No. 5591
Maandag 11 Januari 1904.
38ste Jaargang
Advertentiën
P i u 8 X.
De weduwe Weodel en
hare kinderen,
BUREAU St, JanBstraat. Haarlem.
Een interview:
BUITENLAND.
Rnsland.
Engeland.
Rusland en Japan.
nu w mimisch rui liiir.
ffragSlaó voor <3tooró- en Stiió-diollanó.
ABONïTEMENTSPBIJSl
Per 3 maanden yoor Haarlem
f 1,20
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post1,60
Toor het buitenland 2,90
Afzonderlijke nummers0,03
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen.
Hoof dredacteur-Directeur W. KÜPPERS.
AOITE MA NOST AGITATE
PHIJS DBB ADVEBTEHTIEW.
Van 16 regels 50'Cenls.
Elke regel meer 1l/»
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant.
Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Génerale Publicité, Etrangère
G.L. DAUBE S/- Co JOHN., f. JONES Suoe- Pari» Slbts Faubourg Montmartre.
waarvan de plaatsing driemaal isopg£-
geven worden slechts tweemaal in rekening
gebracht.
Een der trefiendste wonderen, zelfs voor
het oog eener wereld, die geen geloof
slaat aan wondereD, is wel de kracht die
uitgaat van het Pausdom. Men moge ook
al trachten de oogen er voor te sluiten,
te vergeefs, het feit zelf staat daar, on
loochenbaar, tastbaar, zichtbaar voor al
len. Die kracht doortintelt geheel de we
reld; daar gaat een bezieling van uit, die
tot de uiterste hoeken der aarde zich doet
gevoelen. Een wonder dat neg- utien
duurt! Elke Paus is als 't ware een nieuw
wonder, in zjjn aard volkomen geljjk aan
het vorige, maar verschillend in zgn uit
werking, telkens opnieuw gebiedend de
aandacht eiscbende, de wereld dwingen
de het te erkennenteerkenneD met de
woede in het hart soms- De ziekte van
een Paus, zgn overigden, de keuze van
zgn opvolger, is een wereldgebeurtenis die
alle andere op den achtergrond dringt.
Wat een spauning! Wat een gissen!
En nauwelgks heeft van de loggia van
St. Pieter de vreug demare urbi et orbi,
weerklonken Babemus Pontificem, of de
telegraaf verkondigt hst heinde en ver
en de mannen der Pers en de mannen
der politiek vermoeien zich met dea horos
coop te trekken van den nieuwen Opper
herder, die straks zal plaats nemen op de
negentien eeuwen ouden zetel van den
eersten Paus, van P e t r u s, voorde zoo-
veelste maal in den loop der eeuwen een
nieuwe bevestiging gevende van de god
delijke belofte «ik zal met u zgn tot het
einde der eeuwen».
Maar al de scherpzinnigheid der ho
roscooptrekkers blgkt gdele kinderpraat,
te zgn; want niet de meest in'toog val
lende onder de Kardinalen, niet op wien
men de meeste verwachting had gesteld,
dien ieder met zekerheid wist aan te dui
den als den meest kans hebbende, beklimt
den zetel van Petrus, maar bjj, dien
God bestemd heeft als den hoeder van
Christus Kerk, als den herder Zgner kud
de. Die keuze zilve is een wonder door
den H. Geest bewerkt, die keuze drgft
den spot met alle menschelgke bereke
ningen, met alle zoogenaamde voorspel
lingen.
Wie, buiten Italië, kende ook maar bg
name kardinaal S a r t o, den pafriaich
van Venetië?
FEUILLETON,
71.
Vervolg
Geloof er geen woord van, mjjn goede
mijnheer Stauffer, riep hij uit, ik ben onschul
dig 1 at zweer ik u ook voor God ik heb
verre van de boerderij van den ouden Melzsr
den nacht doorgebracht.
Gjj liegt, heiligschenner 1 sprak de we
duwe op verontwaardigden ioon, gij denkt er
slechts aan, om uw ellendig, zwervend leven
voort te zetten. Als ik u beschuldig, dan doe
ik dat niet, om ten uwen koste het leven van
mjjn zoon te redden. Of hij schuldig is of
niet aan de brandstichting, hij is voor mij
verloren, hij zal doodgeschoten worden, dat
weet ik, maar zijne eer wil ik ongeschonden
bewaren.
