No. 5552 Zaterdag 21 November 1903. 28ste Jaargang. HbagBlaó voor cfëooró- en Suió-éiollanó. De Geldcrisis De weduwe Wendel en hare kinderen, String ené verzoefi, BUITENLAND. BUREAU St, Jansstraat. Haarlem. Slechte lectuur. Denemarken. Italië. Oosten rij k -Hongarije. Engeland. Rusland. Duitaohland. ffMMlMl (WILUT. abonnementsprijs: Per 3 maanden voor Haarlemf 1,20 Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post 1,50 Voor het buitenland 2,90 Afzonderlijke nummers0,03 Dit blad verschijnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen. Hoof dredacteu r-D irecteur W. KÜPPERS. PRIJS DER AD VERTENTIEN Van 1—6 regels50 Cent Elke regel meer7l/s Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant. gASilUSNDRgr AGITE MA NON AGITATE Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Génerale Publtcitê, Etrangère G.L. BAVBE 8f Co JOHN., f, JONES SuccParis 3lbis Faubourg Montmartre aan H. H. ADVERTEERDERS om hunne annonces, bestemd voor het Zaterdagoch tend-nummer, ons reeds des Vrijdags by voorkeur in den middag te doen geworden. Het steeds sterk toenemende aantal ad- vertentiën, bjjzonder thans met de a.s. St* Nicolaas, is oorzaak, dat wij niet kunnen instaan voor de plaatsing van annonces welke ons na Vrjjdaga/ond bereiken. Deze worden alléén ZOO mogelijk nog geplaatst. Djs Administratie. (Slot.) De geldcrisis, het gevolg van bet sprin gen van enkele Banken en financieels ondernemingen druk zeer zwaar, vooral op de provinciën Noord- en Zuidbolland en niet alleen op de kooplieden en indus- trieelen in de steden, maar ook en niet minder op de lieden ten platten lande, op bloemisten, tuiniers, landbouwers enz. De eerste vooral zjjn nog al betrokken in den val der Haarlemsche Binken en in den moeieljjken toestand van die te Lisse en Hillegom en al zyn er waarscbjjnljjk betrekkelijk weinig bloemisten, welke door die faillissementen beduidende geldelijke verliezen, ljjden, daar zjj hun overgewon nen geld liever beleggen in de uitbreiding hunner bedrijven, door aankoop van lan derijen, dan het te deponeeren by dan bankier, toch gebeurt het niet zelden, dat zij er esnig bedrjjtskapitaalj hebben en er mede in rekening-couraat staan. Groot kan daardoor echter hun verlies niet zjjn tenzij zij zicU ook buiten hun eigenlijk bedrjjf, op het gebied der fondsen-specu latie, gewaagd hebben, geljjk hier en daar gebleken is, maar groot zyn daardoor op dit oogenblik de moeilijkheden, die zjj on dervinden, daar overal het geld even vast zit en niemand iets loslaat, indien het niet noodzskeljjk moet. Er is geen vertrouwen meer en zelts de soliedste personen ont waren daarvan de gevolgen. De voorz'ch- tigheidsmaatregelen der Banken worden opgevoerd op eene wjjze, dat zij den vorm van chiane's aannemen en het vlotte afdoen van zaken zeer belemmeren. Bo vendien gevoelt men, dat er zeer groote kapitalen aan de circulatie zyn onttrok ken en dat iedereen meer [dan huiverig is geworden crediet te verleenen. «Wie is nog soliede in dezen tjjd is eene vraag, FEUILLETON, 29. {Vervolg.) Moeder, ik vraag u bij den naam van den levenden God, hebt gjj waarheid gespro ken? riep hij uit. Nu gevoelde LaVarannclé zich beschaamd, dat zij berouw toonde over haar heldhaftig be sluit, alsof het eene verkeerde daad geweest was en zij antwoordde op vasten toon Ja, ik heb de waarheid gezegd En deze vreemde drank? Was een slaapdrank. Ik heb twee dagen en twee nachten ge slapen, hernam de ongelukkige, goed, dan ben ik verloren. Gij hebt mij het leven geschonken, moeder, gij hebt ook het recht er over te beschikken, daar valt niets tegen te zeggen. Maar gjj zult niet sterven. Frits. De jonge klompenmaker dacht