No. 5566
Dinsdag 8 December 1903.
28ste Jaargang
kDag6laó voor *3Zooró~ on &uió*%3fLollanó.
Uit de Fransche Academie.
De weduwe Wendel en
hare kinderen,
ATTBNTIK.
Per 3 maanden voor Haarlemf 1,20
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post 1,50
Voor het buitenland 2,90
Afzonderlijke nummers0,03
Dit blad verschijnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
Hoof d redact eur-Dir ect eur W. KÜPPERS.
BUR E a U St, Jansstr&at Haarlem.
Van 16 regels 50 Cent
Elke regel meer7l/8 r
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Con t a n t.
afWisimsmttr-
AGITE MA NON AGITATE
Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Génerale PublicitêEtrangèrs
G.L. DAUBE Sf Cö JOHN., F. JONES SuceParis 316w Faubourg Montmartr»
Nieuwe Abonnementen op deze cou
rant kunnen eiken dag beginnen en
worden berekend van af den dag der be
stelling.
Eiken dag ontvangt men een goed ge
redigeerd Dagblad met het eerste nieuws
zoowel uit ons Valeiland als uit den
vreemde.
Het abonnement kan men doen eindi
gen alleen bg afloop van een der jaars,
kwartalen, zgnde 31 Maart,30 Juni, 30
September of 31 December.
Frankrijk is nog niet verloren al voert
men het Fransche volk naar een afgrond,
nu de mannen der wetenschap in de zwaar
beproefde Fransche Republiek zich verhef
fen boven het tirannengeweld dat er ge
pleegd wordt.
De godsdiensthaat stort zich over Frank-
rgk uit, maar daartegenover is de vorige
week—wg maakten er reeds melding van
zuster Saint Charles door den
president der Fransche Academie, den
heer T h u r e a u-D a n g i n, met eere ge-
kroon. Deze Religieuse, die onder de
brandende zon van Centraal Afrika meer
dan 40 jaren haar beste krachten gaf ter
leniging van de moreele en stoffelijke el
lende der zwaite zonen en dochteren
Cham's, werd de jaarlgksche prgs der
Academie toegekend voor dengd.
Wg herhalen, Frankrgk is nog niet
verloren nu uit het brandpunt der Fran
sche wetenschap en letterkunde eene Re
ligieuse is bekroond wier zusteren door
de C o m b e s-kliek worden vervolgd. De
Fransche Academie i» tot nog toe vrgge-
bleven van da kleinzielige bekrompenheid,
die de Kamermeerderheid volkomen on
geschikt maakt tot een helder inzicht in
's lands belangen en baren onpartgdigen
kijk belemmert op de aan haar oordeel
onderworpen voorstellen.
De toespraak van den President der
Academie, gehouden bg het uitreiken van
den prgs aan zoster Saint Charle s,
laten wg hier volgen
De Academie, aldus lnidde het uit de rede
van haren directeur, de Academie beschikt
zelden over hare prjjzen ten gunste van
mannelijke of vrouwelijke religieusen.
Zjj is van meening dat van hunne 6d
hare zijde de zelfopoffering natuurlijker
wijze wordt verwacht en zelfs eenigerma-
te beroepmatig is.
Vv> tjjd tot tjjd evenwel schijnt zg
FEUILLETON,
te willen doen uitkomen, dat zjj zeer wel
weet, welke heldhaftige deugden vaak
schuilgaan onder de kap of den sluier.
Dan besluit zg tot de inschrgving iu
haar zegeboek van een dier «zusterkene»,
die haar meer in 't bijzonder is aanbe
volen.
Nu eens is het de Ursuline van het
eiland Tares, ons aangewezen door de le
den der school van Athene.
Dan weer is het zuster «Sainte-
Marguerite», die op wonderbare wg-
ze de opvoeding leidde van esn ongeluk
kig meisje, blind, doof en stom van hare
geboorte af.
Zal ik er bg voegen, dat dit jaar, de
aanvrage van hen, die ods zoo dringend
het bekroonde zusterk8 aanbevol n, zich
voordeed in een bjj zonder licht?
Konden wg vergeten, dat dezelfde po.t,
die haar in Afrika den eereprgs overbrengt,
die wg haar heden toekenden, haar tevens
het droevig verhaal zal brengen van de
beproevingen, die hare zusteren in het
geloof hebben te verduren op Frankrjjks
bodem?
