No. 5543 Woensdag 11 November 903, 18ste Jaargang. fDaaêlaó voor cfëooró- en 3/uió'éColtanó. Uit den Haag. De weduwe Wendel en hare kinde-en, BUIT N N LAND. BUREAU St, Janastraat. Haarlem. Haat tegen Rome, Frankrijk. Zaid-Afrika. Italië. Amerika. Duitrohland. ft i T. abonnementsprijs: Per 3 maanden roor Haarlem f 1,20 Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post1,50 oor het buitenland 2,90 Afzonderlijke nummers0,03 Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen. Hoof dredacteu r-D i r e c t e u r W. KÜPPERS. JV1K 'HIKED F HIJS DEK ADVERTENTIEN. Van 16 regels .50 Cent Elke regel meer 7% Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant. Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Génerale Publicite, Etrangère ^AOITE MA NON AGITATE G.L. D Al) BE fy Co JOHN., t. JONES Succ. Paris 316i* Faubourg Montmartre Mr. A. van DaehnevanVarick, njju befaamde stadgenoot, d e van Pro- teetantsche leek Katholiek priester en 'oen weer Proteetantscbe le«k werd, deze standvastige (hm!) Hagenaar heelt eens willen toonen, wat 'n degeljjke Cal- vinist hjj tcch is. Hp heeft willen ver kondigen, dat er heuscheljjk geen sikke pitje Paapschheid meer in hem heist en daarfoe aangegrepen het bestaande plan, fm een standbeeld op te richten voor dpn ktning-stadhoodar Willem III. degenen, die 't initiatief namen tot deze kulde aan den beroemden Oranje-Vorst, bilden in hem eeren den staatsman en Veldheer, die aan zjju vader'and onmisken- aar groote diensten heeft bewezen. En a's zoodanig vond het denkbeeld sympa- hie bp Roomsch en on-Roomsch. Men Had echter gerekend buiten het steilzin- gemoed van tnr. A. van Daehne ''an Varic k.Wa1, riep deze uil; znlt gp gaan voorbpzien, welk een groot calvi nist hp was, die W i 11 e m III 't Zal oietgebeurenEa hp greep zjja veder ®n schreef voor «De Standaaid» een laDg Artikel, waarin hp in alle vurigheid zpns gemoeds ging betoogen,dat de «Holfand- sche natie uit C a 1 v jj n B confessie ge- 8proten is» en dat wjj stadhouder W i I- e m 'inzonderheid moeten huldigm als ®en der grootste zonen van dat calvinis tische Holland. Als mr. A. van Daehne van V a r i c k had bedoeld, het standbeeldplan fs dwarsboomen, had hp hot niet leuker kunnen aanleggen. Bp de Katholieken toch beeft hp plotseling de sympathie voor dat monument bedeokelpk afge koeld, zoodanig zelfs, dat de heele hul- digingggeschiedenis een minder pleizierig kflsmaakje zal behouden. Ik wil wedden, dat de «Standaard»-redactie spjjt heeft °ver de plaatsing des befaamden artikels Vooral ook wjjl ik weet dit uit goede Won «am allerhöchste stelle» de op- ''chting van het standbeeld gatr e werd 's gemoet gezien. Gedane zaken nemen denwel geen keer en het calvinistische Wad kan kwalpk vjju Haagschen mede werker nu nog den rug toedraaien. Mas r zooveel zal wel zeker zpa: als het mo vement eens wordt onthuld waartoe tiet wel komen zal behoeft mr. A. v a n ^aehne van Varicker niet aai W denke*, dat men hem uit dank voor hulp een uitnoodiging zal zenden, zal, vermoed ik, wel naar gestreefd FEUILLETON, 20. Perwig.) ,..^e boer sidderde en wierp eenschuinscben "k op de bleeke trekken en de strenge oogen V#U Wits Wendel. Bij kende den jongen klompenmaker en 'r°eg hem een goed hart toe; maar hij ge elde, dat het hem onmogelijk was, te wei den, Want hij kende de onverbidde'ijke ge- fengheid van rijn schuldeiseher. Geef ons bijlen, antwoordde bij en gij zult hoe wjj werken willen, goede mjnheer ?.i*sP&rd. Mijne jongens zullen blijde zijn, dat 1 een dienst kunnen bewjjzen. toen ging hij met beschroomd gelaat naar ,''u J°on der weduwe, en fluisterde hem in et oor: -hergeef m'j, Frits, maar als ik weiger, de duitendief mij met mjjn geheele gezin ''"raat zetten, r "dukkig voor Koenrasd schenen de andere niet geneigd om hem zjjne belofte (e t vervullen. De pachter Hendrik gaf het un van verzet. Hat is misbruik maken van den nood worden, het calvinistisch karakter van Willem III thans minde' op den voor grond te schuiveo dau men auders wel licht zou gedaan hebben. De opzet van heel de huldiging is trouwens geenszins calvinistisch geweest. Inmiddels zjjn we er een kesr te meer van overtuigd, dat Mr. A. van Daeh ne vanVarick, die zich tweemaal be keerde, tegenwoordig heuscb weer zeer rechtzinnig is in de leer. Hjj moet nu het zien vol te houden! Om in de buurt van het Calvinisme te blijven mag ik hier wel even bespreken de benoeming van dr. R. d e N i 8 sch er thans nog predikant te Ouderkerk ean den Amstel, tot godsdienstig hoogleeraar aan de Rijksuniversiteit te Utrecht. Deze benoeming maakt htel wat gerucht iu den lande, wpl zp geschiedde buiteu de curatoren om. Het «Utrechtsche Dag blad» vooral is fel en kenmerkt deze aanstelling als «eene partij benoeming van de slechtste soort.» Nu moet ik toch eerlpk bekenneD, dat ik laar geen sikkepitje vau snap. Waar Minister Dr. K u y p e r zich geroepen zag, een kerke- ljjk boogie raar aan te stellen, kin men toch kwalpk van hem verwachten, dat hp iemand zal vooidrageD,die niet recht zinnig is in de leer. Dr. K u y p e r heeft zpn geloof te lief, dan dat bp Diet zou trachten het te bevorderen waar hp kan. Na beweert het U. D. wel, dat dominee Visscher niet bekwaam genoeg is. Maar ziet u dat liedje hebben we el zoo lang hooren zingen. Wanneer tpdens het langdurig liberaal bewind de gelco- vige Nederlanders telkens en telkei s werden voorbpgegaau, htetie bet altpd, dat men louter op geschiktheid lette. Reeds toen dus waren anti-liberalen niet geschikt en niet bekwaam. Het verwjjt ia alzoo niet nieuw. En waar nu van gereformeerde zjjde de nieuwbenoemde wordt geprezen als «wetenschappelijk» en «wijsgeerig», daar kunnea we die klacht der «U rechtsche» wel voor ken nisgeving aannemen. Mocht later prof. de Visscher bljjken te kort te schieten iu zjjn taak, dan is dit nog tjjds genoeg om ach en wee te roepen. Dit staat reeds vast, dat het bier gren vriendjesbetoe- ming geldt, Ds. De Vissch8i toch kende Dr. Kuyper persoonlijk slechts zeer oppervlakkig en deed geen moeite om aangesteld te worden. De beuceming geschiedde uit vrjje keuze van den Mi nister, die toch waarachtig speciaal op dit gebied wd een woordje mee kan spreken. van anderen. Zullen wij dat dulden? Denkt die oude Gaspard, dat hjj heer Van Nordstet- ten is? W 1 hij van zijn schuldenaars vasallen en lijfeigenen rnakeD? Komt, mannen, de handen uit de mouwen en dan met onze stikken den Mei van de schoone Gretly verdedigd. t ij na alle boeren schaarden z'ch aan zijne zjjde en Melzer deinsde voor deze dreigende mannen terug. Hendrik richtte het woord tot den jongen klompenmaker, die onbeweeglijk was blijven staan. Fn gij, Frits, wilt gij met de armen over elkander toekjjken? Maar hjj vreesde zich te verraden en den grijsaard te vertoornen door zich aan de zijde van de v rdedigers van den Mei te scharen. Hij bleef onbeweeglijk s'aan en antwoordde cp koelen toon. Deze Mei behoort aan Margarethi Mei zer en niemand heeft inderdaad het recht er aan te komen, behalve haar vader! Gij hoort het, riep de grijsaard uit, terwijl Hendrik en zijne vrienden den jongen man verrast en verwijtend aanzagen. Deze ging echter op kalmen toon voort: Gjj hebt het recht op uwe zjj'le, vader Melzer, maar als gij verstandig wilt zijn, zult gij den Meiboom laten staan, Uw kind komt in het dorp terug na eene lange afwezigheid, zij komt met de Lente, zooals de vogels, die in het bosch zingen. Deze Mei, waarvan