reeds niet me°r aan zijn treurig lot. Hjj zocht met de oogen Christly. Maat waar is mijn broeder, vervolgde hij, ik zie hem niet. Waar is Christly, moe der? De weduwe, die door deze vraag verschrik te, greep hem bij den arm en sprak die men helaas, maar al te veel met een schouderophalen ziet beantwoorden. Het gebrek aan geil ten p'atten lande of meer nog de eisch om het uitgeven van geld tot het strikt noodzakeljjk te be palen, doet zeer scherp z'ch gevoelen in de winkels in ds plattelands steden en ook in de Hoofdstad. Er wordt niet verkocht- De w'ntergoederen hebben geen aftrek, de magazjjnen bljjven »ol. En zoo brengt de geldcrisis eene algemeene slagnatie te weeg en heerscht er alom eene gedrukte stemming, want de vrees is gewettigd voor nog meerdere finantieele rampen, indien niet alles in het werk gesteld wordt om ze te voorkomen en af te wenden. En dien pjjnlijken toestand hebben wij voor drie vierde gedeelte te wijten aan den te hoog opgevoerden levenstandaard en de te groote begeerte naar spoedigen rjjk- dom, die in verband met de in de jonge lingsjaren aangenomen zucht tot het beurs spel, bet specaleeren in vreemde fondeen en minder soliede ondernemingen in de hand werken. Zal men door deze les, deze harde les, wjjzer worden Voor eenigen tjjd, mis schien wel, voor langen tijd, waarschjjo- Ijjk niet. Zulke slagen maken voor emigeo tjjd voorzichtig maar worden helaas, maar al te spoedig vergeten, vooral door hen, die bjj den nauweljjks vergeten «Krach» niet rechtstreeks betrokken waren. Immers vanaf de dagea van de dwaze speculatiea in het laatste der achttiende eeuw, waar- by honderdduizenden verloren gingen, zjjn noch voorbeelden, noch waarschuwingen in staat geweest de menschen van niet minder dwaze speculatiea terug te hou den. De finantieele rampen, die er de ge volgen van waren, hebben z'ch voortdu rend herhaald en zullen zich bljjven her halen. «Die z'ch aan 'n aader spiegelt, spiegelt zich zacht», zegt h6t spreekwoord, maar er zijn er weinigen, die zich aai een ander spiegelen. Gewoonljjk maakt allee i eigen leed den menseh wijz r eu dat nog niet altjjd. Wat helpt hier dan alleen Terug keer tot eene lsveoswjjze, die eene der gelijke'speculatie-woede onnoodig maakt en die eisch geldt voor ouderen en jon geren evenzeer. Dat is vlugger gezegd, dan gedaan, zal men antwoordei en evenmin zal de eisch opgevolgd worden om de begeerte na«r snellen rjjkdom aan kant te zetten, die de specn'atie-woede zoo zeer in de hand werkt. Me ar dan geldt voor de renteniers en voor hen, die door erfenis, door goede Ik wilde u juist vragen, Frita .waar is Christly, waar hebt gij hem gelaten? Het kind is niet meer thuis geweest. Fiits slaakte een kreet van ontsteltenis en zijn gelaat werd zoo wit als sneeuw. O, wat zijt gij eene goede, uitmuntende moeder? Om uw kinderen te bewijzen,ahoe lief gij hen hebt, hebt gij deneenen onteerd en den anderen gedold! Ik zou Christly gedood hebben! riep La Marannclé uit, terwijl zij ran schrik en ontstel tenis terugdeinsde. Ja; dank zij uwe lie'de wacht m:j nu eene kastijding met den stok en Christly 2al wel van honger gestorven zijn En zijne moeder ter zijde stootend, snelde hij de hut uit, La Maranncleébleet eenige oogenb'ikken als aan den grond genageld staan en zonk toen op eene bank neder. Zij verborg het hoofd in de handen en streek krampachtig met de vin gers door het vergrijsde®haar, maar geen traan kwam in hare oogen. Zoo bleef zij tien minuten onbeweeglijk zit ten of de bliksem haar getroflen had. Toen werd de deur driftig opengestooten en Frits kwam hijgende en met zweet bedekt bin nen, terwijl hij Christly op den schouder droeg in wien