No. 5530
Dinsdag 27 October 1903,
28ste Jaargang.
€d)agBlaè voor <3Tooró* on SEuiö-dlollanó.
Levensdoel en levensvreugde, j
De weduwe Wendel en
hare kindeken.
8 U 1T a N LA X I).
BUREAU St, Jansstraat. Haarlem
7.
Een schande voor Europa.
Frankrijk.
Italië.
Cuifcohland.
Spanje.
De opstand in de Balkanstaten.
Mgr. Merry del Val.
mm
ABONNEMENTSPRIJS.
Per 3 maanden voor Haarlemf 1,20
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post >1,50
Voor het buitenland 2,90
Afzonderlijke nummers0,03
Dit blad verschijnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
Hoof dredacteu r-D irecteur W. KÜPPERS.
iTMoihiuarpiiar
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
Van 16 regels 50 Cent
Elke regel meer 7Vi
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
raag -^s>— mur** Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Génerale Publicité, Etrangère
AöITE MA NON AGITATE G.L. DAUBE fy Co JOHN., b. J O IS ES Succ. Paris Slbis Faubourg Montmartre
Men verhaalt, dat Diderot, een der
Encyc'opedisten, een der hevige bestrij
ders van den god.-dienst uit de tweede
hellt der achttiende eeuw, aanzjjnedoch-
ter als voornaamste en beste studieboek
gafden Catechismus «Alles, wat zjj
noodig heeft te weten en te doen, om ge
lukkig te leven, is daarin,zeide hjj.
Wonderlijke tegenspraak tusschen schre
ven en doen, tusschen wat hjj zich
zelveu misschien, maar zeker aan het
volk, tiachtte wijs te maken en wat hg
werkeljjk diep in zgn hart geloofde.
Wat daan an zij, zeker is het, dat hg
voor zgu kind de catechismus en de
Christelijke Leer hooger stelde, dau al
de wijsgeerige stelsels en theoritëo, die
hg zelf mede hielp opbouwen en versprei
den en dat hjj htt ware levensdoel van
den mensch en de ware leveosvreugde
neergelegd achtte in de kerkelgke voor
schriften der Christelijke leering.
Tot welk doel heeft God den mensch
geschapen
Elk kind, dat Christelijk, godsdienstig
onderwijs geniet, zal u antwoorden:
«Om in dit leven God te dienen, en
Hem hiernamaals eenwig te aanschou
wen.»
Het doel des levens is en moet zgnde
dienst des Heeren en het veroveren van
het eeuwig geluk. Wie dit doet, begint
de ware levensvreugde, niet die levens
vreugde, welke voortdurend moet opge
wekt en geprikkeld wo'dea door allerlei
genotmiddelen, als daar liggen in spgs
en draak, ia muziek ej gezaag, in dans
en tooneelvoorstellingen, maar die kalme
zuivere levensvreugde, die ligt in het be-
wuslzgn van trouwe plichtsvervulling.
En hier staan wg even stil, want hg,
die trouw zgn j licht vervult, is niet de
man van zgu tjjd. Men moet schipperen
en huichelen kannen om zich bemind te
mak«n. Men moet kuDneu vleien en be
driegen, dan is men een man van zgu
tijd!
Het groote doel: de bestemming van den
mensch, wordtin de tegenwoordige Maat
schappij uit het oog verloren.
Het kind op de banken van den Ca
techismus weet nog wel bet antwoord te
geven op de eenvoudige vraag «Tot welk
doel zgn wg geschapeD hoe vele jon
gelui, die den manneljjken leeftijd zgn
ingetreden, zullen u met verbazing,of met
een spottend glimlachje om de lippen
aankgken, wanneer gjj hun dat antwoord
voorhoudt.
FEUILLETON
Vervolg.)
Sta nu maar op, buurman, hernam Frits,
uwe vijanden zitten gevangen.
De grijsaard richtte zich met moeite op.
