No. 5540
Zaterdag
7 November 1903
28ste Jaargang.
Amsterdamsche Brieven.
De weduwe Wendel en
hare kinderen,
U i T ft i\ LAND.
BUREAU St, Janastraat. Haarlem.
Sluwe diefachtigheid.
Frankrijk.
Spanje-
Rusland.
De Meiboom.
België.
Rusland en Japan.
kfragêlaó voor cfëooró-
ABONNE MENTSPBIJS
Per 3 maanden voor Haarlemf 1,20
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post 1,50
Toor het buitenland 2,90
Afzonderlijke nummers0,03
Dit blad verschijnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
Hoof dredacteur-Directeur W. KÜPPERS.
PRIJS DER ADVERTENTIE*.
Van 16 regels
Elke regel meer
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
50 Cent
7%
AQITE MA NON AGITATE
Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Génerale PuhliciteEtrangère
G.L. DAO BE fy Co JOHN., F. JONES Succ. Paris 315m Faubourg Montmartre
5 November 1903.
Eene niet alledaagscbe gewaarwording,
wanneer men gemoedelijk bjj S'.aa?, de
zoo gezochte bierknjjp voor liefhebbers
van echt Dortmunter zijn potje zit te
d'inken en er valt je dan zoo'a stuk steen
als Abschiedsgrusz von der scheidenden
Börse, voor den neu*, terwjjl rondom de
vensterruiten rinkelénd in stukkeu sprin
gen. Ja, 'tis een taaie, die oude Beurs
en de N;euwo barst van den weeromstuit,
zullen wjj maar zeggen.
Of ja, die Amsterdamsche borLm is
moeieljjk te veitrouwen en de Zwitser-
sche professor met zjjn pneumatische fuu-
deering was er nog niet Maar,
raillerie a part is het niet een bee
tje erg, dat onze knappe Hollandsche in
genieurs en waterbouwkundigen het moe
ten aantieu, dat zoo'n Zwitsersche berg
bewoner hun moet komen voordoen,
hoe in onzen moerassigen bodem moet
gefundeerd worden Of is die pneuma
tische fundeering zoo iets als een geheim
middel Als hjj komt, zal het echter wel
te wenschen zjjn, dat een paar flinke Ne
derlandsche ingenieurs hem ter zjjds staan,
want nog eens, die bodem hier is eene
grillige juffrouw, wier kuren moeilijk
zjjn te achterhalen en die ontsnapt, op
het oogenblik, dat men meent haar voor
goed onder den duim te hebben. Enfin
wjj willen er maar het biste van hopen.
lotusschengaat het werk in de gemeente
gestadig zjjn gang en is men met den
aauleg der electrische tram zoo ver ge- i
vorderd, dat men thans een 75 electrische
wagens zal dienen te laten vervaardigen.
Daarover is in den gemeenteraad htel wat
te doen geweest. Er was door e me Duit-
sche fabriek te Keulen ingeschreven voor
f5375 per wageD, door de Nederlandsche
Fabriek van Werktuigen ea Spoorweguia-
teriaal te Amsterdam voor 6700 gld. dat
is per wagen f 1375 hooger. Toch wilde
men, op voorstel van den Directeur, in
het belang der Nederlandsclie Industrie,
niet alles aan de Duitsche fabriek gun
nen en ten minste een 25 wagen r hier
laten vervaardigen, hetgeen de Gemeente
wel 33.000 gld. meer zou kosten, maar
waardoor de Nederlandschs njjverheid en
de arbeiders der fabriek stellig zeer zoude
gebaat zjjo. In den boezem van het Dage-
lgksch Bestuur kon men het over de
kwestie niet eens worden en zoo kwam
de beslissing aan den Raad. Men kan den
ken, dat er heel wat over geredekaveld
FEUILLETON,
17. {Vervolg.)
