No. 5538 Donderdag 5 November 1903 28sle Jaargang. t QagBlaó voor &looró' on SBuió'vfLollanó. 't Wordt kinderachtig. De weduwe Wendel en hare kinderen, 8 U T 4 JV L A IJ. BUREAU St, Jansstraat. Haarlem. Landarbeiders. Frankrijk. Emile Combes. Duit'chland. Rüsland. De toestand in de BalKanataten. I It ABONNEMENTSPRIJS. Per 3 maanden voor Haarlem Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post 7oor het buitenland Afzonderlijke nnmmers Dit blad verschijnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen. Hoof dredacteur-Directeur W. KÜPPERS. f 1,20 1,50 2,00 0,03 PBIJS DEB ADVEBTBNlIElï. Van 16 regels .50 Cent Elke regel meer7% r Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant. Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Génerale Publidte, Etrangère ^AGTTE MA NOKT AGITATE G.L. DAÜBECo JOHN., F. JONES Suec. Paris 31 bis Faubourg Montmartre Wanneer zal tcch de linkerzijde onzer j Tweede Kamer eens uitscheiden met haar laten we zeggen, redeneeringen over j het christelijke karakter van het Kabi net In 't «Voorloopig Verslag» van wat j de afdeelingen besproken naar aanleiding van de Staatsbegrooting gaat het klein geestig gedoe weer frisch zjjn gang. Er werd o. a. gezegd, «dat de voor- s'elling alsof ten gevolge van bet op treden van dii Ministerie de christelijke beginselen nu meer tot hun recht zou den komen, tot dusverre niet door de feitsn is bevestigd. Men zou zoo zeggendaar behoeven de anti-clericalen zich niet bezorgd over J te maken. Dat is tjjds genoeg als de I clericalen dat zelf gaan doen. En dezen j zgn juist tevreden; zjj antwoordden ten minste in de afdeelingen: dat de inge diende wetsontwerpen bewjjzen, welke groote aandacht het tegenwoordig Kabi net schenkt aan de zedelgke en geette- ljjke belangen des volks, voortvloeiende uit zjjne erkenning van de beteekenis der christelijke beginselen van ons volks leven.» Zoo gingen inde secties vraag en ant woord steeds voort. Om nog een voor beeld te geven: links werd gezucht: «Van vrijmaking van het lager onderwjjs is tot dusvene geen sprake», en «van een specifiek christelijk streven naar heili ging van den Zondag schjjnt afgezien.» Die linksche bezorgdheid zou bepaald aandoenlijk wezen indien van rechts niet was geantwoord «dat de Regeering her vormingen op het gebied van onderwjj<-, blijkens de reeds verschenen weteontwer pen a'lerminst wenscht te verdagen» en dat «de wet, die gelegenheid geeft tot nst op Zondag, de heiliging van dien dag zal mogeljjk maken.» Eenmaal door dit, om het zoo eens te noemen «cbristelgk steekspel» he en, zou men denken dat in het Voorloopig Verslag de groote beginselen ter sprake zouden komen. Maar neen, het Lljjlt kleine critiek. Alsof de linksche Kamer leden zalf niet weten, hoeveel werk er aan een wet vast zit, klaagden zij: «'al van aangekondigde wetsontwerpen zgn niet ingediend». Natuurlgk hadden de vrienden der Regeering hun antwoord iraar voor 't grijpen «Dat sommige aangekondigde wetsontwerpen niet zgn ingediend, vindt h. i. zgn verklaring in de gebeurtenissen van het vooijaai; nu reeds te klagen over het uitblijven van FEUILLETON, 15. Vervolg.) Kom, mijn jongen, dan gi an wij nu naar binnen. Daarop nam hij Frits bij den arm en leidde hem naar de lage kamer, waar bet ont bijt gereed stond. De oude Gaspard ging naar juffrouw Ca- thariua toe, die hjj in de keuken druk bezig hoorde. Weldra kwam hij terug, ging bij de tatel zitten, nadat hij Frits een zetel aange wezen bad, wel tien pas verder, schonk zich een glas wijn in, dat hij langzaam met kleine slokjes leegdronk, als iemand, die wat op zijn verhaal wil komen, en terwijl hij een ouden haan begon te ontleden, sprak hjj op vader* lijken toon - Frits, mjjn jongen, ik ben tevreden °ver u. Te arme klompenmaker gevoelde eene vreugde, die men het best