Hij zag er verschrikkelijk uit. Zijn heele gelaat
was gezwollen, en zijne handen vol steken wel
een dozijn op elke hand.
Nu ging Frits naar Margaretha toe, die
nog altijd bedwelmd in het rjjtuig lag. Hij
trilde van ongekend geluk, bij de gedachte,
dat hij dit lieve gelaat zou weerzien, dat hij
nu drie jaren lang geen enkel oogenblik uit
zijne herinnering verloren had. Thuis in zijne
nederige woning gezeten of aan den arbeid in
het diepst van het woud, altijd had het beeld
van het meisje hem dadel jjk voor den geest
gestaan. Hoe dikwijls had hjj zich niet ver
beeld, den zilver helderea lach van Gretly te
hooren achter den stam van een ouden pijn-
lioom, o' haar rozerood kleedje te zien tus
schen het lage struikgewas
Met kloppend hart naderde hij haar en
stelde intusschen haar vader gerust, die vrees
de, dat zjjn kind ook door de bijen gestoken
zou zqn.
Neen, neenl sprak hjj, Gretly is er met den
«God dienen,voor deeeuwigheid zor
gen Wel ja, zeker, ('c zgu oog de
s'echtsten niet die zoo spreken) maar eerst
moet er voor an fere diagen gezorgd wor
den.» «Denkt om den Rijksdaa'dev klinkt
lahet. Zeker,men dient om den rijksdaalder
te deuken, men dient te zorgen voor htt da-
gelgksch brood, elk mensch moet streven
naar vooruitgang in de maatschappij, maar
denkt men nitt wat al te veel,en al-
lijd het eerot om den Rijksdaalder tegen
woordig Het woord vao Christus klouk
anders. «Zoek eerst het lijk Gods.» Da'
verweiven vaa geld en goed, dat zoeken
en streven naar rjjkdom en macht ea eer,
dat rusteloos en koortsachtig dienen van
den Miimmou heeft in de tegenwoordige
maatschappij maar al te zeer deu dienst
van God naar de tweede plaats verdron
gen of vaak geheel doeu veidwjjnen. Het
hoogere levensdoel van den mensch heeft
men uit het oog verlorenen da irmede is
tevens de ware, de zuivere levensvreug
de te ioor gegaan. Naarmate men verder
afweek vau dat hoogo levensdoel, werd
het hart van den mensch meer en meer
ledig aan ware geneugten. Maar hel hart
des menschea laat zich niet mislei
den. Het wil en zoekt bevrediging
zjjner begeerten, en waar de ware levens
vreugd ontbreekt, eischt het bevrediging
op andere wjjze. Met hoe meer koorts
achtige gej lagdheid een ander levens
doel nagestreefd wordt, dan dat, wat ons
wordt aangewezen op de eerste bladzgde
van den Catechismus, hoe grooter de le
digheid wordt aan ware levensvreagJ,
hoe s'.erker ook het verlangen wordt naar
ander genot, dat de begeerte naar de reiue
levensvreugde moet helpen dooden.
Van daar heden ten dage naast hbt
rusteloos streven naar vooruitgang, naast
den alles beheerschenden strjjd om het
bestaan niet alleen, maar om bezit en
we side, dat even rusteloos jageu naar
allerlei vermaak, naar streeling der zinnen,
naar bedwelmend genot.
Hoe meer de mensch afwjjkt van het
ware levensdoel, de ware vreugde hem
verlaat, des te lager ook daalt het peil
van het genot, waarmede bjj tracht zich
te bevredigen, en daarom dalen de pu
blieke vermakelijkheden telkeu jare iets
lager, daarom trad de ruwe, platte, onze
delijke klacht in de plaats van het gees
tige blijspel, het gnezige melodrama in
de plaats van het verheven treurspel,
de halsbrekende toeren, de obscöne lied
jes etc. van den tingeltangel in plaats
van de Opera.
schrik afgekomen, en dat is nog erg genoeg
voor haar. Doch a's zij pijn gevoeld en de
bjjen baar gestoken hadden, zou ik het aan
de klank harer stem hebben kunnen hooren
en ik zou niet zoo gerust zijn.
