No. 5588
Woensdag 6 Januari 1904.
28ste Jaargang
HbagËlaó voor eSZooró- &n
H. H. Driekoningendag,
Naar aanleiding
van een verslag,
De weduwe Wendel eu
hare kinderen.
Wegens den
te vieren als ZONDAG, ver
schijnt morgen geen nummer
van ons BLAD.
Per 3 maanden voor Haarlem1,20
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post1,50
Toor het buitenland 2,90
Aizonderljjke nummers0,03
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen.
Hoof dredacteur-Directeur W. KÜPPERS.
BUREAU St, Jansatraat. Haarlem.
Van 1—6 regels50,Cenls
Elke regel meer7l/t r
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Gents per advertentie h Contant.
Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Génerale Puhlieité, Etrangère
G.L. I) AUBE 8f Co JOHN., b. J ON ES Succ- Paria Slbis Faubourg Montmartre.
(Slot
Om eenigszins te vergoelijken de be
wering van den veislaggever, dat dog
matisch opgevoede personen minder ge
schikt zjjn voor staatsbetrekkingen, zegt
het «Handelsblad», dat de verslaggever
hier zeker bedoeld zal hebben, perionen
die wat al te dogmatisch optreden, die
dus wat al ts veel en bjj elke gelegen
heid het geloof, hun dogma, op den voor
grond stellen. Na is het zeker in bet
dageljjksch leven, te midden eener ten
opzichte van den godsdienst zeer gemeng
de bevolking vrjj lastig, indieu een rijks
ambtenaar a fort et a travers, mêt zijne
geloofsovertuiging op den voorgrond
treedt, maar 't zou nog te bezien staan
of goed geloorige rijksambtenaren zich
aan eene dergelijke overdrijving zouden
schuldig maken en niet den takt zouden
bezitten de noodige wijsheid en gema>
feigdheid te betrachten. Tot nu toe heeft
men, voor zoo rer bekend, weinig of geen
klachten gehoord omtrent dit punt ener
zijn in de verschillende takken van. den
RjjbdienBt toch ook thans reeds ambte
naren zoowel in de hoogere als lagere
rangen, die waar het pas geefc, volstrekt
niet bevreesd zyn voor hunoe geloofs
overtuiging uit te komen.
Men kan derhalve gerustelgk aanne
men, dat het beweren, als zouden dogma-
tisch-opgevoede personen minder geschikt
zjjn voor eene Rijksbetrekking, vrij
een praatje is voor de vaak.
En hoe staat het met de bewering,
die het «Handelsblad» er ook bjjhaalr,
dat, zooals de «Standaard» zoude gezegd
hebben, «onder bet eigen volk niet ge
noeg geschikte eerste-klas-passagiers wa
ren
Eerste-klas-passagiers Wat is hier de
bedoeling Lieden geschikt om de hoogste
betrekkingen tebekleeden? Maar, daar
over loopt thans de kwestie niet. Ot per
sonen, die het beste geschikt zjjn om al
lerlei staatsbetrekkingen, ook in de lagere
rangen, te vervullen? Daarover toch han-
FEUILLETON
68. (Vervolg.)
Murgaretha maakte eene beleefde buiging
voor hem en dsnkte God in haar hart, want
zjj meende, dat het gevaar thans voorbjj was.
't Scheen, dat haar een centenaarskst van de
borst gewenteld werd.
Eensklaps ontsnapte Burk aan de handen
van juffrouw Oatharina, terwijl hj vrooljjk be
gon te blaffen en neet een paar sprongen de
kamer binnenvloog, waar hjj den burgemeester
b.na omverwierp en met de pooten aan de
gordijnen krabde van de kleerkast.
Vader Kurthil en de gendarmen kwamen
op den drempel staan, toen zij hoorden, dat
de burgemeester een kreet slaakte.
Burk had de gordijnen naar beneden ge
trokken. Buiten zich zeiven van vreugde, bleef
hjj maar aan 't blaffen. Achter de kier ren en
hoedendoozen kwam nu een man te voorschjjn,
doodsbleek met verwilderd haar en fonkelen
de oogen.
Dit was Frits Wendel; hjj was niet ont
steld, dat hjj den gendarmen in handen zou
vallen, maar dat hij tegen zjjn wil den goe
den naam bezoedeld had van Gretly, die hij
*°o lief had. Waarom had hjj zich door haar
delt het zich op dit oogenblik. De strjjd
immers is onts'aan uit de benoemingen
bjj de Rijksverzekeringsbank.
