No. 5555
Woensdag 25 November 1903.
28 ste Jaargang
Hbagêlaó voor <3Zooró' m Suió-éioUanó.
Een gre»p uit 't Amsterdam-
sche leven.
De weduwe Wendel en
bare kinderen,
Buitenland.
BUREAU St, Jansstraat Haarlem.
2,00
0,03
De Dagbladpers.
Het is noodig een krachtig korps ka
tholieke Jonrnalisten te vormeD, mannen
die met geen Jan Siliegeest bezield zpn,
mannen die voortvarend zpn in hun op
treden, die durven en kunnen zeggen,
waar het op staat.
Frankrijk.
Oostenrü k- Hongarije.
Italië.
Rusland.
Duitach'and.
HMRLEM lllllltVI.
ABONNEMENTSPBIJS!
Per 3 maandeD yoor Haarlem
I 1,20
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post1,50
Voor het buitenland
Afzonderljjke nummers
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen.
Hoof dredacteu r-D i r e ct e u r W. KÜPPERS.
PBIJS DEB AD VEBTENTIEN
Van 16 regels 50 Cent
Elke regel meer 7T/a r
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant.
AGITE MA NON AGITATE
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Génerale Publicité, Etrangère
G.L. DAVBE Sf Co JOHN., b. JONES SuccParte 316m Faubourg Montmartre
«Naar Carré van avond
«Dank je. Heelemaal geen zin.»
«Naar Rembrandt dan of naar de Opera,
o( een kijkje nemen bjj Prot of vanLiei?
«Neen, evenmin.
«Nu, laten wp dan maar een potje
bier gaan drinken in de Quelle of bp
Schiller.»
«Neenook niet. Ik bljjf thuis van avond.
«Thuis? Ben je mal, kerel? Of ben je
niet wel in orde? Scheelt er wat aan?
«Mjj scheelt niets. Ik ben al lang ziek
geweest, maar hoop nu weder gezond te
worden. Geljjk gjj en drie kwart van de
Amsterdammers heb ik al laugentpd ge
leden aan eene vreeseljjke ziekte, de ziek
ten der uithuizigheid. Altijd uit, bjjua
geen enkelen avond thui*. 't Was alsof
men niet slapen kon, zonder dat men een
muziektempel, een comediegebonw, een
tingeltangel of ten minste een bierhuis had
bezocht.
«Ik heb er genoeg van. Ik ga mjj «veer
gewennen aan thuisblijven en hoop er toe
te zullen komen, hoogstens éen avond in
de week buiten 's huis door te brengen.
Adieu, dus, beste vriend en amuseer je
bp Carré of waar je wilt.»
«Nou, hou je taai en als je de gezond
heid weer moe wordt en weer ziek wilt
worden als voorheen, dan weet je, waar
je mjj vinden kunt.»
Zoo scheidden zjj na het bitteruurtje
om ieder in zjjn eigen haisgezin te gaan
dineeren, de een met het vaste voorne
men den avond in den schoot zpner fa
milie tehuis door te brengen, de ander
met de gedachte om of alleen of met
vrouw of dochter of beiden het genot
buitenshuis te zoekeD.
Wel had de eerste het beste deel ver
kozen en houdt hp het vol, hp zal spoe
dig ondervinden, dat geen uitgaan opweegt
tegen het genot gesmaakt in de huiselpke
omgeving, maar een groot deel der Am
sterdammers geloovendat niet en houden
het ternauwernood éen avond in de week
binnenshuis uit.
Die uithuizigheid is een ramp voor de
groote sleden, is een lamp voor de jon
gelui vooral, die in hunne jongel ngsjareu
zich een leven aangewennen in uitspaa-
ningslokalen en koffiehuizen, een leveo,
dat ontzenuwt en \oor ernstig handelen
en denken ongeschikt maakt en waartoe
vooral verleid worden zjj, die uit den vrtem-
de naar de gi oote.stai gekomen, niet on
der toezicht staan van ouders of voogden
FED1LLEI ON,
34.
Vervolg.)
Vrouwtje, gij zjjt wel wat nieuwsgierig
Uw zoontje heeft ons zooveel niet gevraagd.
Hjj heeft ons aangeboden, dtn weg te wijzen,
en >ik heb zjjn aanbod aangenomen, 't Is wer
kelijk een aardige jongen.
Ja, 't is een lief kind, herhaalde de
weduwe werktuiglijk.
En, sprak Chrïstly met van vreugde
stralende oogen, de brave sergeant heeft mij
kirschwasser laten drinken en een snede ham
van Majence gegeven, om op te eten.