Kijk maar, voegde de jongi man er bij,
terwjjl hjj den sluier van Margaretha op
lichtte, zij is wonderdadig beschermd gewor
den door dezen doek en hare onbeweeglijk
heid.
Er is geen enkel spoor van een steek op
haar gelaat te zien.
Hij kon niet verder s, reken, hjj bleef als
verblind staan en door eene vurige be on de
ring aangegrepen toen hjj het bleekegelaat van
Margaretha beschouwde, die de oogen nog
steeds gesloten hield. In drie jaren tjjds was
het meisje geheel veranderd. Zij was niet lan
ger de kleine, lachen ie gezellin van Frits, zjj
was eene vrouw geworden in den vollen bloei
harer schoonheiu. 1 e blonde vlechten van
heur haar schenen den band eener kroon te
vormen Hare wenkbrauwen, d e iets donker
der gekleurd waren, vormden een Iraaien
boog op haar blank voorhoofd hare lippen,
rood als het sap eener kers lachten in dit
oogenblik van bewusteloosheid, en Frits meen
de eerst de gezellin zjjner kindsheid niet te
herkennen. Zij was te mooi geworden. Was
dat Margaretha wel f Zou hij haar wel durven
aanspreken P en zij, dit schoone, jonge meisje,
zou zjj zich zijner nog wel herinneren en de
vriendschap hunner kinderjaren? beurtelings
voelde hij zich warm en koud worden. Hij
staarde haar aan, hjj bewonderde haar en in
Nog steeds hangt een donkere sluier
voor het vermoorde Servische Konings
paar A 1 e i a u d e r en D r a g a. De of
ficieren, die huu Koning trouw gezworen
hadden, spelen nog steeds de eerste viool
en wordeu door koning Pet er, met eer
bied behandeld. Dat is me ee n vuil bae'tje
in het Servische koninkrjjb!
Een Oostenrgksch bladd eltmede dat
de moordenaars betaald zgu geword-n,
om de gi uweldaad te plegeu. Nauwowitch
die kort te voren van koning Alexan
der 8000 franks ontving om zgn schul
den te betalen, zou 24000 francs ontvan
gen hebben, kolonel Machin 30,000,
de overste M i t i s c h 24000, kolonel S o
1 a r w i t c h 12000, en kapitein Z w i k o-
witch 17000 francs. E- werden 24000
francs betaald aan Liuba Kosticb,
die de deuren van het koninklijk paleis
voor de samenzweerders geopend heeft.
Andeie officieren kregen 2 a 3000 frs.
Er weid in het geheel voor 300,000 fis.
uitgeieeld, die later terug betaald wer
den uit geheime fondsen van het Minis
terie.
Geen wouder dus, dat de Gzaar van
Rusland koning Pe t e r heelt laten weten,
dat hg niet gesteld was op eeu bezoek van
de Servische Majesteit.
De Afgevaardigde Lemire en Co
chin, die wegens den st gd tegen de
Congregaties de Regee ii g wilden inter -
pelleeren, hebben er van afgezien om 'at
op dit gebied thans geeoresultaten kun
nen verkregen worden. Combes gaat
met zjjn goddeloos we k voort, een steun
achter zicb hebbende van eene meerderheid
van ruim honderd stemmen. Hg gevoelt
zich nog vast zitten aan de Regeerings-
tafel.
De Komug van Italië heeft bg zjjn te
huiskomst uit Fraakrgk, n g denzelfden
dag eene beipreking met zijn mee-t be
voegde staatslieden gehoudtn, ten eiude
z'ch een juist denkbeeld te vormen over
deu politieken toestand, door het aftre
den van het ministerie-ZanarlelIi in het
lev.n geroepen.
