No. 5537
Woensdag 4 November 1903
28ste Jaargang.
Hbagêlaó voor cftoorè- on Suid-Jiollanó.
Een terugblik.
De weduwe Wendel eu
hare kinderen,
B U I T K N L A N
W. KUPPERS.
Haarlem.
Priester en politiek. Men
Costenrijk-Hongarije.
Amerika.
Italië.
Engeland.
Het verre Oosten.
abonnementsprijs:
Per 3 maanden voor Haarlemf 1,20
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post >1,50
Voor het buitenland 2,90
Afzonderlijke nummers0,03
Dit blad verschijnt dagelij k», behalve Zon- en Feestdagen.
Hoof dredactenr-Directeur
BUREAU St, Jansstra&t.
PRIJS DER ADVERTENTIE».
Van 16 regels
Elke regel meer
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Gents per advertentie h Contant.
AGITE MA NON AGITATE
50 Cent
7% r
Hoofdagenten voor liet BuitenlandCompagnie Génerale PubliciteEtrangère
G.L. DA UBE Co JOHN., F. JONES SuccPari» 315m Faubourg Montmartre
E>n dag van vreugde en «en van leed
zjjn voorbjjgegaan.
De feestdag van Allerheiligen was eeD
dag van vreugd}, op dien dag hebben wg
onze oogen naar omhoog gericht, om er
de glorie en het geluk te bewonderen van
hen, die reeds gekroond zjjn, nadat zege-
streden hebben den goeden strjjd. Bigde
blikten wij naar omhoog, naar de schit
ter* nde zalen van het hemflsch Jerusa
lem, waa-, badend in weelde, van een
voor oos niet begrijpelijk geluk, de zielen
toeven onzer helden onzer martelaren,
die beulswerk van duivels in. mensche-
ljjke gedaanten verdragen hebben, die
met eea glimlach van zoete verwach
ting op hemelsch genot ingingen in den
dood. Van onze beljjders, die geleden
hebben voor hun Meester en KoniDg.
Van zooveel mannen eu vrouwen, jonge
lingen en jongedochtets, die de aardsche
goederen veracht hebban alleen uit liefde
tot Hem, die hun de onvergankelijke
rijkdommen geven zou, van mannen die
hoon, njjd en afgunst der menschen heb
ben getrotseerd, die tjjdeljjk gewin niet
geacht hebben waar zjj God en zjjn Ge-
zalfde verdedigden tot glorie van God
en Kerk, degenen die, om het geloof, om
hun goed leven of om eenige deugd, ge
haat, gelasterd of vervolgd werden en
dit geduldig verdragen hebben.
Voorzeker, 't is niet allen gegeven al
die deugden te beoefenen, maar als men
met goeden wil en volharding zich tracht
in het eene of andere te volmaken, dan
mag men vertrouwen, dat ons de genade
zal geschonken worden, om, 'tis gelijk
in welke beproeving des levens, de noo-
dige krachtdadigheid aan den dag te
leggen en zegepralend de bekoringen of
rampspoeden die ons treffen, htt hoofd
te bieden. Niemand ter wereld, hoe nede
rig of zondig ook, bigft van de Godde-
Ijjke genade verstoken, als hg met Oot
moed en berouwhebbend hart tot God
komt en de hemtlsche genade afsmeekt.
De Kerk zelf leert ons, dat het getal
der Heiligen zoo groot is, dat er zoovde
Christenen onbekend voor de wereld,
maar door groote deugden voor den Heer,
nu reeds de eeuwige zaligheid mogen
genieten, dat het onmogeljjk is hen al
len in het bijzonder te vereeren en daar
om heeft zg den ln November gesteld
als een bijzonderen feestdag om al die
onbekende uitverkoren te verheerlijken.
En al die Heiligen, bekenden en on-
FEÜILLETON,
14, (Vervolg.)
Zij droeg, een weinig achter op het hoofd
geschoven, een mutsje van roode zijde, be
zaaid met schitterende zilveren lovertjes en
met lange, roode zijden banden er aan. Ware
mooie b'.onde haren hingen los op haar rug.
Het rood was in het hertogdom het zinne
beeld der maagden. Een jong meisje, wier
goede naam niet meer onbezoedeld was, mocht
slechts witte linten dragen.
Om haar hals, blank en schoon als die der
zwaan, droeg zij een snoer van donkere kra
len. Een klein scharlaken keurslijf, met zil
veren haken vastgemaakt, omsloot hare tengere
slanke gestalte.
Over haar ruimen japon van witte zjjde,
die even over de knieën hing, droeg zij een
kleinen boezelaar van dezelfde kleur en met
kant afgezet.
