No. 3557
Vrijdag 27 November 1903.
28ste Jaargang
)ag6laó voor <3fiooró~ on Suió-dlollanó.
Tuchtscholen.
De weduwe Wendel en
hare kinderen,
IDringenó v&rzoefi,
Buitenland,
f 1,20
1,50
2,90
0,03
Frankrijks toekomst. Mea
Duitsch1 and.
Engeland.
yRLE
ABONNEMENTSPBIJS;
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaateen in Nederland franco per post
Voor het buitenland
Afzonderlijke nummers
Dit blad verschjjnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen
Hoof dredacteu r-D irecteur W. KÜPPERS.
BUREAU St, Jansstraat Haarlem.
PBIJS DEB ADVEBTBNTIEN.
Van 16 regels 50 Cent
Elke regel meer7l/9 r
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentieh Contant.
AINILKNPRÏ
AGITE MA NON AGITATE
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Génerale Publicité, Etrangère
G.L. DAÜBE S( Co JOHN., P. JONES SuccParis Hlbis Faubourg Montmartre
aan H. H. ADVERTEERDERS om hunne
annonces, bestemd voor het Zaterdagoch-
tend-nummer, ous reeds des Vrijdags
bp voorkeur in den middagte doen
geworden.
Het steeds sterk toenemende aantal ad.
verlentiën, bjjzonder thans met de a.s. St.
Nicolaas, is oorzaak, dat wjj niet kunnen
instaan voor de plaatsing van annonce
welke ons na Vrpdagaeond bereiken.
Deze worden alléén ZOO mogelijk rog
geplaatst.
Djs Administratie.
I.
Het is werkeljjk niet zou Ier reden, dat
er tegenwoordig geklaagd wordt over de
eleeds grooter wordende verwil lering der
straatjeugd. Wie in cene groote stad
woont, weet er van mee te praten, maar
in de kleine steden geven de straatben
gels in alleilei deugnietenstreken die in
de groote steden niet veel toe en wan
neer men eens boort, wat de jeugdige
spes patriae op de dorpen zoo al durven
uithalen, dan weet men haast Diet, aan
wie de eerepalm in deze zoude toe
komen. Al jaren is erover geklaagd, maar
met dat klagen is de toestand niet ver
beterd. Integendeel, het gaat van kwaad
tot erger; de straatschenderpen nemen
aanhoudend grooter proportion aan en
georganiseerde dievenbenden van knapen
beneden vjjftien jaren zij a volstrekt gee-
ne buitengewone verschijningen meer.
Ontzag hebben die kleine deugnieten voor
niets meer. Het onderlpk gezag wordt
ODtdoken of bespot; soms zelfs, helaas,
misbruikt om tot kwaaddoen aan te spo
ren, het gezag van den onderwijzer is
zóo beperkt door de moderne, zoetsappi
ge begrippen van opvoeding, dat het in
de oogen der jeugdige belhamels tot min
der dan niets is teruggebracht,—de po
litienu ja, men heelt maar eens te zien
en te hooren, hoe in de steden de die
naren der Wet door de sttaa'jeugd wor
den voor den gek gehouden en uitge
jouwd, waar bp dan zelfs, 't is treurig ge
noeg, de ouderen vaak den jeugdigen deug
nieten bescherming verleenen tegen het
wettig gezag.
Te verklaren is deze verwildering al
leszins, indien men slechts bedenkt, wel
ke redeneeringen de jeugdige knapen vaak
uit den mond van ouderen, van vaderen
FEUILLETON,
36.
Vervólg.')
Gelukkig is uw herder niet wraakzuchtig.
Maar wat beteekent dat woedend gelaa*, dat
geweer en die bedreigingen Wjj zijn goede
vrienden, Frits. Kom nader, niemand zal u
kwaad doen
Ik ben niet tang voor u, antwoordde
de jonge klompenmaker, terwijl hij zijn ge
weer neerzette en de soldaten met een trot-
schen blik mat Al ben ik ook een lafaard in
uwe oogen, ik zou nooit een kind pijnigen.
Iemsnd1 aaniaken, die zich niet verdedigen kan,
dat roept om wraak
Zjjne oogen schoten vlammen. Ce sergeant
hield het kind bjj den arm vast, en rolde e?n
touw om den pols met veel nauwkeurigheid
en koelbloedigheid.
Ha, gjj wilt ons, onze beledigingen betaald
zetten, Frits, het zij zoo, maar ik houd den
kleine in bewaring; hij zal als gijzelaar die
nen, zooals wij soldaten dat noemen, als gg-
zelaaar voor den goeden wil van zijn broeder.
