No. 5542 Dinsdag iO November 18ste Jaargang. QagBlaó voor <3ïooró~ en SLuió-éLollanó. De weduwe Wendel en hare kindeken, &ejaacjófieió. 13 U l T H N L A N D. BUREAU St, Jansstraat. Haarlem. Duitechland. Frankrijk. Amerika. Italië. De Balkan-quaeatie. ABONNEMENTSPRIJS: Per 3 maanden yoor Haarlem f 1,20 Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post1,50 Voor het buitenland 2,90 Afzonderlijke nummers0,03 Dit blad versch jjnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen. Hoof dredacteur-Directeur W. KÜPPERS. IIXND.R PRIJS DER ADVERTENTIEN Van 16 regels Elke regel meer Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant, 50 Cent 7% r AGITE MA NON AGITATE Door nitts onderscheidt zich de tegen woordige tjjd meer dan door gejaagd heid. Alles moet even spoeiig en ge haast geschieden. De snelite spoorweg verbinding is nog niet snel genoeg, de telegraaf moet het afleggen tegen de telefoon en steeds tobben de uitvinders en ontdekkers over nieuwe middelen om de afstanden nog meer te doen inkrimpen. LNiet op materieel gebied alleen heerscht de gejaagdheid. Op intellectueel terrein doet zjj niet minder haar invloed gelde Bg de opvoeding der kinderen, bp de studiën niet het minst.Met welke koorts achtige gejaagdheid de knapen en meisjes moeten klaargedrild worden voor toeia- tings- en andere examens, opdat zjj toch vooraf vjoeg genoeg klaar zjjn, is alge meen bekend. Ea hoe dit vaak geschied ten koste hunner gezondheid en niet minder ten koste hunner latere geestes ontwikkeling behoeft geen betoog. Maar zsker niet het minst lfldt de Journalis tiek aan deze gejaagdheid. Vlug zpn, de eerste zpn, als het mogelpk is, maar zeker niet achter een ander aankomeD, dat is eene levenskwestie voor het dag blad. Om met een bericht, met eene be- oordeeÜDg niet later te komen dan een ander, geven de groote bladen mor- gea-eiitiea uit, die het nieuws vau den vorigen avond, van den nacht aan de le zers bp het ontbjjl aanbieden. Is er eene belangrjjke redevoering uit gesproken, heeft er een feit van groot ge wicht plaats gehad, het is niet genoeg dut het eerstverschpnend nummer den inhoud dier redevoering vermeldt, dat feit publicjert, o nsen, er behoort ook rteds een oordeel over te worden uirge- sproken, de waarde van dat feit en van deszells veimoedelpke gevolgen dient be paald en vastgesteld te woiden. Het publiek behoort het oordeel der Redactie van het blad te kennen, nog vóór die redevoering, dat feit koud zpn geworden. Er mag geen dag tusschen verloopen, eene bestudeering a tête repo.-ée kan niet worden toegestaan. Dat daardoor van een Journalist ont zettend veel gevergd en hp in een toe stand van groote gejaagdheid komt, valt niet te betwpfelen. Maar evenmin dat zoodoende dikwjjls een oordeel uitgespro ken wordt, hetwelk niet in al'e detlen juist of soms nog al bezjjden het ware ligt, een oordeel, dat geheel en al berust op den eerst ontvangen indiuk die wel eens de goede kan zpn, maar FEUILLETON, 19. Verwig Gij lacht, om het verkrachten der wet ten, mannen. Maar ik zeg u, als ik den naam van den brutalen schurk wist, die dezen Vei geplant heelt, dsn zou ik hem zonder genade aan het gerecht overleveren. Maar, Gaspard, gij maakt u ounoodig boos. Deze Meiboom is er neergezet ter eere van uwe dochter, om hare schoonheid en deugd te eeren. Gij kunt een braven jongen niet ver hinderen, haar mooi te vinden en liet te hebbendat kan haar geen schade doen aan haar eerlijken naam. Het staat u vrij, den VIjjer de deur te sluiten, of van uwe doch ter een begijntje te maken, dan behoeft gij haar geen bruidschat te geven, maar het is dwaas, om u boos te maken op dezen armen Pijnboom, die vrjj onschuldig is en die allen zoo prachtig vinden. Melzer richtte zich op als een haan bij het gevecht en den