No. 5587
Dinsdag 5 Januari 1904
18ste Jaargang
HbagBlaó voor tiftooró- on SLuió-éLollanè.
Naar aanleiding
van een verslag.
De weduwe Wendel en
hare kinderen,
BUREAU St, Jansstraat. Haarlem.
feoilleion,
Da politiek ia België.
BUITEN L AND.
De Brandstichter.
ItaHe.
Duitseh'and.
Engeland.
Frankrijk.
Amerika.
Rusland en Japan.
SI HE COOIilT.
ABONNEMENTSPBIJS;
Per 3 maanden voor Haarlem
f 1,20
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post1,30
Voor het buitenland 2,90
Afzonderlijke nummers0,08
Dit blad verschpnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
Hoof dredacteu r-D irectenr W. KÜPPERS.
EIENU
PBIJS DEB ADVEBTENTIEN.
Van 16 regels 50 Cenfs
Elke regel meer 71/*
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
AGITE MA NON AGITATE
Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Génerale Publtcité, Etrangère
G.L. I)ADBE#CoJOHN„ f. JONES Suec.
Paria 313»« Faubourg Montmartre.
Onze lezers zullen zich herinneren, dat
er ongeveer raidden in Dacember zich in
de Tweede Kamer een debat ontspon, dat
uog al opspraak heeft gebracht en ook
in ons blad niet onvermeld en onbespro
ken bleef. Het was namelpk het debat,
uitgelokt door den heer Mr. Troel
stra naar aanleiding der benoemingen
voor de Rijksverzekeringsbank, waarbjj
minister K u y p e r partijdigheid werd ver
weten, welke beschuldiging deze echter
met klem en ocd<r vermelding van cjj-
fers en feiten van zich af wees, e* waar
bjj Mr. Borgesius, de oud-minister,
zich genoopt voelde op wel wat opvallen
de wjjze voor de onpartijdigheid ran zijn
en andere liberale Ministeries bp benoe
mingen in de bres te springen.
Wjj zjjn volstrekt niet voornemens op
dat debat terug te komen of daaromtrent
restrospectieve beschouwingen te houden,
maar wel om naar aanleiding van een
Kamerverslag een enkel woord te spre
ken over de benoemingen door rijksbe
trekkingen. Wij willen volstrekt niet twis
ten over de onpartjjdigheil door liberale
Ministers betracht bp die benoemingen.
Hat kan immers best voorkomen, dat on
der liberale Ministers zich slechts uitslui
tend of bjjua uitsluitend liberale sollici
tanten voor zulke betrekki igen aanmeld
den;de niet-li berate candidaten hadden
misschien het verkeerde idéi, dat hunne
sollic:trtie al weinig kans van slagen
zouda hebben, daar zpalste weinig ont
wikkeld of te weinig geschikt zouden be
schouwd worden voor eeneRijksbetrekking.
Hoe dit ook zp, niemand, die zien wil,
zal durven noch kunnen ontkennen dat
bp de bedeeling van Rjjksbetrekkiogen
aan de volgelingen der liberale polit ek
het leeuwendeel is te beurt gevallen en
dat Katholieken en Anti-revolutionnairen
tameljjk wel misdeeld waren, al geeft men
nog zoo hoog op van onpartijdigheid.
Geheel eigenaardig sloot zich bij
die onpar'jjdigheidsbewering van Mr.
Borgesius aan, eenezinsnede van den
Kamer-overzicht-schrjjver van hit Han
delsblad.
Deze zinsnede luidde
«Maar nu dient toch eindelijk eens
worden uitgesproken, dat die eenzijdig
heid (bp de bsnoetningen namelpk) eens
deels althans eens té ra verklaarbue re.
d-n heefr, b.1. de mindere geschiktheid
in het algemeen gesproken van dogma-
67. {Vervolg.)
Juffrouw Catharina vergezelde den burge
meester den heelen to en door. Met eren wei
nig succes werd de keuken en de eetzsal
doorzocht. Terwijl hij nu de beide gendarmen
onder aan de trap op schildwacht plaatste,
ging mijnheer Melchior Staulïer naar de eerste
verdieping, waar de drie kamers lagen, die
de gierigaard, zijne dochter en de huishoud
ster bewoonden.
Margaretha verscheen terstond op den drem
pel van de kamer van haar vader.
Wel nu, mijnheer, hebt gij iemand ge
vonden
Niemand, juffrouw, an'woordde de ma
gistraat, zonder dat hp baar durfde aanzien.
hiemand, tot nu toe ten minste, voeg
de de veldwachter hier op boosaardigen toon
bp, wat niet aan Margaretha ontsnapte.