Nu is er al meer dan eens gewezen
op het zoogenaamde «te kort» aan intel
lect en wetenschap bjj de Christenen,
Katholieken zoowel als goed-geloovige
Protestanten en de liberale party heeft
zich bjj menige gelegenheid het lecht
aangematigd onder hare volgelingen al
leen de dragers van het licht der weten
schap en der intelligentie] te zoeken,
terwjjl de godsdienstig-geloovigen met
den titel van «dompers» werden begroet.
Of zulks echter met recht en op goede
gronden gtschiedde, valt zeer slerk te
betwjjfelen.
In een opzicht zou het echter wel kan
nen gebeuren, dat het «eigen volk»,
en wanneer de «Standaard» dat woord
gebruikt, mag men het ook wel toepas
sen cp de Katholieken, de politieke bond
genooten der mannen vande«Standaard»
niet zooveel eerste-klas-passagiers
weet aan te wjjzen, als de liberale party
namelyk; ten opzichte van ervaring en
routine.
Na is het niet te ontkennen, dat bjj
het vervullen van betrekkingen, ook ]van
rijksbetrekkingen, ervaring en routine
vaak even zwaar wegen als kennis en
wetenschap en dat in dat opzicht de li
berale parljj de Christelijke partyen wel
wat voornit is.
Maar kon het wel anders? Is dat niet
heel natuurlyk en een gevolg van de
benoemingen, die jaren en jaren onder
de liberate ministeries hebben plaats
gehad en zó o onpartjjdig waren, dat na
thars de opengevallen of nieuw gecié-
eetde betrekkingen nog niet eens voor
de helft door met-liberalen bezet wor
den, men moord en brand schreeuwt
over partjjdigheid en eigen onpartijdig
heid op alles behalve nette wjjze uit
schreeuwt, al spreken de feiten encijfirs
daar lnide tegen.
Die benoemingen nu hebben aan de
liberale paitjj volop de gelegenheid ge
boden, dat bare volgelingen zich etva-
ring en routine konden verwerven, en de
hoop en het vertrouwen, dat het in ons
goede Nederland nog wel lang zóo blij
ven zonde, dat Nederland al te verlicht
was om zich door andere dan liberale lui
te laten regeeren, maakte, dat van libe
rale zjjde de opleiding en opvoeding der
kinderen er vooral op g< richt werd ze
geschikt te maken voor allerlei Rijksbe
trekkingen. Edoch, «'t kau verkeeren»
en het is verkeerd,
ook laten meenemen naar deze schuilplaats,
die zij onschendbaar achtte
Margaretha slaakte een hartverscheurenden
kreet en zonk bewusteloos neer in de armen
van juffrouw Catbarina, die den trouwen Burk
nagesneld was.
De burgemeester liet zjjn gevangene in
een der onderaardsche vertrekken van den
toren opsluiten en vergezeld van vader
Kuithil en de beide gendarmen verliet hij het
huis.
Langs een omweg begaf hij zich naar de
weduwe Wendel, ten einde haar te over ïallen
en gemakkeljjk de hand te kunnen leggen op
verscheidene voorwerpen, waarvan Frits zich
waarschjjnljjk bij het bedrijven der misdaad be
diend tbad, of die eenig spoor van verschroeiing
zouden dragen.
La Marannclé was werkeljjk thuis. Zy had
een gedeelte van den naeht doorgebracht om
levensmiddelen voor haar zoon gereed te ma
ken. Alles samen had zij verborgen in een
pak oude zakken, die zjj zelve naar den braver
molenaar Bernhard wilde brengen, om eene
goede reden te hebben voor het verlaten
hater woning. Kort vorr het opkomen der zon
had zjj bare woning verlaten.
Zjj had nog geen honderd pas gedaan, toen
zjj den jongen voerman Michel Wagner ont
moette, die getrouw aan zjjne belofte, zich
van de opdracht van Frits kwam kwjjten.
De weduwe was daarom weder naar hare
woning teruggekeerd, met een verheugd hart.
Zij knielde voor het kruisbeeld neer en bad
lang en vurig.
En terecht: vragen nu Katholieken en
Anti-revolutioDairen of die bevoorrechte
toestand der liberale partjj ten opzichte
der Rijksbetrekkingen zóo moet bljjven,
omdat zjj in ervaring en routine achter
staan misschien.
Het zou wat moois zjjn! En onrecht
bovendien.