Op eiken schouder droeg zjj een grooten
strik van rood lint, waarvan de punten over
de armen neerhingen. Om dit bevallige cos-
tnum te voltooien, had zjj hare kleine voetjes,
met kousen van gr,ze zijde in klompjes ge
stoken, die met een wit lamsvel gevoerd wa-
bekenden van de wereld, zga menschen
geweest gelgk wjjalle standen zga er
in vertegenwoordigd, machtigen der aar
de, keizers en koningen, ook eenvoudige
dienstboden, werklieden en s'aven, er zijn
er die een hoogeu ouderdom bereikt heb
ben, anderen die in den bloei der jeugd
den dood zjjn ingegaan er zij a er die
hooge en verheven gees'en waren op de
wereld, vermaard om hun verstand en
om hunue geleerdheid, en anderen zoo
ongeletterd, dat zij voor 't gebed niet
anders konden doen, dan hun hart tot
God verh*fifen. Er zjjn er, die hun ge
heel leven i'd deugd en ware heiligheid
doorgebracht hebben, maar er zjjn er
ook, die op aarde groote zondaars ge
weest zjjn, maar tot inkeer zjjn gekomen
en boetvaardigheid gedaan hebben.
Dat moet voor ons allen een prikkel,
eene aanmoediging zjjo, om, zio wjj af
gedwaald zijn van het goede, het voor
beeld der Heiligen in hunne boetvaardig
heid te volgen. Wat zjj gedaan hebben
kunnen ook wjj. 0.n ons zalig ti ma
ken, vraagt God ons niets boren onze
krachten; waar de gosde en vaste wil is,
schenkt Hjj altjjd de noodige genade om
onze plichten te (vervullen. Imtmrs, de
H. Kerk maant ons aau te gedenken,
dat de Heer gezegd heeft «komt allen
tot Mjj die belast en beladen zgn, en Ik
zal u verkwikken, genezen en versterken»
Zoo als 't vaderland zjjn groote man
nen eert, die met hun dood of met hun
leven zooveel voor hun geboortegrond heb
ben gedaau, zoo eert ook de H. Kerk haar
helden. Als 't vaderland voorzjjn groote
mannen standbeelden beitelt van marmer,
bronzen monamenten bun giet, waarom
zou de Moederkerk, op onvergankelijker
wjjze dat in het hard metaal gegrift kan
staaD, haar dierbaren niet vieren, wier
hoofd reeds omstraa't het aareooi der
heerlijkheid?
Laten wjj dm voortgaan met frissche
kracht onder dsn zwaar te torsen lad.
Nieuw leven, nieuwe moed, nieuwe op
gewektheid, heelt ors de gedachte aan
onze glori-erende broeders geschouken.
De H. Kerk ste't overvloedig de schat
ten hartr genade voor ons open, trach
ten wjj ze ons waardig te maken. Gaan
wjj met vertrouwen tot die goede Moe
der, wjj al'ea die balast en beladen zjjn
en Zjj zal ons de kracht schenken om
den weg te bewandelen, die ons ter vic
torie leiden zal.
Maar wjj hoorden ook gisteren, droefsom-
bere tonenruischen door onze kerbgewel-
ren, waardoor zjj den voet volkomen beveilig
den Ggen den morgendauw, die in heldere
druppels op bet gras parelde.
Erits bleet onbeweeglijk staan en kon geen
oog van deze landelijke fee afhouden. Toen
zij nog een pasr pas van hem af was, sprak
zij met eagelachtigen lach
Gij boudt zoo dus meer van mij P
Hij wist vo'strekt niet, wat te antwoorden,
hij zonk bijna op de knieën neer en vroeg
zich at, ot hjj ook droomde.
flijh gÜ nog zw gen, Fri s, nu gij mjj
weer heel en al herkent en mjj dus niet lan
ger voor eene vreemdelinge zult aanz'en
zeidc Margaretha wel wat verwonderd, want
zij was noch jjdel, noch hoogmoedig. Hare
liefde was rein en kinderljjk, oprecht en een.
voudig. Haar hart had zich geopend als de
kelken der bloemen en zij kon daarom niet
begrijpen, welk een geweldigen indruk hare
schoonheid maakte op den zoon van de wedu
we Wendel.
Komaan, vertel me eens alles, wat gij
tijdens mjjne afwezigheid gedaan hebt. Hebt
gy Zondags veel gedanst?