zou kunnen ver gelijken hg het gevoel, wat een soldaat onder- vindt, als hij door zjjn chef in het gelid voor a' zijne kameraden geprezen wordt. Jk heb er op gestaan, vervolgde de oude '«spard, om u zelf mijne meening te zeggen °ver nw gedrag. Gjj zijt niet alleen eerljjkj zoo gewichtige ontwerpen als de arbeids wet en de pensionneering tegen ouder dom eu invaliditeit, leek hun voorbarig. Dat do Rsgoering aan dit laatste de ziek teverzekering liet vooratgaan, keurden zij goed, nu gebleken is, dat het brengen van kleine 0Dg6vallen onder de onge vallenverzekering in de practijk tot be zwaren aanleiding geeft. Men ziet dat de kleingeestige critiek vau links nog haar nut heeft gehad door het uitlokken van deze verklaringen der rechterzjjde, die uitvoerig het beleid der Regoering verdedigde. Maar daar wordt de critiek zelve toch niet beter mee, vooial niet, wijl ze op dezelfde groot- scheeptche wijze nog wat werd voort gezet. De volgende reeks glieven toch betrof de zoogenaamde reactionaire deden der Regeering. Nu, dat lgstje kennen we eigenlgk wel, vooral als we even denken aan de staking en al wat daarop volgde. Maar verrast stonden we er toch van op te kjjken, dat «censuur op srhoolbiblio- theken»ook al reactionair is. Eerst wordt er geklaagd, dat de Regeering haar cbris telgk karakter niet toont; iu tt^de even wel van nu de «censuur» aan te halen als een staaltje van dat karakter, wordt die daad door iederen christen toege juicht voor reactionair uitgekreten, 't Is waarljjk d:en linkerkant niet spoe dig naar den zin te n aken. Men zou minstens mogen verwachten, dat ook daar zooveel liefde school voor de jeugd, om haar te willen vrgwaren tegen veile per- producten, 't Schjjnt evenwel auders te wezeu. Nog werd de Regeering paitjjdigbeid bg benoemingen verweten, welk verras send verwijt aan de leden van rechts zeer ad rem deze tegenwerping o ït'o' te; «dat de benoeming van medestanders van het Kabinet vermoedelijk opva't, omdat zjj vroeger weiden voorbijgegaan.» Zoo is het. En te eer kon dit antwoord wor den gegeveD, wgl van links geen feiten werden genoemd, waa uit zou kunnen blijken, dat de Regeering ongeschikte medestanders boven geschikte tegenstan ders had voorgetrokken. Alleen was juist deze aanmerking, dat de socialisten wor den voorbijgegaan, 't Ligt voor de hand, dat de R-geering er niet aau kan den ken, de uitoefening van het gezag of het steunen hiervan kan toevertrouwen aan personen, die er zich op toeleggeu h6t gezag te ondermijnen. Esn volgende klachtenreeks betreft het financieel beleid der Regeering, waarbjj vlijtig en handig bij het werk, maar gij zijt ook een moedige jongen. Frits beproefde vergeefs eenige woorden te stamelen. Geea valsclie bescheidenheid, mijn jon gen, vervolgde de grijsaard, gij zijt bovendien ook een goede zoon, een van die godvruch tige en gehoorzame kinderen, zoo-ds iedere moeder ze hebben wil. Ja, ik zou niet vreezeu dit voor alle bewoners van het dorp te ver klaren. Gelukkig demoeder, die zulk een zoon bezitgelukkig de baas, die zoo'n werkman in dienst heeft Frits, die zich beschaamd gevoelde over al deze lofuitingen, beproefde de woordenvloed van Melzer te stremmen. Gjj overdrjjtt buurman, er zgn nog ge noeg anderen, die beter zjjn dan ik. In elk geval doe ik niets meer, dan mijn p'icht mij gebiedt. Melzer zag hem met een soort van bewon dering aan. Gij w It u vergeefs vernederen, gij hebt eene plaats in mijn hart veroverd en niemaud zou u daaruit kunnen verdringen, Ja, mjjn jongen, ik erken uwe rechtschapenheid, en ik weet, dat, al bemin ik u als mgn eigen zoon, gij niet in staat zijt misbruik te maken van mjjn vertrouwen in en mijne vriendschap voor u. Misbruik maken van het vertrouwen en de liefde vaD den vader van Gretly I ant woordde de jonge man vol vuur, en in welk