pachter met fonkelende oogen aanziende, antwoordde hij op boozcn toon die ook wel eens door eeDe si te vluch tigs beschouwing of door eene oovclko. men kennis der bpkomendo omstandig heden, een niet al te zuiveren kan zpn, waardoor de beoordelaar gedwongen kan zijn later op zijn zoo haastig uitgespro ken oordeel geheel of gedeeltelijk terug te komen. Ea dat zou nog zoo erg niet zpn, indien slechts alle lezeis, die het eerste oordeel lazen, ook de rectificatie later lazen, maar dit gebeurt vaak niet, waardoor niet zelden valache voorstel lingen en onware oordeelvellingen bij de lezers bljjven bestaan. Nog zeer kort geleden zagen wij zoo iets gebeuren met de Ongeval-kwestie te Delfshaven. W. Timmermans, arbeider aan de machine-fabriek aldaar, kreeg eene kneuzing aan den duim en vroeg een formulier aan voor de Onge vallenwet. Daarop volgde zjju ontslag aan de fabriek. Volgens het oordeel van den verzoeniDgsraad, zoude dit ont slag in verband hebben gestaan met de formulier-aanvrage en derhalve niet ge rechtvaardigd zpn geweest. Verschillende bladen, waaronder de Nederlander, vatten hierop vuur en kwa men tot conclusiën, waarover wjj hier niet behoeven uit te weiden, in verbaDd met de Ongevallenwet en de al- of niet noodzakelijke verplichting van de patroons om aangesloten te zpn bij de Rijksver zekeringsbank. Deze oordeelvellingen kwamen zeer haastig op het voorgevallen leit en wat bleek spoedig daarop? Dat de Opkomende omstandigheden van het ontslag de zaak ineen heel ander daglicht stellen. Zon der bekend te zijn met die omstandighe den was het oordeel niet met da noodige juistheid te vellen en de o.i. wel wat voorbarige uitspraak behoefde enkele wij zigingen. Dergelijke gevallen zouden zeker met andereu te vermeerderen zpn en het is zelfs te verwonderen, dat zjj niet veel talrijker voorkomen. Het lezend publiek vergt tegeuwoor- dig van den journalist eene zoo vlugge be diening, dat het nauweljjka nog aanspraak mag maken op eene werkelpk accurate, daar het den schrijver nauwelpks tg 1 tot degeljjk nadenken en tot nauwkeurig on derzoeken laat. Wp spreken natuurlpk niet van schrp- vers, die maar eens van tijd tot tjjd met een of ander artikel uit den hoek komen maar \an den dagbladschrijver, aan wien de leiding van een dageljjks verschjjnen de Courant is opgedragen en die altjj i op Zoo, meent gij, dat dit haar eerlijken naam niet schaden zal, meester Hendrik Hoe kunt gij dat beoordeelen rijt gij haar vader? Heb ik den goeden naam van mijn kind u te bewaren gegeven? Ik zeg, dat deze openlyke betuigingen de eer van een jong meisje kwetsen. Haar bruidegom alleen heeft het recht, een Mei aan te bied-n, en juist hij kon er zich door beleedigd gevoelen, dat een onbekende zich dit voorrecht aanmatigt. Men kan geloo- ven, dat mijn kind hem aangemoedigd heeft. Neen, deze boom mag niet voor het raam van mijn kind blijven staan, als eene uitda ging. Kom, help my een bandje, vrienden, om den boom neer te velleu, dau zullen wij daarna samen eenige fiesscheu ouden wijn ledigen, om wat vau de vermoeienissen te bekomen. Hendrik maakte een gebaar van verontwaar diging en afkeer. Gij biedt ons wat te drinken aan, vader Melzer, maar ik bedank u, het zou schande zijn, dit aan te nemen Wij willen niet mede helpen aan uw ondeiganggjj zoudt ons Van dezen wijn een verwijt maken tot onzen dood toe. De oude Gaspard voelde de beleedigende onbeschaamdheid van dit antwoord en den pachter met uitdagend gelaat aanziende, sprak hjj Gij verdedigt den Meiboom met vuur, Hendrik, hebt gij hem soms uit het bosch gehaald De Hemel beware my, neen Hoe schoon zpn qui vive most zjju, opdat niets hem ontsnappe, niets vergeten worde, wat het publiek moet weten en dat den lezers zoo niet door hem, dan door andeien zal voorgezet worden. Het