No. 5566 Dinsdag 8 December 1903. 28ste Jaargang kDag6laó voor *3Zooró~ on &uió*%3fLollanó. Uit de Fransche Academie. De weduwe Wendel en hare kinderen, ATTBNTIK. Per 3 maanden voor Haarlemf 1,20 Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post 1,50 Voor het buitenland 2,90 Afzonderlijke nummers0,03 Dit blad verschijnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen. Hoof d redact eur-Dir ect eur W. KÜPPERS. BUR E a U St, Jansstr&at Haarlem. Van 16 regels 50 Cent Elke regel meer7l/8 r Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Con t a n t. afWisimsmttr- AGITE MA NON AGITATE Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Génerale PublicitêEtrangèrs G.L. DAUBE Sf Cö JOHN., F. JONES SuceParis 316w Faubourg Montmartr» Nieuwe Abonnementen op deze cou rant kunnen eiken dag beginnen en worden berekend van af den dag der be stelling. Eiken dag ontvangt men een goed ge redigeerd Dagblad met het eerste nieuws zoowel uit ons Valeiland als uit den vreemde. Het abonnement kan men doen eindi gen alleen bg afloop van een der jaars, kwartalen, zgnde 31 Maart,30 Juni, 30 September of 31 December. Frankrijk is nog niet verloren al voert men het Fransche volk naar een afgrond, nu de mannen der wetenschap in de zwaar beproefde Fransche Republiek zich verhef fen boven het tirannengeweld dat er ge pleegd wordt. De godsdiensthaat stort zich over Frank- rgk uit, maar daartegenover is de vorige week—wg maakten er reeds melding van zuster Saint Charles door den president der Fransche Academie, den heer T h u r e a u-D a n g i n, met eere ge- kroon. Deze Religieuse, die onder de brandende zon van Centraal Afrika meer dan 40 jaren haar beste krachten gaf ter leniging van de moreele en stoffelijke el lende der zwaite zonen en dochteren Cham's, werd de jaarlgksche prgs der Academie toegekend voor dengd. Wg herhalen, Frankrgk is nog niet verloren nu uit het brandpunt der Fran sche wetenschap en letterkunde eene Re ligieuse is bekroond wier zusteren door de C o m b e s-kliek worden vervolgd. De Fransche Academie i» tot nog toe vrgge- bleven van da kleinzielige bekrompenheid, die de Kamermeerderheid volkomen on geschikt maakt tot een helder inzicht in 's lands belangen en baren onpartgdigen kijk belemmert op de aan haar oordeel onderworpen voorstellen. De toespraak van den President der Academie, gehouden bg het uitreiken van den prgs aan zoster Saint Charle s, laten wg hier volgen De Academie, aldus lnidde het uit de rede van haren directeur, de Academie beschikt zelden over hare prjjzen ten gunste van mannelijke of vrouwelijke religieusen. Zjj is van meening dat van hunne 6d hare zijde de zelfopoffering natuurlijker wijze wordt verwacht en zelfs eenigerma- te beroepmatig is. Vv> tjjd tot tjjd evenwel schijnt zg FEUILLETON, te willen doen uitkomen, dat zjj zeer wel weet, welke heldhaftige deugden vaak schuilgaan onder de kap of den sluier. Dan besluit zg tot de inschrgving iu haar zegeboek van een dier «zusterkene», die haar meer in 't bijzonder is aanbe volen. Nu eens is het de Ursuline van het eiland Tares, ons aangewezen door de le den der school van Athene. Dan weer is het zuster «Sainte- Marguerite», die op wonderbare wg- ze de opvoeding leidde van esn ongeluk kig meisje, blind, doof en stom van hare geboorte af. Zal ik er bg voegen, dat dit jaar, de aanvrage van hen, die ods zoo dringend het bekroonde zusterk8 aanbevol n, zich voordeed in een bjj zonder licht? Konden wg vergeten, dat dezelfde po.t, die haar in Afrika den eereprgs overbrengt, die wg haar heden toekenden, haar