Zp hield zich echter zoo kalm mogelijk en
antwoordde
Ik dacht het wel. Onze buurman Jac-
kel zal zich vergist hebben
Vergist 1 riep juffrouw Catharina uit,
ga dan maar eens naar den tuin, mijn kind,
en gij zult zien in welken toestand de boos-
tisch opgavoeds personen voir burger»
Ijjke of staatsbetrekkingen.»
Ten eerste kau hier geconstateerd wor
den, dat nu de meening wordt «uitgespro-
ken», men hal ze dus reeds lang, maar
hield ze voorzichtig vior zich zdveD, dat
«dogmatischopge voed a personen» mensehen
dus vau geloof en die hun geloof tit richt
snoer maken ,van hun leven, minder ge
schikt zjjn voor rijksbetrekkingen en ten
tweede wordt erkend, dat er eenzijdigheid
heeft bestaan bp de beuoemin renwat
trouwens iedereen, die niet stekeblind ver
koos te zjjn, wel wist eu wat geheel iets
anders is dan de beweerde onparljjdig-
taeid van Mr. Borgesius; al is ('ie
«eeuzpdigheid» toch nog, geheel iets au"
ders dan «partijdigheid.»
«Esr.zpd g'aeid» toch kan voortkomen
uit de overtuiging, dat de pe sinen van
de «andere» zijde, werkelijk niet of veel
minder geschikt zjjn voor de eene of an
dere betrekking dan de personen aan de
«eene» zjjde;«partijdigheid» daarente
gen komt voort uit hst zéér laakbare ge
voel, waardoor men aan de «andere» zij
de geen geschikte personen wil zoeken,
dat d:e a priori veroordeeld zpn, omdat
zp niet tot de partjj behooran, en dat men
bp benoemingen alléén en uitsluitend het
oog gevestigd houdt op lui aan de éene
zjjde, zonder te willeD onderzoeken of lie
den van een andere geloofs- of politieke
overtuiging niet even of misschien beter
geschikt zpn.
Het is echtir zeer zeker nog al kras
den gffloovigen Katholieken en Anti-re
volutionnairen zoo maar het verwpt naar
het hoofd te slingeren, dat zp minder ge
schikt zpn voor Staatsbetrekkingen.
Het zou ten minste volstrekt niet
vreemd zpn, indien de minister K u y p e r,
die in vroeger tjjden nog al in denkbeel
den van liberaleambtgenooten in de jour
nalistiek placht te verschillen, ook in dit
opzicht niet hunne meening deelJe en
juist nu aon die ne» zjjde, d e vroe
ger «de andere» was, zoo vele lang ver
geten en toch zeer geschikte personen
voor Staatsbetrekkingen vond, wier dog
matische opvoeding hem volstrekt geeD
vrees of wantrouwen inboezemt, zoodat
hp vooreerst niet noodig had al te veel
aan den liberalen kantte zoeken, die toch
sinds lang voh p van de staatsruif hebben
geprofiteerd. Wat de Katholieken betreft,
kan Zpne Exellent e fen minste gerust
zjjn, dat noch in hunne dogmatische
opvoed ng noch in hunne dogma's i ts
schuilt, dat hen minder geschikt zonde
maken voor de verruiling eener Rijks
betrekking dan zp, die in het dogma een
zwart spook meenen te zien.
Laat Zpne Exellentie er maar eens
volop de proef mede nemen. Het zal hem
niet tegenvallen.
Wij willen ten minste vertrouwen, dat
bp dezen Ministirvan Binnenlandsche Za
ken niet het vooroordeel bestaat t=>gen
Katholieken, waarvan wij eenige dagen
geleden in ons blad gewag maakten.
(Slot vo'gt.)
Wanneer wjj onze gedachten eens 'a-
ten gaan over rarkiezingen en het be
trachten van een zu varen gang van za
ken zonder ons beginsel geweld be
hoeven aan te doendan is zeker b ;t
naburige België ons t >t vaorbseld. In dit
land Tan vooruitgang op elk g»b:ed, gaan
de Katholieken voort met de les te ac-
centueeren, dia zp aan al de katholieke
naties geeft aangaande het verstandig en
gew tensval gebruik van de stembus. D>
tyranoie van den Kerk vervolger Combes
is voor het dipnere volkje een nuttige
les geweest. Iu de j ragste verkiezingen
zoo belangrjjk in België was de over
winning over de liberalen en socialisten
volslagen. In vele der grootere steden
werden deze laatsten door katholieke
meerderheden uiteengedreven, en overal
bijna hebben de katholieken ten minste
hun eigen plaatsen behouderi. Het vader
landlievende volk volgfmet nauwgezet
heid en verstand de publieke quaeslies die
hen aangaa->, en zorgt er voor dat de
zelve naar den werfceh der meerderheid
die thans aan 't roer van d8 regeering is,
beslist worden. De jong-te verkiezingen
verzekeren Christelijke opvoeding, en de
godsdiens'ige waarborgen des volks.
wicht den muur en het latwerk gebracht
heeft.