Kom, ga als een brave jongen met ons
mee.
Geef eerst het kind aan zyne moeder
terug, sprak de jonge klompenmaker, terwijl
moeder soms moeten aanhooren, waar deze
zich uitlateD over hunne wereidljjke of
geestelijke overheid, over de meer gegoe
den, over het gezag, enz bedenkt,
hoe menig kind tegenwoordig wordt op
gevoed zouder Goi of godsdienst, en de
«vreeze des Heereu,» dat eerste en hoog
te beginsel van opvoeding en tucht, n' en
déplaise alle mogeljjke nieuwerwetache
theoretici, zoo absoluut wordt verwaar
loosd.
Edoch, wat helpt het die oorzaken uog
eens breed uit te meten, het is reeds
zoo vaak gedaan en 't heeft tot heden
njets geholpen. En nog minder helpt het,
de schouders op te halen, en te zeggen;
«Oeh, toon wjj jong waren, haalden wjj
ook allerlei kattekwaad uit.» Katte-
kwaad, ja. Heilige boontjes waren wp vol
strekt niet en voor, wat wjjeen«grap»
vonden, al dachten de ouders er misschien
anders over, waren wp allicht te vinden,
maar ons kwaaddoen droeg tcch een ge
heel ander kaïakter. Wp waren op^jeng-
digen lteftpd geen cynische boosdoeners,
zooals er nu maar al te veel onder het
jeugdige geslacht voorkomen; wp deden
geen kwaad uit pure boosheid en uit lust
tot kwaaddoen, wp hadden nog ont
zag voor vader en moeder, voor pastoor
en ouderwijzer en waren als de Jood voor
den man met de blinkende knoopen en
den stok met koperen knop.
Zeker, er ging wel eecs een enkele
jongen voor een dag achter slot en gren
del, omdat hp appels gestolen had in den
tuin van dokter, pastoor, of dominé, of
lijsterstrikken had gezet, waar hp niet
mocht, hoogst zelden voor een ernstiger
vergrjjp, maar niemand dacht er aan, daj
er afzonderlijke tuchtscholen zouden noo-
dig zjjn voor het jeugdigs geslacht.
Tuchtscholen!Wanneer men dat woord
voor het eerst hoort, dan krpgtmeu zoo'n
idee van eene plaats, waar de jeugdige mis
dadigers eeus ter dege ouder handen ge
nomen worden en bou gré, malgré tot
gehoorzaamheid en onderwerping gedwon
gen worden. Men denkt aan opsluiting en
onwi.Iekeurig zou men wel eens willen
uitkjjken of er niet bier of daar in een
hoekje het beroemde of beruchte tucht
middel uit de dagen van weleer, de stok,
staat te wachten op den jeugdigen over
treder, voor wien men ia vroeger tpden
eene c'tastpding aan den Ijjve,» als het
meest heilzame geneesmiddel zoude nood
zakelijk gevonden hebben.
Maar, zoo iets zoude niet strookeu met
de tegenwoordige denkbeelden over op-
hij met den kolf van zijn geweer op den grond
stampte, en ik zal u beide handen toesteken,
om mij te laten binden. Fan zal ik u gewil
lig volgen, als een schaap, dat ter slachtban k
geleid wordt.
Dank u, voor de vergelijking, riep Ma-
thias uit met op elkaar geklemde tanden, maar
gij begint mij de ooren geducht warm te ma
ken, mijn jongen. Dat alles is 'n slecht voorbeeld
voor uwe kameraden en een verzet tegen de
militaire discipline. Men stelt zijn sergeant
geene voorwaarden. Voor uw geweer ben ik
niet bang.
Ik heb u tijd gelaten, om mij te gehoorza
men. Als gij nog langer weers'and biedt, zal
ik geweld gebruiken. Wie deelt hier bevelen
uit, gjj of ik f Soldaten, vooruit!
Frits verroerde zich niet.
Schiet op hen, broeder, riep Christly
Als hij schiet, sprak de sergeant, dan
zullen mijne manschappen u levend villen,
kleine duivel.
Daar geef ik niet om, sprak Christly
moedig, sch:et op hen, Erits I
Mathias gaf b liden soldaten een wenk en
deze kwaten nu langzaam Daar den jongen
man toe. Deze bekommerde zich niet om hen
maar scheen op den sergeant aan te leggen,
die nog altijd Christly bij het touw vast hield,
dat hjj om de polsen gewonden had.
Gij wilt hem niet loslaten sprak hij op
vragenden toon.