tevens het droevig verhaal zal brengen van de beproevingen, die hare zusteren in het geloof hebben te verduren op Frankrjjks bodem? Geschokt, gekwetst door dat verhaal, zal zjj zich angstig hebben afgevraagd, hoe het leven van opoffering, waaraan zij en haar gelgken zich hebben gewjjd, zoo veel haat tegen haar kon verwekken. Laten wg hopen, dat zg dan een wei nig gerustgesteld en getroost zal zgn, wanneer zg ziet, dat andere mannen, die naar het schgnt, een duurzamer aauspraik hebben om te spreken in naam der Fran sche gedachte dan de tyrannen van één dag, dat de leden der Acaiemie ouderling overeenkwamen, om bg alle geloofs- en meenings-verschil haar hunne dankbaar heid en bewondering te betuigen Daar zou een laatste rangschikking te makenjzgn der bekroonden, en niet de minst belargrjjke n.l. die der zedelgke motieven, die onze verschillende gelauwerden tot hun daden van deugd hebben gebracht. Ycor drie jaren heelt in een dergelgke zitting als die van heden, een mjjner uit- gtekendste ambtgenoot en, een vrjje geest, dien niemand kon verdenken van voor oordeel bg zgu onderzoek, ik bedoel den heer Jules Lemaitre, zich dezelfds vraag gesteld. «Als bg toeval», zoo beantwoordde hg haar, zien wg het feit, dat de meesten onzer bekroonden hst Katholiek geloof belgden «Het is zeker, dat zij bg het volb'en- gen hunner goede daden hopen op het Pa- Vervolg Te sergeant wilde zijn gezag doen gelden en tusschen beide komen, maar zijne manschap pen luisterden niet meer naar hem. De beide vrouwen waren wanhopig en wis ten niet, hoe zj) de twistenden en vechtenden tot kalmte zouden brengen, toen Frits, die alles in de andere kamer gehoord had, plot- teling op den drempel verscheen. Hij bleet hier staan en sprak op kalmen toon Geduld wat, mijne heeren, gjj hebt u te vroeg verbljjd, maar gij zult het spoedig eens zjjn. Terstond werden aller oogen op hem ge vestigd en er heerschte een oogenblik stilte. De zoon der weduwe naderde langzaam de dochter van den ouden Gaspard. Gretly, vroeg hij haar op gebiedenden toon, ik wil weten, hoe gij a»n deze groote som geld komt, waarmede gij mijne vrijheid en mijn leven wilt terugkoopen Het jonge meisje bleef sprakeloos staan. Wst geeft dat Frits i antwoordde La Marannclé, terwjjl zjj zich tusschen haar zoon en MaTgaretha plaatsteis het u niet genoeg, te weten dat dit geld ons toebe hoort. Frits school zjjne moeder zacht ter zjjde. Ik heb het u niet gevraagd, moeder, antwoordde hij gjj weet wel, dat een zoon het recht niet heeft, om zoo zijne ouders te ondervragen. Gretly, tot u alleen richt ik het woord, zeg mjj, waar al dit goud vandaan komt Frits, ik vraag u op rrr'ne beurt, met welk recht gij mij zoo in verhoor neemt, mjj die noch uwe zuster, noch uwe vrouw ben, antwoordde de dochter van Melzerwant zjj beefde, bjj de gedachte, dal zij zooveel angst uitgestaan en zooveel zedelijke kwelling ver duurd had, en dat Frits nu het geld zou wei geren. De jonge man zag haar vragend aan. Gretly, zeide hij, omdat gij noch mijne zuster, noch mijne vrouw zij t., omdat gij voor ons gelijk staat met eene vreemdelinge, met welk recht wilt gjj ons dan een aalmoes op dringen Eene aalmoes, herhaalde Margaretha op smarteljjken toon. E n de hand van den armen klompenma ker tusschen hare handjes nemende, voegde zij er zoo zacht bij, dat bij alleen het hooren kon Maar omdat ik u liefheb, ongelukkige! Frits bleef onbewogen en hernam nog altijd op denzelfden gebiedenden toon Vergeef mij mijne nieuwsgierigheid, Gretly, maar ik wil het weten ik moet het weten 1 Mijnarzgds kom