Zal ik de hard leenen aan de kooplieden
die over uwe ziel onderhandelen Als gij mij
te hulp roept, Gretly, zal ik komen. Als gij
mjjïi naam maar uitspreekt; zal ik het hooreu
en de hand van een anderen man zal de uwe
niet aanraken zonder uw wit, sprak Frits
vastberaden.
De oude Melzer, die neende, den jongen
k'ompenmaker geheel overreed te hebben,
sprong woedend op, toen hij zag hoe de harts
tocht weer ontwaakte, wat hj /anmerkte als
een opstand tegen zijn gezag. Deze laatste op
flikkering van liefde en spjjt als eene uitda
ging en eene bedreiging bescbou end, stond
hij op en ging naar zjjn tegenstander toe.
Mijn vriend, sprak hjj met ingehouden
toorn, nu mjjne plannen u bekend zjjn en gjj
des ondanks misbruik maakt van de zwak
heid van mijn kind, om haar van den rechten
weg af te leiden, zal ik aan iedereen vertel
len, dat ik u slecht beoordeeld had, dat gij
een man zjjt zonder hart, zonder rechtscha
penheid, dat gjj u tegen m;n zin in mijne
familie hebt willen dringen, om mij mijn goed
te ontrooven.
werd. Amsterdam 's fi lauciëu zijn Diet
ia zoo'u bloeienden toestand, dat men zuO
mi ar 33,000 gulden ead-au geeft, maar
toch namen onze Vroede Vaderen met 25
tegen 17 stemmen het besluit 2-5 wageus
hier en 50 te Keuleu te doen vervaardi
gen. Zwaar woog bij dit besluit de nooi-
zakelgkheid om de Nederlandsche indus
trie zoo veel doenlijk te steun -n in haar
moeitlijken etrjjd tegen de Duitsche, wt'-
ke van Staatszjjde zoo'u kraihtige pro
tectie geniet. Ook het belang der arbei-
deis, aai de fabriek verbonden, legde veel
gewicht in de schaal. M. i. heelt de Raad
bjj de behandeling dezer zaak met veel
dooiz chtigheid ea overleg gehandeld en
zullen velen zjjn besluit toejuichen, al
kost het de gemeente ook een handvol
geld meer. Het gaat toch ook niet aau
onze Nederlandsche industrie te laten dood
drukken door de Duitsche, die ouder zoo
veel voordeeliger omstandigheden weikt.
Bjj vele raadsleden 's echter het woord
protectie eeu gruwe', maar nooi leeit
bidden eu men moest nu wel vau twee
kwaden het minste kiezen. Ue loyale hau-
delwjjze van den burgemeester, die in de
vergalering van Burgemeester en Wet
houders door zjjne beslissende stem de
zaak niet hai wilien afdoen en nua*- zgn
meeuing ten voordeele dei gemeente uie
de gebet le levering aan de Keul.cbe
Maatschappij deed opdragen maar de
beslissing aau den Raad overliet, is oor
zaak, dat de Neierlandiche mailschappjj
nu eens kan toonen, wat zjj vermag, en
dat zjj in de uitvoering ten minste zich
niet door de Duitsche, behoeft te laten
overtreffen.
E n uit sociaal oogpunt niet mind r
gewichtig punt h'.eld de Raad bezig, na-
meljjkde bepaling van het minimum
loon der gemeentearbeiders, hetwelk naar
het voorstel van Burgemeester en Wet
houders bepaald werd op f 11.40 per
week en niet zooals d r heer Polak c.s-
wilde op f 12.
En nu kuunen onze Vroede Vaderen
begiouen met de Beg rooting voor het jaar
1904, een arbeid, waarbjj zeker b-el wa'
geredekaveld, en veel zal gepraat wor
den over bezuinigingen eu wat dus m er
zjj, maar die ten slotte toch wel met haar
zeer hoog eindcjjfer zal aangenome i wor
den, gelukkig, indien wij er alkomen zon
der dat de belastingen nogmaals verhoogd
worden.