geen leven meer te bespeuren was. Zie, wat gij van onzen Benjamin ge maakt hebt, sprak hj, terwijl hij het kind voorzichtig op eeu hoop dorre bladeren neer legde. Toen legde hij de hand op het hart, also zaken, door spaarzaamheid of waardoor dan ook in het bezit van eeu zeker ka pitaal zyn gekomen, des te klemmender de regel «Beheer dat kapitaal zelf, be- j leg het op de meest soliede wjjze en zorg, j dat geen ander zonder uwe voorkennis over uwe fondsen kan beschikken om er mede te specaleeren of er momenteel verliezen mede te dekken in gewaagde ondernemingen geleden.» De tegenwoordige wij se van haodeldrij- ven en zaken doen, maakt het bjjna on doenlijk buiten de geldbanken te bljjven en de oprichting van filialen van grootere fioaotieele ondernemingen te plantenlan- de toont zoowel de behoefte, die daar aan dergelijke inrichtingen bestaat, als het streven dier Banken om elkander eene vlieg af te vangen. Doch is het niet te ontkennen, dat men in de betrekkingen tot die Binken eene grootere omzichtigheid dient in acht te nemen, wil men by de een of andere ramp niet schade ljjden en de oprichting der Lisser- en Hillegommer Banken heeft aan die gemeenten nog weinig voordeel bezorgd. Hoe gemakke ljjker het den men schen gemaakt wordt, om geld te be trekken, maar ook om geld te plaatsen, hoe voorzichtiger men moet zjjn om een van beiden te doen. Moge deze geldcrisis niet door nog meerdere liaantieele rampen gevolgd wor den en de zoo noodige kalmte weder spoedig in deze streken temgkesren maar ook, moge er uit voortspruiten een af schrik van de heillooze woede om te specaleeren en eene groote voorzichtig heid in het beheer der eens verkregen kapialen. In onze dagen wordt het leesgrage publiek onthaald op de meest platte en onzedelykste lectuur. Tot het bestrjjden er van geeft ons de Belgische R.egeeriog eeugied voorbeeld. De Rechtbank te Brussel gelastte dezer dagen weder, de inbeslagneming van al le exemplaien van een pas verschenen Franschen roman. Een vu l en liederlijk boek. Het werk bevatte naast een uiterst zin nen-prikkelenden tekst tal van gekleurde platen van een Parijschm «artist», zoo onbeschaamd, als alleen de twintig eeuwsche kunstenaars zs duiven produ- ceeren. Maar in België duldt de Katholieke Regeeriug dergeljjke zedenbedervende lec tuur absoluut niet. En de politie heeft koite metten ge maakt met deze «irtistieke» voortbreng selen. Mocht onze Regeeriag toch spoedig bij bet hevig kloppen er van wilde bedwingen hij slaakte een diepe zucht, als het gerochel van een stervende, hij kon niet duidelijk meer zien zijn hoofd zonk achterover en hij vielnaast zijn broeder neer. Met eene uitdrukking van wanhoop op het gelaat, stond La Marannclé op. Komaan moeder, doe uw plicht, sprak zij half luid. Daarbij legde zij de hand op de horst van hare kinderen die het bewustzijn verloren hadden, Zij wachtte eenige oogenblik- ken in doodsangst. Hunne harten kloppen nog, heb dank mijn God, gij hebt de ongelukkige moeder die het lot harer kindereu bestaren wilde volgens haar wil, niet te zwaar gestraft. Toen werd zij weer geheel kalm en sterk en vervolgde Nu is het mjn plicht verder, hen te redden, a's mijne wetenschap ten minste niet op een hersenschim of op eeu leugen be rust. Haar vernederde hoogmoed kwam a'weei in opstand. Eenige uren later zag het er binnen in de hut heel anders uit. Frits zat voor de tafel, met het hoofd op zjjn gesloten vuist, zijn bleek voorhoofd nam een purpeiroode kleur aan, die evenwel ter stond weer verdween. Na en dan flikkerde er een onheilspellend vuur in zijae oogen, zjjn gelaat waarop beurtelings een smartelijke of woeste uitdrukking te lezen