Mathias hield zijn kleine, loerende oogen
onafgewend op de weduwe gevestigd. Zjj durfde
niets tegen het kind zeggen en hem ook geen
teeken van verstandhouding geven. Met klop
pend hart dacht zij evenwel
ffChristly verkoopt zijn broeder, zonder het
te vermoeden Ie Slechts met moeite slaagde
zij er in, zich volkomen kalm te houden.
Kom toch binnen, brave mannen, en
rust wat uit, sprak zjj, dan kunt gjj mij tevens
zeggen, waarom gij "Frits zoekt.
Mathias was zeer veranderd. Hij trad binnen,
en maar al te vaak spoedig foor den maal
stroom der groote stad medegesleept wor
den.
Edoch niet daarover wilde ik schrijven.
Iets geheel anders had mp in de laatste
dagen getroffen, juist in botrekking tot het
bezoeken van schouwburgen en uitspan-
ningslokalen. Het toeval wilde, dat ik in
de laatste dagen van goed ingelichte zpde
eenige mededeelingen koD machtig wor
den omtrent het beroek aan die locali-
teifen gebracht en voor schouwburgen zoo
wel als voor Carré eu Rembrandt gold
de regel«de hoogere rangen spaarzaam,
de middelrangen niet druk bezocht, maar
de lagere en laagste rangen eiken avond
stampvol.»
Wat beteekent dat Dat de werkmana
stand het meeste uitgaat en het drukste
gebruik maakt van die uitspanningsloca-
len en dat, diegenen, die uit deu mid
denstand er nog gebruik van maken,
niet heel vaak, want het kan niet lpdeD,
zich met een lageren rang dan vroeger
tevreden stellen.
Dat het werkmansvolk het meeste uit
gaat, weet C h r t i e n n i zeer goed,
daarom stukken, die voor die werklieden
begrppelpk zpn, hun in het gevlp komen.
Wie ook zou het tegenwoordig beter
kunnen betalen om eens uit te gaan dan
de werkman met zpn vast loon in de laat
ste jaren voortdurend opgevoerd Ot ik
het hem misgun
Goddank, neen. Integendeel. Ik ben zelf
een werkmansjongen en heb in mjjn jeugd
al de ontberingen van den werkmansstand
medegevoeld. Ik gun hem van harte een
gosd loon, en een passend genot.
Maar
Hedenmiddag vond ik in de brievenbus
een exemplaar van het Piopaganda-blaadje
van «het Centrum», de vereeniging, die
z ch ta Amsterdam bezig houdt met heti
verzamelen van liefdegaven ter ondersteu
ning van de huisgezinnen van die stakers,
die tengevolge der werkstaking werkeloos
en broodeloos zpn gewordenenhetnög zpn.
Hartroerende tooneelen van gebrek en ar
moele worden in het blaadje genoemd.
Eene vrouw, wier eenig hemd was een
oude werkmanskiel van haar man,kin
deren, die den g heelen dag ééae snede
brood hadden genuttigd, terwpl vaderen
moedsr zonder voedsel naar bed waren ge
gaan, een huisgezin, met zpn laatste
tafel en zpn Lafste stoel en een ellendig
bed op straat gezet door den huisheer, en
zoo verder.Dat doet ppn, dat te lezen, en
diep medelpden vervult het hart van de
arme slaehtoffeis derraoopzafige werksta-
denkende dat de goede vrouw niets vau de
zaak af wist en haar zoon buiten hare voor
kennis geteekend had.
Toen hij zag, dat de eerste -kamer ledig
was, ging hij de andere binnen, waar hij
eveneens niemand voud, Hij dacht bj] zich
zeiven
De vogel heelt geen tijd gehad, om ver
weg te vliegen.
Eu zich voor de weduwe plaatsend, vroeg
hjj haai op gebiedenden toon
Waar is Frits
Zjj antwoordde op een toon, alsof zij van
niets af wist.
Hij is eenige oogenbliklren geleden
uitgegaan, maar hij kan nog niet vei weg
zjjn.
Duizend bommen en granaten, barstte
de sergeant, wel wat teleurgesteld, los.
Uitgegaan, vroeg Christly op onschuldi-
gen toon, maar dan had ik hem immers
moeten zien. Geloof het niet, sergeant. Frits
zal zieh verborgen hebben, om mjj t.e van-
ge11-
O, had de ongelukkige moeder deze
onvoorzichtige woorden op de lippen van haar
kind kunnen bezweren 1 Had zj hem maar
met een enkel woord of een enkel gebaar het
stilzwijgen kunnen opleggen I
De sergeant lachte in zjjn vuistje.
