No. 5590 Zaterdag 9 Januari 1904. 28ste Jaargang HbagBlaó voor effiooró- on SCuió-cHollanè. Het Hooger Onderwijs. De weduwe Wendel en hare kinderen, B U R E A U St, Jansstraat. Haarlem. 2,90 0,03 7V. - 70. BUITEN L AND. Duitsohland. Frankrijk. Rusland en Japan. llMLEIStl! IIIIIIT. abonnementsprijs; Per 3 maanden voor Haarlemf 1,20 Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post>1,50 7oor het buitenland Afzonderlijke nummers Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen. Hoof d redacteur-Directeur W. KÜPPERS. PBIJS DEB ADVEBTBNTIEN. Van 16 regels Elke regel meer Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Dienstaanbiedingen 25 Gents per advertentieh Contant. 50JCenl s. AGITE MA NON AGITATE Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Génerale PubliciléEtrangère G.L. DA UBE Co J OHN., f. JONES SuccParis 31 bis Faubourg Montmartre Wetsontwerpen van ingrijpende strek king op een of ander spec:aal gebied ple gen niet op de gebruikelijke wjjze «in de afdeelingen» te worden onderzocht, maar worden in handen gesteld etner «com- m'ssie van voorbereiding», die uit des- kundigen onder de^Kamerleden wordt saamge8teld en de leiding heeft van bet vóórondetzoek van het ontwerp. Zulk een commissie pleegt overleg zoowel met de afdeeÜDgen als met den betrokken Minis ter en publiceert daarvan het resultaat, al [dan niet vergezeld van een gewijzigd ontwerp. Deze wjjze van werken verge makkelijkt en bespoedigt het onderzoek, dat nu immers weer systematisch wordt geleid. Aldus is te werk gegaan met dr. K u y- p e r s herziening der wet op 't Hooger Onderwijs en 'tis over de zoo juist tsr Landsdrukkerij afgeleverde stukkeD, dat wjj een korte beschouwing wilden geven Wat te v< rwachten viel bljjkt uit deze Staatspapieren minister Suyper heelt zjjn ontwerp in hoofdzaak gehandhaafd. Trouwens tegen een der voornaamste wij zigingen, die welke de stichting van bij zondere leert toelen aan de openbare uni versiteiten mogelijk maakt, bleek weinig of geen verzet. Wel werd aangerand de grondgedachte van het ontwerp, waar het atnkomt op de vrjjbeid van het Hooger Onderwijs, m. a. w. bezwaren v erden ge opperd tegen het verleenen van diplomee- ringsrecht aan bijzondere universiteiten. Die grondgedachte werd echter door den Minister tegen de ingebrachte beienkia gen gehandhaafd. Z. Exc. sluit zich aan bjj het betoog van de verdediger', dat het hier geldt de bevrediging van de hoogst ernstige begeerte van een belangrjjk deel des volks. Vooral zegt de Minister- zou het ongeraden zjjn zulk een begeerte voldoening te weigeren, waar zjj zich niet alleen in Nederland openbaartmet name van Rormsch-katholieke zjjde neemt de actie voor het bezit van een eigea uni versiteit in meerdere landen steeds in be- teekenis en omvang toe. De bereids in 't ontwerp in \erband met het diplomee- ringarecht neergelegde waarborgen voor wetenschappelijk onderricht en voor de vrjjheii van beweging van leeraren en leerlingen, acht ds Minister voldoende. Wel heeft bjj zich bereid verklaard de intrek king van hetdiplomeeringsrecht in sommige gevallen verplichtend te stellen, in welken zin het wetsontwerp dan ook is gewjjzigd. FEUILLETON, Vervolg.) By deze aanraking voelde Jean George eene konde rilling door zijne leden gaan, alsof de koorts hem bevangen had. Met glimlachende oogen keek zij hem aan en sprak Voltooi gerust uw maaltijd Jean George, gij hebt mq nooit minder in den weg geze ten, dan op dit oogenblik. De bedelaar trachtte niettemin de deur te bereiken, terwijl hjj voor alle aanwezigen eene nederige buiging muakte. La Marannclé versperde hem den doortocht en met den vinger op de ledige bank wijzend, sprak zg op gebiedenden toon Hgf zitten, gij zjjt hier niet te veel. De landlooper maakte een