was, |weerkaatste als een spiegel al de gedachten, die in zjjn overspannen brein opkwamen. Naast hemver. het goede voorbeeld onzer Zuiderburen volgen. Want ook ten onzent wordt meer ge zondigd op dit gebied dan menigeen wel vermoedt. Vele haiten en hartjes worden in den grond bedorven, door het lezen van pers producten die den toets der zedelijkheid niet kunnen doorstaan. Dat begint met Feuilletons in z.g. godsdienstlooze bladen die onder het mom der neutraliteit de huizen binnendringen om van erger tot erger te komen. Zeker zouden onze christelijke Minis ters den dank inoogsten van geheel het Christeljjke Nederlandsche volk, als zy der jeugd, dat zielen moordend vergift ontnamen, dat velen zoo vroegtjjdig in het verderf stort.- Zondag-avond is de St. Catharina-ka- pel te Naestred tot den grond afgebrand. Er was volslagen gebrek aan water, waardoor het vuur vrjj spel had. Niets kon gered worden, de H. Vaten en alle kostbaarheden werden een prooi der vlam men. Het proces te Palermo, waarbjj 150 personen, uit alle kringen van de maat schappij, ZÜQ betrokken, onder beschul diging van de «faits et gestes» van den beruchteu roover Varsalona te heb ben begunstigd, zal weldra afgeloopen zyn. Zeven-en-zeetig der beschuldigden zyn tot gevangenisstraffen veroordeel 1 onder hen bevinden zich de markies van C e r d o v a, baron R i z z o en verscheidene audeie Italianen van ouden en hoogen adel. Op verzoek van de Russische politie is te TrenteesuRusische nihil st zekere Frede- rik Bnldoff aangehouden, die op den linkerarm eene beteekenisvolle tatoaee- ring draagthet hootd van Czaar N i- colaas II, waarop een revolver gericht is. De eerste dragomans der Russische en Ooslenrjjksche legation drongen bjj de Porte aan op het geven van antwoord op de jongste nota der Mogendheden en verklaarden, dat dit eene laatste herin nering is. Indien de Porte nog langer talmt, zullen de beide gezanten, die sedert de samenkomst te Mürzsteg den Sultan niet zagen, te zamen een audiëntie aan vragen. De Koning en Koningin van Italië amuseeren zich uitstekend op Engelsche bodem. Da ontvangst te Windsor ken merkte zch niet door overdreven harte lijkheid en ook niet door buitengewone geestdrift. Die wordt waarechjjnljjk bewaard, als slond Christly als een hongerige wolf een kom geitenmelk en eenige boterhammen. Nadat hjj weder tot bewustzijn gekomen was, had hij den mondnog slechts open gedaan,om te eten. Met de oogen scheen h'j het ontbjjt te willen verslin den. Wat verder op zat da weduwe in haar groo- ten armstoel en keek beurtelings hare beide kinderen aan. Haar hart was verdeeld tusschen vrees en hoop. Toeu het kind de kom melk leeg had, veegde het de lippen af met den bovenkant der hand, daarna haalde hjj eens diep adem en sprak toen O, wat had ik toch een honger! Ik zou best nog een keer met het ontbyt kunnen be ginnen. Frits reikte Christly de hand, hield die ling in de zijne geklemd, trok hem toen naar zich toe en hem tusschen zijne knieën plaatsend sprak hij Vertel ons nu eens, broertje, wat er ge beurd is, van het oogenblik af, dat ik u in het gewelf opsloot, tot uwe bevrijding. —Ik heb er niet veel pleizier gehad, Frits, antwoordde het kind op eenigszins knorrigen toon Toen gij de deurachter mjj dicht deedt, hadt gij mij gezegd, om te luisteren, naar het geen de oude Gaspard en Gretly met eikan ker zouden bespreken, is niet? want zjj waren zoo gelukkig een ontbijt te hebben. De weduwe luisterde niet alleen met oogen en ooren maar met haar heele hart. Welnu, ik kan er nog geen uur geweest Victor E m a n a e 1 III en Elena de hulde in ontvangst komen nemen van Londen's burgerjj. In Portsmouth, waar de Italiaansche