No. 5532
Donderdag 2 J October 1903
28ste Jaargang.
HbagBlaó voor <3Zooró- on S£uió-<3lollanó.
Eigenaardige toestanden.
De weduwe Wendel en
bare kindeken,
B U I T K i\ L A S D.
BUREAU St, Jansstraat. Haarlem.
üuit^chland.
Zuid-Afrika.
Amerika.
Rusland.
Italië.
Frankrijk.
Rusland-Japan.
ABONNEMENTSPBIJB.
Per 3 maanden voor Haarlemf 1,20
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post 1,50
Toor het buitenland c2,90
Afzonderlijke nummers 0,03
Dit blad verschjjnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen.
Hoof dredacteu r-D iiectenr W. KÜPPERS.
PBIJS DEB AD VEBTEN1IEN.
Van 16 regels.50 Cent
Elke regel meer7Vi
Groote letters worden berekeud naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 CentB per advertentie a Contant.
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Génerale Publicite, Elrangère
A»ITE MA NON AGITATE Gr.L. DA ÜBE Co JOHN., f. JONES Succ. Paris 315»'« Faubourg Montmartre
i.
Wanneer men een onbevangen blik
Werpt op den legenwoordigen toestand in
Europa, dan slaat men werkeljjkeen oogeu-
blik verbaasd over de eigenaardige ver
houdingen, dieper thans heerschen en valt
het werkelijk niet gemakkelijk, daarvan
een aannemelijke verklaring te geven.
Begrjjpeljjk is het dan echter wel, dat de
Paus van Rome in zjjue eerste Encycliek
met bezorgdheid de toekomst tegcnblikt
en geen heil ziet voor de v Ikerdn dan
in den terugkeer tot den Christus, dien
men den rug gekeerd heeft, dien men be-
leedigd en verguist.
Enkele feiten in de laatste dagen
voorgevallen, troftdn ons vooral.
In de meeste landen, wier hooiden „niet
den katholieken godsdienst belijden, be
speurt men in den laats', en tjjd bjj deze
eene sterke neiging van meer toena lering
tot de Roomschen. Zjj zeiven betuigen den
grootrten eerbied voor het Opperhoofd der
H. Kerk en dien eerbied hebben zjj van
den alom vereerden grooten paus Leo
XIII z.g. op zjjn Opvolger overgebrajht.
De Duitsche Keizer toont zich geheel
en al voorkomendheid jegens den H. Stoel,
Ednard VII niet minder, de Russische
Keizer stond op het punt den Paus op
het Vaticaan te gaan bezoeken, want dat
ijjn bezoek meerden Paus, dan den Ko
ning van Italië zoude gegolden hebben,
Ijjdt geen twjjtel. Van uit Amerika ont
vangt de Paus niet anders dan de groot
ste LI jjkeu van voorkomendheid en eerbied.
In die verschillende landen, waar de niet -
kathol.eke bevolking overheerschend is,
hebben, kleine uitzon leringen daargela-
ter, de katholieken zich niet ti beklagen
over minder aangename behandelingen.
De Vorsten en Regeeringen dier lan
den, en ons eigen vaderland komt daar-
bjj zeker niet het laatst, doen hun best
de katholieken in alle opzichten de vrjj-
heid te lateo, die zjj hun kunnen toe
staan en hun de bescherming te verleeneu
die allen staatsburgers toekomt.
Geheel anders, helats, gaat het in de
Katholieke landen toe. Ziet naar Spanje,
hoe daar de bevolking opgehitst wordt
tegen de Kerk, tegen hare priesters, te
gen de kloosteis. De vorst en de regee
ring zjjn of toonen zich machteloos te
genover de sectarissen, die als het ware
vrjj spel hebben. Van Italië zullen wjj
maar niet spreken, waar het grootste on
recht tegenover de Kerk en Haar Op-
F E O ILL-ETON,
9. (fer volg.)
