No. 5564
Zaterdag 5 December 1903.
28ste Jaargang
Q)ag6laó voor tSïooró- on
De plaats der vrouw.
De weduwe Wendel en
bare kindeken,
BUREAU St, Jansstr&at Haarlem.
Plichtsbetrachting.
BUITEN LAND,
België.
Rusland.
Frankrijk.
Italië.
LMSÏM (1)111 HT.
ABONNEMENTSPBIJSJ
pgj 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post
Toor het buitenland
Afzonderlijke nummers
Dit blad verschjjnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen.
Hoofdredacteur-Directeur W. KÜPPERS.
f 1,20
1,50
2,90
0,03
AGITE MA NON AGITATE
PBIJS DEB ADVEBTENTIEN
Van 16 regels 50 Cent
Elke regel meer7f
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Diens taanbiedingen 25 Cents per advertentieb Contant.
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Génerale PublicitéEtrangère
G.L. DAT] BE Co JOHN., f. JONES Succ. Paris 316i« Faubourg Montmartre
In de Atlantic Monthey sehrjjft iemand
over de plaats der vrouw in de samen
leving o. m.
De Amerikaansche vrouw gevoelt, dat
net kiesrecht der vrouwen iets meer is
dan een staatkundige vraag: ze betreft den
aard en de inrichting der menscheljjbe
maatschappij. Zoowel het tehais van
bet geziü, als de kerk, de industrieele or
ganisatie en de Staat zouden getroffen
worden door een wijziging, welke een re
volutie zou zjjn.
Het huisgezin is gegrondvest op het
verschil in aard, in lichaamsbouw, in ta
lenten en geschiktheid van man en vrouw.
Dat verschil b'jjftzich toonenin de maat
schappij, die groote familie welke uit tal-
looze gezinnen bestaat.
Te spreken over geljjkheid of ongelijk
heid tusschen man en vrouw, is even be-
teekenloos als te debatteeren watgrooter
is: een half uur of een halve meter.
Wanneer men twee verschillende or
ganen beeft die beide onmisbaar zijn voor
het leven van het. organisme, dan kan
men niet zeggen welke de meerdere van
het andere is. Het eene oog kan de meer
dere zijn van het andere oog, maar men
kan niet zeggen: het oog is de meerdere
van het oor.
Man en vrouw zjjn niet hetzelfde. Ze
zijn geen duplicaten van elkander. De
man is geen inferieure vrouw de
vrouw geen inferieure maa. Ze verschil
len in natuur, in temperament, in werk
kring. We moeten het verschil niet aan
tasten, niet ondermijnen. Het geluk van
het gezin is er aan te danken de
vrede, de voorspoed, het welzgn van de
maatschappij zjjn er onafscheidenljjk aan
verbonden.
Want zoo een man doet wat alleen der
vrouw eigen is, dan tcont hjj zich een
inferieure vrouw. En als een vrouw on
derneemt wat de taak van den man is,
dan toont ze zich slechts een inferieuien
man.
Er zga mannelijke vrouwen en vrouwe
lijke mannen, but these are the monstrous*
ties of Nature.
In algemeene termen kan men zeggen,
dat het Btrjjdvoeren en alles wat daarmede
samengaat tot den werkkring van den man
behoort.
Lichamelijk en geestelijk vormt bjj de
gestreDger en sterker sekse. Zijn spieren
zjjn sterker, zgn hart en zjjn vleesch zjjn
harder; hg kan zonder aarzelen slagen ge-
FEÜILLETON,
44.
Vervolg.)
Zco lang ik leef, reide ik, maar als ik
eens sieif Zou ik dan moeten sterven
zonder mjin geld mefe te nemenZou ik
dezen schat moeten achterlaten, dien ik met
mjjn bloed wil verdedigen 1 O, dat zou on
rechtvaardig zjjn I Als men rjjk is, moeit men
niet behoeven te steiven. De armen, dat ksn
er mee doorZij hebben niets achter te
laten.
Het was afschuwelijk, den ouden gierig
aard t# zien, terwjjl bij op goed verstaanba-
ren toon deze overpeinzingen hield, waaruit
al zjjne zelfzucht sprak. Margaretha zag wel,
dat de ziel van haar vader onafscheidelijk
aan dit geld gehecht was, waarin hjj met zijne
magere handen woelde. Zjjn geweten was toe-
geschroefd. Zjjn vaderliefde tot zajjgen ge
bracht. Zjj begreep nu eindelijk, dat iets van
den schat van Melzer nemen hetzelfde zou
zjjn, als hem naar het leven staan.