Het is duideljjk, sprak de burgemees
ter, dat een nran over den muur geklommen
en zoo in den tuin gekomen is, 't is nu maar
de vraag of hjj er nog is. Mogelijk heeft hij
bjj het aanbreken van den dag de vlucht ge
nomen
Hjj moet er nog zjjn, antwoordde de
huishoudster, maar waar kan hij zich ver
borgen hebban? vjjti go :de mijnbeer Stauffer,
gij moet hem zoeken, vinden en annbo den.
Gij moogt niet verdekken en twee arme
vrouwen zonder hulp achterlaten. Als de wolf
zich in de kooi liet opsluiten, zou hij ons
verscheuren.
XVII.
Margaretha wees met de hand aan den
burgemeester de kamer van den ouden Melzer
terwijl zij hem op zachten toon verzocht, den
zieke niet wakker te maken.
Op de teenen loopend ging de burgeTees-
ter met den veldwachter binnen zij kekeD
achter de stukken tapijten, die bij wijze van
behangsel den muur versierden, onder het
bed iu den schoorsteen en in alle kasten. Toen
verlieten zij de kamer weer.
De kamer van de huishoudster werd eren-
eens doorzoekt en de burgemeester sprak met
een zucht
Z. H.Leo XIII heeft een Encycliek
in voorbereiding betreffende wetenschap
en geloof, met het doel, de Katholieke
geleerden te waarschuwen tegen de dwa-
li; gen van de hedendaagsche wetenschap*
Ouder voorbehoud deelen wjj het
volgende mede
Da «G oraale d'I aüa» geeft een ver
slag van de bjjerakomst der kardinalen
te Rome. In de bijeenkomst werd de
veto-qoaestie besproke". Zp werd gepre
sideerd door Z. En. kardinaa' O reg-
l i a en duu de bjjna vier uren. Kardi
naal O r e g 1 i a vro^g den 1 a'dinalen of
aar hun oordeal het recht van veto nog
moost worden erkend, nu dePaus slechts
het geesteljjk gezag heeft en of ee i kar
dinaal de tusschenpersoon zou kunnen
zijn en het veto voor een mogendheid
zou mogen overbrenger,
Z. Em. Kardinaal Agliardi wat
van oo-deel dat het veto-recht in de om-
Ik begin nu te gelooven, dat wij te laat
gekomen zjjn I
Er blijft ons niets anders over, rnej uffrouw,
dan u te bedanken, dat gg ons zoo gewillig
bjj onze nasporingen geholpen hebt.
Margaretha keek den braven man aan
met oogen, die glinsterden van dankbaar
heid.
Wacht nog even, mjjnheer de burge
meester nep va^er Kurthil, want wj hebben
de derde kamer nog vergeten.
Als wij er nog even een blik in sloegen,
zou dat niet k raad zijn
Het jonge meisje voelde, dat het koude
zweet haar op het voorhoofd parelde, toch
trachtte z'j zich goed te houdeu.
Zij glimlach'e en antwoordde op onbezorg-
den toon:
Deze kamer is de mjjne, mijnheer ataui-
fer, en ik heb er altijd den sleutel van in
den zak. Er kan dus onmojelijk iemand bin
nen gekomen zjin, of 't moest door het sleu
telgat wezen.
Margaretha heeft gelijk, vader Kurthil,
sprak de burgemeester droogjes en het zou.
belachelijk zijn, nog langer aan te houden.
De boosdoeners zijn niet gewoon om zich
in sylpben te veranderen en zich dan in de
kamers te verbergen.
Met deze woorden liep hjj naar de trap,
*oo snel zjjne zwaa-ljjvigheid het hem toe
liet maar Burk, die hem tot nu toe stap
voor stap gevolgd was, ginS °P den drempel
der kamer liggen van zijn jonge meesteres,
strekte den snuit op zijne groote pooten uit
standigbeden waarin de Paus thans ver
keert, niet gerechtvaardigd was. De kar-
dioalen GottienSeraphin Van-
nutelli sloten zich hierbij aan.