opzicht f Moet ik u mijn hart blootleggen, Frits, men zich echter ook bepaald tot wat scheimutseliDgen over protectionisme en zuinigheid. «Scherrautselinger,» ziedaar het karak ter der afdeelingsbesprekingen geken schetst. Een groote slag werd er niet geleverd, groote quaatties werden zelfs niet besproker, alles bepaalde zich tot.... Doch laten wjj nu even een liberaal or gaan laten spreken, waaraan men mis schien eer geloof zal schenken dan aan een Regeeriogsgezind blad. De «Nieuwe Courant» zeide o. a. //Op bieede benen heeft het debat inde afdeelingen der Kamer zich niet bewogen. Missen wij dientengevolge met vreugde te politico-theologische woordenwisselingen waarin men zich in de laatste jaren bij de ze gelegenheid placht te vermeien, de klei ne feitjes en knipseltjes, in groepjes bjjeen- verzameld, nemen er nu naar onzen smaak wel een te voornaam gedeelte van in be slag. De toon is kibbelziek en toch mat //In 't algemeen verliest de takiiek, om eiken maatregel van wetgevenden of bestu- renden aard, die door dit Ministerie w/rdt voorgesteld of uitgevaardigd, den toetssteen der //christeljjkheid,, aan te leggen, allengs haar waarde,// Aldus het Haagscbe orgaan, dat na tuurlgk vau zgn liberaal standpunt de geleverde Sectie-kritiek niet geheel ver werpt, maar toch hoopt, dat de open bare beraadslagingen ons zullen verschoo- nen van een herhaling van dit «kibbel- veislag.» We gaan hiermede accooid. Want heusch, heeren van links, al die oude koeien ielkens uit de sloot Ie gaan halm, dat wordt bepaald kioderach'ig. Onder het gesprokene op den Breda- schen Katholieken lag lezen we deze woorden van den heer Kuypers te Stampersgast. «Niet alleen in groote plaat aen moeten katholieke werklieden ver eeui- gingen worden opger'cbt, doch oo k in kleine plaatseD, op het platte land. Daar vooral zgn de loonen slechtgeregeld. Wjj moeten ook zorgen voor de armsten der armenen de heer Mol hing ons het tafereel op van geziene ellende, van een arbeidersgezin te Schjjf (N. Br.) waar de vader ziek was en waar een totaal ge brek was aan alles. I n bet Centrum van 26 October 3eblad, stond weereen draaie rig en knoeierig ingezonden stuk vanL. V. en T. te H. (mitialen-rgkdon;) t-gen onze artikelen van 19 September en 13 October. Het blgkt wel duidelgk datonze artikelen eene .wonde plek hebben geraakt eu dat sommige menschen, die omriugd van armoede zich iu weelde baden, toch nog schaamtegevoel bezitten. Dit laatste mijn vriend, vervolgde Gaspard, terwijl hij zjjn glas nu geheel ledigde. Kunt gjj mijn geheim bewaren Mag ik op u rekenen Tot aan mijn dood, vader Melzer. Welnu dan, vervolgde de grjjsaard, terw .1 z'.'ne stem tot een zacht gefluister daalde, gij gelooft raisscbieu, dat ik een gelukkig huisvader ben. gij denkt, dat mjjn kind mjj geene zorgen baart, dat ik haar wil kan leiden, zooals ik goedvind, dat zij niet in staat is zich tegen mijn vaderlijk gezag te verzetten Zeker geloof ik dat, antwoordde Frits zeer verwonderd, Margaretha is een zachtaar dig en volgzaam meisje. Ja, als zij niet beminde, v rvolgde Mel zer, maar de liefde heeft bezit genomen van haar hart, en het ongelukkige kind weet zich ze've met meer te beheerschen. Het zou dus voor mij een groot verdriet zjjn, a's zij een man beminde, die harer on waardig was, een man, zonder rechtschapen heid, zonder eer Maar zoo ver is het gelukkig niet gekomen, want gjj mjjn jongen zijt het voorwerp van deze zonderlinge gene genheid. Frits lette met op deze laatste woorden en met een gelaat, stralend van vreugde, riep hjj uit O, wat doet gg mij daar een pleizier, goede vader Gaspard De oude Melzer begon met meer dan ge wonen moed, aan een der taaie pooten van den haan te kluiven, het vleeseh wilde niet aan het adres der initialen-ridders. Hier mede is het debat gesloten. Het onde