ik tot hetzelfde resul taat. Eu men kan toch Diet zeggen, dat de Academie bg voorkeur in de schaduw der kerken de dengd is gaan zoeken die zg beloont. Haar oproep gaat onverschillig tot iedereeü, en men zal er gerust op zgn, dal hier geen clericale drgverg iu het spel is, als men weet, dat de meesten onzer candidaturen ons bereiken door be middeling en het gunstig advies der p e- fectea. Ik hoop, dat ik hun geen kwaad zal doen mot deze aanwgz'Dg, en opzettelgk noemde ik daarom geen enkelen naam. Uit deze feiten, men bemerkte het wel, trek ik niet de conclusie, dat heldhaftige zelfverloochening en opoffering alleen mogelgk is onder ingeving van een gods dienstige belgdenis. Neen, zoowel ik als gjj kernen voor beelden te over van het tegendeel. Maar ik besluit dat bg het gros der menschen, en vooral in de wereld der eenveudigen en der nederigen, waar de caadidaten voor den prgs Monthyon worden gekweekt, bg net volk der ste den en van het platteland, hst geloof de gewone, bjj.ia eenige bron is dier groote deugden, dier buitengewone opofferingen. Ik houd daarover geen wjjsgeerig be toog, ik constateer eenvoudig een feiL En als dit vaststaat, is dan het opzet, zooals het tegenwoordig openlgk, bjjna zeide ik olf.cieel naar vo.ea treedt, om allen godsdienst bjj het volk te vernie tigen, ir dit opzet niet het geschiktste middel om die bron te doen opdrogen Heeft men daa een middel om den godsdienst te vervangen Of gelooft men, dat onze samenleving die deugden kan missen, zonder geljjker- tjji vermiDde.d, verlaagd, ou tkroond te worden Het is goed voor een natie, rjjk, ge leerd, geletterd, verfgnd te zgn iu kuost en wetenschap. Maar dat is niet alles. Om als tegengif te dienen voor een beschaving, die zich hoofdzakeljjk bezig houdt met stof tel jjk geluk en stoffeljjken voorspoed, heelt het volk een zekere hoeveelheid zuurdeeg nooiig van zede lgke schoonheid, van heldhaftige deugd, van heiligheidom het woord te noemeD. De opofferingen van die arme werkers en werksters van die nederige dierst- ma3gdeD, die wg heden bekronen och ze zjjn zoo gering in aantal tegenover Margaretha aarzelde en de tranen kwamen haar in de oogen. Heb ik dit geld niet stuk voor stuk kunnen besparen, Erits Zie mij niet met zulke koude blikken aan, mijn vader is rijk Uw vader is een gierigaard. Waarom zoekt gij mij le bedriegen f Dat is slecht van u 1 Deze bestraffing doorpriemde haar hart, tot nu toe onschuldig, maar dat nu bezwaard was met een zondige daad. De woorden van Frits waren voor deze dard een folterende be straffing. Frits trok haar mee naar een hoek van de kamer: Gretly, zeg mjj ronduit de waarheid. Ik heb alles geraden. Mjjn broeder heeft u van een schat gesproken, die in het huis van den ouden Melzer verborgen is. O, loochen mjjne woorden maar Diet. Ik lees uwe fout op uw rein voorhoofd. Gij hebt u door Christly of mjjne moeder laten ver leiden. Hun hart is besweken voor het ge vaar, waarin ik verkeer. Zjj hebben van uwe vriendschap misbruik gemaakt. Gretly, gjj hebt uw vader bestolen. Vergeving, Frits, vergeving, stamelde zij, terwjjl zjj het hoofd voor hem boog als voor een rechter. Gjj hebt het vreeseljjke woord uitgesproken, dat mij in de ooren gonst maar veroordeel mij niet. Frits. Het geld van mjjn vader is ook het mjjne. Deze schat, hij heeft het zelf gezegd, dien hjj bewaart, op- j hoopt en vermeerdert, zal eens mjjn eigen. zooveel ondeugd en misdaad niet alleen, maar vooral tegenover zoovele middel matige platte gewone persoonlijkheden, vol gemakzuchtige of eergierige eigen baat. Maar