Achtereenvolgens had hg conferen
ties met admi aal Morin, de heeren
Zanardellien Villa. De.e laatste
is nog steeds een der leiders van de lin-
keizjjde. Ook zou de KoniDg met de
heeren Biancheri en Saracco, de
voorzitters van de Kamer en den Senaat,
spreken, evenals met den heer Giolitti
die Daar het schijnt, de grootste kans
beeft om als kabinetsformeerder le wor
den uitverkoren.
Daar is wel eens gezegd, dat Beieren
stille bad hij dat zij nog eenige oogenblikken
in dezen toestand zou blijven, want als zjj
plotseling ontwaak'e en zjj hare oogen, die
hjj ia al zjjne droomen steeds als twee sterren
liad zien schitteren, met minachting op hem
vestigde, dan zou hij het van smart bester
ven en straalden deze oogen hem lielde tegen,
dan zou hjj van verlegenheid en verwarring
blozen. Toch waagde hjj het, haar bij den
naam te roepen
Gretly I Gretly I W ant hij zag, dat de
oude Gaspard hem met verwondering aankeek
en de naakte werkelijkheid omringde hem van
alle kanten.
Margaretha sloeg de oogen open een lichte
blos kleurde hare wangen, loen een heldere,
liefdevolle blik uit de schoone oogen tot zjjn
hart doordrong, meende de arme jongen, dat
de zon eeusk'aps in de duisternis begon te
schijnen, en hij was zo) vol van geluk, dat
heel het sombere tooneel, dat hem omringde,
helder verlicht scheen. Hij, die nooit veel
kunstenaarsgevoel bezeten had, werd onwille
keurig door de nachtelijke schoonheid van
het bosch aangegrepen. Het jonge meisje,
schitterend van schoonheid, dat langzamer
hand weder haar bewustzijn herkreeg in deze
oude koetsGaspard, die besluiteloos en half
wanhopig van zijn kind naar zijn paard liep,
dat nog altijd op den grond lag Christly,
die met een veibaasd gelaat den zak met bijen
in de hand hield de boomen, waarop het
scherpe, roo.de licht uit den brandenden lan
taren viel en de bladeren deed glinsteren, en
het voetpad, dat op eenigen afstand eene bocht
op niet al te besteu voet tegenover Pruisen
stond. Daar mag iets waars in gelegen
liggen, iu het openhaar is dit niet het
geval, zooals duidelgk bleek uit de jongste
zittingen der Btiersche Kamer, waar de
minister-president Von Podewitz,
eenige verklaringen gedaan heeft met be
trekking tot de verhouding van Bdie-
ren tot het Dultsche Rgk. Hg zei dear-
van 0.8. dat het karakter der virbou-
ding zoowel tegenover het Rgk els met
Pruisen en de andere Duitsche Staten
niets te wenschen overlaat. Be eren, zei
de heer Von Podewitz nog, moet
niet jin eene onvraebtbara )g lelgkheid
en allermiust in eene vgaadige houding
zgu belang zoekeo. Bsieien moet het
zg e bijlragen voor de eer, de macht,
het getag en het wel/ijn des Rijks, zjjne
comtitufioneele positie intusschen met
kraebt handhavend. «Wj wdlen samen
werken met het Rgk», besloot de Mi
nister «en op vriendschappelgken voet
wederzgdsche belangen voorstaan.»
Te Bilbao heeft de werkstaking haar
gewcon verloop. Eerst weigerden de op
roerlingen te werken, zjj stelden eischeo
die geweigerd werden, waarna baldadig
heden aau de orde kwamen. Nu gaat het
er kras aan tos. De stakers zgu iu bot-
s ng gekomen met de militairen, van
weerskanten is geschoten waai door ver
scheidene pervoneu zjjn gedood en ge
wond.