Laat het Ministerie zich niet storen
aan het geschreeuw der tegenparljj, maar
bjj de benoemingen wel degelyk het oog
gericht honden op Katholieken en Anti
revolutionairen, opdat ook hun de gele
genheid geboden worden, waar hst hun
aan wetenschap en intellect zeker niet
ontbreekt, zich ook de noodige routine
te verwerven en daardoor ook aan de
ouders den moed te geven voor hunne
kinderen eene opleiding te bekostigen,
die hen onder alle opzichten geschikt
maakt vcor het bekleeden van Rijksbe
trekkingen.
De Japansohe strijdkrachten.
Nu de oorlog tasichen Rusland en Ja
pan volgens de laatste telegrammen on-
vermjjdeljjk schynt te rjjn, zjjn eenige
mededeelingen omtrent het Japaiteche le
ger en de Japansche vloot niet zonder
belang.
De oorlog met China in 1895 -98 en
de onderdrukking van den opstand der
Boxers in 1900 heeft aangetoond, dat de
Japansche soldaat moedig en volhardend
is.
In Japan bestaat persoonlijke dienst
plicht. De eerste instructeurs van het
Japansche leger op Earopeeschen grond
slag waren Franschen. Na 1871 werden
zjj djor Duitschers vervangen, doch veel
in de uitmonstering zoowel als in de
commando's herinnert aan het Fransche
leger.
In 1872 trad het moderne Japansche
leger - eerst actief op. Een opstand der
Samoerai van Satsuma werd gedempt.
In 1892 werd in Japan voor leger en
vloot 18 millioen yen uitgegeven, dat is
byna l/i van de geheele begrooting. In
1896 was dit bedrag tot 73 millioen ge
stegen, dat is de helft vau de geheele be
grooting. Iu 1897 in 1898 is eveneens
de helft van alle inkomsten voor leger en
vloot besteed.
Voor_1903 1904 is voor de vloot al
leen ruim 41 millio n gullen naar oDze
munt uitgetrokken. Men kan das spreken
van een voorzichtige en krachtige voor
bereiding.
Het Japansche leger bebtaat uit 12
corpsen gelegen te Tokio, Seudai, Nagoy i,
Osaka, Koumamoto, Hiroskima, üirosabi,
Kanszawa, Marougamé, Kokoara, Sappo
ro en Foukout.
By deze 12 coipsen moet men nog
voegen de keizerlyke garde en de gen
darmerie.
Een slag op het venster wekte hiar uit de
godvruchtige overpeinzing, waarin zjj verzon
ken lag.
Zij stond op m akte de deur o;en.
Toen bemerkte zij Jean George' Beck, die,
op zjjn^ knoestigen stok geleund voor haar
stond. Zjjn gelaat was doodsbleek; zijne lan
ge, grijze haren en zijn verwarden baard flad
derden in den wind; zijne oogen zagearood;
alsof de weerschijn van den b and er nog in
lag. La Marannclé voelde dat zij sidderde.
In hare verbeeHng zag zjj den bedelaar on
beweeglijk staan midden tusschen de vlam
men, die hij zelf range stoken had, op hetzelf
de oogenblik hoorde zij den 1 latsten kreet van
den sergeant Matbias.
O God 1 deze man jaagt mjj schrik aan!
zuchtte zjj, terwijl zy haastig een blik wierp
in een stuk spiegel, die aan den muur hing.
Staat dan de misdaad :n z'chtbare letters op
ons gelaat te lezen?
Het voorhoofd der weduwe was echter kalm
want de wroeging was nog niet in haar hart
binnen gestepen.
Zjj had den sergeant gedood, maar zij had
haar zoon gered.
La Marannclé, sprak Jean George, mag
ik een oogenblik in uwe hut uitrusten Ik
ben uitgeput van vermoeienis.
Kom biunsn, antwoordde zjj, hoewel ik
arm ben, heb ik nooit iemand gas'.vrjjheid ge-
weigerd, noch aan u, noch aan anderen, dat
weet gjj zeer go 3d.
Na zjjn bedelzak in een hoek geworpen te
hebben, Het bij zich op eene bank neder.
Het geheele leger bestaat nit
Actief 150,000 man, le en 2a reserve
190.000 man, 3e lichting 240.200 man,
gendarmerie 2500 man, koloniale militie
van Yéso 1500 man, totaal 584.000 mao.