dit geringe beteekent veel. Het redt de eer der menschheid, strekt tot lospigs harer laagheid, en brengt ons het protest van het ideale tegen al wat strekt om het leven te verlagen. Het zijn de tien rechtvaardigen, wier tegenwoordigheid den Heer zou belet hebben Sodoma en Gomorrha in het ver derf te storten Journalistiek. De Katholieke Journalist kan zich vast voornemen over dezeof gene zaak niet meer te schrijven, telkens ziet hg zich echter door de feiten die zich voordoen gedwon gen er op terug te konen. Hg kan zich onmogeljjk buiten kwesties honden, waar te kort gedaan wordt aan de heilige en onaantastbare beginselen, die hg meer dan elk ander heeft te verdedigen tot voorlichting van het publiek. Waar m n om de zaken heeDdraait, waat de godsdienst wordt geschaad, zoo wel als de openbare geordende maatschap pij, daar is de conrant het orgaan waar in mer. lezeu wil niet alleen wat heeft plaats gehad, maar ook wat moet ge schieden. Alle partgen houden zich dan ook be zig in de courant en 't zou als een gro ve onverantwoordelijke fout aangemerkt moeten worden, indien de doofpot op een R.K. redactie-bureau moest dienst doen om lofprijzingen of tekortkomingen te ont trekken aan de openbare opinie. Telkens gebiedt ernstige plicht, zelfs door den nood gedwongen, op sommige zaken terug te komeD, hoe gaarne men er over zou willen zwijgen. Daar zgn verderfelijke invloeden die ver lam mend werken op de goede organisa tie, die afbrekenjnplaats van op bouwen. Men brengt sommige menschen als ma rionetten iu beweging, men trekt aan de touwtjes om het comediespel een aanvang te doen nemen en een geduchte neder laag is maar al te vaak het loon van hen die meenen zich te mogen verheffen bo ven het gestelde gezag. Dat gezag te hand haven is de taak van den KatholiekenJour- nalist maar wederkeerig is ook dat gezag ver plicht de Courant te steunen, die dag in en dag uit gereed Btaat het recht te ver dedigen. Men make den Journalist geen slaaf van den mensch die macht voor recht do t gelden. Niets is noodlotciger, niets misladiger dan miskenning vbd goede trouw. Men kan niet volstaan met het kwaad te laten, maar men is wel degelgk verplicht het goede te doen. dom zijn. Christly was bjj mij en hij heeft de woorden van mijn vader gehoord. Gretly, lieve zuster, antwoorddejdejonge man, het i» niet aan mij u te besehuldigen. Uw hart heeft u verleid. Ik d«nk u voor uwe toewjjding, maar ik zal mjjn leven niet terug koopen ten koste van uw eeuwig berouw. Mijne Gretly moet rein bljjven van elke schuld en altjjd het hoofd hoog houden. Neem dit goud terug, als gij mjj liefhebt en breng het weer in het gewelf van Gaspard Melzer. Margaretha moest tegen den muur leunen om niet te vallen. Op doffen toon antwoord de zjj Ik zal u gehoorzamen, Frits I Op hetzelfde oogenblik trad Christly ver schrikt de hut biDDen met de woorden: Verberg u, Gretly, daar is uw vader I Werkeljjk was de persoon, dien het kind van zijn wachtpost af had zien komen, de oude grijsaard. Toen hij met de weder aangestoken lamp in het gewelf kwam, had hjj daar alles in eene geweldige wanorde gevonden. Zjjn omver geworpen arms to al versperde hem den wegde stapels goud en zilver, die zoo netjes op de tafel gerangschikt stonden, waren half omgestooten, de deur, die op het straatje uitkwam, stond op een kier en de drempel lag vol goudstukken. De diefstal was duidelijk genoeg zichtbaar, maar wie was nu de dief P Wat ging er toen in het hart van den gierigaard om Niemand was getuige van zjjne wanhoop, die BUITENLAND, Italië. Te Rome heeft een