Maar deze vage wroeging verdween weldra
voor eene veel dreigender gedachte
Mathias Werner en zjjn soldaten wachten
op het losgeld van Frits Wendel.
ven en ontvangen; hjj is het die voor het
gezin den strjjd met de natuur aandurft,
die de zee beploegt, jaagt en den grond
bebonwt, die de hoornen velt en neerdaalt
in de mjjn.
Het is niet de taak der vouw met de
natuur te strjjden. Slechts barbaren of mo
derne volken, die nog niet ten volle de
barbaar8chheid ontgroeid zgn, dwingen
de vrouw het werk van het sterke geslacht
te doen.
Overal waar de mauuen tot den arbeid,
die strjjd is, en tot den strjjd, die arbeid
is, de vrouw dwingen, schenden zjj de
wet der natuur, dat is de wet van God.
Haar arbeid is niet minder dan die des
mans, maar verschilt v m dezen.
Het is vaak gemakkelijker voor den
man het houweel te hanteereu dan voor
de vrouw de naald te voeren. De inspan
nende arbeid op het veld eischt on uitput
te'jjke werkkracht, maar...hst voortdurend
werk iu het gezin eischt onuitputtelijke
geduld.
Voor ons mannen schijnt dat onuitput
telijk geduld der vrouw mooier, moeieljjker,
bewonderenswaardiger dan onuitputtelij
ke werkkracht.
Zgn er mannen die van een ander ge
voelen zgn? Zoo ja, dan opperikdentwjj-
fel oi ze wel goed kunnen opmerkeD, of
ze zich hun moeder goed herinneren, of
ze hebben gezien waartoe in een behoef
tig gezin een zwakke vrouw jaren lang in
staat is, voor mao en kinderen te doen en
te dulden.
Geeft men eens to3 dat in ieder tehuis
in de eerste plaats de werkkring der vrouw
ligt, dau moet meu toestemmen dat ze
noch tjjd, noch geschiktheid heeft of over
houdt om de vjjanden te bevechten, uie dat
huis bedreigen. Haar roeping is het niet
soldaat te worden. Zjj wordt niet gedwon
gen tot militairen dienst, tot bnndweer-
dienst, tot bjjstaan der politie. Het in
stinct der beschaafde menschheid komt
in opstand tegen het vechten door vrou
wen op het slagveld. Wil dat nu weder
zeggeu dat haar moed daarom minder is
dan die des mans?
NeeD, haar moed is iu menig opzicht
giooter maar verschillend.
Wjj beleven een tjjd waaria met de
ernstigste zaken wordt gespeeld, in een
tjjd waarin men het heden niet meer
vergeljjkt met het verleden om daarna
te handelen voor de toekomst. Daarop
wees dezer dagen het bjj uitstek ka'hc-
lieke dagblad La Croix
ij hoorde, hoe Gespard haar naam uitsprak.
Zij luisterde.
Als ik sterf, vervolgde de gierigaard
op ontroerden toon' zijne alleenspraak, zal
mijne kleine Gretly erfgename worden
Ja, alle» zal voor haar zjjn, alle» na
mjjn dood
O, ik wil haar geen penning te kort doen.
Ik zal ha»r den sleutel van deze bergplaat»
geven en haar laten zweren er nooit tegen
iemand iets van te zeggen I an zal zjj
eiken avond als haar vader hier kunnen ko
men en zich verlustigen in den glans van dit
goud.
Margaretha dacht:
Ik ben de erfgename van den »chat,
heb ik dan ook het recht niet, om er af te
nemen, zooveel ik noodig heb, om Frits en
zjjn gezin te redden f
Melzer vervolgde
Gretly ia eenvoudig opgevoed, het zal
nooit in ha»r opkomen, zooveel geld te ver
kwisten. Zjj tal het misschien door haar vljjt
nog vermeerderen. Zjj i* een braaf en arbeid
zaam kird. Zjj heelt geene hooge eischen of
grillen .Niets heb ik van haar Ie vree
zen, dan hare liefde voor dien Frits, maar
ik geloof wel, dat ik deren snaak voor lan
gen tijd uit den eg geholpen heb.
Met een lach van voldoening wreef hjj zich
in de handen.
Margaretha sidderde van afschuw en al hare
wroeging wa» verdwenen.