de aanb'ik u zoo ver bittert, ia mets anders, dan een teeken van Te lang echter sta ik al stil bij een niet alledaagsche aangelegenheid. Ik spoed mjj uaar de Residentie terug en vond daar eea leuk staaltje van meuschenken- nis. Kellners streven naar verbetering van positie, liefst wetteljjk natuurlpk, anders gaat hot te langzaam. De eerste schre de, om daartce te komen, is natuurlpk in den legenwoo;digen tjjd een groote vergadering met een paar sprekers. Wel ke sprekers echter? De kellners wilden liefst a le partpen te vriend houden en schrikten dus terug voor een beperkte keuze, die licht deze of gene van hun goede zaak zoo kunuen vervreemden.Wat doen nu de leukerts, die een goeden kpk op de wereldsche zaken hebben. Zp noo- digden de heereo: mr. Kerdjjk, dr. E r i u g a r d, mr. Kolkman, mr. S m i d f, ds. Talma en mr. Troel stra. Is dat gfen prachtig staaltje van pol - tiek beleid Eu de kellners hadden al dadelpk i'it succes, dat alle zes die hee- ren op 't appel waren, hoewel de verga dering des nachts te een uur plaats had. Een zaakje, dat zoo op 't getouw wordt gezit, belooft wat, vooral ook wpl het bestuur er geen gras over liet groeien. Voor er na de vergadering 12 uren verstreken waren, had het al een audiën tie bp minister Kuyper, om de wen- schen der kellners kenbaar te makeu. Uit puur respect voor zoo'n manier van wer ken zou j i haast al een tooi gaan geven nog vóur je bier ot 'coffie gebracht is. En zoo beu ik weer op mp'n Haagach gebied. Een volgende maal evenwel hoop ik niet meer zoo vaak en zoo ver nit don baud te spriDgen. Ten besluite allem nog dit: bp de vele Raadscommissies, die haag werken, krjj- gen we er nog een: een Brandweer-com missie, welke de blusscherjj moet reor- gauiseereu, liefst niet al te duur 1 Ik ben bp leven en welzjjn, erg nieuwsgierig naar haar rapport. Toen men ods op de schorl vertelde vaa de Wandalen, den Slavisehen volks stam, die sedert de derde eeuw na Chris tus ('e Romeinen beoorloogde, zich later in Hongarpe ucdeiz-tte, in de 5e eeuw Galhë, Spanje en Italië overstroomde en in 1155 Rome veertien dagen laDg plun derde en alle kunstwerken vernielde, trrlden wp reeds van verontwaardiging over de wandaden der woestelingen die vernielden enkel uit baldadigheid ot uit haat tegen de chrnteneo. Wat doen nu de Franschen Hun wandalisme uit zich op verschillende welkom, een groet van hen, <lie van haar houden en daarmede zeggen willen: Vlij heb ben u niet vergeten. Als zij haar venster opent, zal zj zich verheugen over dit onschul dig teeken van vriendschap, dat haar berin- Deren zal aan de feesten harer kindsheid en de gewoonten van bare geboorteplaats. hij deze la.tste woorden had de stem van den jongen klompenmaker eene zachte uitdruk king aangenomen, eene diepe sti te volgde op deze verdediging van den met linten ver sierden boom, en uit, aller oogen sprak sym pathie. Melzer alleen deelde het algemeene ge voelen niethg zag den redenaar van ter zijde aan. Ik dacht, dat gy een eerlijke jongen waart, of een oprecht vriend van mijne kleine Gretly, en niet een gevoel g re'enaar. GistereD nog zou ik gezworen hebben, dat gjj tegen iedereen den goeden naam van mijne dochter wildet verdedigen en dien niet bezoe delen. En twijfelt gij daar dan nu aan vroeg de jonge klompenmaker op ontroerden toon. Ja, want gij tracht mij te overreden, van meening te veranderen, hernam de grijsaard op scherpen toon. Ik zog u, dat deze Meiboom, die zien zoo trotsch voor mijn huis verheit, door iedereen beschouwd wordt als een teeken van liefde hij, die hem geplant heeft, ver- k'aart voor den hemel, dat Gretly hem haar hart geschonken heeft, maar dat is een leu gen en deze leugen onteert miju kind. Als deze Mei daar