toornig gebaar, bromde eene bedreiging, maar zocht toch z'jne plaats weel op. Met opgeheven hoofd naderde de Weduwe den burgemeester en zeide Gy allen beweert dus, dat mijn zoon de boerderij van Gaspard Melzer in brand gesto ken heeft f En gh beweert, dat hjj onschuldig is, niet waar, hernam mynheer Stautfer dat be- Aangevuld is het ontwerp met bepa lingen in betrekking tot de aanstelling der hoogleeraren aan een bjjzondere uni versiteit. Met ds commissie van voorbe reiding kwam het den Minister gewenscbt voor, a'thans eenige aanwijziging te ge ven en daarom wordt thans voorgesteld het benoemingsrecht aan de doctoraten te binden. Ean dit bjj de aanstelling auto didact in zjjn rak of bjj dedie van een vreemdeling geen toepassing vinden, dan zal in deze enkele gevallen Koninkljjke bekrachtiging een uitweg bieden. Tegen misbruiken in de practjjk waakt het on voorwaardelijk recht tot intrekking van het diplomeeringsrechten deze omstan digheid, gevoegd bij de aantrekkings kracht, die alleen van een stel kundige hoogleeraren op het publiek uitgaat, acht de Minister volkomen genoegzaam otn ont aarding van het Hooger Onderwjjs uitslui tend at te stuiten. Deze bepalingen zullen echter niet gel den ten aanzien der theologische facul teiten, terwjjl oak onverkort bljjft het recht van bestuurders van in de wet be doelde Kerkgenootschappen, on aanzoek te doen om door hen zeiven gesalarieerde leerstoelen bjj de Rijksuniversiteiten te mogen oprichten. Een eu ander is nood zakelijk, zoo betoogt de Minister, met het oog op de principieele tegenstelling tus- schen de beljjders^en ontkenners eener bjj- zondere Openbaring. Den doctoralen ti tel hier voor de bekleeders van bjjzondere leerstoelen te eischen, is evenmin moge- ljjk, waa.' de wat op het hooger onder wijs feiteljjk het verkrjjgen van den doc tors-titel in de godgeleerdheid voor alle Roomsch Katholieken en Israëlieten zoo goed als uitsluit. Ruime vrjjheid zal hi*r echter moeten gelaten worden (verklaarde de Minister aan de Oommissie van Voor bereiding) aan het iuzicht der instelling, stichting of vereeuiging, die deo leerstoel wenscht te vestigen. Het is duiJeljjk, dat de Regeering hier bljjk geeft van ruime opvattingen. En even duideljjk is het, dat de liberalen, die steeds zoo groote bezorgdheid aan den dag leggen voor de christelijks b iginselen, nu gerust hun hoofd kunnen neerleggen. Die beginselen blijken thaos heuech in veiliger handen, dan ze bjj hen ooit ge weest zjjn. Ia de stukken vinden wjj nog een uit lating des Ministers, die onze volle sym pathie heeft. Er staat: «Het Hooger On- wjjs strekt niet alleen, om den geleerden stand te doen voortbestaan». Zssr juist Ook anderen mogen, ja moeten d mrvan grijp ik, maar dat is gemakkelijker gezegd, dan bewezen. M isschien De burgemeester kon niet langer zijne ge wone kalmte bswaren en riep uit Zoudt gij een bevys van zijn onschuld kunnen bijbrengen? fat zou voor my en voor alle vrienden van Frits eene groote voldoening zyn, La Marannclé. Omdat zelfs de vrienden van Frits een bewijs van zyne onschuld willen hebben, zal ik er hun een geven, sprak zij op bitteren toon. Gjj kent dus den waren schuldige? vroeg de burgemeester niet zonder ontroe ring. Ik ken hem. En gij wilt het gerecht op zyn spoor brengen Ik zal zelfs meer doen. Wat wilt gij daarmede zeggen, goede vrouw Als het moet, zal ik hem u zelve over leveren. De burgemeester en zijne manschappen ke ken haar ongeloovig aan. Als het mogeljjk was, zou de zaak reeds gebeurd z'jn. Gy wilt ons misleiden. Komaan, beken, dat gij op het een of ander toovermid 'el rekent. De weduwe haalde de schouders op Neen, sprak zjj op koelen toonmear omdat gjj allen machteloos zjjt, den waren schuldige te ontdekken, zal ik uwe taak op kunnen genieteu, zoodat wij van ganscher harte onderschrijven, wat de Minister zegt ter verdediging van floogescholen voor Landbouw eu Handel. Over de inrichting hiervan Iaat Z. Exc. zich echter nog niet uit. 