Ik kan wel raden, welke meisjes gjj het
vaakst ten dans geleid hebt. Jok daarom maar
niet, Frits, verberg mij nietsik ben er ook
niet jaloersch om want ik weet best, dat een
jongen van twintig jaar niet met de beenen
over elkander kan bijven zitten, wanneer de
speelman drn strjjkstok over de snaren laat
gaan.
Gij vergist u, Gretly, antwoordde Frits;
V gevoelde slechts lust tot den arbeid, wan-
ven, wg hoorden de smeekzangen voor
de andere afgestorvenen in de L'efJe
Gods. Gisteren, op den Alterz'eleQdsg,
dachten wg aan onze afgestorven dierba
ren familieleden, aan onze vrienden, die
door den onverbiddelgken dood one ont
rukt zgn. Wg treuren over hun heen
gaan, maar de Kerk herirnert ons, dat
die scheiding niet eeuwig zal zgn. Als
leden van dezelfie Keik, mogen wg ho
pen eens allen hetzelfde eeuwige geluk te
genieten. Maar vau die afgestorvenen zgn
er misschien nog, die niet geheel hunne
schulden uitgebiet hebben, misschien
wachten zg op ons gebed, op onze goe
de werken, om uit hu-me tgdelijke pg-
nen verlost te worden en ons dan in de
eeuwige zaligheid door hunne voorspraak
bjj te staan en te steuaen. Liaton», wg
die hun aandenken met troawe liefde be
waren, gabeden voor hen storten, of hen
duoc goede werken geJdnken, om hun
proeftijd te verkorten en hun ge'uk te
verhaasten.
Wat stjjgt, als wg wandelen op den
d jodonakker, een droeve doch balse
mende poëzie opwaarts!
Luisteren wg naar de geheimzinnige
stemmen welke er opruischen van tus-
schen de graven, zg zeggen ons: gedenk
mgncr in nwe gebeden. Rjjzen ze niet
op voor ODze oogen, de gestalten onzer
lieve dooden, zooals wg ze gezien heb
ben voor laatst
Het is de godsdienst die ons te hulp
komt, als een troost- en balsemgeveude
engel en middelaar. Niet zonder hope
op wederzien mogen uwe tranen zjjn
de Kerk roept ons toeBidt met mg,
om den strengen R-chtar te vragen, dat
Hij spoed'g de afgfstot venen schenke
de rust, die nooit eindigt en het eeawige
licht.
Een terugblik op de dagen van Aller
heiligen en Allenieler, deze heerlijke
instellingen der Kerk, schenken ons vrede
en troost voor het heden en «en zoete
hoop voor onze eeuwige bestemming.
wil in onze dagen den priester zooveel
mogeljjk buiten de p >'i iek houden. Er
gaan protesten op bij onze tegenstanders
tegen de inmeaging der geestelijkheid in
de politiek en treurig genoeg, ook on
der sommige katholieken heerscht de mee
ning, dat d9 p iester niets met htt open
baar leven te maken heult. Of nu de Ka
tholieken, die zoo denken, bekrompen of
vreesachtig van geest zgn, of zich door
't geschreeuw in het vjjaodeljjk kamp,
dag aaD dag aangeheven, van de wijs la
ten brengen, ia ons otn het even. Wg van
neer ik aan u dacht; wanneer ik niet werkte,
klonk de viool mjj als eene bespotting in de
ooren, de vreugde van anderen stemde mij
treurig en mijn eenig genoegen was groote rui
kers te gaan plukken van de bloemen waar
van gij zooveel hieldt, in de valleien, waar
wij te samen gespeeld hadden. Paar herhaal
ik bij mij zeiven nwe woorden, daar trachtte
ik mij den klank uwer stem te herinneren,
dien ik vreesde te vergeten. Ook sprak ik veel
met de brave lieden, die zich de kleine Gret
ly nog zoj goed herinnerden, over u, of ik
bracht een bescheiden aalmoes aan uwe armen
en verzocht hen God te bidden, dat Marga
retha weer spoedig terug komen mocht.
Het jonge meisje zag peinzend tot hem
op
Zonderling, antwoor 'de zij, alles wat
gij ondervonden hebt, heb ik ook ondervon
den. De plaats Van mijn hart scheen ledig
te zijn, zoo lang ik ia de school was, alsof
het niet geljjktijdig met mijn lichaam deze
streken verlaten had. Als ik m ne boeken las
gleed uw beeld vluchtig over elke bladzijd e
en ik voelde, hoe ik bloosde van schaamte,
alsof mijne gezellinnen het hadden kunnen
zien. Het gezang weerklonk te vergee's plech-
t g door de groote zalen, 't was, of uwe stem
mjj zacht in de oortn fluisterde wanneer zult
gjj terugkomen, Gretly De fees'en, de cere*
monieën en de muziek m .tten mjj onbesehrijf-
ljjk af Jk zocht altjjd weder de eenzaamheid,
want in de eenzaamheid waart gjj altjjd bjj
mij.