Een vreemdeling, die dit capernaiim bin
nentrad, zou eer gemeend hebben, hier een
alchimist te vinden met een langen, krommen
neus en eene pluimmuts op,meteen fluweeleu
rok, bezaaid met geheimzinnige teekenen en
een tooverstaf in de hand, dan eene e-nvou-
dige Wurtembergsche huismoeder.
La Marannclé, die voor den haard neerge
knield zat, maakte van de afwezigheid harer
kinderen gebruik, om een wonderdadigen
slaapdrank te bereiden, waarvan zij alleen
waarschijnlijk van al de bewoners van het
Zwarte VVoud het geheim kende.
l'e weduwe W endel was eene vrouw van
ongeveer vijftig jaar, wier kleeding geheel
verschilde van die der andere vrouwen in het
dorp. Haar breede, lange rok van bruin s.-rge
werd om het middel opgehouden door twee
wollen banden, kruiselings over de schouders
geslagenzjj vera'schuwde ieder ander
kleedjj, zelfs in den winter liep zij bloots-
boolds, beweerende. dat haar dicht, donker
haar, dat aan de slapen reeds begon te ver
grijzen, haar genoeg voor de kou beschutte
Achter op het hoofd was het ineeu gedraaid
perhoofd sinds jaren vooitduart en be
stendigd bljjft. Iu Frsnkrjjk echter, de
oudste dochter der Kerk, een titel waar
op het land eens zoo trotsch was, in bet
land van den H. Lodewjjk, zoo rjjk aan
roemvolle herinneringen waar nimmer
de ketterjj kon tieren, daar sefcijut de
baat tegen de Kerk thans wel ter. to,i
te zjjn gsstegen. Daar, vrjjheil vooi al
len en voor alles; bihalve voor het
Roomsche geloof en denRoomschen eere-
dienst. Daar wordt alles geduld behalve
den vreedzameu woldoendeu kl rosterling,
de zachte, zich in alles opofferende kloos
terlinge.
Terwjjl iu ons overwegend piotestantsch
Nederland de Regoering het onderwjjs
door kloosterlingen, door Broeders en
Zusters gegeven, niet alleen toelaat, maar
het gelijk stelt met het Openbiar On
derwas, het steunt en begunstig1, wordt
het in het Katholieke Franbrgk bestre
den en onmogeljjk gemaakt. Hier nemen
priesters en broeders zitting in examei-
commission, daar wordt aan de d.enaren
de Kerk en aan de vrome nonnen het
recht tot het geven van onderwjjs ont
zegd.
Terwjjl de niet-katholieke Vorsten
hunne bezoeken brengen aan Rome en
aan den Paus de betuigingen van hunnen
eerbied en hunne hoogachting, staan de
Katholieke vorsten en hoofden van Sta
ten van verre en kunnen niet raderen
tot deD pauseljjken S'.oel, want den Ko
ning van Italië voorbjjgaan, dat kunnen,
dat durven zjj niet. Hst stilzwjjgend be
rusten in de wandaad, gepleegd in 1870,
toen de Italiaansche rooverbenden, tegen
alle wet en recht in door de Porta
Pia, Rome binnendrongen en Victor
Emmanuel in h»t gevolg van Gari
baldi zjjn koninkljjken zeLl in het ga-
roofde Qjirioaal plaatste, heeft de Ka
thol eke vorsten in een hoek gedrongen.
Zjj hebben gebogen voor de macht van
de Vrjjmeteelarjj tn voor den haat tegen
den Christus en nu staau zjj machteloos
eu moeten het aanzien, dat niet katho
lieke Vorsten hunne plaatsen innemen
op de trelen van den pauseljjken troon,
aan de voeten van den Stedehouder van
Christus.