Zooveel te erger voor u.
Het schot ging ai.
De kogel brak het touw door en het kind
voeding en toen minister K lyper zich
door de aanhoudende klachten over de te
genwoordige verwildering en onhandel
baarheid der jeugd gedwongen zag tot het
voorstel om tuchtscholin, voorloopig een
vijftal, op te richten, maakte men zich
daarvan dadelijk eene geheel andere voor
stelling en waren al dadelijk de pveraars
voor de modern philantropische opvoe
ding druk iu de weer, om san die inrich
tingen toch vooral het denkbeeld van
«straf en tuchtiging» te ontnemen en ze
te stempelen tot eene soort inrichticgeu
tot verbetering, waar vooral zed-djjke mid
delen: vermaningen, raadgevingen, wer
ken op het gemoed, zouden aangewend
worden en tuchtiging, eenzame opslui
ting, etc. diende geweerd te worden, j
Na zjjn er wel menschen, en ook man
nen van kennis en oordeel, die op dat
punt een andere .neeningzjjn toegedaan,
maar het is in onze moderne maatschap
pij, schijnt het, eens en voor goed uitge
maakt, dat de menschea ongeljjk hebben
en dat de tuchtroede voor goed en voor
altjjd naar de rommelkamer of naar h-t
antiquiteiten-kabinet is en bljjft verban
nen.
mag zich wel afvragen hoelaog zal het
Godsmoordend doen en dsnken iu de Frau-
sche Republiek nog voortduren?
Vreeseljjk is de toestand maar nog
vreeseljjker zal het worden. De opvoe
ding vau het kiud zonder God gaat over
by hen, die door eene godsdienst bestrij
dende pers een satantschen haat koeste
ren tegen God en zjju gezalfden.
Clemenceau beeft inden Franscheu
Senaat durven lasteren en gezegd, dat de
priester, die aan onderwys doet, zij a zede-
lyke persoonlijkheid heeft afgelegd eu de
meerderheid stamde er in toe. Hij pleitte
voor vrjjheid van onderwys zonder God.
Ea naast da godsdieustloozen, die over
Frankrijk den scepter voeren, staat een
godsdianstlooze pers.
Het gehalte van die pers kunnen wy
ia kort samenvatten in hetgeen wat
dezer dagen het logebiad La Lanterne
ten beste gaf. Dit blad biedt een premie
van 200 francs aau dengeue, die, boven
op den Pantheon zul klauteren om er
de twee armej van bet kruisbeeld af te
zagen.
't Is hemeltergend 1
Maar wachten wjj. Het zal niet lang
meer duren voor de straf komt. Erger
uog dan ooit zal de Republiek haar kas
tijding ontvangeD.
In den vorm vau een oorlog misschiep,
een oorlog met den erfvjjand, den Duit-
scher.
Alle vredesconferenties ter wereld
zullen volgens mannen van naam, dien
dat nu bevrijd was, snelde naar zijne moeder
toe. Ie sergeant schud Je zijne baud die nog
even door den kogel geschampt was en bromde:
Dat zal ik je betaald zetten I
Maar door de hevigheid van den slag viel
hij op den grond. Frits had gemakkelijk van
de verbazing der soldaten en recruten kunnen
profiteeren om te ontvluchten, maar hjj ging
naar zijn vijand toe en zeide hem
Ik geef mij gevangen, sergeant Mathias.
't Zou mij speten. als ik u gewond had.
Werner zag hem met eene eigenaardige uit
drukking in het gelaat aan.
Als go mij nu eens gedood had! Mijn zoon
die op dezen kleinen deugniet gelijkt zou op
dit uur een wees zijn gö een handig
schutter, Frits ik weet wat ik u te danken
heb. Luister wat ik u, ter wille vau dit
half' razende kind voorstelKoop het stilzwij
gen mijner mannen en wat mij betreft, als gij
mij dertig rijksdaalders in den zak kunt stop
pen, dan zal ik zoo erkentelijk zjjn het uk
te verscheuren, dat gó geteekend hebt. Dit
blijft onder ons.
La Marannclé had met begeenge ooren
geluisterd. -
Pelaas, zeide zij, ome kleine tuin, onze
bijenkorven, deze woning met al, wat zij be
vat, kortom, alles wat wij bezitten is niet zoo
veel waard, als gjj mtj vraagt.
Ik geef u twee uren tijd, om u te be
denken, antwoordde Mathias driftig. Gjj hebt
toch zeker bloedverwanten en vrienden
Vrienden, als men zoo arm is als ik,
sprak de weduwe op bitteren toon.
oo log niet kunnen tegenhouden.
