No. 5558
Zaterdag 28 November 1903.
28ste Jaargang
QagBlaó voor cTlooró- en Suió-Jiollanó
Aan onze Abonné's.
Tuchtscholen.
De weduwe Wendel eu
hare kinderen,
Zondagsblad
ZUNDAGSBLVn,
Buitenland,
BUREAU St, Jansstraat Haarlem.
Onderhoudende lectuur voor de
huiskamer,
Zondagsblad tot 1 Januari gratis.
37.
Zaken doen.
IX
De gierigaard.
Duitschland.
Belgie.
Frankrijk.
mi
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 3 maanden voor Haarlemf 1,20
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post 1,50
Voor het buitenland 2,90
Afzonderlijke nummers0,03
Dit blad verschijnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
Hoof dredacteu r-D i r e ct e u r W, KÜPPERS.
IlïtiD
PRIJS DEB ADVEBTENTIEN.
Van 16 regels 50 Cent
Elke regel meer7l/a r
Groote letters worden berekend naar plaatsrnimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant.
AGITE MA NON AGITATE
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Génerale Publtcite, Etrangère
G.L. BA ÜBE 4" Co JOHN., f. JONES SuccParit 31 bit Faubourg Montmartre
Wg wekken onze lezers op om, zoo zij
nog niet mochten hebben ingeteekend
op ons
hetwelk wjj bjj deze courant verkrijg
baar stelleo, alsnog hun verlangen aan
ons kenbaar te maken.
Nieuwe inteekenaren ontvangen ons
Wij wjjzen op den rjjkdom van inhoud
die een waar sieraad is op de huistafel
en een schat van lectuur bevat op het
gebied van den gezonden humor.
W{j leveren ons Zondagsblad voor
den zeer goedkoopan prjjs van slechts 25
Cents per kwartaal, franco per post 35
Cents.
Onderstaand inteekenbiljet gelieva men
ingevuld, toe te zenden aan
DE ADMINISTRATIE.
Be ondergeteekende verlangt geregeld bij de
courant te ontvangenhet
tegen den prijs van 25 ets. per 3 maanden
tr. p. p. 35 cte.
WOONPLAATS. NAAM.
II.
Wat zjjn tuchtscholen
In de Venl. Ct. geelt dr. Nolens de
volgende verklaring van de door de Re
geering voorgestelde Tuchtscholen.
Deze worden aangeduid als inrichtin
gen. waar een gelurende betrek keljjk kor
ten tjjd van zjjn vrjjheid beroofd kind onder
voortdurend toezicht en leiding door ge
strenge tucht, als onderdeel eener mensch-
kundige, aan den persoon en de omstan
digheden zich aanpassende opvoeding, tot
het besef der noodzakelijkheid van onder
werping aan de zedeljjke en maatschap
pelijke orde moet worden gebracht.
In deze tuchtscholen zullen geplaatst
worden
1. kinderen, die zich schuldig maken
aan miedrjjf ol bjj herhaling aaD over-
FEUILLETON,
Vervolg.)
Frits boog het hoofd en mompelde:
Gretlv is ook zoo 9choon en goed en ik
houd zooveel van haar.
Maar vader Kurthil slaakte op 't zelfdeoogen-
blik een kreet van vreugde; eindelgk had hij
den schuldige gevonden, naar wieu hij]nu reeds
twee dagen vergeefs zocht,
Sergeant, en gij, soldaten, sprak hij op
plechtigen toon, ik neem u allen tot getuigen
en sommeer u, mij hulp te verleenen, als het
noodig is om genoemden Frits Wendel te ar
resteeren die zich schuldig gemaakt heeft aan
overtreding der boschwetten. Gjj hebt mij lang
laten zoeken, jonge man, doch nu ik u maar
gevonden heb, steekt er zooveel haast niet
in.
Daarop haalde hij de portefeuille uit zjjn
groote jas en begon proces verbaal op te ma
ken.
Mjjn beste man, sprak de sergeant Ma
thias, dat is een noodeloos geschrjjf. Deze jon
gen behoort mjj toe.
Ho, ho wat, brave sergeant, ik verklaar
schuldig «an verzet tegen de overheid niet
treding. De duur is bepaald voor de als
ernstig te beschouwen feiten op een maxi
mum van 1 jaar voor kinderen tusschen
den leeftjjd van 14 en dien van 18 jaren;
op een maximum van G maanden voor
kinderen onder den leeftijd van 14 jaren;
voor de lichtere overtredingea op een
maximum van 6 maanden voor kiuderen
van 14 tot 18 jaren; op een maximum
van 3 maanden voor kinderen onder 14
jaren, terwjjl het maximum algemeen is
gesteld op een maand.