Naar aanleiding van den brand die in
het Vaticaan in Rome he ft plaats geha^,
heeft deltaliaanscbe auti-Roomscbgez nde
Zwijg, zwijg, Gaspard Melzer, viel Frits
geheel buiten zich zeiven hem in de reden,
of ik zou kunnen vergeten
l at ik de vader v n Vargaretha ben,
is niet? vervolgde de grijsaard. Ik zou wel
gelijk hebben, als ik er bij voegde, dat gjj als
mgn schoonzoon er ontevreden over zoudt jjn,
dat ik, ondanks mijn zes'ig jaren nog zoo
kras ben en dat een grjjsaard als ik nog 'ang
zal kunnen leven
Geene beleedigingen meer, riep Frifs
thans uit.
En dat gij eens misschien, als uw ge
duld uitgeput is, er een einde aan zoudt ma
ken voltooide de onbeschaamde grijsaard.
De zoon der weduwe kwam naar hem toe.
Hjj zag er doodsbleek en akelig uit, als een
geest. Gaspard werd bang en deinsde terug.
Frits glimlachte veraehteljjk.
Ik had u gezegd, geen*) beleedigiDgen
meer, mijnheer. De laatste hadt gij voor u
kunnen houden. ie was als een kogel, die
z.ne kracht verloren heeft Maak u maarniet
bang, Margaretha beschermt u en daarom zjjt
gij mij heilig als een kind. Overigens zal ik
alles doen wat gij van mij verlangt, maar
Gretly doen gelooven, dat ik vrijwJlig afstand
van haar doe, dat nooit, dat nimmer. Zjj moet
weten, dat het voor haar eigen welzijn is.
Arm kind 1 Zij zal mij van zwakheid besch <1-
digen, maar het moet. Als zjj mjjne vrouw
werd, zou zij zich ongelukkig gevoelen als ik
door anderen vernederd en miskend werd.
Mjjne moeder had toch wel gelijk. En ik
lachte nog wel om hare vrees. Komaan, va-
pers er op gewezen, dat gewaakt moet
worden over de schatten in het Vaticaan
er bijvoegende; zie, die scha't^n zgn
niet van den Paus maar zjj behooren aan
Italië. De schurken daar ginds gaan nog
verder, waut zjj schrjjvcn «De waar-
borgeüwet immers bepaal', dat de Paus
slechts het genot der Aposto'ische pa
leizen heelt.»
Italië bewjjst dus eeu Wrldaad aau d d
Paus door Z. H. in het Vaticaan te la
ten wonen en in bruikle.n de kuost-
schattsu vau bet Vaticaan at te staan
aan den Heiligen Vader.
Kan het nog erger En heusch, zoo
als de vjjandige pers van den H. Stoel
schrjjfvatten de vjjanden van het
Pausdom de zaken op.
Het is dan ook een vervloekt verschjjn-
sel van o.izen tjjd o n te moetsn zieu
hoe soms gecoquetteerd wordt m t de vjj
andea van de Roomsche Kerk om een
handdruk of een glim'acbje te ontvau-
gep, waardoor eene'lendige neutraliteits-
geest wordt gesteund, die het Pausdom
en do Kerk ondermijnt.
Gelukkig, dat men iu het Vaticaan op
zjju «qui vrve» is, ei dat Z. H. P i u s
X, bevel heelt gegeven het aunttl brand-
weermanLea uit te breiden en een aan
tal Ijjfwachten en gendarmen van het Va
ticaan te oefenen in de bediening der
bluschmiddslen,
Inmiddels is door het brandje in het
Vaticaan weer gebleken hoe d? godde-
looze ovcrweldigersbeude van 1870 nog
voortleeft en van deze omstandigheden
tracht gebruik te maken, om, hetgeen de
H. Stoel nog bezit, in haar macht te
krjjgtn.