Koning Alfonso zal waarschjj iljjk
gean gevolg geven aau zgn plan om Daar
Portugal te gaan. Men vreest, dat de re
publikeinen vaa 's konings afwezigheid
gebruik zullen maken cm een slag te
wagen. Te L'ssabon zgn iutusschen reeds
zeer aanzienlgke uitgaven gedaan ter
voorbereiding van de feesteljjke ontvangst
des Spaauschsn Konings.
Het ii deuwerkbtakerste BarceloDagelukt
de stad in het donker te zetten, zjj heb
ben het gas in een afzonderljjke reservoir
bewaard, laten ontsnappen. Di meeste
winkels zgn gesloten, in enkele behelpt
men zich met kaarsen, de m eete schouw
burgen hebben hun deateu eveneens
voor het publiek moetea sluiten. En
trouwens, nu straatverlichting ontbreekt
zal het voor de schouwburgbezoekers
niet zoo gemakkeljjk zgn, den weg naar
die gebouwen te vindtn. Maar erger is,
dat ook vele fabrieken zgu stop gez't
omdat de drjjfkracht voor de motoren
niet meer wordt geleverd.
De verontwaardiging over hetgidiag
der stakers is groot.
Turkjje en Bulgarjje zenden troepen
naar buis en de opstandelingen zgn het
vechten moe, zoodat feitelijk de msl is
ingetreden.
Uit Macedou woidt gemeld, dat de
opstandelingen-aanvoerders aan 't demo-
biliseeren zgn, maar wat een hervorming
iu Macedonië terecht moet komen, is
maakte en in de duisternis verdween een
tooneel, dat nooit meer uit liet geheugen
van den jongen klompenmaker zou verdwjj-
nen.
Het gerommel van den donder stierf lang
zamerhand weg in de verte de wind was veel i
bedaarder geworden, maar toch bewoog hjj 1
nog de toppen der hooge pijnboomen, die een
klagend geluid maakten. Hier en daar vag men
reeds eenige sterren te voorschjjn komen tus
schen de donkere wolken, die zich langzaam
aan, den hemel begonnen te verdeelen. I
Margaretha zag Frits zonder verwondering 1
aan; meteen vertrouwelijken glimlach als uit
hare kinderjaren.
O, nu ben ik niet bang rneir, fluisterde
zij, ik loop geen gevaar meer, omdat gjj bjj
mij zijt, vriend. Geef mij de hand, Frits 1 En
hoe gaat het met uwe moeder, mjjna goede
voedster O, wat voel ik mjj gelukkig, nu ik
die groote school verlaten heb, met zjjne som- 1
bere ramen en naakte wanden. Ik stikte daar, 1
begrjjpt ge, Frits. Het was, of mjjn bloedver-
stijfde, of mijne gedachten soms stil stonden 1
ol mijn lichaam van marmer werd, zooals de
heili.eubeelden in de kapel. Ik, die gewoon
was, om vlug als eene hinde, over de bergen
te snellen, kon hier niet eens wandelen en
uren lang bleef ik vaak op de banken in den
tuin zitten. Fan sloot ik de oogen en droomde
van ons land.