Wonderljjke toestaoder, die blijk geveu
van de ontzittende macht van de Vrij
metselarij van den eenen kant, tnarr cok
van de ouvergeefljjke zwakheid en van
de verdeeldheid der Katholieken in ver
schillende landen.
en vastgestoken. Haar gebruind gelaal, bare
zware wenkbrauwen, h-re smalle haviksneus,
hare dunne lippen, die aan de mondhoeken
in een plooi eindigden, gaven haar veel over
eenkomst met dat type van vrouwen, die
bij ons bekend is ouder den naam van zigeuners.
Als dochter van den ouden scboolmees er
van Nordstetten, bad zij beter onderwijs ont-
vaDgen en was zij verstandiger, dan de an fere
dorpsbewoners in dezen t.d. Niettemin had
zij een groot deel van hun bijgeloof behouden.
Zg geloofde blindelings a m de onéiromancie,
of de verklaring van droomen en aan de ly.
canthropie, of de verandering van menschen
in wolven, Had zij ook niet meermalen in de
lange winternachten bij het bleeke schijnsel
der maan de wolven haar naam hooren builen
te middernacht, terwjjl zij over de sneeuw
vooitsprongen en zjj juist ontwaakte uit een
vreeselgken droom, waardoor liet koude zweet
op haar voorhoofd parelde f Zij twijfelde ook
niet aan het bestaan van vampiers, die den
kinderen in den slaap het bloed komen af
zuigen, en evenmin aan de amwedgheid van
aardmannetjes, die in den grond begraven
schatten bewaren. Men kon de gunst dezer
dwergen winnen als men hun iederen avond
een schoteltje versche melk en een bordje
zuiveren honing voorzette.
Zjj tw.felde ook niet aan de macht, die
toegeschreven wordt aan eene hazelaren roede
gesneden, bij volle maan, juist op het oogeu-
btik dat de torenklok het uur van mid
dernacht aankondigt en aan het wonrdabraxa,
dat met eenige plechtigheid uitgesproken, de
Sedert de jongste verkiezingen voor
den Duitschen Rjjksdag, waarbjj de socia
listen een triomf behaalden, ziju de sla-
pendea wakker geschud. Het socialistisch
gevaar werd groot, een la iger indomm;-
ler in rustig nietsdoen ging niet meer,
de banden moesten aan de ploeg. En men
heeft de handen tot arbeid uit de meuw
gestoken.
Te Frankfort zal een Congres gehou
den worden van rnel-ioc'alisti che werk
lieden uit geheel Duitschland. Aan het
hooid hebben zich geplast t em neute
manuen als Mgr. Giesbertz, secre
taris-generaal van 't ArbeiterwM en de
Volksven ein te Gladbach en andere be
kende persoonlijkheden op sociaal gebied
in 't Grosze Vaterland.
Men wil alle anti-socialistische klach
ten eatnen l rangen onder een geheel o n
zoo zich met een patriottenleger te
scharen om den Keizer.
Waar 't groote socialistische syndikaat
een ledental van een gosde 100.000 telt,
heeft de Antisocialistische organisatie 't
reeds tot 730.000 leden gebracht.
De nieuwe anti sociahstische-werklie-
den federatm zal aan haar hoofd hebban
een katholiek president en protestant
vice-president, die on 't jaar omwiss den.
Do geheele Centrumpartij en de con
servatief protestanten ijverden om 't hardst
om deze federatie goede grondslagen te
geven.
Uit Wiesbaden wordt gemeld, dat kei
zer Wilhelm en de Czaar elkaar er
den 4q November a.s. zu len ontmoeten.
Dien dag komen ook te Wiesbaden de
Duitsche keizeria en de Czar ne, de groot
hertog van Bessen en prins eu prinses
H e i n r i c h van Pruisen. Na het gala
diner op het slot zal eene feastvoorstel-
ling in het hoftheater plaats hebben,
waar «Obérou» wordt opgevoerd, Da
rt* Ijjk na de voorstelling vertrekken de
vorstelijke personen weer uit Wiesbaden.