De minimam-lengte voor den milicien
is anderhalve meter. Alleen lichaams
zwakte is rede tot vrjjstelling. Over'tal-
gemeen is de Japansche soldaat klein van
gestalte. Doch by de cavalerie en de ar
tillerie vindt men ook veel solda'ei van
middelmatige lengt?. Ieder man heeft drie
jaren actief te dienen, daarna vier j «en
in dë eerste reserve, vyf jaren in de twee
de reserve en vervolgens maakt hjj tot
41 -jarigen leeftjjd deel van de derde lich
ting nit.
De Keizer is opperbevelhebber: in oor
logstijd neemt hjj den eere-titel van dai-
ghei-sui, dat is opper-admiraal aan.
Zyn militaire staf wordt gevoerd door
vier maarschalken. Dit zyn op 't oogen
blik, prins K o m a t s u, chef van den
generalen staf; admiraal Ito, de maar
schalken Yamagata en Oyama.
Het verkrjjgen van een graad in 't Ja
pansche leger is zeer moeilyk. Zware exa
mens worden geëischt en op depupillen-
scholen en militaire academies is de voor
bereiding degeljjk. De beste officieren
worden naar Frankryk en Duitschland ge
zonden om zich verder te bekwamen.
Men prjjst ook den beleefden toon, d'e
in 't Japansche leger heerscht.
De Japanners hebben uitstekend geschut
uit Europa en fabriceeren zelf een geweer
vau het type Murata, dat hat Minser-ge
weer nabjj komt.
Wat de vloot aangaat, de Japanners
bezitten: acht kruisers, «de Asati», «de
Fujj», «de Fuso», «de Chinyeu» enz, to
taal met 85 000 ton inhoud eu eeu ge
middelde snelheid van 19 kuoopen.
Zes gepantserde kruisers le klasse, «de
Asama», «Tokiwa», «Azuma», «Yakumo»,
«Izurno» en «Iwaté», gebouwd in 1898
1900. Inhoud 9000 tot 10.000 ton elk.
Snelheid: 22 kuoopen.
Een gepantserde kruiser 3e klasse, de
«Ohiyoda».
Negen gepantserde kruisers 2e klasse.
Vier gepantserde kruisers 3e klasse.
Al deze schepen zyn van uitstekend
materiaal.
Er zyn verscheidene, goed voorziene
steenkooldepots.
De bemanning der vloot bestaat nit
22.000 matrozen, 5000 officieren en 3400
machinisten, stokers enz.
Omtrent de twee nieawe schepeo, door
Japao aangekocht, zjjnnog weinig nieuwe
bijzonderheden te melden.
Een oorlog met Rusland zal voor 't eerst
kannen aaatoonen, dat Japan tegen een
Europeeschen vyand opgewassen is. Want
de Japanner heeft Dog niet tegenover
een soldaat gestaan, die den Russischen
soldaat evenaart.
BUITENLAND,
keizer W i 1 h e 1 m tegen het einde van
Februari ol begin Maart zich naar het
zuiden van Frankryk zal begeven.
Keizer Wilhelm 11 heeft een toe
spraak gericht tot de officieren, waarin
de vorst, zonder zich over de voorvallen
te Forbach uit fe laten, het corps officie
ren verzocht de goede tradities van het
leger hoog te houden, een voorbeeld van
goede zeden te geven aan han onderge
schikten en al hunne zorgen er aan te
wjjden, dat de slechte behandelingen, den
soldaat aangedaan, voor goed ophonde.
Duitschland.
Te Berlyn meent men te weten, dat
Het zweet atvegend, dat langs zjjn voor
hoofd liep, heihaalde hjj
Arm gij zegt. dat gjj armzjjt, La Ma
rannclé. Hjj raakte met het eind van z'jn stok
de levensmiddelen en de kruik met appelwjjn
aan, die de weduwe bjj hare binnenkomst op
de tafel gezet had en vervolgde op s< otten-
den toon
Men is niet arm, zoolang men zeker is
van z'jn dageljjksch brood en gjj hebt daar
voor minstens twee dagen voorraad.
Zjj begreep, dat Jean George honger had
Stilzwijgend zette zij een kan appelwjjn voor
hem en legde er een piar sneden roggebrood
naast.
De oogen van den bedelaar begonnen te
schitteren.
- Dank, La Marannclé, dank 1
Hjj begon als een uitgehongerde in de bo
terhammen te bjjten,
Helaas, dacht de weduwe, moet ik het
brood, dat eene liefdadige hand aan mjjn zoon
reikt, niet aan de ongelukkigen geven, als
de honger ben kwelt. Men heeft medeljjden
met hem gehad. Ik moet ook medeljjden met
dezen man hebben.