Geschokt, gekwetst door dat verhaal,
zal zjj zich angstig hebben afgevraagd,
hoe het leven van opoffering, waaraan zij
en haar gelgken zich hebben gewjjd, zoo
veel haat tegen haar kon verwekken.
Laten wg hopen, dat zg dan een wei
nig gerustgesteld en getroost zal zgn,
wanneer zg ziet, dat andere mannen, die
naar het schgnt, een duurzamer aauspraik
hebben om te spreken in naam der Fran
sche gedachte dan de tyrannen van één
dag, dat de leden der Acaiemie ouderling
overeenkwamen, om bg alle geloofs- en
meenings-verschil haar hunne dankbaar
heid en bewondering te betuigen
Daar zou een laatste rangschikking te
makenjzgn der bekroonden, en niet de minst
belargrjjke n.l. die der zedelgke motieven,
die onze verschillende gelauwerden tot hun
daden van deugd hebben gebracht.
Ycor drie jaren heelt in een dergelgke
zitting als die van heden, een mjjner uit-
gtekendste ambtgenoot en, een vrjje geest,
dien niemand kon verdenken van voor
oordeel bg zgu onderzoek, ik bedoel den
heer Jules Lemaitre, zich dezelfds
vraag gesteld.
«Als bg toeval», zoo beantwoordde hg
haar, zien wg het feit, dat de meesten
onzer bekroonden hst Katholiek geloof
belgden
«Het is zeker, dat zij bg het volb'en-
gen hunner goede daden hopen op het Pa-
Vervolg
Te sergeant wilde zijn gezag doen gelden
en tusschen beide komen, maar zijne manschap
pen luisterden niet meer naar hem.
De beide vrouwen waren wanhopig en wis
ten niet, hoe zj) de twistenden en vechtenden
tot kalmte zouden brengen, toen Frits, die
alles in de andere kamer gehoord had, plot-
teling op den drempel verscheen.
Hij bleet hier staan en sprak op kalmen
toon
Geduld wat, mijne heeren, gjj hebt u
te vroeg verbljjd, maar gij zult het spoedig
eens zjjn.
Terstond werden aller oogen op hem ge
vestigd en er heerschte een oogenblik stilte.
De zoon der weduwe naderde langzaam de
dochter van den ouden Gaspard.
Gretly, vroeg hij haar op gebiedenden
toon, ik wil weten, hoe gij a»n deze groote
som geld komt, waarmede gij mijne vrijheid
en mijn leven wilt terugkoopen
Het jonge meisje bleef sprakeloos staan.
Wst geeft dat Frits i antwoordde La
Marannclé, terwjjl zjj zich tusschen haar
zoon en MaTgaretha plaatsteis het u niet
genoeg, te weten dat dit geld ons toebe
hoort.
Frits school zjjne moeder zacht ter zjjde.
Ik heb het u niet gevraagd, moeder,
antwoordde hij gjj weet wel, dat een zoon
het recht niet heeft, om zoo zijne ouders te
ondervragen. Gretly, tot u alleen richt ik
het woord, zeg mjj, waar al dit goud vandaan
komt
Frits, ik vraag u op rrr'ne beurt, met
welk recht gij mij zoo in verhoor neemt, mjj
die noch uwe zuster, noch uwe vrouw ben,
antwoordde de dochter van Melzerwant zjj
beefde, bjj de gedachte, dal zij zooveel angst
uitgestaan en zooveel zedelijke kwelling ver
duurd had, en dat Frits nu het geld zou wei
geren.
De jonge man zag haar vragend aan.
Gretly, zeide hij, omdat gij noch mijne
zuster, noch mijne vrouw zij t., omdat gij voor
ons gelijk staat met eene vreemdelinge, met
welk recht wilt gjj ons dan een aalmoes op
dringen
Eene aalmoes, herhaalde Margaretha op
smarteljjken toon.
E n de hand van den armen klompenma
ker tusschen hare handjes nemende, voegde
zij er zoo zacht bij, dat bij alleen het hooren
kon
Maar omdat ik u liefheb, ongelukkige!
Frits bleef onbewogen en hernam nog altijd
op denzelfden gebiedenden toon
Vergeef mij mijne nieuwsgierigheid,
Gretly, maar ik wil het weten ik moet
het weten 1
Mijnarzgds kom ik tot hetzelfde resul
taat.