Uit alle deelen van Tiausvaal, voo na-
meljjk uit het Noorden, Noord-Wtslen
eu Noord-Oosten ko nen berichten dat
wilde dieren er zich vertooaan, in dist ic-
ten waar zjj voor jaren en jaren alreeds
verdwenen waren.
De oorzaak er van is geleden in den
oorlog eo de daardoor ontstane afwezig
heid der grensbewoners, zoodat de dieren
weer gelegenheid kregeu naar hunne oude
jachtvelden terug te keeren.
Zaterdag-nacht zjju in e n tunnel te
New-York tien menschen gedood eu twaalf
gekwetst. Er werd met dynamiet gewe kt
ea tengevolge van een te hevige ontplof
fing itortte de tunnel in.
zielen der gestorvene oproeptmet wie men
spreken wil.
VisioeneD, verschijnin en, bezweringen, alles
was oor haar eene onw derlegbare waarheid,
die reeds als kind post gevat had in haar
geest, door de fantastische verhalen, die van
ouders op kinderen ove gaan Terwjjl zjj ech
ter een ernstig vertrouwen op God had, en|men
ter uitoefening van al die tooverijen een ver
bond met den duivel moest sluiten, wilde zij
er niets van eten, al geloofde z j er ook nog
zoo vast aan.
Gairentegen bereidde zjj met eene eigen
aardige kennis pleisters, zalven en draakjes,
die zij gat aan allen, die om haar heen leden
of ziek waren, en altjjd bij voorkeur aan de-
geren, die niet in «er door de dokters bezocht
werden, hetzij, dat de ziekte hun ongeneeslijk
toescheen of omdat zij in hun hebzucht bang
waren, dat de armen hun toch niet betalen
zonden.
Daar zij nu reeds vele ziekea gered had
aan wier sponde zij met eene zeldzame be
langeloosheid nachten ach ereen waakte met
eene grenzenlooze toewijding, ging de we
duwe bij de bewoners der landstreek door voor
eene vrouw, die „meer kon dan een ander»
maar niet om de menschen te verderven.
Hare kunst bepaalde zich alleen tot het
goede, dat in deze //we'enschap» gelegen
was.
De brave boeren, die zij genezen had,
draaiden angstvallig het hoofd om, als zij hare
woning voorbjj gingen. Als de kindereu haar
in de verte zagen aankomen, liepen zjj
Rusland zendtvoortdurend troepea naar
het verre O isten. In de tossprakm tot
de vertrekkende soldaten worden zjj door
de bevelhebbers zoowel als door de geeste
lijken aa ngespoord om den Czaar met a'le
kracht te dienen en >ich de waardige
opvolgers te toonen van de krijgslieden,
die, in het verleden, hun bloed voor de
roemzuchtige Russische traditiëo hebben
gestort.
Het tegenwoordig effectief van de Rus-
si-che iutanter.e in tjjd van vrede, wordt
geschat op 1.600,000 man. Een zesde van
deze macht wordt raar het verre Oostin
gezonden.
Mon spreekt in Rusland vau een zege-
tocht zoowel als tegen Japan als tegen
Engelsch-Ldië.
Nog altjjd zoekt men naa» de oorzaak
va r het niet doorgaan van het Czaren-
b.'zoek aan Rome.
«De Popoio Romano» ge ft de vol
gende of.icieele lezing
De R rssische gezant N e 1 i d o w eu
di Italiaansche rr.inis'er van buitenland
se lu z iken Morin hadden de reis reeds
besproken tot iu de kleinste bij zonder-
helen1 Piotreling kwam daarna N e 1 i-
d o w met de officieele vraag, of de Ita-
liaansch) Regearing er borg voor kon staan
dat er tjjdens het vcrbljjf in Italië niets ge
beuren kon. Pjr60jnljjk wilde Morin
daze verzekering wel geveu, doch daar
offfeidel antwoo d op dza vraagve zacht
was, zou hjj er zjjn crllega's den miuis-
ter-president en den minister van Biunen-
landoche Zaken over spreken. Doch daar
op verscheen het oiticieele antwoord. De
Ital aa ische Regeering stood er borg voor
dit het Russische Ksiz-r-paar in Italië
eu te Rome em harteljjke eo eerbieds-
volle ontvangst tea deel zou val'ea.
