir bewaard, laten ontsnappen. Di meeste winkels zgn gesloten, in enkele behelpt men zich met kaarsen, de m eete schouw burgen hebben hun deateu eveneens voor het publiek moetea sluiten. En trouwens, nu straatverlichting ontbreekt zal het voor de schouwburgbezoekers niet zoo gemakkeljjk zgn, den weg naar die gebouwen te vindtn. Maar erger is, dat ook vele fabrieken zgu stop gez't omdat de drjjfkracht voor de motoren niet meer wordt geleverd. De verontwaardiging over hetgidiag der stakers is groot. Turkjje en Bulgarjje zenden troepen naar buis en de opstandelingen zgn het vechten moe, zoodat feitelijk de msl is ingetreden. Uit Macedou woidt gemeld, dat de opstandelingen-aanvoerders aan 't demo- biliseeren zgn, maar wat een hervorming iu Macedonië terecht moet komen, is maakte en in de duisternis verdween een tooneel, dat nooit meer uit liet geheugen van den jongen klompenmaker zou verdwjj- nen. Het gerommel van den donder stierf lang zamerhand weg in de verte de wind was veel i bedaarder geworden, maar toch bewoog hjj 1 nog de toppen der hooge pijnboomen, die een klagend geluid maakten. Hier en daar vag men reeds eenige sterren te voorschjjn komen tus schen de donkere wolken, die zich langzaam aan, den hemel begonnen te verdeelen. I Margaretha zag Frits zonder verwondering 1 aan; meteen vertrouwelijken glimlach als uit hare kinderjaren. O, nu ben ik niet bang rneir, fluisterde zij, ik loop geen gevaar meer, omdat gjj bjj mij zijt, vriend. Geef mij de hand, Frits 1 En hoe gaat het met uwe moeder, mjjna goede voedster O, wat voel ik mjj gelukkig, nu ik die groote school verlaten heb, met zjjne som- 1 bere ramen en naakte wanden. Ik stikte daar, 1 begrjjpt ge, Frits. Het was, of mjjn bloedver- stijfde, of mijne gedachten soms stil stonden 1 ol mijn lichaam van marmer werd, zooals de heili.eubeelden in de kapel. Ik, die gewoon was, om vlug als eene hinde, over de bergen te snellen, kon hier niet eens wandelen en uren lang bleef ik vaak op de banken in den tuin zitten. Fan sloot ik de oogen en droomde van ons land. Lieve Gretly, riep de jonge man uit in eene vervoering van vreugde. Geloof maar dat ik evenveel geleden heb als gij, en toch kanjk met mijn verdriet alle paden betreden, nog een raadsel. De Oostenrgksche en Russische Regeeriogeu hebben aan de Porta tot taak gesteld Het Oostenrgksch-Ruesische hervor mingsplan omvat negen punten, waarvan het leidende beginsel is gericht op con trole van alle takken van bestuur iu de Macedonische provincies door Rusland en Oostenrijk gedurende twee jaren. Het stelt voor de benoeming van twee ad- juDcten, ésn Russische en één Oosten rgksche, die Hilmi-pa8ja, den inspecteur- generaal van advies zullen dienen en alle maatregelen controleeren vaa de provinciale overheid. Zjj zullen inspec tiereizen in de provincies maken. Een Earopeesch generaal inTurkschen dienst zal het bevel voeren over de gendarme rie, die zal worden gereorganiseerd met behulp van een aantal Oo tenrjjksche en Russische officieren en zoo noodig van een aantal Oostenrgksche en Russische onderofficieren. Het plan bevat ook be palingen voor gemeenteljjk zelfbehoud en een betere regeling der gemeentelijke grenzen, met het doel de gemeenten ieder voor zich meer homogeen te ma ken met het oog op godsdienst en na tionaliteit. Voorts zgn er bepalingen om trent hulpverleening aan vluchtelingen, herbouw van verwoeste dorpen, scholen en kerken, de ontbinding van ongeregel de, ongedisciplineerde troepen, terwjjl een belofte wordt gevraagd, dat met de vorming van basji-boezoeks benden zal worden opgehouden. De vier voornaamste punten in het hervormingsplan gel«gd, komen hier op neer Toevoeging van een Russischen en Oostenrgksch-Hoogaaischen adjunct aan den inspecteur-generaal van Macedonië, benoeming van militaire deskundigen der groote Mogendheden, die met de grooteie Turksche trospenafdeelingen zullen meegaan om verdere buitenspo- l righeden tegen te gaan, benoeming van een gemengde, uit vertegenwoordigers van alle Europeesche Mogendheden ge vormde commissie, wederopbouwen vau de verwoeste kerken en dorpen en repa triate der gevluchte Balgaren. De Mogendheden, d e aan dit gezamen lijk optreden mededoen, geven de Porte een bepaalden termjja om deze hunne onherroepeljjke eischen aan te nemen. De benoeming van dennieuwenStaats secretaris van Z. H. P i u s X, Mgr. Merry del Val, schjjnt de Oosten rgksche Regeeriug niet na r den zin te zgn. Het bg uitstak katholieke Weener «Vaterland», deelt hieromtrent het vol gende mede «De nieuwd staatssecretaris heeft zjjn invloed nog in geen enkele politieke sfeer doen gevoelen en waarschgnlgk zal er eenige tjjd voorbjj gaan, voor dat verplicht zal zgn een definitieve houding in een bepaalde politieke quaestie aan waar wij vroeger hand in hand gewandeld hadden. Ik stikte in de ruimte, e enala gij iu u* school. Ik was bang, dat ik sterven zou, voor ik u terugzag, want het heele bosch leek voor mj) eene gevangenis, omdat ik u er met vond. Hier viel Me'zer hen in de reden. Hjj was gaheel wanhopig, het bloed stroomde uit de ooren van zgn paard en hjj zelf leed Treese- l ke pjjn. Wees maar bedaard, buurman, sprak Frits, ik zal wel even al de angels der bjjen er uit halen, en morgen zal er niet veel meer van te zien zijn. Christly kom eens hier met den lantaren en licht ons bjj. Toen haalde hjj een mes nit zjjn zak, waar op een der kanten een scherp, dun stukje staal bevestigd was, en heel behendig haalde hjj de eene angel na de andere uit, door dit mesje tusschen de huid en het vergiftige wapen der bjjen te steken, daarbjj droeg hjj zorg, niet op de angel te drukken, want hjj wist bjj ondervinding, dat de pjjn dan toeneemt en het vergif dieper in de won de dringt. Dank u Frits, en nu gjj mjj beter ge holpen hebt, dan de beste dokter zou heb ben kunnen doen, verzoek ik u, ook eens naar mijn paard om te ziea, sprak de oude Melzer. Wordt vervolgd.)

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1903 | | pagina 1