Lieve Gretly, riep de jonge man uit
in eene vervoering van vreugde. Geloof maar
dat ik evenveel geleden heb als gij, en toch
kanjk met mijn verdriet alle paden betreden,
nog een raadsel. De Oostenrgksche en
Russische Regeeriogeu hebben aan de
Porta tot taak gesteld
Het Oostenrgksch-Ruesische hervor
mingsplan omvat negen punten, waarvan
het leidende beginsel is gericht op con
trole van alle takken van bestuur iu de
Macedonische provincies door Rusland
en Oostenrijk gedurende twee jaren. Het
stelt voor de benoeming van twee ad-
juDcten, ésn Russische en één Oosten
rgksche, die Hilmi-pa8ja, den inspecteur-
generaal van advies zullen dienen en
alle maatregelen controleeren vaa de
provinciale overheid. Zjj zullen inspec
tiereizen in de provincies maken. Een
Earopeesch generaal inTurkschen dienst
zal het bevel voeren over de gendarme
rie, die zal worden gereorganiseerd met
behulp van een aantal Oo tenrjjksche en
Russische officieren en zoo noodig van
een aantal Oostenrgksche en Russische
onderofficieren. Het plan bevat ook be
palingen voor gemeenteljjk zelfbehoud
en een betere regeling der gemeentelijke
grenzen, met het doel de gemeenten
ieder voor zich meer homogeen te ma
ken met het oog op godsdienst en na
tionaliteit. Voorts zgn er bepalingen om
trent hulpverleening aan vluchtelingen,
herbouw van verwoeste dorpen, scholen
en kerken, de ontbinding van ongeregel
de, ongedisciplineerde troepen, terwjjl
een belofte wordt gevraagd, dat met de
vorming van basji-boezoeks benden zal
worden opgehouden.
De vier voornaamste punten in het
hervormingsplan gel«gd, komen hier op
neer
Toevoeging van een Russischen en
Oostenrgksch-Hoogaaischen adjunct aan
den inspecteur-generaal van Macedonië,
benoeming van militaire deskundigen
der groote Mogendheden, die met de
grooteie Turksche trospenafdeelingen
zullen meegaan om verdere buitenspo-
l righeden tegen te gaan, benoeming van
een gemengde, uit vertegenwoordigers
van alle Europeesche Mogendheden ge
vormde commissie, wederopbouwen vau
de verwoeste kerken en dorpen en repa
triate der gevluchte Balgaren.
De Mogendheden, d e aan dit gezamen
lijk optreden mededoen, geven de Porte
een bepaalden termjja om deze hunne
onherroepeljjke eischen aan te nemen.
De benoeming van dennieuwenStaats
secretaris van Z. H. P i u s X, Mgr.
Merry del Val, schjjnt de Oosten
rgksche Regeeriug niet na r den zin te
zgn.
Het bg uitstak katholieke Weener
«Vaterland», deelt hieromtrent het vol
gende mede
«De nieuwd staatssecretaris heeft zjjn
invloed nog in geen enkele politieke
sfeer doen gevoelen en waarschgnlgk zal
er eenige tjjd voorbjj gaan, voor dat
verplicht zal zgn een definitieve houding
in een bepaalde politieke quaestie aan
waar wij vroeger hand in hand gewandeld
hadden. Ik stikte in de ruimte, e enala gij
iu u* school. Ik was bang, dat ik sterven
zou, voor ik u terugzag, want het heele bosch
leek voor mj) eene gevangenis, omdat ik u er
met vond.
Hier viel Me'zer hen in de reden. Hjj was
gaheel wanhopig, het bloed stroomde uit de
ooren van zgn paard en hjj zelf leed Treese-
l ke pjjn.
Wees maar bedaard, buurman, sprak
Frits, ik zal wel even al de angels der bjjen
er uit halen, en morgen zal er niet veel meer
van te zien zijn. Christly kom eens hier met
den lantaren en licht ons bjj.
Toen haalde hjj een mes nit zjjn zak, waar
op een der kanten een scherp, dun stukje
staal bevestigd was, en heel behendig haalde
hjj de eene angel na de andere uit, door dit
mesje tusschen de huid en het vergiftige
wapen der bjjen te steken, daarbjj droeg
hjj zorg, niet op de angel te drukken,
want hjj wist bjj ondervinding, dat de pjjn
dan toeneemt en het vergif dieper in de won
de dringt.
Dank u Frits, en nu gjj mjj beter ge
holpen hebt, dan de beste dokter zou heb
ben kunnen doen, verzoek ik u, ook eens
naar mijn paard om te ziea, sprak de oude
Melzer.
Wordt vervolgd.)