De straffen, die tegen jeugdige personen
zjjn bedreigd, zjjn eerst berisping, ein
delijk tuchtschool, een straf, die een be
paald opvoedkundig karakter moet dra
gen.
2. Kinderen, die, veroordeeld wegens
strafbare feiten, in gebreke bljjven de hun
opgelegde boete te betalen of ook het be
drag te voldoen, dat voor verbeurdver
klaarde voorwerpen hg niet-uitlevering
daarvan in de plaats treedt.
3. Kinderen, wier. ouders of voogden
gewichtige radenen van misnoegen heb
ben over hun kind of pupil, en die op
verzoek van deze ouders of voogden op
last van den burgerlijken rechter naar een
tuchtschool zjjn verwezen.
Men ziet het, de tuchtscholen zullen
geheel en al passen in het kader van de
in deze tgden gehuldigde begrippen van
peedagogie.
En nog meer komt dit uit, wanneer men
daarbjj voegt, wat van verschillende zjj-
den reeds gezegd is, om er toch vooral voor
te zorgen, dat de jeugdige misladigers
met de meest mogeljjke zachtheid worden
behandeld en den «gestrenge tucht» tot
de miost mogelijke afmetingen worde te
ruggebracht, Geen kastjjdingen, dat spreekt
van zelf, wie zou dat met onze moderne
opvattingen durven voorstellen, maar
ook de afzondering, de eeozame opslui
ting, moet vooral niet zoo streng zjjn. De
jeugdige veroordeelde,en dat is hjj niet,
voordat er heel wat op zgn kerfstok staat
of nadat ouders of voogden dat aanvra
gen, omdat zjj geen raad meer met hem
weten, most, o, zoo voorzichtig en zoet-
sappig behandeld worden. Zgn opsluiting
moet hem zoo drageljjk mogelijk gemaakt
worden; hjj moet veel en geregeld bezoek
ontvangen van zgn onderwijzers, geeste
lijke leeraren, eoz., die voortdarend op
zgn gemoed hebben te werken, opdat hij
tot *het besef der noodz ikelijkheid van de
onderwerping aan de zedelijke en maat
schappelijke orde worde gebracht.*
Mooi klinkt dat in theorie. Maar te
verwonderen zou het niet zgn, indien ve-
alleen hem die mij in de uitoefening van mijn
ambt wil belemmeren, maar ook hem die
weigert, mij de gevraagde hulp te verleenen.
Mathias werd vuurrood en schreeuwde deu
veldwachter toe:
Zwijg, of ik laat u door mijne mannen
vastbinden.
Vader Kurthil werd woedend.
Probeer het eens, en ik zal a'arm bla
zen.
—Ik zal u in den kelder smijten.
En ik, sergeant, ik pak u, uwe soldaten
den schuldige en zijne moeder alleen bij de
kraag en
Hier werd hij in zijne woorden onderbroken
door een hevige hoestbui van Mathias, die in
een schaterlach uitbarstte.
En als ik de beele t*oep nu eens arres
teerde, wat kwaad zou daarin gelegen zijn?
Het is toch gemakkelijk, om het eens te
worden, sprak de sergeant zich tot La Ma-
rannclc wendend. Betaal mij de som, die ik
eisch, en ik laat mijn gevangene vrij.
Laat hem de boete betalen eu de kosten
van het proces verbaal, zeide Vader Kurthil
nu op zijne beurt, wel wat beschaamd over
zjjn drift en ik zal mij niet verder om den
schuldige bekommeren.
De weduwe gevoelde zich ten hoogste geër
gerd door dezen woordenstrijd, maar het goldt
het leven van haar zoon.
Met een soort van gedwongen kalmte ant
woordde zij
Ik dank u, voor uw raad, wacht één uur
op mij. Gij verlangt geld. Welnu, als de smeek-
len van hen, die van nabjj kenuis maak
ten met die soort knapen of meisjes, voer
wie die tuchtscholen bestemd scbijoeD, tf
wier ouders in atren moeJe voor hun kin
deren hun toevlucht nemen tot dit uiterste
middel met eenig wantrouwend medelgden
op dis tuchtscholen nederzien.