Z. Em. Kardinaal Ajuti sprak over
de noodzakelijkheid vriendsihappelpke
betrekkingen met alle Mogendheden te
onderhouden, zonder echter eanigen in
vloed tos te staan. Enkele kardinalen
echter stelden voor thaus nog geen be
sluit te nemen. Kardinaal O r e g 1 i a
sloot zich hierbjj aan en zal du den af
wezigen kardinalen mededteling van het
verhandelle doen.
De sociaal-democraten, die in den ge
meenteraad van Mühlhausen in de i Elzas
de meerderheid vei kregen, hebben de ge
meentelijke to dagen aan Roomscbe- en
protestante geesteljjken geschrapt.
Van Rigeeringswege werd echter den
socialisten onder betoog gebracht, dat de
toelagen verplichte uitgaven vaD de ge
meente waren en daarom op de begroo
ting moesten gebracht worden.
De achttien geesteljjken hebben nu op
grond van e n ministerieele beschikking
de sedert negen maanden achterstallige
bedragen uitbetaald gekregen.
Het plan bestaat om di beide El-
beoevers te Hamburg met elkaar te ver
binden door een tunnel onder de rivier,
tevens voor het rjjtu'g vei keer.
In Whitefield-stieet te Londen is ze
kere D o raKiernecke, eene vrouw
van verdachte zeden, in hire woning ver
moord gevoiden. Het hoofi was geheel
gescheiden van den romp. Geld en dii-
man'en bleken gestolen. In de gen >emde
buurt wekt deze misdaad groote opschu-
ding, daar men meent, dat Jack the Rip
per» of een tweede «Jack», «aan het
werk» wil gaan.
De Gemeenteraad van Parjjs heeft be
sloten een Parjjsche mis in te richten
een lei,toersteiliig ren monsters en ar
tikelen, naar heV voorbteld van de Leip
ziger mis. De Paijjfche mis zal dcie
van 5 tot 30 Maart, zoodat buitenlanders
bjj ds terugkeer van Leipzig nog Parjjs
kunnen bezoeken.
België.
Bjj de Nieuwjaarsreceptie aan het Btl-
giscbe Hef, vau de deligatiëu der ve>
sch llende st atscolleges, antwoordde de
Koning, in aQtwoord op de hem door den
voorzitter van den Ssuaat aungebodra
wemchen, dat hjj zich gelukkig achtte,
te kunnen verklaren, dat de pogingen,
wdke hjj zonder ophouden zal aanwen
den om onze handelaren en indust.ieelen
te steuneD, krachtige hulp vinden bjj den
Mir,i ter van Buitenlandsche Zaken. Wat
wjj tegenover de bevolking allereerst ver
en begon te snuiven, met den staart te kwis
pelen en zacht en vrooljjt te blaffen.
v ader Kurthil trok zjjn chef bjj de jas en
wees hem knipoogend den hond. Met geveinsd
ongeduld had Margaretha zich tot de huis
houdster gewend
Catharina, om Gods wil, breng toch dat
vervloekte dier weg, het zal met zijn geblaf
mijn vader nog wakker maken.
De goede dame g eep Burk bjj den hals
band en wilde hem meetrekken maar toén
het haar niet gelukte, haastte het jonge meisje
zich haar te hulp te komen, in de hoop, door
een haastig vertrek hare bleekheii en onrust
te verbergen.
Reeds was zj de eerste treden der trap af
gegaan met den sleutel in den zak, toen de
burgemeester, die zich zich ongerust maakte
over de teekenen van verstandhouding, die
de veldwachter aan de soldaten gaf, zich ver
plicht achtte, haar terug te roepen.
Mejuffrouw, sprak hjj onwillekeurig de
oogen neerslaand terwijl Burk alle moeite
deed, om aan de handra van Catharina te ont
snappen, de hardnekkigheid waarmede deze
hond onder de deur blijft ruiken, en hier
wil blijven, zjjn vrooljjk geblaf, alles schijnt
te bewijzen, dat buiten uw weten on-e man
zich in uwe kamer verscholen heeft.
Margaretha had spoedig haar besluit geno
men, begrijpende, dat langer tegenstand ach
terdocht zou opwekken en het ongeluk, dat
zij vreesde toch niet zou voorkomen, hoopte
zij met behulp van mijnbeer Melch'or Stauf
fer het gevaar nog te bezweren, als zij het
plicht zpn, dat is vakonderwijs, waardoor
zp met succes kunnen mededingen op de
wereldmarkt. De Koning bracht vervol
gens hulde aau den Seoaa*, wiens in den
lande steeds in beteekenis stijgende taak
bovenal te danken is aan de wijsheid en
de verdiensten van zpn leden.