ware daD ook te wenschen, dat door zekere personen al willen zjj den moeitevollen arbeid van den Journalist niet erkennen en wasrdeeren,wat minder af brekende taal werd geuit, waarmede ze zich belachelijk maken bp menschen die een edeler begrip hebben vau journalis- tieken arbeid, dan zjj. De Dagbladredacteur ttaat in veel ge vallen voor het oogenblik, dat hp onmid dellijk zpn oordeel in eene beschouwing moet neerschrjjven, deze overhaasting kan uitteraard soms leideu tot eene onnauw keurigheid, die een rectificatie behoeft het lezend publiek moge daarom steeds gedachtig blpven, dat het oordeel van den dagbladschrijver wordt gegeven versch van de pen. Op den Katholieken Journalist, wil bij zonder aanzien van personen,waar de Pausen meer dan hun goedkeuring aan schenken zpn plicht vervullen, boven het klein gedoe der menschen, zjju vooral toepasseljjk de woorden «zelden rust!*. Ea zeker ook zjju de we erden van Vondel op hem van toe passing «Wanneer men droomt van rust, wordt d'onrust eerst geboren.» Een treurige huwelijksplechtigheid heett in d i gevangeniskapel te Saarbaiken plaats gehad. De bruidegom was een kort te voren tot 8 jaar tuchthuisstraf veroordeeld gedetineerde. Na de huweljjksiuzegen Dg werd de man weer naar zjju cel terug gebracht, na van zjjo echtgenoote te heb ben afscheid genomen. Een «tot weer ziens», dus, over 8 jaar. De sameuspreking die graaf B it 1 o w en giaaf Lamsdorf gisteren iu het Hotel Britannia te Darmstadt hebben ge houden, duurde twee uren en had onder vier oogen plaats. Een brutale diefsial heett in den nacht van WoeDsdag op Donderdag te Berljjn plaats gehad in het paleis van prias Albe r t van Pruisen. Toen de portier in een gang hel licht wilde aansteken, weid hp door den inbre ker aangevallen die twee revolverschoten op hem loste en hem zwaar aan den voet verwondde. De inbreker ontkwam met medeneming van een horloge en een spaar bankboekje dat hp uitdewonÏDg van den poitier had weggekaapt. Volgens een bericht uit Keulen zou een dokter aldaar, zpn naam wordt en goed Gretly ook ia, het zou niet iu mij opkomen, om een Mei aan te bieden aan den dochter vau den vrek, die mijn vaderlek erf deel iugeslokt heeft, omdat ik door den hagel verhinderd was drie honderd gulden te beta len, op den vervaldag. Ér ontstond een gemor onder de menigte, vermengd m,t spottend gelach. Melzer deed, of hij dit scherpe antwoord niet gehoord had en zich tot een anderen wendend, die scham per lachte, zeide hij Kn gij, Jargli, de houthakker, die er zoo vroolyk uitziet, hebt gij ons soms een proel willen geven, hoe goed gij uw ambacht verstaat Hoe kunt gij daaraan denken, mijnbeer, antwoordde Jargli met geveinsde nederigheid Zou een arme houtbakker, als ik ben, zich het recht durven aanmatigen, om aan eene dame die uit de kostschool komt, en wier vader rijk genoeg is, om haar aau een armen landgraaf ten huwelyk te geven, zulk een prachtigen Meiboom aan te bieden Kom aan, gij zijt een bescheiden jongen, die zijn verstand weet te gebruiken, hernam de grijsaard, terwijl hij deed. of hjj de spot ternij niet begreep, die in deze vleiende woor den lag opgesloten. Kn gjj, Jackel, de paar denkoopman Jackel richtte zich in zijne volle lengte op, Iedereen weet, dat ik geld genoeg er voor heb, en dat het geen misplaatste eer zucht zou zjjn, om naar de hand uwer doch ter te dingen. Ik moet ook bekennen, dat z'j zeer schoon en innemend is maar als zij mjjne Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Génerale Puhlidte, Etrangire G.L. DAU BE fy Co JOHN., F. JONES SuccParis 3lbis Faubourg Montmartre u;et genoemd, de kanker-bacterie hebben afgezonderd, en daarvan een serum heb ben bereid, dat genezend werkte. Op de te B rljju gehouden synode der protestantsche geestelijkheid ia