O, nu zullen wij elkander niet meer
onzen kant achten, 't kortzichtig en dwaas
gedacht, dat de priester zich buiten zgn
Kerk niet te bemoeien heeft met het
openbaar leven.
Warneer landbouwers eu industriës-
len het recht hebben, om z:ch met de
politiek te bemoeien, ten einde hunoe
stoifelgke belangen te verdedigen, dan
heeft zeker de priester a fortiori het. recht,
om hetzelfde te doen ter verdediging en
beschermiog van zjjne godsdienstige en
geeste! jjke belaDgeD, en niet vaa de zgne
alleen, maar tevens van bet geloovige
volk, dat aan zgne zorgen is toever
trouwd.
Dit recht zoo alleen d»n ontkent kun
nen worden, wanneer men het verband
tusschen staatkunde en godsdienst loo
chent en niet terugschiikt voor de onge
rijmde bewering, dat de geestelgke belan
gen van een volk even veilig zgn onder
een anti-christeljjke als een christelijke re-
geering, even veilig in de handen van
goddelooze als van godvreezende staats
lieden.
Zg, die meenen, dat de geestelijkheid
buiten de politiek moet big ven, den
ken niet aau den machtigen invloed, welke
wordt uitgeoefend door middel van de
wetgeving op de openbare zedelijkheid,
bet onderwgs, de benoemingen, den geest
van het volksleven, de richting vau den
socialen koers en zooveel meer.
Ons leven h geen materialistisch spel en
wg begrjjpeu niet wat er in het brein van
de menschen omgaat die de geestelgk
heid willen houden buiten de politiek. Wg
meenen en zgn er rast van overtuigd dat
de politieke strijd niet gedaald zou zgn
indien de moreele kracht der geestelgk
heid zich meer deed voelen.
Depriester is verplicht krachlens zgn
hooge roeping ook in het openlaar leven
op te treden en daar met de noodige
waardigheid en tact zgn plicht te ver
vallen, toor te lichten en mede te werken
aan do hoogste belangen van land en
volk.
Een troep werkstakers te Neuukinde-
ren hebben de woning van hua patroon
aangevallen en geplunderd. Toen de bru
tale kerels er mede bezig waren, kwam
de politie toeloopen en chargeerde met
den blanken sabel de troep uiteen..
Op het punt van hoogverraa 1 verstaat
men in Oostenrgk geen gekscheren. Niet
minder d<*n twee honderd Oostenrjjksch-
ItaliaaDsche studenten, die aan een irre-
dentisten-coagres te Udine hebben deel
genomen, warden op een beschuldiging
van bovengenoemde misdaad vervolgd.
Te New York is in de elfde avenue
gislereu-nacht een Lrand uitgebroken in
een soort volkshotel, waarbjj een en
twintig mannen en vrouwen en een kind
in de v'ammen zgn omgekomen.
verlaten. Gretly, viel Frits haar in de rede,
het geluk ligt hier en Nordstetten zal ons
pnrad.s zjjn.
EinJeljjk durft gij weer gezellig
nis vroeger met mjj praten, sprak het jonge
meisje.
Op hetzelfde oogenblik werd op een twin
tig pis van de twee geliefden af een korte,
droge hoest vernomen.
Dat was Gaspard. Melzer aan wien geene
enkele bijzonderheid van dit tooneel ontsnapt
was.i Maar bjj deel net, of hjj niets gehoord
hadj De slimme grjjsaard, die zijn plan goed
vast in zjjn hoofd had, kwam recht op den
jongen man af, en drukte hem vriendelijk de
hand. Daarop wendde hij zich tot Margaretha
in wier helder blauwe oogen een traan glins
terde en die hem glimlachend aanzag.
Ga u kleeden, mijn kind, sprak hfl, ter-
wjjl hij haar met de keerzijde van zjjne magere
hand een tikje op de wang gaf, ga u kleeden,
want ik verwacht nog bezoek.
Hoe vader, sprak zjj, terwijl zij op haar
ruimen japon van witte zijde wees, beval' dit
costuum u dan niet?
Melzer zette een ernstig gezicht.