Dit antwoord was volkomen naar den
zin der Russische Regeering. Pio'seliog
kwam het bericht, een:ge dagen later"
van het uitstellen der reis. De oorzaak is
te zoeken in het verslag dat uitgebracht
werd dror Russische geheime agenten te
Rome, die deu toestand niet zoo rustig
achtten als de Italiaansche Ilegening.
Te Parjjs ts een congres geopend te
gen het alcoholisme, onder leiding van
den heer Casi mirPérier, den oud-
presideot da-Rspub'irk. DehserChays-
80n drong aan op het in 't leven roe
pen van een krachtigen, gem°enscbappe-
Ijjkeu strjjj tegen het drankmisbruik. He
den zor het cengres b «raadslage r over
de practische middelen om het misbruik
tegen te gaan en over de verwoestingen
door den alcohol aangericht.
Ia het geheele westen van de Fran-
sche Republiek heeft gisteren een havige
storm gewoed.
Aau boord van de «Massexa» werd de
geheele inrichting voor draadlooze telegra-
met verschrikte oogen weer haastig denzellden
weg terug, omdat zjj hear niet voorbjj durf
den gaan.
An 'ere dorpsbewoners deden nog beter, zjj
kwamen stilletjes deze woning binnen, waar
de zalven en drankjes gereed gemaakt werden,
die hen of eenhunner huisgenooten eens zou
den moeten r dden, en onder het zegel der
geheimhouding vroegen zjj haar eenige toover-
middelen.
Zjj maakte zich hierover niet boos, maar zjj ulu weml,
gevoelde m«delgden met deze onnoozele men- stil held.
schen en ga' hun goeden raad, die evenwel Zoodra de weduwe het voertuig herkend
v °PSevol*d werd' 1 had, fronste zj de wenkbrauwen en sloot drif-
rva aeze Korte uiteenzetting keeren wjj we- tig het raam, terwjjl zij op gemeljjken loon
der naar de weduwe terug, die eindeljjk in zeide 'at komt Weker, die ongeluksvogel
een kleinen glazen kolf den kostbaren drank hier doen?»
gereed gemaakt had, waarmede zij nu al zoo j Toen deed zjj een paar passen naar de deur
lang bezig was. Nu goot zjj er nog een af- en stak de hand naar de grendels uit alsof
treksel van wilde kersen in, roerde alles drie
a vier minuten met een kleinen houten lepel
fie verni.°ld, De driemaster «Savoyard
vau St.Malo, werd tegen de kust geslin
gerd; drie matrozen en de kapitein kwa
men bjj dit ongeval om.
Op eene royalistische vergadering
die Zondag te Nantes is gehouden onder
presidium van generaal De Charette,
nam de hetr Bandry d' Assonhet
woord en sprak met al de levendigheid
en het vuur, welke hem eigen zjjn, over
de tegenwoordige Fransche Regeering en
vooral over den premier Combes, dien
hjj weigerde «monsieur» te noemen, om
dat hjj die benaming onwaardig is. Spre
ker betreurde het niet, dat hjj in volle
Kamerzitting den minister-president «den
grootste der moordenaars» had genoemd.
Bandry d' Asson had zich schijn
baar wat drltig gemaakt over den kerk-
vervolger Combes, waarover hjj zjjn
d e(e miiachting uitsprak. De algevaar
digde van de Vendëe, werd overvallen
door eene beroeite.