houd van graaf Lams dorf, den Russ schen minister van Buiten'and- scbe Zaken, met ?gn Franschen Co'lega Jelcasséte Parjjs, heeft tot resutiaat verkregen dat Frankrijk en Engeland al le verwikkelingen in het verre Oosten zullen tegengaan. De minister D el c a s- s heeft ook beloofd de Oostenrjjksch- Russieche politiek ten opzichte van Ma cedonië te ondersteunen. Rusland zal daar tegenover aan de Fransche Republiek zjj- ne zedeigke ondersteuning verleene i voor de oplossing vau verschillende in'ernatio- nale moei'ijkkeden. Graai L a m s d o r f f zal den Czaar bg zjjn bezoek aan keizer Wilhelm te Wiesbaden vergezellen. De gloriezon van dezen beruchten kerkver- volger begint te verduisteren. Een deel van zijn getrouwen beeft hem bij de stemming over het voorstel-Lanquinau tot geleidelijke afschaffing der onder pre'ecturen, waartegen Combes zich verzet had, in den steek ge laten, zoodat Lanquinau's voorstel aan- genomen werd met 3 stemmen meerderheid. iCombes werd boos en men gelooft, dat hjj er over denkt om heen te gaan, wat na- tnurljjk een geluk voor de Fransche Republiek zou zgn, tenzjj nog een grootere papenvreter zjjn plaats inneemt. De Figaro is er zeker van dat Combes zal aftreden, doch niet dadelijk. Aan een zij ner vrienden verklaarde de minister-president dat hjj thans, b'j het begin van het begroo- tiogsdebat, geen ministerieele crisis wilde ver oorzaken. Aan de vier groepen der meerder heid zal hij te kennen geven dat hg de por tefeuille wenscht neer ie leggen na het slui ten van deze zitting, dat is dus tegen Kerst reces. Als redenen geeft de Figaro op het aan nemen van het voorstel Lanquinau en de debatten over de opstootjes aan de arbeids beurs. Het is hem toch gebleken dat hjj niet meer rekenen kan opzijn vaste meerderheid. Wjj zijn het met de Figaro in zooverre eens, maar meenen verder te zien De Kerk- vervolger begrijpt, dat hij zich iu zijn hatelijk optreden onmogelijk heeft gemaak». Letten wjj 1 eens op dat hij, zoo niet nu, dan toch de eer ste gelegenheid zal te baat nemen o n te reti- reeren. Een giOot geleerde maar tevens klein «Cultui-kampfer», een papenvreter van hit njjdigste Boort,professorTheodoor M o m m s e n, is te Charlottenburg aan een beroerte overledeD. Professor M o m m s e n was een groot- geleerde, hg doceerde reeds op jeugdigen leeftyd aau de universiteiten te Zurich, Bres'aa en Berlijn, en trad daarna op als s cretaris van de Academie van We tenschappen te Berljja. In de Kamer van Afgevaardigdeu waar in 1873 zgn intrede deed, had hjj meer dan eens ernstig verschil van opinie ie loslaten en het scheen wel, dat zjjne gele tan den er in vist zouden blijven zitten. Toch slaagde hjj er in, er bjj te voegen W ilt gjj wel gelooven, dat het eenig verlangen, de eenige gedachte van dit dwaze kopje is eens uwe vrouw te worden Goede Gretly, fluisterde Frits, en er waren nog wel booze tongen, die beweerden, dat zij trotsch en hoogmoedig uit haar school zou terug komen Hoe slecht men haar toch kende. Wat mjj betreft, ik heb nooit ran haar getwijfeld. De grjjsaard deed, of hjj hem niet hoorde: hjj legde met een diepen zucht den half af gekloven poot op zjjn bord neer, en den jon gen klompenmaker strak aanziende, zeide hjj tegen hem: Welnu, mjjn jongen, hebt gjj geen medeljjden met 'mgn verdriet? Gij ziet, dat gij de toekomsthet lothet geluk van mgn teer bemind kind in handen houdt. Frits stond op en op hartstochteljjken toon riep hij u't. O, haar geluk zal in geeDe slechte han den zijn, vader Gaspard. Gjj hebt gezegd, dat ik een bskwaam en jjveng werkman ben; nacht en dag zal ik werken, dat de armoede onze woning niet binnendringt en haar schoon gelaa doet verbleekengij hebt gezegd, dat ik een goed zoon was, ik z»l mgne vrouw met hetzelfde vuur en dezeltde standvastig heid beminnen, waarmede