Duitschland, kwam ook de bestrjjding der prostitutie ter sprake. In het mon delinge rapport over dit vraagstuk, door den predikant Frieste Halte uitgebracht, sprak deze zpn leedwezen uit over het feit, dat «een zoo onzedeljjk stuk als Monna Yauua meer dan twee honderd maal te Btrljjn kon worden opgevoerd». In de Fransche Kamer zpn twee wets ontwerpen ingediend op het middelbaar onierwjjs. Het eene van den heer Chau- m i minister van onderwps, laat de vrjje scholen toe, doch eischt van de leeraren en be*taurders diploma's welke zjj tot hiertoe niet behoefden te bezitten en toe zicht van den Staat. Het tweede ontwerp dat der commissie, eischt, dat de Regee ring voor elke vrjje school eene bjjzon- dere toelating zou verleenen en geeft dus feiteljjk aan den Staat het monopolie van het middelbaar onderwps. De afgevaardigdeCharlesDupuy, gewezen minister van onderwps, heeft namens de vrjjheid. dit laatste ontwerp krachtdadig bestreden. Hp deed opmer ken dat men het vrjje onderwps uiet meer hoeit te vreezen, aangezien de klooster orden ontbonden zpn. Er is geen enkele orde meer, die nog middelbare scholen mag houden. Indien men het vrjje onder wps volkomen wil afschafiea, waarom htt dau niet openhartig gezegd Met het stelsel der Commi-sie, zou de vrjjheid van onderwps nog enkel bestaan voor de kin deren der rjjken, die bpzondere leermees ters kunnen nemen, en uiet meer voor de armen. (De redevoering van M. D u- puy maakte een diepen indruk en werd geestdriftig toegejuicht). Een Franscb soldaat, zekere D u M o r- t i e r, heefc een mitrailleuse uitgedacht, waaruit 450 schoten per minuut kuuneu worden gevuurd. De commissie voor uit vindingen aan het departement vau ooi- log heeft een soldaat uitgenoodigd voor haar te verschjjnen om de ingezonden uitvinding nader te verklaren. De Fratschmau, die zich Keizer der Sahara noemt, en eenige misdrjjven tegen den Franschen Siaat ten zjjnen laste heeft, is verzocht voor den rechter van instructie An dra te verschijnen. De Rechter heeft den «Keizer,» die te Parjje domicilie heeft, verzocht, dat het Z. M. moge behage aan een dagvaar ding, om voor den rechter vau instruc tie te verschjjnen, te willen gevolg ge ven, maar heeft het hoogst oneerbiedige voornemen om, mocht het Keizer J a c- q u e s I niet behagen te versch jjuen, een bevel tot inhechtenisneming tegen Z.M. uit te vaardigen. In de Vereenigde Staten wordt in po- vrouw werd, zou zij toch één onverdraaglijk gebrek hebben F.en gebrek, en welk vroeg Gaspard op I scherpen toon terwijl aller oogen op den paardenkoopman gericht «aren. Jackel zette een ernstig gezicht en antwoordje Hat zij mij een schoonvader mede ten huwelijk brengt, En wat zou dat Deze schoonvader is een gierigaard, die mij bedrogen heeft, zoo dikwjjls ik een koop met hem gesloten heb. Alle omstanders begonnen te schaterlachen, toen zij zagen, wat voor gezicht de onde Mel zer zette, maar het gevoel van zijne schitte rende positie hergaf hem spoedig al zyne te genwoordigheid van geest. Hij hief verachte lijk het hoofd op en vestigde zijne gluiperige oogen op eenige boeren, die zich achter de voorsten verborgen, om te knunen lachen als de anderen. Hjj kwam nu wat verder de markt op en trok een van hen by den mouw. Drommels, sprak hy, wat zjjt gy van- 1 daag vroolyk, Koenraad Bomuller, en wat hebt gy een mooi nieuw vest aan. Hoeveel heeft (jat wel gekost De boer scheen erg verlegen te worden. Als ik lachte, mjjnheer Gaspard, dan was dat niet, om u te Lieve Hemel, dat is een bewijs, dat gjj vroolyk zyt en eene goedgevulde beurs hebt. Zooveel te beter kameraad, daar ben ik voor u blij om, gij weet, dat uwe schuldbekente nis op den laatsten dag van Mei vervalt 1 Als gij echter vroeger wilt betalen, dan zal ik zoo litieke kringen verzekerd, dat de