grappig geval plaats gehad. Daar heeft zich onlangs een comi té gevormd van godsdiensthaters om eeu standbeeld op te richten ter eere van den in het begin der 19e eeuw overleden Si- ciliaanschen priester Spedalieri. Hg had een werk geschreven ovar «De Rechten van den Mensch». Men dacht, dat dit werk in godsdienst- loozen zin was geschreven en na wilden de vrijdenkers den Paus en de katholie ken van Rome ergeren, zooals zg dat de den bg de oprichting van een standbeeld voor Giordano Bruno. Het standbeeld voor Spedalieri is na gereed en staatzelfs reeds op zgn voet stuk. Toen echter dezer dagen een der leden van het comité het boek toch eens wilde lezen waarvoor de Priester ver heerlijkt werd, bleek, dat het in gods- dienstigen zin geschreven was en eene volledige weerlegging bleek der vrgden- kerjj. Na zitten de heeren verlegen met hun standbeeld, dat, meteen wit zeil bedekt, op zgne onthulling wacbt. Het vrgden- kers-comité zit er leeljjk mede te hon den. Geen hunner bad het werk«De Rechten van den mensch,» gelezen!! Wat een schijngeleerden zgn de vjjanden der Kerk daar ginds. De hatelijke kerels wor den niet weinig uitgelachen.' Frankrijk. De Fransche Minister van Koloniën heeft nu ook op zjjn beurt een stap ge zet op den weg der kerkvervolging. Hg heeft aan de. kloosterorden kennis gegeven, dat hg de diensten der reiigien- i sen in de hospitalen der Koloniën niet meer noodig heeft. De troep, die Combes in de Fran sche Kamer steunt, is van een verdacht gehalte. Er zgn dan ook in de laatste jaren afgevaardigden naar de Kamer ge zonden waar heel wat van te zeggen valt. Niet mind9r dan 150 dezer volksverte genwoordigers zgn zoodanig met schul den belast, dat er beslag is gelegd door de schuldeische re op hnn Rgkstoelage. Een prachtig stel: de Fransche ministerieels meerderheid waarmede de minister Com be! de Kerk vervolgt. Rusland. Tengevolge van de straatoproeren teKief zgn aldaar 82 personen waaronder 80 stulenten in hechtenis genomen. Voor de Uirversiteit is een politiepost ge plaatst. Het proces dat te Moscon naar aanlei ding van de jodenmishandeling wordt geroerd, schiet niet op. Van de 600 getuigen zgn er tot dag ver nog geen tiende deel verhoord, en er schijnt niet de minste kans te zgn dat aan krankzinnigheid grensde, niemand hoorde zijne angetige, benauwde kreten al» ran een stervende, maar zjjn ljjden moet wel onbe schrijflijk geweest zjjn. Een vage hoop bleef hem nog over, nJ. zjjn geld terug te vinden, en den schuldige te laten straffen. Toen hjj een kwartier later met zjjn lanta ren in de hand door het kleine. straatje de markt opging, was zijn gang onvast en wanke lend. Zjjn gelaat, dat gewoonljjk eeue geel achtige kleur had, droeg nu groenaqhtige vlek ken en het schuim stond hem op den mond. Na zorgvuldig al de goudstukken opge raapt te hebben, die voor de deur lagen, had de grj'saard zonder aarzelen het voetpadj inge slagen, dat naar de woning van La Marann clé leidde, en onderweg was hjj verseheidene malen stil bljjven staan om néa voor één de ducaten en de goud-guldens op te rapen, die Margaretha uit haar boezelaar; had laten val len en die nu in den maneachjjn schitterden als glimwormpjes. Zoo was hjj tot de hut der weduwe geko men. Christly had nauwelijks zjjn alarmkreet laten hooren of de vrouwen drongen verschrikt tegen elkander aan. O, verberg mjj, goede voedster, riep Margarethaals mjjn vadér mjj hier vindt, ben ik verloren I Wondt vsrvol jpS ABONNEMENTSPRIJS; PBIJS DER ADVERTENTIE». 46.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1903 | | pagina 1