Margaretha, antwoordde hij haar op
koelen tooD, g'j hebt deze oude Gothische prul
len willen koopen. om door den rijkdom van
uw stadstoilet uwe gezellinnen des Zondags
bjj Je Mis de oogen te verblinden. Ik heb
mjj daai tegen niet willen verzetten, maar van
daag is er geen sprake van om onder de
meisjes var. Nordstetten te verschijnen, Ik
zal inden het bezoek ontvangen van een mij
De brand had slechts 20-minuten ge
duurd. Het redden der vrouwen ging met
de noodladders nogal gemakkeljjk, maar
onder de mannen ontstond een vreeselgke
strjjd wie het eerst zou gered worden.
De brandweer redde 60 menschende
omgekomenen zgn meest] Italianen.
Zoudag-avond omstreeks 9 uur brak
braud uit boren de vertrekken van den
Bibliothecares in het Vaticaan. Door de
snelle hulp werd de brand beperkt, slechts
het dak en de vliering werden vernield.
Tegen half twaalf badden een vjjftigtal
brandweermannen het gevaar bezworen.
Het trok de aandacht dat de burge
meester van Rome, prins Calonnaen
de OLderstaatssecretaris Ronchett i
naar het Vaticaan snelden, om op het
blusschen toezicht te houden.
Tengevolge van den aanhoudenden regen
stam in verschillende wjjken van Lon
den een aantal straten en kelders onder
water. Te E irisfield «n te Raynes Park
zgn duizenden acres groad overstroomd, op
zekere plaatsen staat het wa'er twee tot
drie voet hoog op ds wegen. Bij da aan
komst der treinen te Worcester, heeft
men de reizigers over de overstroomde
wegen moeten dragen.
Te Appiedare heeft een storm, verge
zeld van een gewalJigju stortregen,
gewoed. Het water staat er vier voet
hoog. Talrgke huizen zgn overstroomd.
Niettegenstaande de geruststellende
belichten der laatste dagen gaat Ruslaud
voort met zgn oorlogstoebereidselen in
het verre Oosten. Onverpoosd worden troe
pen er heen gezonden en op voet van
oorlog gebracht-
Japan zit ook niet stil. Een 45-tal
Japaneesche officieren, Jie de krggsschool
van het Italiaansche leger volg len, zgn
naar Tokio ontboden. Zg zgn onmiddel
lijk naar Brindisi vertrokken om daar
naar Japan te worden ingescheept.
Uit Wladiwostak wordt gemeld, dat
dia plaats voorgoed uitgekozen is als
administratief centrum van bet Verre Oos
ten, zoodat de residentie van den stad
houder en van den bevelhebber 07er de
troepen vau daar verplaatst zullen wor
den. Wladiwos ok krjjgt eeu bjjzondere
telegraaflijn naar Petersburg langs den
spoorweg.
Over de O >stersche quaes'ie verneemt
de Morning Post nog, dat in weerwil van
den vriendelijken «chjjnt bij de regeling
derMandsjoerijschequaesiie, Japan gansch
niet voornemens is, Rusland alleen met
China de quaestia op te laten lossen. Japan
rekent, er nog altgd vast op dat Rusland
zgn verplichtingen zal nakomen tegen
over da andere Mogendheden, door M »ud-
sjoerjje to evacueeren, hetgeei door de
conventie van 1891 een heilige plicht te
ner oude vrienden, die zyn zoon mee zal bren.
gen, eu daar am wil ik niet, dat gjj als
eene boerin gekleed blijft, i egrjjpt gjj mij
nn
Ik zal u gehoorzamen, vader, sprak het
jonge meisje hem omhelzende, en voegde er
eenige ooaenblikken latei b jIs Frits niet
gekomen, om over ernstige zaken te spreken
met ons
De grjjsaard grjjnslachte.
Niet met ons, maar met mjj alleen,
mjjn kind.
Ik wil met dezen braven jongenalleen spre
ken, het is niet noodig, dat gjj hoort, wat ik
hem te zeggen heb.
Margaretha bloosde, maar geen schaduw van
wantrouwen verduisterde haar helder voor
hoofd. Zij geloofde niet aan kwaad, huichelarjj
of gierighe.d. Zjj stond rein en onschuldig iu
het leven als (je bloem, waarom slakken en
schorpioenen rondkruipen.
Gjj wilt mjj niet als derde in uw geheim
hebben, vader vroeg sjj met een vriendeljj-
ken glimlach. Welnu, dat is ook goed. Morgen
zal ik toch wel weten, wat gjj samen verhan
deld hebt. tk heb overal mjjn spionnen als
een generaal in 'l leger
Hoor nu zoo'n kleine fee eens aan, her
nam Melzer, terwjjl hjj haar met zacht geweld
in de richting van het prieel voórtdrong.
Wordt vervolgd.)