President Roosevelt ontving van
verscheidene voislen en staatshoofden, o.a.
van keizer Wilhelm en koning E d-
w a r d, telegrammen van deelneming in
de groote ramp die de stad Cnicago ge
troffen heeft.
Aan alle kanten worden inschrijvingen
geopend en liefdadigheids /oorstellingen
georganiseerd voor de noodlijdenden.
In deVereenigde Staten worden maat
regelen genomen om rampen te voorko
men, nu gebleken is, dat de veiligheid in
bjjua al'e schouwburgen onvoldoende is.
De schouwburgbrand te Chicago heeft
groote sensatie gewekt, vooral te Bsrljjn
is man zeer ongerust o /er deze vreeselpke
ramp, nu iu deze stad zich onder de
2000.000 inwoners 500.000 Daitschers be
vinden.
De chef vau de technische inspectie
over de koninklijks schouwburgen te Ber
lijn heeft een uitvoerig overzicht gepu
bliceerd, van de voorzorgen daar genomen.
De Duitscbe tooneelspeler Emma
nuel R e i c h e r, die een tournee door
Amerika gemaakt heeft, deelt mede, dat
de goedkoopste schouwburgplaatsen het
veiligst zpn, loges en stalles zpn er in
voortdarend gevaar. Von Sonnen-
t ha 1, de bekende acteur van het Burgt-
theater te Weenen, die mesr dan eens in
de Ver. S op tournee was, verklaarde,
dat de voorzorgsmaatregelen in Amerika
allerslechtst z'ju en bij die in Europa v er
tsn achter staan.
De schouwburgen staan zelden afga-
zoaderd, maar meestal midden ia een blok
gebouwen. Er zjjn geen vuurvaste pzeren
gordijnen en zeir weinig nooduitgan
gen.
S onnenthal constateerde ook, dat
er niet voldoende voorzorgen genomen
word in voor het gebruik van vunr en
lichf, en dat er niet alleen in den foyer
en in de gang ra gerookt wordt, maar
ook in de kleedkamers der actenrs.
De toesta ud tusschen deze twea landen
blpft nog steeds gespannen. Het is er
in de laatste dagen niet beter op gewor
den.
Wel ontkende de Japansche gezant of
ficieel het Berlpnsche bericht, dat de Re
geering te Tokio aan de vreemie gezan
ten zon hebben medegedeeld, daf de te
genwoordige toestand niet langer houd
baar is, en dat Jap in genoodzaikt zon
zpn naar de wapens te grjjpan, lanzjj
Rusland een Bnel en afdoend autwoord
geeft op de joDgste Japa sche nota, maar
moedig onder de oogen zag.
Zjj haalde den sleutel harer kamer uit den
zak en gat hem met een hoffeljjke buiging
aan den burgemeester.
Ik zou mij kunnen beklagen over de
minder net'e vormen van het gerecht, sprak
zjj op zachten toon, en u doen opmerken dat
de kamer van een jong meisje even goed ge
ëerbiedigd, moet worden als eene heilige plaats
volgens de a'oude gewoonte van het Zwarte
Wond. Ik zon u dus den toegang tot de mjjne
kunnen weigeren en gjj zoudt verplicht zjjn,
geweld te gebruiken om deze deur te openen
waarachter geen enkele schat verborgen is.
maar die de vrjjheid, den arbeid en de ge
beden van Marg.retha Melzer beveiligt tegen
nieuwsgierige blikken.
Ik zal geen misbruik maken van mjjn recht.
Ga gerust deze kamer binnen, die even een
voudig is, als de eel ia mjjn kostschool en
doe uw plicht.
Mejuffrouw, ik zal er alleen binnengaan
sprak mijnheer Stauffer, terwjjl hij den sleu
tel in het slot omdraaide, en wjj zullen u
niet lang las'ig vallen.
Hij opende langzaam de deur, deed een paar
schreden in dit kalme, eenvoudige vertrek, en
na v'uchtig even rond gezien te hebben,maak
te hij zich gereed, om weg te gaan, terwjjl hjj
het jonge meisjs opnieuw verzocht hem te
verontschuldigen, dat hjj haar lastig had moe
ten vallen, omdat zjjn plicht dit eischte.
Wordt vervólgd)