't Is hem voorshands voldoende, deze belangrjjke zaak in beginsel uit te makeD. Pro me norie vermeldend, dat de— vijj dure voorgestelde organisatie der Po lytechnische 'school «over 't algemeen bijval» vond, deelen we ten besluite nog eeD en ander mede omtrent de bjjzondere gymnasia. Tegen het voorstel om aan de bjjzon dere gymnasia die diplomeeringsrecht be zitten, Rjjkssubsidie te verleeneD, hadden de meeste Kamerleden in beginsel geen bezwaar. Er werden echter ook in de Com missie van voorbereiding eenige bedenkin gen omtrent de uitvoering geopperd, o. a. wat betreft de vraag of van de leeraren niet moet worden geëischt het bezit der bevoegdheid voor het geven van onder wjjs aan openbare gymnasia. De Minister echter meende dat de eisch van gediplomeerds leeraars veeleer tot in perking zou leiden vau de vrjjheid der bjjzondere gymnasia, dau tst verdere vrjj- making vau het bjjzonder Hooger Osder- wjjs. Dj subsidie-quaeatie doet daartoe niets af. Zooals men zief, handhaafde de Minis ter ook in dit opzicht zjjn meening. De reorganisatie van het Hooger Onderwjjs wil de Premier volgens wel overwogen plan ten uitvoer leggen. Moge zjjn wet spoedig in het Staatsblad p. jjken. Het kasteel van Eallé te Stiet Pierre in den Neder- Elzas is door brand ver nield. Da Eerw. zusters van den H. Vin- centius a Paulo, hadden het ingericht tot een ziekenverpleging. Ia tien minuten tjjd st^nd het gebruw ia 1 >aie vlam. Aan blusschen viel Diet te denken, alleen de kapel is brhouden gebleven. Gelukkig, dat er weinig zieken waren, die allen door de zusters gered konden worden bjj mid del van aaneengebonden beddelakeus langs de vensters der ziekenkamers; heldhaldg gedroegen zich de zusters, zg trotseerden het grootste gevaar om de aan bun zor gen toevertrouwde zieken te verzorgen. De hoofdredacteur Nitsch, van een socialistisch blad te BerljjD, is wegens maje-teitsschennis tot drie maanden ge vangenisstraf veroordeeld- Daze hoofdre dacteur had nl. b waard dat k-izer W i 1- helm 50.000 Mark per dag ontvangt, «voor het plaatsen van enkele hanitee- keniogen.» mij nemen, en moge God mjj vergiffenis schenken 1 Zjj ging rechtstreeks naar deu be blaar toe, dien zij met krachtige hand van zijne bank optrok en ondanks zija krachtig verzet mee sleepte tot voor de voetea van den verbaasden burgemeester. Hier hebt gy den brandstichter, riep zjj uit. Ik ik huilde Jean George, terwijl hjj zich verweerde, als een bezetene tusschen de gendarmen. (Iet is gelogen, gelogenGij ziet toch wel, dat de te vrouw gek isl Ze'fs de kindereu weten, dat La Marannclé eene heks is- Bescherm mij, brave mannen, help mij De heks is krankzinnig, dat is alles. De weduwe zsg hjm zonder toorn aan en. sprak Jean George, als het niet de eer van mjja zoon gold, dan zou ik u nooit verra den hebben, want ik heb u vrijwillig onder mijn dak ontvangen en gij zjjt mjju gast. La Marannclé, antwoordde de bedelaar, kom tot u zelve. Het verdriet heeft uw ver stand gekrenkt. Ik weet wel, dat men uwe aantjjgingen niet ernstig zal opnemenmaar de verdenking zelfs kan een braven man in het ongeluk storten die niets bezit dan zjjn goeden naam. Als mijn tegenwoorJigheid n hindert, dan ga ik liever heen. Waarlijk, hee- ren, ik weet niet, waarom zij de zouden van haar zoon op mijn rug werpt. Ik ben even onschuldig als een pasgeboren kiud. Boven. Luitenant B i l s e, de schrjjver van «Aos einer kleinen Garnison» is naar Straatsburg overgebracht om zjjn strafte ondergaan. Zjjn verzoek aan den Keizer om ds gevangenisstraf in vestingstraf te wjjzigen, is