Met sluw ove leg tracht men het pu
bliek te beduiden, dat de Italiaansche Re-
geeriug tt Rome heer en meester is, wel
wetende, dat, zoadra alle krachten niet
meer aan God behooren, lettereD, weten
schap en kunst onverrujjdeljjk het on
geloof ten beste komen.
Helaas Velen meenen het tegendeel
en misleiden alzoo zich zalven vraebte.
IojS is v'oar hen het woord g< sproken
«gjj kunt goen twee heeren dienen.»
Daar is geen imddsuweg Da mmsch,
di Staat, de maatschappij, is godsdiens'ig
of heidensch. Men kan niet deels het een,
deels het ander zgn.
Iu de R:meinsche-quae.-tie heeft men
eenvoudig te kiezen tussckeu den Paus
of het roofzuchtig Italië.
De Kerkvervolgers in de F> ansche Re
publiek maken zich sahuldig aan de be
lachelijkste plagerjjen. Z o zgn nu weer
op eene aanklacht vau den social stischen
burgemeester ven Valros door de recht
bank van S.-rvian dertien jonge meisjes
tot botte veroordeeld om lat zjj op d n
31sten Augustus 1.1., het jaarfeest der ge
meente, liederen had'en gezongen voor
der Melzer, spreek op. Ik beo tot alles be
reid.
De hrdvochtige Melzer zag zonder mede
lij 'en deze wanhopige smart a*n. Hij ant
woordde
Gij hebt daar een goed woord gespro
ken, Frits, een woord, dat u al mijDe ach-
tÏDg doet waardig zijn. Ik zal er geen mis
bruik van maken. Ik vraig u niets anders,
dan deze s'.reek te verlaten, maar zoo spoedig
mogelijk.
Hel is goed, ik zal vertrekken sprak de
oon der weduwe op scherpen toon.
Mei'.er wreef zich de handen
A s gjj uwe moeder mee moet nemen
er) Ckristly, dan beloof ik u, zooveel te hel
pen, als mjjne middelen toelaten, is dat goed
Een laa'ste maal liep er eene gevaarlijke
trilling over het gelaat van den jongen man,
mai r zonder toorn antwoordde hi]:
Behoud uw geld gerust, vader Gaspard;
tot nog toe hebben ik of de mijnen nooit de
hulp van anderen ingeroepen, en daar dank
ik God voor.
Goed, goed, Frits, sprak de grijsaard,
die zich van een zwaar gewicht bevrjjd ge
voelde. Ik had mjj dus niet in u vergist. Gij
zjjt trotsch, maar het is eene fiere (rots, gjj
zjjt inderdaad een jongen met een hart, en ik
betreur het
Toen opende hjj de deur op een kier en zich
in de handen wrijvend, als iemand, die er ple
zier in heeft, om een ander eene weldaad te
bewijzen, liep hjj
Caiharina, breng mij rnjjn groene over-
eea Ma iabeeld, hetgeen de Burgemee ter
verboden had.
Onder de Fransche Kamorle ien wordt
het a.s. herogian van m^irter Com
bes druk besproken, men tracht hem te
behouden. Na een langdurige beraadela-
g ng werd besloten Combes op alle
manieren bewjjzen van vertrouwen tr ge
ven de geheime fondsen zouden worden
toegestaan, en geen interpellaties zullen
worden ingediend zondtr toe temming
van Combes. Bovendien zal er voor
elke belangrjjke quiestie die aan de orde
komt, een vergadering van zgn vrienden
woroen gehouden, om t) zorgen dat een-
s^emuigheii heerscht, en voor verras
singen tjjfens de zitt ng gjen gevaar be
sta tt. J a u r -i, die da ziel van dit be
sluit is, hoopt hierdoor Combes te
bewegen, om zjju mandaat niet neer te
leggen.