Kom mjjn beste jongen, want 't is
een aardig kind, niet waar, goede vrouw Gij
zult nog een glas kirsch hebben, dat «temt
iexand vrooljjk,
Neep, sprak de weduwe, hij is nog een
king, al heeft de vader des huisgezins dan
ook de nood van zpn vrouw en kinderen
aan eigen schuld te wjjtsr;maar méér
ppn doet zulks dan nog, wanneer men
hoort en ziet dat de best bezochte rangen
van schouwburgen en specialiteiten-ge
zelschappen die zpD, waarop da werklieden
plaats nemen, de werklieden, die misschien
mede gestaakt Hebben, wellicht hunne
broeders daartoe hebben aangespoord,maar
gelukkiger dan de slachtoffers de gevol
gen niet zoo zwaar voelen, en behalve voor
hnnne dagelpksche behoeften, ook nog
wat stuivers over hebben voor hunne uit
spanning, teiwjjl voor hunne mede-arbei
ders langs de huizen moet gebedeld wor
den om hen voor broodgebrek tenminste
te kunnen bewaren.
Dat wilde ik wel eens even in het licht
stellen.Nieta'sof ik daardoor zeggen wilde:
«laat die arme slachtoffers maar aan hun
lot over, of laten zp er voor zorgen, die
mede gestaakt of hen misschien mede
tot staking hebben aaugespoor 1:» O neen,
dat volstrekt niet! Ik wilds daardoir maar
aan de werklieden toeroepen «Gjj ziet de
gevolgen; verzint voortaan eer gp begint»
en tot hen, die wat miss en kunnen, wil
de ik zeggen: «Och, helpt mede die arme
stumpers, die zoo zwaar de gevolgen dra
gen hunner tijdelijke verblindheid en die
door zoovele eigen klassegenooten aan hun
lut worden overgelaten. Laat uwe liefda
digheid helpend vergoeden, waar de recht
vaardigheid gedwongen werd beslaiteu te
handhaven, die de zorg voor de toekom-1
noodzakelijk maakte.»
Wanneer wjj het terrein der dagblad
pers overzien dan verwondert het ons
niet, dat de Eerk in Frankrijk vervolgd
wordt, en dat de Katholieke pers in het
mod<rn gedoe niet de hoogte bereiken
ban waartoe zjj geroepen is,
Men denkt er uiet aan, dat in de pers
de polit'ek wordt gemaakt, dat flinke dag
bladen, als even zoovele batterpen geschut
in stelling gebracht, een ontzettende sterk
te vormen ter verdediging van Kerk en
Saat.
Veel goeds wordt verricht met over
al schoone kerken en katholieke scholen
te doen verrpzen doch met krachtige hand
aan de samenleving en ontwikkeling der
Katholieke vereenigingendientookgewerkt
Daarentegenover aarzelen wjj niet te ver-
klaien, dat alles in vooruitgang zal over
weldigd w orden, wam eer er niet gezorgd
wordt vooreenkrachtige en aan alle eischen
beantwoordende verdediging der Katho
lieke pers. Wjj wijzen op Frankrijk waar
prachtige kerken en kapellen ledig staan,
waar de Katholieke schoolbanken zpn
verlaten en waar de katholieke vereeni-
gingen voorbijgaan.
kindhij is niet gewoon om te drinken en
er ziek van te worden.
Bah, antwoordde Mathias, gjj wilt dezen
knaap toch niet opvoeden als een juffrouw.
Slechts zij, die iets willen verbergen, zijn bang
om te drinken. Als het glas ledig is, raakt
de tong los.
Kirschwasser smaakt zoo lekker, zeide
Christly, terwijl hij met de tong smakte.
Bet gelaat van den sergeant Werner hel
derde plotseling op en hij sprak tot het kind
Ik beloof u, twee flesschen aan uwe
moeder te zenden, als gjj uw broeder voor
ons zoekt. Doe nu je best eens, om even slim
te zjjn als hjj 1
Als het kind zjjne moeder aangezien had,
zou hij bang zijn geweest, dat zij sterven zou.
De ongelukkige vrouw zat verpletterd neer.
Zij was radeloos en haar oogen staarden wan
hopig in 't rond, maar alleen de sergeant
verloor haar niet uit het oog, en Christly
zocht in de woning rond, zeggende
O, ik ken alle schuilhoeken van het
dorp en het bosch tot twee uur in den om
trek. Als ik wilde, dan zou Frits mjj in geen
dag kunnen vinden, terwjjl ik hem gauw ge
noeg gevonden heb. O, ik weet zeker, dat ik
zjjne schuilplaats ontdekken zal.