ik altjjd mijne moe der bemind heb. Gij hebt gezegd, dat ik moedig was, welnu zoodra ik de hand van Bismarck, tengevolge waarvau hij in 1882 aftrad. Vooral als geschiedvorscher is hg be kend. Zjjn R >meinsche geschiedenis is een standaardwerk, dat iu verschillende talen bewerkt werd en zgn auteur grooten roem bezorgde. In de politiek was hg voor het samen gaan van de liberalen met de socialisten tegen de «reactie.» En de «reactie», dat was in zgn oog vooral het Centrum, dat waren de gehate «Ultramontanen». De O verledens haatte de Roomsch Ka- tholieken, tot verveloos heeft dezr man getracht het geloof onvereenigbaar te ver klaren met de wetenschap en of men hem nu al honderdmaal betvees dat het geloot en de wetenschap ééu zgn, prof. M o m ra s e n kwam telkens opnieuw aan dragen met zjjn versleten theorie, telkens weer op hoogen toen verkondigen, dat het oule geloof met de wetanschap in Btrjjd is. Moge de goede God ia zgn oneindige barmhartigheid den grooten geleerde, wien de ware wet nschap hier beneden ontbrak, daarboven ge.sad'g zgn. Zaterdag heeft te Warschau een bloedig treffra plaats gehad op bet Stadhuis bjj gelegenheid van de verza ueling der re- cruten. Ongeveer -ijfhonle-dI-uaëtieten kwamen in opstand tegen de gendarmerie. Aau beide zjjd n werden ongeveer 40 perso nen g wond van wie velen doodeljjk. Tal van personen werden iu hechtenis genomeD. De Frankf. Ztg., die uit Posen een te legram ontvangt omtrent het gebeurde, voegt eraan toe, dat meu de bevestiging dezer tjjding dient af te wachten, daar Poolscbe bladen vaak ovfrdre'en berich ten bevatten, waarin kleinigheden soms opgeblazen worden tot Bcbokkende ge beurtenissen. Het oproer is zoo goed als onderdrukt en de toestand in Macedonië is hetzelfde gebleven. Er valt geen verbetering waar te nemen. Wordt het nieuwe hervormings plan ingevoerd, dan blgkt reeds nu, dat de bevolking er zoo goed als niets bjj zal winnen. De nieuwe Bulgaarsche di plomatieke agent T e s k o f i, sprak dsn ook als zgu overtuiging uit, dat de op roerige beweging zal bijjven brstaan. Daar de winter nadert levereu de op standelingen de wapenen in, maar het Bulgaarsche volk kan dien toestand niet langer verdragen eu alhoewel men weet, hoe noodlottig een oorlog zou zgn zal men gedwongen wordenten slottezjjn toe vlucht te nemen tot de wapeuen. Zelfs al zou Bolgarjje worden verslagen dan ware dit beter dan de economische ciisis, welke nu ontstaan is door ketonderhouden van 160,000 Macedonische vluchtelingen in Gretly in de mjjne houd, zal niemand het durven wagen haar te beleedigen of lastig te vallen. Gij houdt dus wel veel van haar vroeg de oude man met een spottenden glim lach. Wat esne vraag! antwoordde Frits eenigs- zins drittig. Eravo, goede jongen, zeide Gaspard terwijl hjj deed ot hjj een traan wegveegde, die er niet was Het verheugt mij, den grond van uw hart te kennen. Nu ik zeker ben, dat ik mjj over uwe toewjjding aan het geluk van Margaretha niet vergist heb, zult gjj mij wel willen beloven en zweren, Alles wat gjj wilt, vader Melzer. Niet al'een niets te beproeven, om de hand van mijne dochter te verkrijgen, maar ook, om mij te helpen, haar van dezen dwa zen hartstocht te genezen. Frits staa-de den grijsaard aan met ver wilderde oogen en ontstelde gelaatstrekken. Van dezen dwazen hartstocht genezen? wat bedoelt gij daarmede? Ik begrijp u niet. Die dwaze hartstocht in hare liefde voor u, mijn jongen, d. w. z. de lielde van een m oi meisje, dat eenmaal een aanzienlijken bruidschat zal hebben voor een schoonen jon gen, die niets bezit dan twee krachtige han den om zjjn broeder en zijne mooder te onder honden, en die aan zijne vrouw niets kan aan bieden, dan sckulden, ellende en ziekte. Wordt vervolgd.) I

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1903 | | pagina 1