De oorlog moet komen, de oorlog zal
komen, schreef nog voor eenige dagen een
Duitsch officier.
En vreeseljjk zou dan wellicht bet
werktuig Gods, de Duitscher, zjjn vuist-
el igen doen regenen op 't inwendig zoo
zieke lichaam der Republiek.
In den vorm van welke andere ramp
misschien ook. Droeve toekomst, duistere
dagen hangen als sombere wolken aan
ien horizon van 't vaderland van Lode-
wijk den Heilige.
De Duitsche Regeering heeft aan de uit
Franirjjk verdreven paters van den H.
Geest toegestaan eeu kloos'er te stichten
te Neu-Schewern, in Etzaa-Lotharingeo.
Van den anderen kant valt te vermel
den, dat het in zekere streken van Duitsch-
land mit da godsdienstvrijheid treurig
gesteld is. Een geesteljjke uit Derfurth,
die te Rodenburg, een dorpje in Brauns-
weig, een doodeljjk ziek kind van een
katholiek spoorwegai beider gedoopt had,
dus builen zyn parochie geestelyke hulp
had verleend, werd daarom veroordeel 1
tot 30 mark boete of 6 dageu gevange
nisstraf.
De protestantsche dominé van Derfurth,
had den priester aangeklaagd, omdat hjj
buiten zjjn parooh e, zouder toestemming
der burgerlijke overheden den doop aau
het stenende kind had teegedieni.
Primes Alix van Bourbon, dochter
vaa deu Hertog van Chartre», echtgenoote
van prins F r e d e r i k, E r n st van
Schouburg-Waldenburg, heeft sedert 9
November den echteljjke woning te Dres
den verlaten, De koetsier van den Prins
'is terzelfder tyd verdwenen. De Prinees is
27 jaar oud, zjj heeft eeu kiud van 17
maanden.
Uit Berlyn wordt geseind, dat aan
het Nieuwe Paleis het navolgend bulle
tin is aangeplakt:
Doperatiewond aan deu liukersie nband
heeft zich sinds den 19a November gesloten.
De Ke zer moet nog eenigoa tyd zyn stem
sparen, totdat het litteeken genoegzame ste
vigheid heeft bekomen. Da Keizer doet
hans een massage-kuur op de larynx toe-
tpassen, die gepaard gaat met stemoefe
ningen. Vermoedelijk zal de Keizer weer
binnen eenige waken de volkomen be
schikking over zjjn stem hebben.
Beslist wordt tegengesproken dat
de Keizer 't p'an koestert, dezen winter in
het Zaiden te verblijven, alle berichten
daaromtrent berusten op een verzinsel
zegt de Berlynache correspondent van de
«Kölnische Zeitung». «De PoBt» merkt
daarectegen weer op, dat zjj toch nietge-
heel en al verzinsels zjjn, aangezien een
plao in dieu zin, «inderdaad heefc bestaan
zjj 't ook niet in vasten vorm.» En
het zouvolgens dit blad zelfs lang
De sergeant haalde met de linkerhand zjjne
roode pjjp uit den zak, stopte ze en begon
toen bedaard te rooken, zonder zjjn gevangene
uit het oog te verliezen. Frits had zich
in een hoek van het vertrek neergezet en
scheen geen bewustzjjn meer te hebben, van
hetgeen er om hem heen voorvielzijne moe
der zat met het hoofd in de handen en dacht
ernstig na. Zij had duizend plannen in 't
hoofd en wist niet, aan welk zich te houden.
Zou zij den hotelhouder Ludwigmeyer, haar
neef en de peetoom van Frits op gaan zoe
ken P Zou zij zich tot den ouden Gaspard
wenden, wien haar zoon zulk een gewichtigen
dienat in het bosch bewezen had P Zou de een
kunnen en de ander willen helpen Toen
daeht zij als uiterste redmiddel aan haar
avontuurlijken slaapdrank. In hare gedachten
nootligde zij den sergeant en zjjne makkers
uit om zich wat te verfrisschen, terw ijl zjj op
haar wachtten en bij hare terugkomst zou zij
allen ingeslapen vinden
Van deze gelegenheid zou zjj gebruik
maken, om haar zoon goedschiks of kwaad
schiks naar de grot van Ezelsthal te voeren
Op dit oogenblik verscheen vader Kurthil,
de veldwachter, op den drempel der hut en
stak nieuwsgierig het hoofd naar binnen
Ik heb hooren schieten, sprak hjj.