Na de glazen van zijn bril afgeveegd te
hebben, die door de vochtigheid van het ge-
Dit blad bespreekt de verkiezingen en
komt hierop neerdat, wil men goede
afgevaardigden zenden naar 's Lands- eu
Gemeentezalen, dan moet op de eerste
plaats gezorgd worden voor een kracht
dadige dagbladpers.
Daar was een man, van de vijandelijke
richting, maar dan toch eeu, die zgn
tgd kende, die zei
«Maak u meester van de drukpers eu
gjj zult al het overige hebben.»
Dat overige bestond voor hem in ee-,
geld en overheersehing van het volk.
Wjj, Katholieken, vragen of eischen
zooveel nitt, maar wjj eischen recht en
vrjjheid. Ea die kunnen wjj slechts ver
krijgen door ons krachtiger te maken
door middel van de drukpers.
Daar zgn vele Katholieken, die dit God
dank begrjjpermaar ook velen helaas,
die, onnoozel genoeg, bjj de vjjanden van
hun H. Godsdienst ter markt gaan.
De kinderen der duisternis zgn sluwer
dau de kinderen des lichts. Hoe menig
der Kerk vjjandig blad b'jjft op zjju bee-
aen staan door den steun der Katholie
ken. Ea toih, wat doet de godsdienstlooze
pers. Zjj doodt de zielen en zaait onver
schilligheid, ongeloof ea onzedelijkheid.
Zij tast de grondslagen der samenleving
aan, zjj trekt neer over het land met ver
schrikkelijks gevolgen.
Wat te doen? Wie dat niet weet, abon-
neere zich op een katholiek dagblad tot
steun van de Katholieke pers, die nu eens
in botsing met dezen dan met genen
komt, omdat zjj strjjd te voeren heeft
voor de hoogste belangen zonder aanzien
van personen.
De Duitschers zeggeu: abonnesren, ad-
verteeren, correspondeeren, dat is alles,
wat de Katholieke pers uoodig heeft, om
te kannen zjju, wat zjj moet zgn, om
met vrucht van haar invloed gebruik te
maken, om Kerk en Staat te kunnen die
nen en in bescherming te nemen den Ge
zalfde des Heeren, die door de satuns-
kindeien van onzen tgd niet een bitteren
haat vervolgd worden.
Wat te doen? Te strjjden onder de
vaan der Keik, vereenigd onder kundige
en practische leiders, die organisatie en
eerljjkheid handhaven, die niet verdeelen
maar vereenigen om land en vol,k te red
den uit de klauwen van de vgaoden der
maatschappij.
De expres trein Bazel-Brussel is bjj het
station Limbramont op een goederentrein
geloopep.
De expres-trein sneed den goederen
trein, die een kruispunt passeerdi, mid
den door en reed nog 30 a 40 meter
door. Twee waggons van den goederen
trein werden verbrijzeld. De botsing bad
p'aats tengevolge van dikken mist.
De overstroomingen van de rivier de
Maas hebben groote schade aangericht.
w elf dof geworden w»ren, trok Gaspard vjjf
ot zes schotel» reet goud, zilver en edelge
steenten naar zich toe eu zette ze netjes naast
elkaar op de tafel.
Toen begonnen zijne kleine, grijze oogen
te fonkelen als gloeiend# kolen in de duis
ternis en hij geraakte nu geheel in rervoe-
ring.
Het goud was een afgod geworden voor de
zen man en hij knielde neder voor de beel
tenis, die op elk goudstuk stond, evenals een
vrome man voor het beeld van een vereerden
heilige.
O, als ik u zoo beschouw, dierbare,
kleine stukken en u schitterende steenen, ver
volgde hij, terwijl bij zijne bevende, gerimpelde
handen vouwde, dan is het mij, of ik in het
Paradijs verplaatst ben. Gij zjjt voor mij het
»ymbool van het firmament. Ja, waarlijk, heeft
mjjn zilver niet den zachten, vreedzamen glan»
der maan, mjjn goud het verblindend licht
der zon, en schitteren mijne diamanten niet
als de sterren f
Hoe gelukkig zijn de dronkaard», die alle»
dubbel zien I
O, dierbare «cbatlen, dat ik u zien konmtt
het oog vin een dronken man I
Toen hij zijne oogen verzadigd had aan dit
bedwelmend schouwspel, gevoelde de gierig
aard eene onweerstaanbare behoefte om met
zijne dorre, kromme vinger» deze geldstuk
ken te beroeren, waarvan de aanraking zijn
Woed sneller deed vloeien en zijn hart omtui-
mig kloppen.