Jean George van zjjn kant keek de arme
moeder aan en dacht
Zjj is toch in den grond van haar hart
een goede vrouw, deze La Marannclé
en toch toen zjj den sergeant in hare
klauwen hield duizend duivels, toen
zou men gedacht hebben, dat zij eene toorni
ge leeuwin was
Met een enkelen teug ledigde hjj de kan.
Frankrijk.
Z. D. H. de Bisschop van Angers heeft
aan den commandeerenden generaal van
het 9e legercorps, die onlangs den mili
tairen het bezoek van katholieke veree-
nigingen verbood, een schrjjven gericht,
waarin hjj verklaart dat hjj als Bissehop
in naam van de Kerk zyn diep leedwe
zen over het bevel uitspreekt. Hjj achtte
het zyn plicht en zyn recht den soldaten
gelegenheid tot uitoefening hunner gods
dienstige verplichtingen te geven en daar
om zou hy op Zon- en feestdagen een
bjjzondere mis voor hen laten lezeo.
Rusland.
De joden in Roeland hebben meer vry-
heid gekregen. De Russische minister van
Binaenlandsche Ziken Yon Plehve,
heeft verklaard, de greDzen, binnen welke
het den Joden geoorloofd is te mogen
wonen, te zullen uitbuilen. Hy heeft daar
toe 57 steden aangewezen, verdeeld over
23 districten en 8 provincies, welke vroe
ger aan de Joden verboden waren. In zyn
rapport aan den Gzaar zegt de minister,
dat den Joden deze vryheid bjj de wet
reeds vroeger toegestaan is, en ook, dat
eri by gebrek aan werk, veel ellende on
der de Joden heerscht. Ondanks de te
genkanting, die dit voorstel V o n P1 e li
ve in de hooge Russische kringen vindt,
heeft de Keizer toch besloten het te be
krachtigen en kan een desbetreffend be
sluit binnen eenige dagen worden ver wacht.
Rusland en Japan.
Te Berlyn gelooft men na d»t de oor
log tusschen Rusland en Japan onvermij
delijk is.
JJit Tokio wordt geseind Al de ban
ken nemen hare fondsen terng. Men ge
looft, dat de regeling vai het transport,
volgens de officieele instraclies, voltooid
ie. Met kalmte wacht men thans den ver
deren loop der gebeurtenissen af.
De diplomaten te Peking zjjo van oor
deel, dat de oorlog van Rusland en Ja
pan niet te weerhouden is, en dat binnen
enkele dagen de vyandelykheden zullen
beginnen.
De Japansohe gezant te Londen zegt:
i de hoop op een vreedzame oplossing is
nog niet verloren, de Japansche Regee-
ring heelt Rusland geen termjjn van ant
woord gesteld en dat zjj de onderhandelin
gen wil voortzetten, om tot een rredelie-
De weduw e haastte zich, om ze weer te
vullen. De kan op nieuw aan de lippen
brengend, bromde hjj tusschen twee teugen
in
Zou zjj het gelaat herkennen van den
goeden genius, die haar dezen nacht uit het
ravjju gehaald heeft?
En alsof bjj er zioh van had willen «erze -
keren, voegde hjj er op luid n toon bjj
Gjj zjjt nog gelukkig, La Marannclé,
dat gjj na al de rampeu, die s getroffen heb
ben, deze hut als eene veilige schuilplaats
hebt kunnen behouden. Als men oud wordt
is men, even als ik, dikwjjls verplicht om
den nacht in een hollen boom door te bren
gen, onder een hoop stroo, of achter eene
haag, maar dat is verduiveld on ;ezond.
Ie Ier heeft zjjne zorgen, Jean George,
antwoordde de moe Ier van Frits Wendel op
zacbten toon. De rjjke ljjdt evenals de arme
in zjjne gezondheid, in zjjn verstand, in ziin
hart.
Dat zijn goede woorden vooreen preek
heer, moeder Yendel; maar ik verzeker u,
dat het aangenaam is, op een zacht bed te
slapen en des morgens bij het ontwsken zijn
ontbijt gereed te vinden
Er zijn rijken, die badend in hun bloed
ontwaken, Jean George Beek.
De bedelaar verbleekte.
Wordt vervolgd)
mm
COÏRMT.
ABONNEMENTSPRIJS;
NHIEKD
AGITE MA NON AGITATE
PRIJS DER ADVERTBNTIEN.