Eu men kan toch Diet zeggen, dat de
Academie bg voorkeur in de schaduw
der kerken de dengd is gaan zoeken die
zg beloont.
Haar oproep gaat onverschillig tot
iedereeü, en men zal er gerust op zgn,
dal hier geen clericale drgverg iu het
spel is, als men weet, dat de meesten
onzer candidaturen ons bereiken door be
middeling en het gunstig advies der p e-
fectea.
Ik hoop, dat ik hun geen kwaad zal
doen mot deze aanwgz'Dg, en opzettelgk
noemde ik daarom geen enkelen naam.
Uit deze feiten, men bemerkte het wel,
trek ik niet de conclusie, dat heldhaftige
zelfverloochening en opoffering alleen
mogelgk is onder ingeving van een gods
dienstige belgdenis.
Neen, zoowel ik als gjj kernen voor
beelden te over van het tegendeel.
Maar ik besluit dat bg het gros der
menschen, en vooral in de wereld der
eenveudigen en der nederigen, waar de
caadidaten voor den prgs Monthyon
worden gekweekt, bg net volk der ste
den en van het platteland, hst geloof de
gewone, bjj.ia eenige bron is dier groote
deugden, dier buitengewone opofferingen.
Ik houd daarover geen wjjsgeerig be
toog, ik constateer eenvoudig een feiL
En als dit vaststaat, is dan het opzet,
zooals het tegenwoordig openlgk, bjjna
zeide ik olf.cieel naar vo.ea treedt, om
allen godsdienst bjj het volk te vernie
tigen, ir dit opzet niet het geschiktste
middel om die bron te doen opdrogen
Heeft men daa een middel om den
godsdienst te vervangen
Of gelooft men, dat onze samenleving
die deugden kan missen, zonder geljjker-
tjji vermiDde.d, verlaagd, ou tkroond te
worden
Het is goed voor een natie, rjjk, ge
leerd, geletterd, verfgnd te zgn iu kuost
en wetenschap.
Maar dat is niet alles.
Om als tegengif te dienen voor een
beschaving, die zich hoofdzakeljjk bezig
houdt met stof tel jjk geluk en stoffeljjken
voorspoed, heelt het volk een zekere
hoeveelheid zuurdeeg nooiig van zede
lgke schoonheid, van heldhaftige deugd,
van heiligheidom het woord te noemeD.
De opofferingen van die arme werkers
en werksters van die nederige dierst-
ma3gdeD, die wg heden bekronen och
ze zjjn zoo gering in aantal tegenover
Margaretha aarzelde en de tranen kwamen
haar in de oogen.
Heb ik dit geld niet stuk voor stuk
kunnen besparen, Erits Zie mij niet met
zulke koude blikken aan, mijn vader is
rijk
Uw vader is een gierigaard. Waarom
zoekt gij mij le bedriegen f Dat is slecht
van u 1
Deze bestraffing doorpriemde haar hart, tot
nu toe onschuldig, maar dat nu bezwaard was
met een zondige daad. De woorden van
Frits waren voor deze dard een folterende be
straffing.
Frits trok haar mee naar een hoek van de
kamer:
Gretly, zeg mjj ronduit de waarheid. Ik
heb alles geraden. Mjjn broeder heeft u van
een schat gesproken, die in het huis van den
ouden Melzer verborgen is.
O, loochen mjjne woorden maar Diet. Ik
lees uwe fout op uw rein voorhoofd. Gij hebt
u door Christly of mjjne moeder laten ver
leiden. Hun hart is besweken voor het ge
vaar, waarin ik verkeer. Zjj hebben van uwe
vriendschap misbruik gemaakt. Gretly, gjj hebt
uw vader bestolen.
Vergeving, Frits, vergeving, stamelde
zij, terwjjl zjj het hoofd voor hem boog als
voor een rechter. Gjj hebt het vreeseljjke
woord uitgesproken, dat mij in de ooren gonst
maar veroordeel mij niet. Frits. Het geld van
mjjn vader is ook het mjjne. Deze schat, hij
heeft het zelf gezegd, dien hjj bewaart, op-
j hoopt en vermeerdert, zal eens mjjn eigen.
zooveel ondeugd en misdaad niet alleen,
maar vooral tegenover zoovele middel
matige platte gewone persoonlijkheden,
vol gemakzuchtige of eergierige eigen
baat.