Koning en zyn Gemalin, bjj hun aan komst in Engeland namens koning E d- w a r d werd begroet door den Prins van Wales, kwamen stortregens de feestelijk heid verstoren en het effect van een groo te vlootparade, ter eere van den vorste- ljjken last gehouden, bederven. Uit Londen seint men, dat het Ita liaansche Koningspaar er gisteren te 11 unr aankwam en zich naar de Italiaan sche ambassade begaven. Onder prachtig weder reden de Maje steiten door de versierde straten, toege juicht door de menigte. De Ruesische telegraaf agentaar maakt het volgende bulletin over den toestand der Czarina, die te Skiernewice vertoeft, openbaar, onderteekend door den lyfarts IJ i i s c h en dr. B e n i. De keizerin is sinds den 17n November lydende aan eene ontsteking ia het rechteroor. In de jongste vier-en-twintig uur is geener- Ie: afwyking van het normaal verloop dezer ongesteldheid waargenomen. De lichaamstemperatuur is 17.6, de pols 68. De geruchten, welke verspreid zyn over eene ziekte van den Czaar, zyn verzinsels. Te St. Petersburg is bericht ontvan gen dat de toon der Japansche pers weer oorlogszuchtiger begint te worden. Volgens de North China Datlynews is aan de onderkoningen en gouverneurs in China telegrafisch last verstrekt om zoo spoedig mogeljjk geldmiddelen en troepen ti verzamelen, daar er mogelykheid be staat, dat de diplomatieke betrekkingen met Rusland zullen worden afgebroken. Eenige onderkoningen ontvingen instruc tie om voorzorgemaatregelen te treffen tot bescherming der kasten, opdat de in vroegere jaren begane fonten zullen ver meden worden. E-n rjjke vischkoopmau te Moskou zekere Gniio Bararoff, heeft in een aanval van verstandsverbijstering een hout stapel gemaakt en na bem met petroleum begoten te hebben, stak hjj er vuur in, ging er vervolgens op liggen en liet zich levend verbranden, Men heeft het verkoold ljjk van den ongelukkige teruggevonden. De Dnitsche bladen hebben reeds ge- ruimen tijd geleden gemeld, dat de Rjjks- dag den In December bjjeen zon komen, doch tot nog toe verwacht men te ver geefs de officieele bjjeenroepiag. De oor zaak dezer vertraging zit hierin, dat de Keizer zelf den Ryksdag openen wil, doch de geneeaheeren hem dit nog ver bieden. Openen de geneesheeren echter Z. M. het vooruitzicht dat hjj spoedig iu staat zal zyn den Ryksdag te openen, dan zal deze opining waarschijnlijk eeni- zjjn, toen ik den ouden Melzer met den vuist op tafel hoorde slaan, terwijl hij schreeuw de als een doove Het moet, het moet, kleine dwaas. Ver geet dezen landlooper.die ik het dorp uit zal jagen ei zet een vriendeljjk gelaat tegen den man, dien ik u geven zal. Dat is er een in massief goud. Met hem zult gij kneehts en meiden hebben en juweelen.en alles wat uw hartje maar begeert, met den anderen zult gjj voor dienstmeid moeten spelen. Frits glimlachte bitter. En wat antwoordde Gretly. Zjj weende, ja, zjj weende zoo bedroefd, dat ik telfop het laatst ook begon te huilen. Ein- lijk stond zjj van tafel op en g ng de kamer u t, maar haar vader volgde haar en schreeuw de maar al door, of het huis iu brand s.tond. Daarop werd het doodstil. Ik hoorde niets meer, dan het zachtte geluid der spinnen, die bunne webben weelden. Ik telde de mi nuten, terw'jl ik op u bleef washten, want ik wist niet, wat in dit donkere gewelf te doen. Bovendien had ik honger. Gelukkig had ik nog zes eieren in- den zak, die ik des mor gens gekregeu had. Om mij wat afleiding te geven, at ze alle zes op. La Maranneie szhudde bjj deze laatste woor den treurig hel hoofd. Het kind vergiste zich in dilt gebaar. Wordt vervolgd,)

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1903 | | pagina 1