afgewezen, maar in de ge vangenis zal hjj van handenarbeid vrjj- gesteld zijn en zal hem schrjjfwerk wor den gegeven. Sedert eenige dagen maakt men zich zeer ongerust over het wegbljjven van het staatstransportschip Viennedat 10 December uit Rochefort naar Toulon is vertrokken. Er zjjn 49 man aau boord. Alle op zoekingen zijn tot hiertoe vruchteloos ge bleven. Men vreest dat de Vienne in de golf van Gasconje met man en muis is vergaan. Ook wordt vermist de kanon neerboot Höllebarde uit Toulon uaar Cette vertrokken. Te Brest heerscht in hooge mate de typhus en zjj neemt met den dag in hevigheid toe. De Minister van Oorlog heeft den militairen commandant, C o- nard, ten opzichte der soldaten, waar van velen aan de ziekte Ijjden, de uiter ste gestrengheid en voorzichtigheid bevo len. Enkele compagnieën zjju reeds uaar Landerneau overgeplaatst. De kroegen in zekere wjjkea, waar men meent dat het besmettingsgevaar het ergst is, mogen door de militairen nitt worden bezocht. Reeds 12 sterfgevallen kwamen onder de troepen voor, ea 24 manschippen lig gen hoogst bedeokeljjk. Da toevoer van water naar tal van stadswjjken is op last van den burgemeester afgesloten ait vrees voor besmetting. Ditmaal zal er zeker met kracht worden aangedrongen, zegt de Frankf., dat het gemeentebestuur van Brest ga zorgen voor goed drinkwater. Een Parjjsch effectenmakelaar is onverwacht benoemd tot erfgenaam vau mej. Maria de la Lus Cousin o, een schatrjjke Chiliaansche, die hem, hoe wel haar volslagen onbekend, 60 mil- lioen nalaah Het eenige punt vau ver band is, dat de dochters van den effec tenmakelaar in hetzelfde klooster wer den opgevoed als de erfl«tster. De familie zal wel protest aauteeke- nen tegen deze zonderlinge wilsbeschik king. Het slaags raken der Russische en Ja- pansche troepen is slechts een quaeetie van tjjd. Een legerafdeeling van 8000 Japanners staat gereed, om te Masampo te landen, terwjjl te Port Arthur, waar reeds vele Russen verbljjf houden, een regiment Ko zakken wordt verwacht. Voorraden worden er opgeslagen, militaire telegraafljjnen loopen in alle richtingen, en uit Biago- westsjeDsk worden reserves naar Tritsihar gezonden. Oorlogsschepen van de Russi sche en Japansche zeemacht spoeden zich dien had ik er geen belang by, zooals Frits Wendel om dezen braven Gaspard Me'zer te benadeelen. Over deze laatste toespeling verbitterd, na derde de weduwe met dreigend gelaat den bedelaar en sprak Komaan, wraakzuchtige man, lieg niet langer, beken uwe misdaad en laat niet langer een onschuldige onder verdenking bljjven. Met b'jzondere belangstelling volgden de aanwezigen dit zonderling debat. Ik zie wel, La Marannclé, antwoordde de bedelaar, die den twjjfel op hunne gelaats trekken las, en nog altjjd hoopte, zich uit deze ongelegenheid te redden, dat gjj uw zoon ten koste van alles wilt redden. Dat is ook te begrijpen, zoo handelt eene goede moeder, in uwe plaats zou ik evenzoo doen. Gjj moet u daarom niet boos op haar maken, mjjne h eren, de Hemel zelf geeft de moeders zulke gedachten in. Arme vrouw I Ik beklaag u van harte" Gij hebt bij u zelve gezegdEr is eene misdaad bedreven, mjjn zoon wordt er Tan beschuldigd, er moet een schuldige aan het gerecht overgeleverd worden en nu hebt gjj aan mjj gedacht. Dat is slim van u, want ik ben maar een arme bedelaar, in wien nie mand ter wereld belang stelt en dien men gaarne verdenken zal, terwjjl er niemand is, om hem te verdedigen. Nu nam de burgemeester het woord P»s op, weduwe Wendel, dat uwe moederliefde, dit verheven gevoel, u niet ver leidt, om een valsche getuigenis af te leggen. naar de plaats waar gedacht wordt dat een eerste treffen zal plaats hebben. Al les gaat geleideljjk in zjjn werk. En onder dat alles wordt vrede gehuicheld en