Maar dit geringe beteekent veel.
Het redt de eer der menschheid, strekt
tot lospigs harer laagheid, en brengt
ons het protest van het ideale tegen al
wat strekt om het leven te verlagen.
Het zijn de tien rechtvaardigen, wier
tegenwoordigheid den Heer zou belet
hebben Sodoma en Gomorrha in het ver
derf te storten
Journalistiek.
De Katholieke Journalist kan zich vast
voornemen over dezeof gene zaak niet meer
te schrijven, telkens ziet hg zich echter
door de feiten die zich voordoen gedwon
gen er op terug te konen. Hg kan zich
onmogeljjk buiten kwesties honden, waar
te kort gedaan wordt aan de heilige en
onaantastbare beginselen, die hg meer
dan elk ander heeft te verdedigen tot
voorlichting van het publiek.
Waar m n om de zaken heeDdraait,
waat de godsdienst wordt geschaad, zoo
wel als de openbare geordende maatschap
pij, daar is de conrant het orgaan waar
in mer. lezeu wil niet alleen wat heeft
plaats gehad, maar ook wat moet ge
schieden.
Alle partgen houden zich dan ook be
zig in de courant en 't zou als een gro
ve onverantwoordelijke fout aangemerkt
moeten worden, indien de doofpot op een
R.K. redactie-bureau moest dienst doen
om lofprijzingen of tekortkomingen te ont
trekken aan de openbare opinie.
Telkens gebiedt ernstige plicht, zelfs
door den nood gedwongen, op sommige
zaken terug te komeD, hoe gaarne men
er over zou willen zwijgen.
Daar zgn verderfelijke invloeden die ver
lam mend werken op de goede organisa
tie, die afbrekenjnplaats van op bouwen.
Men brengt sommige menschen als ma
rionetten iu beweging, men trekt aan de
touwtjes om het comediespel een aanvang
te doen nemen en een geduchte neder
laag is maar al te vaak het loon van hen
die meenen zich te mogen verheffen bo
ven het gestelde gezag. Dat gezag te hand
haven is de taak van den KatholiekenJour-
nalist maar wederkeerig is ook dat gezag ver
plicht de Courant te steunen, die dag in
en dag uit gereed Btaat het recht te ver
dedigen.
Men make den Journalist geen slaaf
van den mensch die macht voor recht
do t gelden. Niets is noodlotciger, niets
misladiger dan miskenning vbd goede
trouw. Men kan niet volstaan met het
kwaad te laten, maar men is wel degelgk
verplicht het goede te doen.
dom zijn. Christly was bjj mij en hij heeft de
woorden van mijn vader gehoord.
Gretly, lieve zuster, antwoorddejdejonge
man, het i» niet aan mij u te besehuldigen.
Uw hart heeft u verleid. Ik d«nk u voor uwe
toewjjding, maar ik zal mjjn leven niet terug
koopen ten koste van uw eeuwig berouw.
Mijne Gretly moet rein bljjven van elke
schuld en altjjd het hoofd hoog houden.
Neem dit goud terug, als gij mjj liefhebt en
breng het weer in het gewelf van Gaspard
Melzer.
Margaretha moest tegen den muur leunen
om niet te vallen. Op doffen toon antwoord
de zjj
Ik zal u gehoorzamen, Frits I
Op hetzelfde oogenblik trad Christly ver
schrikt de hut biDDen met de woorden:
Verberg u, Gretly, daar is uw vader I
Werkeljjk was de persoon, dien het kind
van zijn wachtpost af had zien komen, de
oude grijsaard.
Toen hij met de weder aangestoken lamp
in het gewelf kwam, had hjj daar alles in eene
geweldige wanorde gevonden.
Zjjn omver geworpen arms to al versperde hem
den wegde stapels goud en zilver, die zoo
netjes op de tafel gerangschikt stonden, waren
half omgestooten, de deur, die op het straatje
uitkwam, stond op een kier en de drempel
lag vol goudstukken.
De diefstal was duidelijk genoeg zichtbaar,
maar wie was nu de dief P Wat ging er
toen in het hart van den gierigaard om
Niemand was getuige van zjjne wanhoop, die
BUITENLAND,
Italië.