Hij begon nu de «tukken op 9tapel» te zet-
Voor het oogenblik is het verdere gevaar
geweken. In de baurt vaa Havre is de
rivier de Haiue buiten de oevers gevloeid,
de uitgestrekte laaderjjen van de kolen-
mjjn te Beis le dac tot aaa het station
Obourg staan alie onder water.
Van Jemappes naarBoussn-Haine, vormt
hot water een groot meer. Te Tertre en
Baudeur zgn de rivieien ook buiten hunue
oevers getreden.
Door de overstrooming van de Neva is
een gedeelte van St. Petersburg en ook
de dierentuin onder water gezet. Een groot
aantal dieren, zooals beren, vossen, anti
lopen, herten, pauwen enz. alsook een
menigte vogels, zgn verdronken.
De schade beloopt 150.000 roebels.
De edele held, kolonel Marchan d,
die lastig was voor den Franschep Minis
ter van Oorlog, is bjj wgze van spreken
in een hoek gezet. Men heeft hem opge
ruimd, door hem te belasten met eeu ge
wichtige zending naar Afrika.
Hg moet een inspectiereis maken naar
de Fransche nederzetting aan het Tsj ad-
meer, aan de Sjari, in Soedan en aan den
Congo, om de migeljjkluid te overwegen
deze geheele streek te brengen onder één
bestuur, ter voorkoming van versnippe
ring der bestuurskrachten. Voorts moet
Marchan d nagaan,of er verbinding tot
stand te brengen is tusschen Fransch Soedan
en de andere Fraosche koloniën in West
en Midien-Afrika met Algariè', door
middel van telegrafie zonder draad.
Inmiddels komt kolonel Marchard,
niet meer voor op de ljjst der officieren
der koloniale infanterie. De Petit Pari-
sien deelt mede, dat hg eerst op het
laatste oogenblik van deze lgst is afge
voerd.
Engeland.
Het bericht, dat de Engelsche Regeering
de vloot naar de kust van Venezuela zal
zenden, wordt officieel gelogenstraft. Enge
land zal geen dreigende houding tegen
Venezuela aannemen.
Het land der Britten heeft ook zgn
financieel schandaal.
Er is verschrikkelijk geknoeid, even erg
als bg de «Company Londen and Globe»
waarvan destgds Lord D u f f e r i n, vroe
ger Engelsch ambassadeur te Parjjs, di
recteur was. Thans betreft het de kleinere
«Great Fingall Consolidated». De zaak is
zeer ingewikkeld en heefi aanleiding ge
geven tot een proces met de aandeelhou
ders der bauk, die beweren, dat er groote
geldsommen zgn verduisterd, door hen bg
het secretariaat der bank gestort, onder
garantie van aandeelen, welke zjj nu be
weren dat valsch zgn.
Algemeen wordt de secretaris der bauk
beschuldigd, dat hg de prjjzen dier aan
deelen kunstmatig heeft doen stjjgen, door
ten, even hoog en even ver van elkander, ter
wjjl hjj met «tralende oogen eiken stapel be
schouwde.
De dwazen beweren, sprak hij, dat het
geld rond is, om te kunnen rollen Maar ik
ben het met de meening der wijzen eens, die
zeggen, dat het geld plat i», om het beter op
te kunnen stapelen.
Toen de grijsaard ook in dit opzicht al zjjne
genoegen? bevredigd had, wilde hjj nog een
derde genot smaken.
Hg legde op het eind van zjjn wjjavinger
een dukaat in evenwicht, klopte er zacht met
een gulden op, bracht bet nog trillende me
taal haastig aan zjjn oor om met gretigheid
den klank op te vangen, dien het voortbracht
en die voor hem welluidender was, dan de
schoonste muziek eener opera.
Daar echter alle spieren van zjjn lichaam,
van vervoering trilden, verloor de dukaat het
evenwicht en rolde op den grond in de rich
ting van de vaten, waar Margaretha en Christly
zich verscholen hadden.
De arme kinderen meenden, dat zjj verlo
ren waren, want zjj zagen, dat de gierigaard
zjjn gevallen ductat nasnelde met zooveel
drift of twintig vreemde handen zich nit-
strekten om zjjn geldstuk te grijpen of wel
twintig stemmen, die hem toeriepen «Samen
deelen n
Maar in zjjn haast hield hjj de lamp te
schuin, de olie liep over de pit heen en ze
ging uit.