Gjj zult een hand;g jager worden, riep
de sergeant uit.
koek, zoek 1 mjjn jongen en leve het
kirschwasser
Zoek, zoek 1 herhaalden de beide andere
soldaten lachend, dan krijgt gij nog eene
snede ham.
Maar dan onthoude men zich ook van
kleinzielige vitterpen op het geschrpf van
den Journalist, die niet te letten heeft op
de nukken der menschen. Zpn geestver
wanten dienen hem te steunen en te hel
pen, waar zp kunnen, men dient af te
latea de laagheid van te protesteeren te
gen de eer hem geschonken door het
hoogste en bevoegd gezag.-
Velen, die te dom zpn om een courant
te vouwen, meenen o?er journalistieken
arbeid te kunnen oordeelen terwpl zp be
ter deden aan eigen verplichtingen te
beantwoorden. Of meenen dezulken die op
een piëdestal geplaatst zpn, de journalis
tiek niet tot eisch heeft een langdurige
leer- en oefeningstpd, een veelvuldige en
breide ondervinding, groote ontwikkeling
en een altjjd voortdurende en nooit op
houdende studie.
Dat alles geeft dan ook den dagblad
redacteur recht op een eervol bestaan, bp
toch mag gerekend worden onder hen die
op de eerste plaats de hooge verantwoor
delijkheid hebben van leiders der men
schen te zpn.
In de zitting van den Franschen Se
naat verweet Vrjjdag Clemenceau
den maker van de wet tegen de vrpheid
van oaderwps, Waldeck Rousseau,
tien hp protesteerde tegen een nieuwen
aanslag van Go mbes, dat de regeering
niets anders betracht dan het werk ten
uitvoer te breugen, dat Wa IdeckRo u's-
8 e a u in het leven heeft geroepen en dat
hg de regeeringstafel heeft verlaten orn
aat hp den moed miste zpn wet iu toe
passing te brengen. Combes verklaarde
dat hp op den ingeslagen weg niet kon
blpven staan noch teruggaan.
In het Noorder Departement ver-
loopen de werkstakingen. Daartegenover
nemen ze te Clermont-Ferrand een zeer
ernstig karakter aan. Met veel moeite kan
de politie de orde handhaven. Soldaten
bewaken het stadhuis en de Prefectuur.
Sedert Woensdag valt in het Reuzen
en Hirschgebergte een groote massa sneeuw
waardoor het verkeer is belemmerd.
De treinen komen alle te laat, tele
graaf- en telefoondraden zpn afgebroken.
In de bosschen is door de zware sneeuw
overal schade aanger cht.
Naar wjj vernemen zal Z.H. PiusX
in een te houden cousiBtoiie in de maand
Januari, tot kardinalen benoemen Mgr.
Gagiano, ruBjordomus, Mgr. Vec-
Ohristly zocht vol vuur.
Frits, Frits! riep hij, gjj kunt u verber
gen, zoo gjj wilt, maar ik heb goede oogen.
Ik zou u wel onder den grond kunnen zieD.
Ik zal u vinden, en dan zult gjj met ons het
kirschwasser opdrinken, dat de sergeant mij
beloofd heeft?
Alleen zijn vroolyk gebabbel verbrak de
sombere stilte in de hut. De ontknooping
naderde. Mathias zelf was ongerust en angstig
geworden. Hij was bjjna beschaamd over zijn
krjjgslist, en hjj herinnerde zich, dat hjj thuis
een jongen had, zoo groot als Christly, blond
als hjj en even vrooljjk en opgeruimd. Het
kind ging de hut uit, sloeg even een blik op
het omringende landschap, snelde toen naar
het ravijn, klom er in, gleed als een adder
tusschenjde braamstruiken door, zocht door het
hooge gras, klom in de takken van een eik
en liet zijne oogen OTer den heelen omtrek gaan.
Ontmoedigd wilde hjj weer naar beneden
komen, toen hij eensklaps een kreet van bljjd-
schap slaakte. Hjj meende de takken in den
ouden put te hebben zien bewegen. Misschien
had hjj zich vergist, maar al zijne aandacht
bleet op dit ééne punt gevestigd. Vreemd,
zonderling, zoo even scheen de hoop takken
en bladeren in de put niet zoo hoog, zooeven
had hjj dezen tak met de groene bladeren niet
tusschen het doode hout bemerkt. Ujj liet zich
langs den stam van den boom naar beneden
gljjden en snelde als een pjjl uit den boog
naar zijne moeder toe,
En gij moeder, wat geeft gij mij, als ik
de schuilplaats van Frits ontdek
ci a, secretaris der propaganda, Mgr. P e -
r i c o 1 i, deken der apostolische pretono-
tarissen en Mgr. B o n az z i, aartsbisschop
van benevento. r
-De Heilige Vader heeft Z.Em. kardi
naal M e r r y d e 1 V a 1, staatssecretaris,
benoemd tot prefect der apostolische pa
leizen, ter vervanging van Z. Em. kardi
naal M o c e n n i.