Drie maanden, zes maanden, op ziju al
lerhoogste éeu jaar om die knapen en meis
jes zedtlgk te verbeteren, hun het besef bjj
te brengen van de noodzakelijkheid der on
derwerping aan het gezagDaa ver
wacht men veel, oneindig veel van de man
nen, die aan het hoofd dier scholen staan.
Waailgk, het verbeteren van zulke kna
pen kost gewooalgk wat meer tjjd en vaak
ook andere middelen, als waarmede de
moderne philmtropeu meenen te knnnen
volstaan.
Meu verge'e niet, dat die veroordeelden
na een vrjj kort verbljjf terugkeecen tot
diezelfde kameraden, met wie zjj vroeger
meestal verkeerden, dat zjj onder dezelfde
invloeden geraken en dat het bjjgebrachte
«besef der noodzakelj kheid van onderwer
ping aan het gezag» nog zoo zeker niet be
stand zal zgn tegen dien invloed. En zal
het verblijf in de tuchtschool sterk geuoeg
werken om een heilzamen schrik in te boe
zemen voor een terugkeer daar heen of een
zelfden schrik wekken bjj hendie den ka
meraad er zagen heengaan en er zelf mis
schien ternauwernood aan ontsnapten.
Voorzeker, wjj juichen elke welgemeen
de poging zeer toe, die strekken kan tot
verbetering van jeugdige misladigers, elke
straf moet verbetering bedoelen en tot ver
betering kunnen leiden, maar zg moet ook
ter voorkoming van herhal ing van het mis-
drjjt en als waarschuwing voor anderen een
heilzame vrees inboezemen.
Eu nu wil ons voorkomen, dat er wel
wat ziekelgks is in de tegenwoordige op
vatting van behandeling der jeugdige over
treders van de zedeljjke maatschappelijke
wetten, waarbjj het woord «straf» nauwe
lijks genoemd mag worden en dat bjj de
inrichting, die men van zekere zjjde aan
de tuchtscholen wenscht te geven, deze
ia theorie wellicht heel mooi zulL-n zgn,
maar in de practgk waarechjjnlgk niet
veel verbetering zullen brengen in den
toestand, waarover men reeds zoo lang en
terecht klaagt.
Oalangs beweerde iemand, dat de kin
deren des lichts slimmer handelen dan de
kinderen der duisternis. Met andere woor
den, dat de rechtschapen man veider komt
in wereldsche zaken dan de onrechtvaar
dige.
Daar zgn wjj het volstrekt niet geheel
mee eens, en het magwel een witte raaf ge
noemd worden of eeDe kolossale uit
zondering in onzen netten tijd met al
zjjn vervalschingen en huichelaug, dat
een eerlgk man vooruit komt.
Zeker, men mag in geweten geen haar
breed afwjjken eu eerlgk optreden en
handelen is plicht. Niet het minste be-
d rog mag worden aangewend, men moet
eerlgk en oprecht zjjn in doen en laten.
Maar daar bestaat een spreekwoord, dat
zegt.- «de wereld wil bedrogen worden.»
En naar dit spreekwoord richt men zich
in onzen tjjd.
Treurig, maar waar is het, dat de man
die eerlgk is in zgn haudel en wandel
op handelsgebied niet concaireeren
kan, en op politiek gebied al spoedig om
ringd wordt door belagers. Zulk een eer
lgk man zal wel aan velen bevallen, maar
wjj weten bjj overtuiging, dat men hem om
de massa te believen, den rug toedraait.
En toch,eerIjjkheid dnurt het langst. Door
eerlgk te bljjven heeft men een gerust
geweten en men ziet voorbggaan de dolle
mededinging en de ruwste brutaliteit. Men
ziet modderen en afbreken wat opge
bouwd is; ze schieten niet op, die valsche
menschenvrienden en baatznehtigen. De
concurrentie speelt hun parten, oftewel
de jaloezie.
baden eener moeder het hart van een gierig
aard kunnen verteederen, dan zal ik u een
handvol guldens brengen. Zooniet, dan zal ik
met Frits meegaan, mij voor den generaal op
de knieën werpen en hem om genade smee-
ken.
Densergeant haalde de schouders op ei bleef
rustig zjjne roode pijp rooken.
Breng het geld. maar mee, goede vrouw,
dat is veiliger. De generaal schertst niet met
de tucht in het leger.
La Marannclé ging de hut uit en liep met
vlugge schreden naar den toren van den ouden
Gaspard Melzer.