zoo zegevierend blijft staan, wjjze. Eaa gedenkteeken uit de 16e eeuw, de Culvariepoort van A r 1 e s met hear prachtige torens uit de 16a eeuw, wordt gesloopt. Te Limoges wil men de Sint Sterensbrag afbreken, enkel en alleea omdat de wapens der s'.ai de H. Mar ti il en de Lelie, op de brug te zieu zpn. Het woord «Sint» moet verdwjjnen van de stratea der steden, niets wat «Heilig» wo dt genoemd, mag blijven in de Fran- sche Republiek waar men luidkeels schreeuwt: «Leve de vrpheid 1» Doch daar be ft niets anders plaats dangedrochtelpke schending van het recht, dan daden van geweld, welke zich handhaven door de schandelpkste en ondragelijkste wille keur. De minister-president Combes werd door Ed. Drumont, in zpa blad La Libre Parole er op gewezen, dat hij als kloosterjager menschon gebluikt die heel wat cp hun geweten hebben. Nu weet ik wel, schreef Drumont, dat msnschen van karakter, zich er niet toe leenen om de kloosters te slaiten ea te verzegelen maar dat daarvoor zekere B e 11 z e r werd gebruiktdiete Be an9on wegens dief- etsl en valschheid in geschriften t >t 2 jaren gevangenisstraf w 'rd veroordeeld, is te kras. Wegens deze onthulling heeft mi nister Co m b e s, zpn helper B e 11 z e r uit zpn betrekking mo.teu ontslaan. Er heerscht iu Zaid-Afrika een ver schrikkelijke ellende onder de Boerenbe volking Er zpn families die in diepe ar moede gevallen zpn. Generaal Botha, heelt te Vrpheid ge wezen op de gewetenlooze handelwpze der Eagelscho R'geering. Hij verklaarde met de generaals DeWetenDelarey op hun bedeimarsch in Europa drie mil- lioen verzameld te hebben, m3ar de En- gelsche Regeeriag heeft de vjjf en zeven tig millioen bp het vredesverdrag aan de boerenbevolking verzeker!, uiet uitbetaald. Niet alleen is de som niet betaald, ook voor de weezen, door den oorlog gemaakt, doet Eogeland niet*. Deze zpn geheel ten laste vaa het arm gemaakte Boerenvolk gebleven. H t brandje in het Vaticaan hseft heel wat voeten in de aarde. Eu 't heeft zpn goede zpie gehad, nu rneu de meeuing van het Gouvernement omtrent de bezit ting vau het Vaticaan heeft leereu ken nen, nu de Itaiiaansche Regeeriag zich met het stuur der pauselpke paleizen wil bemosien en door het brandje weer eens aan haar hatelpke zucht tot inpal men heef» lucht gegeven. De H. Stoel heeft er nooit aaa gedacht de Itaiiaansche R'geering te beschuldi gd n van onachtzaamh-rid, al hielp zeer zal iedereen zeggen Frits Wendel lieeft de eer willen bezoedelen van zjjne vriendin Mnr- garetha, de doch'.er van dezen verwenschten ouden Melzer. Men zal haar bespotten, be- grijt gij dat, n en zal haar uit den weg gaan en geen rechtschapen man zal haar meer wil len huwen. Ik doe daarom een beroep op uw geweten, Fnts. Al s gjj achting gevoelt voor Gretly, als gij u voor allen wilt zuiveren van de gedachte, dat gij den Meiboom geplant hebt, neem dan de bijl ter hand en vel zelf dezen on'.eerenden mast neder. Ik den Mei omhakken 1 riep Fnts uit, en deinsde terugen alsof hij voelde, dat hjj niet helder meer denken kon en dat zjjne Knieën begonnen te knikken, moest hij tegen de deur van den ouden toren leunen, welke de grijsaard open had laten staan. Alle omstanders zwegen. Hendrik zelfs durfde niet meer tusschenbeide komen bij zijn vriend en den grijsaard, die door zjjne vaderlijke rechten te verdedigen, een onbe twistbaar gezag aanriep. Op dit oogenblik hoorde Frits eene zachte en welbekende stem achter hem fluisteren Houd moed, mijn vriend, houd moed, ea dank voor uw schoonea Mei, verloochen dit teeken uwer genegenheid niet. De eisch van mjjn vader is onverstandig Weiger het, mj)n vriend, en laat den Mei staan. Wat beteekent de meening van ande ren, nu ik zeker weet, dat gjj mij