Later bleek de z.g. beroerie maar eene
lichte, zeer vootbjjgaande ongesteldheid
te zjjn geweest.
De vergadering droeg het gewone ka
rakter van dergeljjke royali tische bijeen
komsten. Er werd druk voor het leger
betoogd eü geestdriftig «Leve de ko
ning!» «Weg met db republiek!» geroe
pen.
Komt er in het Oosten oorlog of bljjft
de vrede gehandhaafd?
Deze vraag kau niemand met beslist
heid beantwoorden. En al sjirèekt du de
Japansche minister-president de alarmse-
rende berchten tegen en zegt bjj, dat er
in den tegenwoordigen toestand niets is
dat ongerustheid kan veroorzaken, daar
giods ia het verre Ooiten broeit het zoo
geweldig, d«t een uitbarsting moet ko
men.
Rusland stuurt er zjjn trcepan niet
voor de grap beeD, en wat MaDdsjoerjje
betreft, daarover spreekt de Cz rar s'echts
deze woorden Jy suisjy reste 1
Ruelard is er en bljjft er onwrikbaar
vast en geen bedreiging zal het er toe
brengen den bestaandm toestand te ver
anderen.
Uit de «Novy Krui» bljjkf, dat de Ja-
pinsche minister van oorlog ia den
ministerraad had voorgesteld: Rusland
den oorlog te verklaren, indien het zjjn
troepen niet uit Mand j rerjje wil ie terug*
trekken. Dit voorstel werd krachtig be
streden door den minister-presidentmar
kies 11 o. E sn oorlog met Rusland zou
Japan tot ondergang leiden.
De ministerraad,besloot daarop Rusland
geeo ultimatum te overha idig^n, maar
den Japanscheu gezant te Peking op te
dragen bjj de Cbineesche Rugeeringte pro
testeeren tegen elk voorstel van Rusland
om de ontruiming van Mandsjoerjje uit
te stellen,
De Russische peis is zeer oorlcgzuch-
t g. Sommige bladen eischen zelfs op zeer
hoogen toon, dat men Japan reden moet
leeren verstaan.
licht der bliksemstralen kon zij den weg over
zien, waar langs hare kinderen naar huis moes
ten komen. Nu z j nog altijd geen spoor van
hen gewaar werd. knielde zij neder en begon
I vurig te bidden.
j Eenigen tijd daarna bemerkte La Marannclé
in de verte twee vurige oogen, die iu de duis-
j ternis flikkerden en op haar a' schenen te
'i komen.
i Dit was het rijtuig van GasparJ Melzer,
1 dat weinige oog nblitksn later voor hare deur
goed door, liet het nog even koken, tot het
een helder doorschijnende kleur gekregen
had en goot daarna het mengsel in eeue,
kleiae glazen karaf, die luchtdicht gesloten
werd.
Daarop wikkelde zij er een linnen doek
om en sloot ze toen zorgvuldig weg in de
kast. Nu doofde zij het vuur uit, ging in het
eerste vertrek zi ten, nam haar spinnewiel en
begon te spinnen, terwijl zjj op de kindersn
wachtte.
Zoodra echter het onweder losbarstte, werd
zij onrustig, stond op en ging voor het raam
staan, dat half opgeschoven was. Bjj het felle
zjj zich voor een gevaar had willen be veil'-
gen, zonder zich te bekommeren om den
plicht der gastvrjjheid, die door de bewoners
van het Zwarte oud in hooge eere gehou
den werd. Zij zag voor hare oogen eene aan
eenschakeling van ongelukken opdoemen en
haar bloed verstijfde. Eensklaps kwam er een
glimlach op haar gelaat, het bloed stroomde
weer met volle kracht door hare aderen. Zjj
rette de deur wijd open en sprak bjj zich ze've:
u Wat was ik toch dwaas I» La Marannclé
had eene heldere klankvolle stem haar naam
hooren roepen-
Wo'dt vervolgd.)