Hjj alleen kan Frits redden, sprak zij on
derweg bij zich zelve, maar zal hij willen ge- j
looven, dat de eer en het leven van mijn kind
opweegt tegen een schaal vol guldens en rijks i
daalders? Wie had ooit kunnen denken, dat
ik mg nog eens zou vernederen voor dezen grjjs-
aard met een hart van steen? En a's hij mij hui
chelachtig afwijst, met eene betuiging van
vriendschap en als hij ontkent dat hg een
schat bezit, dien Christly gezien heeft
O, op de helft van dien schat had mjjne
arme man recht gehad! en ik moet nu dezen
dief, dezen woekeraar e;n gunst vragenl Maar
laat ik daar niet aan denken, het leven van
mjjn zoon staat op het spel.
Met vaste hand klopte zij bij den ouden
Me'zer aan.
Men had bjj Gaspard Melzer juist het avond-
Woensdagavond tegen zes uur ïb bet pro
ces wegens onderschuiving van een kind te
gen gravin Kwilecka c.s. eindelgk afgeloo-
pen met de niet-schuldigverklaringdoor de
gezworenen, zoodat de Rechtbank een vrij
sprekend vonnis moest vellen. Gravin
Kwilecka is dus overwinaares gebleven
in den etrjjd tegen de agnaten om het
majoraat. De niet schuldigverklaring door
de gezworenen is in overeenstemming met
de openbare meening die in den laatsten
tjjd zich beslist aankantte tegen de wjjze
wsarop de president van het hof en het
openbaar ministerie de behandeling van
het proces leidden,
In de Beiersche Kamer is met al-
gemeene stemmen een motie aangeno
men, waarbjj wordt bepaald, dat alle of
ficieren en onderofficieren, die zich schul
dig maken aan mishandeling van solda
ten, zullen worden ontslagen.
Prinses Alix vonSchönburg-
Waldenburg, wier verdwgning ge
meld was, verbljjft sedert drie maanden
met haar kind en eene eeredanae te Sori,
in Italië; zjj leeft er in de eenzaamheid.
De Prinses heeft een proces tot echt
scheiding iagsstetd. Het gerucht als
zou zg met baren koetsier gevlucht zgn,
wordt gelogenstraft.
De Duitsche Zuidpoolvaarders van
de «Gauss»-expeditie zgn in Kiel terug
gekeerd. Over de reis van de Azoren
naar den mond van de Elbe heeft het
vaartuig 19 dagen gedaan. Bjj Holtenau
eten gebruikt, üe kolen in het fornuis waren
zorgvuldig uitgedoofd. De deuren en vensters
der eerste verdieping met grendels en ijzeren
hoornen gesloten. Gretly ging naar bare ka
mer, zette zich voor een tafeltje neer, waarop
een lsmpje met een kleine pit brandde en be
gon eene beurs te borduren, die zjj haar va
der als een verjaiiugsgeschenk wilde geven.
Terwijl hare naald druk heen en weer giag,
zong het brave meisje een van de lofzangen,
die zijjin de kostschool geleerd had. Tegenover
haar was juffrouw Catharina, wier oogen reeds
niet meer zoo scherp zagen, bezig om een oud
lakensch buis te verstellen, terwjjl zij tal van 1
verwenschingen over dit kleedingstuk uitsprak.
Haar meester droeg deze jas gewoonljjk als
hjj thuis was, en hij wilde zich niet van dit
vod scheiden, omdat het hem al zooveel jaren
achtereen gediend had.
De aangrenzende kamer, welke met die van
het meisjein gemeenschap stond,werd bewoond
door den ouden Melzer. Het bed zonder gor-
djjnen. het raam met jjzeren tralies, de deur
met z vare sloten en grendels, de oude, ver
molmde meubelen, alles in dit vertrek zag er
somber en treurig uit en wa9 in overeenstem
ming met den gierigaard, die hst bewoon
de. Langs de wanden hingen oude platen, die
alle verklaurd waren en door de motten half
opgevreten, terwjjl daartusschen het vocht in
druppels er langs liep. Sommige dezer pren
ten waren ook met ruwe hand, zonder daarbjj
met de teekening rekening te houden, hersteld.