lief hebt P Gretly bood haar goeden naam aan Frits dikwpls de brandweer van het Vaticaan buiten de pauselpke paleizen een braad blu88chen. De Regeering vaa Italië, die het Vaticaan met bpoogmerkeu wil be schermen, speelt zelf een roekeloos spel, zp heeft het Vaticaaa in gioot gevaar gebracht. Zou zp dit kunuen ontkennen, nu in de uabpheid vau het Pauselpk pa leis, op Mont-Mario, een buskruitmaga- zpn is opgericht? In een heden te houden consisto rie zal Z. H. P i u s X een toespraak houden tot de Kaidiualen, die met groote spanning wordt te gemoet gezien, omdat men van meening is, dat waar de Paus zich voor de eerste maal tot de nieuw- gekozen kardinalen zal richten, belang rijke verklaringen te wachten zpa. Naar men wil, hetft de Russische ge neraal Bagdonowitch gezegd, dat de Czaar voornemens is in de a.s. lente Italië, vermoedelijk Venetië, te bezoeken. De «Tribana» en de «Giornala d'Itaha zeggen n^ar aanleiding van dit bericht, dat, mocht de Czaar komen, dit bezoek iu elk geval in geen andere stad dan Rome zou kuuueu plaats vinden. De Regeering te Washington heeft een eskader naar den Stillen Oceaan gezonden, om bp de omwenteling op Panama de orde te handhaven. Zp zal de nieuwe Re publiek erkennen zoodra de nieuwe grondwet zal aangenomen zpa, na de Colombiaansche Regeering niet bp machte is de omwenteling te bestrpden. President Roosevelt heeft de Co lombiaansche regeering aangeraden, zich met de nieuwe Republiek te verstaan en dr geschillen op vredrlieveude wpze te re gelen, hp verklaart, dat de belangen der beschaving eischen, dat het vrp en rus tig verkeer op de landengte niet langer gestoord wordt dco' eene opvolging van even vernielende als nuttelooze burger oorlogen. De werken aan het Panama- kanaal moeten voortgezet worden. Volgens een telegram uitNew-York wordt te Panama weldra de ofiicieele er kenning verwacht door Duitsohland, En geland en Frankrpk. De nieuwe Staat beschikt op 't oogenblik over een strijd macht van 2000 man. De Vereenigde Staten zullen een groot aantal oorlogsbodems zenden naar de landengte, ten einle Columbia te iutimi- deeren. De tot diplomatiek agent te Washing ton benoemde Philippe Dünauzal onmiddellijk met de onderhandelingen be treffende het kanaal een aanvang maken. Hoewel een groot aantal democraten te gen de Panama-politiek van president Roosevelt st rk gekant zpn, vindt bovengenoemd plan bp het Cong>estoch nagenoeg geen tegenstand. Omtrent de operatie die keizer W i 1- helrn heeft ondergaan, wordt dl. 8 No. in ruil voor zjjne genegenheid, maar de arme jonge man was te edelmoedig om dit aanbod aan te nemen en juist de toewijding van het jonge meisje deed er hem toe besluiten, om toe te geven. Hij aarzelde niet langer, maar beefde over alle leden. Ik wil niet, dat gij veracht zult wor den, Gretly, fluisterde hij terug, zonder dat iemand hun gesprek had gehoord, ik vereer u, en d-arom wil ik dat uw naam rein en vlekkeloos bljjve. Hij slaagde er in, zjjne uiterljjke ontroering te bedwingen en recht op den grjjssard af. gaande, sprak hjj Gij hebt goed gesproken, rader Melzer, deze Mei moet omgehouwen worden, omdat hjj niet door den bruidegom opgericht is. Mar- garetha is het eerbaarste meisje uit heel Nord- stetten en niemand moet ooit iets op haar naam kunnen aanwjjzeu. Zal ik m$ne bjjl gaan halen Neen, neen, riep de grjjsaard uit, ver rukt over de wending, die de zaken namen, geef u maar niet zooveel moeite, mjjn jongen. Ik zal de mijne wel even krijgen f Terwjjl alle omstanders een dreigend stil- zwjjgcn bewaarden, ging hij het huis binnen en kwam spoedig terug met eene oude stompe bijl in de hand, Wordt vervolgd.) S

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1903 | | pagina 1