spreekt men te St. Petersburg en te Tokio van een verzoenenden geest. R e ut e r seint uit St. Petersburg i Enkele voorstellen vau Japan zjjn aan genomen, terwjjl andere tot het onder werp van uitvoerige opmerkingen zjjn ge maakt met toevoeging van tegenvoorstel len. De toestand bljjft dus onzeker. Water zeker is, dat is dat het er met den dag ern stiger gaat uitzien eu een botsing der troe pen onvermjjdeljjk wordt. Is eenmaal het eerste schot gevallen, dan komt het ons voor dat de oorlog niet meer te keeren is. Berichten uit Londen zeggen, dat ko ning Edward bjj zjjn neef, den Czaar, er op heeft aangedrongen, dat hjj zou toegeven aan de gegronde eiscben van Japan en den wereldvrede niet in gevaar zou brengen. Die dra- g van Engelands Koning beeft te Petersburg diepen indruk gemaakt Ea de bewjjzea daarvan zjjn neer gelegd inRuslands antwoord aan Japan. De Nowoje Wremija verzekert, dat het Russische antwoord in het minst geen aanleiding behoeft te geven tot het ver storen van den vrede. Ea toch is Rusland reeds begonnen den vrede te verstoren door.troapen van het Siberische legercorps naar Korea te zenden. Elke vjjandeljjke handeling die Japan nu zou plegen, wordt daardoor volkomen gerechtvaardigd,zegt de Westm. Gazette. De Times protesteert eveaeens tegen het zenden van Russische troepen naar Korea, dat een schending is van de trac- tateu iu 1896 en 1898 tusschen Rusland en Japan gesloten. En ook de Times vreest, dat deze stap noodlottige gevol gen zal kunnen hebben. De Daily Mail zegt: Roeland heeft bierdoor de eerste oorlogsdaad gedaan, waarvan de ernst niet kan worden ont kend. Een bericht uit Japan maakt melding vau de afzending eener divisie, bestaande ait twee infanterie-brigades, met 36 stuk ken geschut, te zamen ongeveer 20.000 mau. De Japansche gezant te Londeu kon verder mededeelen, dat het Japansche hoofdkwartier, met den generaleu staf en den marinestaf naar Hiroshima is verlegd, evenals dat in den oorlog tusschen China en Japan in 1894—'95 geschiedde. Te Chemulpo zija oorlogsschepen van Rusland, Japan, Eugeland en de Yer- eenigde staten bjjeeo. De Amerikaansohe commandant liet gisteren, vreezsnde voor onlusten te Seoul, matrozen aan land gaan, om de legatie te beschermen. Toen de Russische commandant hetzelfie wilde doen, weigerde de Japansche epoorweg- maatschappjj, die den spoorweg van Che mulpo naar Seoul beheert, de Russische matrozen te vervoeren. /al Rusland hierin eeu onrechtmatige daad zien? Met een minachtenden blik zag de weduwe mjjnheer Stauffer aan en sprak Ik iweer u, dat Jean George Beck en niemand anders de boerderjj van mjjnhear Gas pard Melzer in brand gestoken heeft en dat Frits zelfs niet in staat is, om zoo'n afschu welijke gedachte op te vatten. Maar men beweert toch, vervolgde de burgemeester op strengen toon, dat uw zoon verschillende redenen had om zich op mjjn ouden Vriend te wreken, in een vlaag van toorn kan hjj zich wel door het kwade hebben laten medesleepen De weduwe viel hem driftig in de reden Zjj, die dat zeggen, kennen het hart van Frits niet; vraag er zjjne vrienden maar eens naar, den pachter Heinrich, Conraad Bomal- ler, den houthakker Jarglien Jackel den paar denkoopman of zij gelooven, dat mjjn zoon in staat is, om ziefi over eenige kwetsende woor den 'e wreken door eene lage, slechte daad, waarvan men hem nu beschuldigt Arme Frits! Neen, met gevaar van zjjn leven, zou hjj zijn vijand te hulp snellen, en dat weet Melzer beter, dan iemand anders. Als ik Jean George Beck aanklaag, mjjnheer de burgemeester, komt dat, omdat hjj de misdaad be ire ven heeft. Ik weet het, ik heb het gezien. De bedelaar knielde voor den burgemees ter neer. Wordt vervolgd)

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1904 | | pagina 1