Alle omstanders beefden.
Hooren schieten, bromde de sergeant.
Eene onhandigheid, die mjj bijna de rechter
hand gekost heeft.
O, mijn God, sergeant, sprak de veld
wachter bij wjjze van troost, wat kwaad zou
niet onmogelijk zyn, dat het nog in de
zen winter werkeljjk tot uitvoering kwam
en keizer Wilhelm dus toch wel naar
het Zuiden gaat.
Er bestaat echter, wordt nogmaals ver
zekerd, geenerlei reden tot bezorgdheid
over den toestand van den Keizer, ook
al zon hij naar het Zuiden gaan.De staat
van 's vorsten gezo dheid is op het oogen
blik zelfs uitstekend.
Eergisteren-ochtend was by Z.M. aan
tafel genoodigd lord Lans dale; dien
dag deed hjj verder allerlei regeeringsza-
ken af. De Keizer is van plan 21 Dec.
a.s. een jachtparty vaa het Hof mee te
maken.
Te Beiljjn zullen de leden van het
Centrum over de eerBte maal deelnemen
aan de gemeenteraadsverkiezingen om als
éen man te kiezen tegen de socialistische
candidaten.
Da metaalbewerker Karl Kno
bel, de redacteur van het anarchistische
blad «Neues Leban,» is door het Berlyn
ache Landgericht wegens majesteitsschen
nis (tegen den Duitschen Keizer), begaan
in een artikel, getiteld: «Dj Keizar van
de Sahara», veroordeeld tot 6 maanden
gevangenisstraf.
Turkije.
De buitengewone ministerraad, gisteren
te Yildiz-Kiock gehouden, duurde voort
tot aan den ochtend. Gemeld wordt, dat
een Maibatta, ot ontwerp-besluit, werd op
gemaakt, dat aan de goedkeuring des Sul
tans zal worden onderworpen, en waarin
onder zeker voorbehoud de aanneming van
de Russisch - Oostenrjjksche ontwerpen
wordt aangeraden.
Een vreeseljjke brand vernielde hetgrootste
dael van Eski-Schehir, een bloeiende stal
in Klein-Azië, een vereenigingspunt der
Anatolische ljjnen, en op ongeveer 200
kilometer van Konstantinopel gelegen.
Drie bazarea mat 1315 winkelafdeelingen,
elf groote karavaanserails en twee moi-
keen werden door het vuur, dat veertig
uur aanhield, in de aach gelegd.
Elf Europeesche verzekeringsmaatschap
pijen zyn bjj deze ramp betrokken.
Yan de verschillende stations der Ana
tolische lynen werden extratreinen met
bluschmateriaal naar de plaats des onheils
gezonden.
Dank zjj dezen maatregel kon nog een
deel der stad worden gered.
Te Londen dreigt een werkstaking uit
te breken onder de koetsiers.
Zoo'n staking zal zich in het hart
van de Engelsche hoofdstad geweldig
doen gevoelen, vooral voor hen die zich
snel mo8ten verplaatsen en voor wie de
omnibus niet vlug genoeg gaat.
Het zjjn hoofdzakeljjk de koetsiers der
«cabs» die ontevreden zjju, wegens de
groote concurrentie die hun wordt aange
daan door de treinen rond en door de
er in gelegen zjjn, als het eenmaal gebeurd
was. 't Is immers het lot van den soldaat
den eenen dag ot den anderen door een ko
gel te vallen.
Mathias trok een leeljjk gezicht en zich tot
La Marannc'é wendend, die nog steeds in ge
peins verzonken zat, sprak hij
En, goede vrouw, terwijl gij uwe reke
ning daar op zit te maken, vergeet niet er
ve ertig gulden bjj te voegen, die uw zoon van
mjj ontvangen heeft.
Veertig gulden, Heer in den Hemel
riep de weduwe Wendel uit, terwijl zij hare
hand op den schouder van haar zoon legde,
die haar met scheen te hoorengij hebt veer
tig gulden ontvangen, mijn kind
Hij zag haar met verwonderde oogen aan
en antwoordde
Ja, moeder.'
Dan moet gij ze den sergeant terug ge
ven en dadelijk.
Ik heb ze niet meer.
Wat hebt gij er dan mee gedaan, onge
lukkige jongen
Ik heb ze gebruikt voor den meiboom
van Gretly.
De weduwe vouwde de handen
Wat, om aan dezen dwazen gril te vol
doen, hebt gij uwe vrijheid, uwe rust ver
kocht en ons aller geluk verwoest.
Wordt vervolgd.)