G.stereu werden dan ook alle voor
stellen, die Combes bestreed, door de
Kamer met groote meerderheid verwor
pen, en werden de geheime fondsen, waar
bjj Combes de quaestie van vertrouwen
ttelde, goedgekeurd.
Uit Parjjs wordt gemeld dat C o m bes
onder deze omstandigheden het plan om
at te treden, ten spjjt van de rechterzjjde
der Kannr, heeft laten varen.
Door de Regeering is een wetsontwerp
ingeiiend tegen werkstakinge i.
Dat ontwerp bevat de volgende bepa-
lingon. Eeu werkstaking wordt onwettig
en strafbaar verklaard, wauneer geweld
gebruikt wordt om de staking in het le
ven te roepen en voort te zetten of dat
er dwang wordt u.tgeoefend, wanneer zjj
tot doel heeft op een of meer plaatsen
het economisch leven te benadeelen; wan
neer zjj stoornis brengt in denopenba'en
dienst of eene belangrjjke stoornis veroor
zaakt in de njjverheid.
Een werkstaking zal eveneens als on
wettig worden beschouwd, als zjj tot doel
heeft de aanneming of wegzending van
werklieden te beletten, en ook wanneer
door het neerleggen van den arbeid men-
scheolevens in gevaar worden gebracht,
goederen verloren gaan, overstroomingen
plaats hebben of welke schade ook aan
eigendommen worden veroorzaakt.
De voorgestelde wet bepaalt strenge
stiaffen tegen opruiers tot werkstakingen.
Zjj zullen gestraft worden voor aan
slag tegen de vrjjbeid van den arbeid, op-
ruierjj enz.
Is een werkstaking uitgebroken, dan
mogen de stakers geen betoogingen noch
samenscholingen houden van meer dan
1 drie personen, binuen een omtrek van
I 200 meters van de werkplaats of fabriek
'waarin zjj te vore werkzaam zgn ge-
weest.
Te Wilna heeft een verschrikkeljjk g. -
val plaats gehad. Terwjjl een regiment
jas, gjj weet wel welke.
De huishoudster kwam binnen met een over
jas van groen laken jp den arm, die zoo kaal
was als een keisteen.
Melzer nam ditz/prachtigeAleedingstuk be
hoedzaam aan en duwde het den jongen klom
penmaker iu de band. Hier, sprak hjj, met
een glimlach van zelfvoldoening, uwe moeder
kan hiervan voor Christy een warm kleed ma
ken voor den winter.
I Zonder verder acht te slaan op de stomme
verbazing v.n Frits, haalde hij uit zijn vestzak
I een rijksdaalder, die zorgvuldig in een stukje
j japier .gewikkeld was.
En dit, mijn jongen, voegde hij er bij
en knipte even met de oogen, hier hebt gij
I wat. om u op het feest te vermaken.
De jonge klompenmaker werd doodsbleek.
Niettemin nam h j het geldstuk aan, stak het
in eene der zakken van den overjas en de
huishoudster dit vkoslbare// kleedingstuk in
handen gevend, zeide hij eenvoudig
Juffrouw Catharina, geef dit vod van mij
nentwege den eersten den besten bedelaar, die
voorbjj komt.
Daarop grootte bij den grjjsa'trd met de
hand en ging ('e kamer uit.
V.
Den volgenden dag, dat was de eerste dag
van de maand Mei, kort na het opkomen der
oefeningen hield, trad een soldaat uit de
gelederen en schoot te midden der toe
juichingen van een groot aantal soldaten
den Kolonel dood, die gehaat werd we-
gens zgn streng optreden.
De dader was door het lot aangewezen
om den Kolonel te dooden.
Citoyen V a n d e r v e 1 d e, een der aan
voerders van de partjj der socialisten in
Bffgië, beeft dezer dagen op een Congres
van vrjjdenkers eene bekentenis gedaan
die ons met vreugde vervult.