Zoo zag men den schoorsteen van een huis
vervangen door den kop van een stier, en eem
bleef de «Gaui s» vcor anker liggen; na
mens de Regeering werden de onderzoe
kers begroet door den onderstaatssecreta
ris dr. Hop f. Prof. Von Drygals-
k i dankte voor het vertrouwen, dat men
steeds in de exped tie gesteld heeft en
schilderde in korte trekken het verloop
van de reis. De rector der universiteit,
prof. Baumgarten, begroette de te
ruggekeerden uit naam van de KielerHoo-
geschool,van de stad Kiel en vandeburgerg
en noodigde hen uit toteenteest, dat gister
avond in hotel DiUternbrook plaats had.
Ook prins H e n d rik van Pruisen was
bjj de begroeting tegenwoordig en onder
hield zich geraimen tjjd met het hoofd
der expeditie, die hem het schip tot in de
kleinste bijzonderheden liet zien.
Het groote lot van 100.000 francs der
tentoonstelling van Lnik is gewonnen
door mej. Josephine Pay en, de
dochter van een landbouwer en herber
gier te Gosselies.
Koning Leopold heeft in zgn pa
leis te Brussel een parlementair diner
gegeven waaraan prinses Clementine
deel nam. Er waren zeventig genoodig-
den waaronder graaf John d'O ul t r e-
m o n t, Baron Constant Goffinet,
graai de Smet de Naeyer, De
T r o o z, minister van Binnenlandsche
Zaken, Beernaert, minister van
Staat, W i 11 e m a e r s, procureur-gene
raal, Terlinden, advocaat-generaal,
Mgr. D u p o o t, met andere autoriteiten
en vertegenwoordigers.
De Koning en de Prinses onderhiel
den zich na het diaer zeer minzaam met
de genoodigden.
De fabrikant D h u e 1 te Rjjssel heeft
j.l. Maandag zgn fabriek, waar 300 men-
schen werken, gesloten.Hg heeft aan den
Prefect doen weten, dat zgn personeel
hem eenige afgevaardigden had gezon
den, die hem met zoo'n onduldbare bru
taliteit behandelden, dat hjj als strat
daarvoor zjjne iorichtiugen, waar de loo-
nen het hoogst waren van den geheelen
omtrek, gedurende drie maanden zal
sluiten.
Volgens de «Moniteur Vinicole»
wordt de opbrengst van den wjjuoog9t
dit jaar geschat op 3536 millioen HL.
tegen ruim 39 millioen H.L, in 1902.
Deze cjjfers betreffen bet continent. De
productie iü Algiers, Tunis en Corsica
beloopt 6 millioen H.L. tegen ruim 3
millioen H, K. in het \orige jaar.
DeFranscheZnidpool-expeditie onder
bevel van C h a r c o t, die oorspronkeljjk
slechts ten doel had de Nordenskjöld-
expeditie op te sporen, zal naar een to-
legram uit Baenos-Aires meldt, niette
genstaande de deelnemers ia laatstge
noemde expeditie weer teruggevonden
zgn, haar reis niet onderbreken. Char
cot zal nu zelf wetenschappelijke na-
sporingen gaan doen.
stuk van Europa prjjkte op een boomstam.
Melzer in een grooten armstoel gedoken,
met leder bekleed, was met de armen op de
tafel leunend, bezig om pacht en huurcontrac
ten op te maken bjj een oude olielamp, die
een flikkerend licht om zich verspreidde. Hjj
had op het hoofd eene groote pet van zwarte
zjjde en droeg aan het lijf de bewuste groene
jas. Lit kleedingstuk had een buitengewone
lengte, want al was er van onderen reeds meer
dan eens een stuk afgenomen, om het hier en
daar te herstellen, toch hing het hem nog over
de knieën, zoodat zjjne met stroo gevulde klom
pen er maar even onderuit kwamen.
Toen hjj alle contracten nauwkeurig in orde
had, wreet hjj zich met een glimlach Van vol
doening de handen.
Daarna begon hjj te berekenen, hoeveel hjj
die zou kunnen verhoogen, welke dit jaar ver
liepen en hoeveel minder uitgaven hjj zou heb
ben, nu zjjn kind van de kostschool thuis ge
komen was.
Men spreekt wel eens van den steen der
wijzen, mompelde hij met een verachtelijken
glimlach bij zich zeiven.
Men spreekt ook van alchimisten, die
dag en nacht over hunne brandende fornuizen
gebogen, elk oogenblik gevaar loopen verplet
terd. te worden, door het gebruik van ont
plofbare stoffen, om een beetje goud te vin
den.
Wordt vervolgd,)