Vrpdag zjjn te Catana en aodere plaat-
sen op Sicilië geweldige aardschokken ge
voeld. De vulkaai Stromboli begint on
rustwekkende verschijnselen te toonen.
Verschnkkelpke ontploffingen worden ge
hoord terwpl damp, steenen en asch uit
den berg worden geworpen.
TeMignano, nabjj Caserta, ig tengevol
ge van een geweldigen storm een huis in
gestort. Drie vrouwen en drie jonge meis
jes werden onder de puinenbedolven. De
oogelukkigen zijn aan hunne wooden be
zweken.
lo eenige steden als Kazan, Kieff,
Odessa en Tomsk zpn onlusten nitgebro-
ken. Ookheerscht een groote socialistische
beweging onder de arbeidersbevolking in
Wilna, Kofno, Grodno, en Bielestok.
Door de Regeeriug zpn onmiddellpk
maatregelen genomen, terwpl een dag-
d0n Commandant der troepen
te Wilna het volgende mededeeldt over
woelingen die te Orsea op 19 November
zpn voorgevallen. Elf personen, zegt de
Commandant, werden door een escorte naar
de gevangenis gebracht. Onderweg werden
zp door Joden omringd die de gevange
nen trachtten te bevrpden en de soldaten
met steenen wierpen. De soldaten maak
ten gebruik van de kolven van hun ge
weten om de menigte uiteen te drgven.
Gisteren-nacht hebben hevige stormen
gewoed in Noordelpk en Westelpk Duitsch-
land; het telegraaf verkeer naar Weet-en
Zuid-Europa is verbroken. Er is veel
schade aangericht, van de Noordzee wordt
van scheepsongelukken melding gemaakt.
De schade, aan de telegraaflijnen
toegebracht door den storm, bljjkt tame-
lflk ernstig te zjjn. Zware beschadiging
wordt gemeld uit de provincies Saksen en
Westfalen. De directe verbindingen met
Nederland, België, Frankrpk, Italië en
Zwitserland zpn nog verbroken. De tele
gram verlating naar deze landen en naar
West-Duitschland is onvermpdeljjkhet
telegraaf verkeer met Engeland en Ameri
ka is weir hersteld.
De reis van keizer Wilhelm naar
het Zuiden, eerst aangekondigd, daarna
tegengesproken, schpnt toch niet geheel
uit de lucht gegrepen te zpn. De Koln.
Ztg. zegt, daar over deze reis nog niets
besloten is: het is mogelpk dat de Kei
zer na Kerstmis eenigen tjjd voor gezond
heid op reis zal gaan; zeer waarschpnlpk
zou het dan natuurlpk zjjn, dat hjj naar
het Zuiden ging. In elk geval zal tot
Zij antwoordde niet, de klank harer stem
zou haar verraden bebben. Zij bad
/rMoge het bloed vau zijn broeder niet
op zijn onschuldig hoofd nederkomen*. Die
ellendelingen! Zij maken van dit kind een
spion I
Christly keek haar verwonderd aan. Hij
zag twee tranen langs de gerimpelde wangen
der oude vrouw loopen. Verschrikt wendde
hij het hoofd om, keek den sergeant en de
soldaten aan en hij werd bang voor hunne
dreigende gelaatstrekken 1 Hij lachte niet
meer.
Hij begon nu te begrijpen, dat zijn broe
der zieh niet verborgen had, om hem te laten
zoeken.
Welnu, sprak Mathias Werner op ruwen
toon, hebt gij hem gevonden P
Neen, sprak het kind heel eenvoudig.
De moeder herademde.
D.ink nog wat, en zoek, voegde de ser
geant er bij, terwijl hij een der soldaten een
teeken gaf om het kind nog wat in te schenken.
Ik heb genoeg gedronken, antwoordde
Christly, te veel zelfs alik ben er zoo slape
rig van geworden. Bovendien zal Frits uit
zieh zeiven wel komen. Als gij zijne vrien
den zijt, zal hij blijde zijn, u te zien.
De sergeant beet op zijn knevel.
Wordt vervolgd.)