Wel duivels riep Melzer, terwjjl hij
in het donker staan bleef, dat is wat moois I
het pnbliceeren van valsche stukken. De
beroemdste advocaten van Engeland nemen
aan het proces deel. Het civiele gediDg
is gisteren geëindigd. De bank heeft be
vestigd, dat een der gewichtigste docu
menten was vervalscht. Ten slotte wordt
nu de zaak eau crimineel proces. Het be
drag, dat door de ^aandeelhouders wordt
teruggeëischt, beloopt over de 250 mil-
lioeu galden.
Gedaan is het nu met het praatje, dat
2. H. P i u s X, zich wel zou laten vin
den om president Loubet bg zjjn be
zoek aan het Quirinaal toch te ontvan
gen.
De H. Vader heeft de Fransche Re
geering doen weteD, dat Z. H. bg het
bezoek van vreemde staatshoofden dezelf
de gedragslgn zal volgen als Leo XIII.
Door deze verklaring wordt dus de ont
vangst van president L a u b e t in het
Vaticaan voor goed terzjjde gestald.
Duitiohland.
Gisteren werd de Daitsche Rjjksdag
geopend. De Troonrede werd door graat
V on B1 ow, kanselier van het Duit-
Bche Rjjk, voorgelezen,
De Troonrede spreekt den dank des
Keizers uit voor de deelneming betoond
bg zjjne ziekte en genezing.
Voorts wordt gesproken van de ongun
stige uitwerking van don economischen
druk op rjjk8 financien,zoodat voor het ver
krijgen van evenwicht in de begrooting
weder een leening noodig is. De Troon
rede maakt melding van de aangeknoop
te onderhandelingen over handelsverdra
gen, en kondigt een voorstel, waarin de
Bondsraad wordt gemachtigd Engeland
ook na 81 December op den voet der
meest begunstigde natie te behandelen.
De Troonrede zegt verder Het Dait
sche Rjjk onderhoudt met alle vreemde
Mogendheden goede en maatschappeljjke
betrekkingen.
In de moeiljjke Macedonische quaes-
tie, die de Earopeesche diplomatie in den
jangsten tgd het meest bezighield, staan
de Duitsche belangen eerst op het twee
de plan. De Regeering werkt zeker op
haar wgze mede, om ernstige verwikke
lingen zooveel mogeijjk te voorkomen, en
om de pogingen van de Mogendheden die
er het meeste belang bg hebben te doen
slagen en rustige, ordeljjke toestanden in
Macedonië te doen ontstaan.
De Keizer heeft zgn groote blgdschap
ook dit jaar met de hooge bondgenooten
te Rome en Weenen en met den be-
vrienden heerscher van het Rnssische
Rjjk persoonljjk van gedachten kunoen
wisselen.
Daarbjj werd de wensch en de hoop
opnieuw bevestigd, dat de vrede, die het
hoogste goed is voor de welvaart der
volken, ook verder voor gevaarlgke sto
ringen zal bewaard bijjven.
Al» ik juffrouw Catharina riep, dan zou zjj
ook mjjn geheim leeren kennen, dacht hjj.
Daarom besloot hjj zelf naar zjjne kamer te
gaan en de lamp weer aan te steken.
Met de armen voor zich uit, begon hjj op
het gevoel af te loopen en op goed geluk af
voortgaande, kwam hij zoo dicht bjj Marga*
retha dat zijn dikke ja» haar gezicht raakte
en hjj met zjjne zware klompen het kind op
de hand trapte.
Al deed het ook geweldig pjjn, het meisje
bedwong moedig hare smart, en geen krett
ontsnapte aan hare lippen.
Eindeljjk had de grjjsaard de deur gevon
den en ging het gewelf uit, na ze eerst voor
zichtig gesloten le hebben.
Margaretha, die in dit kwartier van ang
stig wachten de seconden telde bjj het klop
pen van haar hart, sprong nu plotseling op,
liep in koortsachtige haast naar de tafel, wierp
driemaal achtereen zooveel goud in haar boe-
z«laar als zjj grijpen kon, terwjjl Christly de
deur weder opende.
Toen snelde zjj ijlings weg, en haar gang
was zoo gejaagd, dat het kind moeite had
haar te volgen.
Het was haar, of Frits voor haar uit liep
en haar den weg wees.
Wordt verwijd.)