Ddze socialist heeft gezegd dat niet
tegenstaande het godsdienstig onderwgs,
vooral in do Fransche Rspubliek, wordt
aan banden gelegd, dat onderwgs onder
den arbeid der Kerk zich vertakt.
Overal, zeide hjj, breidt het godsdienstig
onderwijs zich meer en meer nitde po
litieke invloed der Kerk doet zich met
een steeds aangroeiend gezag gelden. In
België, vroeger het paradjjs van het libe
ralisme, telt het "katholiek gouvernement
reeds meer jaren beslaan dan het tweede
keizerrjjk er in Fiatkrjjk beleefd heeft.
In Nederland bezitten de katholieken,
samen met de anti-revolntionnaire protes
tanten, de meerderheid in de Staten-
Generaal. In Duitschland wordt het Cen
trum meer en meer het steunpunt der
gouvernementeels meerderheid. In Enge
land, waar de «papisten» dikwjjls ge
ruchtmakende bekeeriogen mogen boe
ben, waar de Staatskerk er toe komt den
afstand te verminderen, die haar van
Rome scheidt, verdeelt het ministerie
Balfonr de gunsten der nieuwe school
wet tusschso al de goisdienstige gezind
heden en wjjkt voor geene belangrjjke
toegevingen achteruit, om de Iersche Ka
tholieken hun rechten te verleenen.
Citoyen Vand er velde heeft waarheid
gtsjrokep, De doodgravers van het Ka
tholicisme mogea hun spade wel ter zjjde
leggen. Ja, de Katholieken winnen over
al meer terrein en dit moet ous aan
sporen om nog met meer vastberaden
heid dan ooit den strjjd voor de goede
zaak voort te zetten.
Een oorlog tusscben deze landen schjjnt
v< orloopig niet te zullen uitbreken. De
Daily Telegraph bericht, dat tusschen
Rusland en Japan een overeenkomst is
aangegaan, waarbjj Rusland de vrjje hand
wordt gelaten in Mandsjoerge eu Japan
in Korea.
De Japausche gezant te Londen, hier
over ondervraagd, zeide dat hjj vau deze
overeenkomst nog geen kennis droeg,
maar dat de ber chten die hg uit Tokio
ontving een spoedige en vredelievende
oplossing der hangende quaesties deden
vermosden.
Het bericht uit Washington meldt ver
der, dal Engeland en Japan besloten
hebben China geen hulp te verleenen,
en dat Eageland de overeenkomst tus-
zon ontwaakten de bewoners van hot dorpje
Nordstetten in eene vrooljjke, opgeruimde
stemming, want geheimzinnige handen had
den het tijdens bun slaap geheel versierd.
Daar het planten van een Meiboom streng
verboden was bij de wetten op de bosschen,
hadden de jongens aan de deuren en ramen
der huizen, waar hunne bruidjes of uitver
korenen woonden, frissohe bloemruikers gehoekt
met veelkleurige linten versierd, die somtijds
wel vijf voet lang waren. De grond was be-
zaaid met loover en groeue twijgen en daar-
tusschen blaadjes van allerlei bloemen. De jon
ge lieden, sommigen in eene korte broek van
heme'sblauw laken, onderen van geel gemzem-
leer, maar allen met een scharlaken rood vest
aan, roode bretels en een stroohoed met lin
ten versierd, trokken de s'raten door. Voorop
ging de muziek. Voor elk raam of iedere
deur, die met bloemen versierd was, bleven
zjj staan, om een morgengroet te brengen.
Heele troejren kinderen, sommigen met eene
mand aan den arm, waarover een helder witte
doek lag, en die met linten en groen om
wonden was, anderen met een grooten korf
met gehakt stroo gevuld, liepen van huis tot
huis om eieren op te halen.
Als eene huismoeder zich edelmoedig be
toonde, zongen zjj in koor het bekende versje
van
//Hei, 't is in de Mei I/'
Wordt vervolgd