Te Rome heeft een grappig geval plaats
gehad. Daar heeft zich onlangs een comi
té gevormd van godsdiensthaters om eeu
standbeeld op te richten ter eere van den
in het begin der 19e eeuw overleden Si-
ciliaanschen priester Spedalieri.
Hg had een werk geschreven ovar «De
Rechten van den Mensch».
Men dacht, dat dit werk in godsdienst-
loozen zin was geschreven en na wilden
de vrijdenkers den Paus en de katholie
ken van Rome ergeren, zooals zg dat de
den bg de oprichting van een standbeeld
voor Giordano Bruno.
Het standbeeld voor Spedalieri is na
gereed en staatzelfs reeds op zgn voet
stuk. Toen echter dezer dagen een der
leden van het comité het boek toch eens
wilde lezen waarvoor de Priester ver
heerlijkt werd, bleek, dat het in gods-
dienstigen zin geschreven was en eene
volledige weerlegging bleek der vrgden-
kerjj.
Na zitten de heeren verlegen met hun
standbeeld, dat, meteen wit zeil bedekt,
op zgne onthulling wacbt. Het vrgden-
kers-comité zit er leeljjk mede te hon
den. Geen hunner bad het werk«De
Rechten van den mensch,» gelezen!! Wat
een schijngeleerden zgn de vjjanden der
Kerk daar ginds. De hatelijke kerels wor
den niet weinig uitgelachen.'
Frankrijk.
De Fransche Minister van Koloniën
heeft nu ook op zjjn beurt een stap ge
zet op den weg der kerkvervolging.
Hg heeft aan de. kloosterorden kennis
gegeven, dat hg de diensten der reiigien-
i sen in de hospitalen der Koloniën niet
meer noodig heeft.
De troep, die Combes in de Fran
sche Kamer steunt, is van een verdacht
gehalte. Er zgn dan ook in de laatste
jaren afgevaardigden naar de Kamer ge
zonden waar heel wat van te zeggen valt.
Niet mind9r dan 150 dezer volksverte
genwoordigers zgn zoodanig met schul
den belast, dat er beslag is gelegd door
de schuldeische re op hnn Rgkstoelage.
Een prachtig stel: de Fransche ministerieels
meerderheid waarmede de minister Com
be! de Kerk vervolgt.
Rusland.
Tengevolge van de straatoproeren teKief
zgn aldaar 82 personen waaronder 80
stulenten in hechtenis genomen. Voor
de Uirversiteit is een politiepost ge
plaatst.
Het proces dat te Moscon naar aanlei
ding van de jodenmishandeling wordt
geroerd, schiet niet op.
Van de 600 getuigen zgn er tot dag
ver nog geen tiende deel verhoord, en
er schijnt niet de minste kans te zgn dat
aan krankzinnigheid grensde, niemand hoorde
zijne angetige, benauwde kreten al» ran een
stervende, maar zjjn ljjden moet wel onbe
schrijflijk geweest zjjn.
Een vage hoop bleef hem nog over, nJ.
zjjn geld terug te vinden, en den schuldige
te laten straffen.
Toen hjj een kwartier later met zjjn lanta
ren in de hand door het kleine. straatje de
markt opging, was zijn gang onvast en wanke
lend. Zjjn gelaat, dat gewoonljjk eeue geel
achtige kleur had, droeg nu groenaqhtige vlek
ken en het schuim stond hem op den mond.
Na zorgvuldig al de goudstukken opge
raapt te hebben, die voor de deur lagen, had
de grj'saard zonder aarzelen het voetpadj inge
slagen, dat naar de woning van La Marann
clé leidde, en onderweg was hjj verseheidene
malen stil bljjven staan om néa voor één de
ducaten en de goud-guldens op te rapen, die
Margaretha uit haar boezelaar; had laten val
len en die nu in den maneachjjn schitterden
als glimwormpjes.
Zoo was hjj tot de hut der weduwe geko
men. Christly had nauwelijks zjjn alarmkreet
laten hooren of de vrouwen drongen verschrikt
tegen elkander aan.
O, verberg mjj, goede voedster, riep
Margarethaals mjjn vadér mjj hier vindt,
ben ik verloren I
Wondt vsrvol jpS
ABONNEMENTSPRIJS;
PBIJS DER ADVERTENTIE».
46.