gewe zen president Grover Cleveland zich door de democraten candidaat zal laten stellen voor het presidentschap der Republiek. Eeuige resultaten der jongste verkiezingen, met name de overwinning van T am m a n y-H al l te New-York, zouden hem tot dezen stap hebben aan gemoedigd. Het praatje, dat de Italiaansche anti- Pauseljjke pers heeft uitgestrooid, naar aanleiding van den brand in het Vati- caau, als zou de Italiaansche Regeering erop staan haar zorg voor de veiligheid van schatten van kunst en letteren ook nit te strekken tot die in het pauseljjk paleis, schjjnt ernstig gemeend te zjjn. Mig men de Ind. Beige gelooven dan zou dit besluit vau het ministerie O i o 1- 1 i 11 i de Yaticaansche wereld in rep en roer hebben gebracht. Paus P i u s X zou in allerjjl de congregaties bjjeenge- roepe i hebben, die besloten zich tot het uiterste te verzetten tegen regeeringsin- menging in wat men acht te zjjn een zui ver Yaticaansche aangelegenheid en des noods voor dit verzet steun ti zoeken bjj de diplomatieke vertegenwoordigers bjj het Vaticaan. Het Wiener Fremdenblatt bespreekt naar aanleiding van de ontmoeting van den Czaar en keizer Wilhelm, het onder houd en wat daarait is gevolgd tusschen Von Bü'ow en Lamsdorf al s volgt Een niet geringe plaats in het onder houd zullen de Balkan-vraagstukken heb ben ingenomen. Duitschland heeft in Tur- kjje geen politieke bslangen, en bepaalt zich ertoe zjjn handelsbelangen te bevor deren. Het houdt ook vast aan het be ginsel van de integriteit van het T nrk- sche Rjjk, en tornt den Saltan bg elke gelegenheid een welwillende toegenegen heid, waardoor het 't volste vertrouwen van den Turkschen heerscher heeft gewon nen. Des te grooter zal de indruk zjjn, die in Konstantinopel wordt gewekt door het feit, dat ook Duitschland de hervor mingen en controle-maatregelen, door Rus land en Oostenrjjk voorgesteld, steunt. De Porte zal daaruit zien, dat de voor-, stellen der beide Mogendheden feiteljjk den weg aanwjjzeD, dien zg moet gaan om grooter onheilen te voorkomen. Want als Duitschland het programma der beide Mogendheden goedkeurt, moet de Porte het hondgn voor eeu bewjjs vau de noodzakelijkheid ervan. De houding van Duitschland is in dit opzicht das van groot belnng,en zal naar wjj hopen, dan ook uitwerking hebben. De samenkomst der beide Keizers en de gesprekken der beide staatslieden heb ben de reeks der vorsteljjke bezoeken voor dit jaar beëindigd op een wjjze die de volken kan gerustellen, wijl er uit blijkt dat de zorg voor den vreds den goed zijn, om den interest zooveel te vermin deren. Koenraad lachte niet meer, zijn gelaat was somber geworden als de nacht. Helaas, mijn beste mjjnheer Gaspard, mijne drie jongens, die daar achter mjj staan... Kijk, zjj lachen niet meer, zooals zoo even, viel Melzer hem in de rede. Zjj hebben aan de koorts gelegen en al in twee maanden niet kunnen werken. Wy hebben geneesmiddelen en den dokter moeten betalen. Jk zal u dus uitstel moeten vragen, mjjnbeer Melzer Maar nu zijn uwe zonen weer geheel hersteld, Koenraad. Men zet niet zoo'n vroolyk gezicht als men nog zieken in huis heeft, uitsteluitstel iedereen vraagt mjj uitstel om te betalen. En dan betaalt men niet en beschuldigt men mjj, dat ik het erfdeel van anderen steel. Gjj hebt gehoord, wat Hendrik zeide Hendrilc had ongeljjk, sprak Bomuller en sloeg de oogen neer, want hjj was beschaamd over zjjne lafheid. Luister dan eens, Koenraad, hernam de grijsaard, ik heb grooten lust, om de kracht uwer joDgens eens te beproeven, ik wil eens zien, of zij werken kunnen en het geld ver dienen, dat gij mij schuldig zijt. Kom, help mij samen een handje om dezen vervloekten boom neer te vellen Wordt vervolgd

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1903 | | pagina 1