Ik zal niet dulden, dat hjj veracht en ge
vloekt wordt door allen, die.nem gekend, wat
hetzelfde is, «ds die hem bemind hebben.
Jean George Beck begon al meer en meer
zijne stoutmoedigheid t-j herkrijgen.
Moet ik dan, onj u een pleisier te doen
en de eer van uw zoon te redden, bekennen
dat ik schuldig ben aan eene misdaad die
ik niet bedreven heb P Dat zou de edel
moedigheid toch wel wat al te ver drijven
Hij trad niet op den voorgrond en de
horoscooptrekkers zagen hem over 't hoofd.
Alleen daar waar hg als eenvoudig pries-
tsr, als bisschop, als patriarch zegenrgk
had gearbeid, waren de hooge deugden
eu uitstekende verdiensten van den pre
laat bekend. Eu ziet! op hem viel de keuz
hg werd geroepen om den grooten, den
oavergetelgken Leo XIII op te volgeD.
En weer gingen de voorspellingen, de
vermoeden", de gissingen hun gang. Zal
de nieuwe Paus de gedragslijn van zgn
grooten Voorganger volgen f Zal de tot
Paus verheven patriarch van Venetië die,
naar men zeide, in zulke goede verstand
houding tot de Italiaansche monarchie
stond, volharden ia het isolement, door
P i u 8 IX, in 't leven geroepen door de
overweldiging van Rome daar toe gedron
gen, en gevolgd door Leo Xlli? Wjjst
die zinspreuk, door den nieuwen Paus
aangenomen: Imtaurare ommia inChristo
niet veel meer op een innig godsdiensti
ge maar weinig naar buitentredende actie?
Zalke en meer andere vrageD stelden
de wjjzen dezer wereld zich. Maar zjj ken
den niet de wijsheid die van God nitgaat
en in da Stedehouders van Cbiistus zoo
heeilgk, zoo glanzend, zoo verblindend
zich openbaart.
Wat Pi us IX en Leo XIII waren,
zal PiusX zgn. Welke gevoelens hem
ook mogen bezielen ten opzichte van den
kleinzoon van den overweldiger van Ro
me,als Paus, alsBehouder van het Patrimo
nium St. Patri, zal hg doen wat zgne groote
voorgangers deden. Ook hjjeischtdat erf
goed der Kerk terag,en zoolang die terug
gave niet is geschied, zal ook het isolement
van den Paus voortduren, zal P i u s X
de gevangene in hetVaticaan zgn, zoo
als de Pausen het sedsrt 1870 zga ge
weest.
Ook in de sociale actie betoont Z. H.
P i u 8 X zich de waardige opvolger van
hem,dien°men de eeret tel van den Paus der
werklieden heeft gescbonkeo. Wat Leo
XIII in zgn Encycliek Rerum novarum
als grondslagen voor de Katholieke fO-
ciale actie cederlegde, omhelst deze Paus
ook a's zgne grondbeginselen en als een
te vooruitstrevende categorie van christe
lijke democraten gevaaren tweespalt dreigt
te brengen, daar doet Pius X zgn stem
hooren en hecht hij zgne hooge goed-
keuiing aan die manneu welke met ver
standige bezadigdheid en daarom met ze
keren kans op welslagen en vruchtbare uit
werking dekatholieke sociale actie in Italië
langs veilige banen leiden en bdi&iden.
Instaurare omnia in Christo. Alles her-
zjjn, en uwe gastvrijheid wat al te duur
betalen. Denkt gij dat ook niet, mjjne
heeren
De burgemeester begon steeds meer in zijne
overtuiging te wankelen door de brutale woor
den van den bedelaar en hij sprak op kouden
toon tot La Marannclé:
Weduwe Wendel, gij hebt beloo'd ons
bewjjzen te geven; maar tot nu toe beschul
digt gij wel, maar bewijst gjj niets
De moeder van Frits Wendel, overprik
keld door de huichelachtige ontkenningen
van Jean George en vertoornd, door de wan
trouwende houding van den magistraat, trad
op dit oogenblik in den rol van profetesse,
die de bewoners van het Zwarte Woud haar
toekenden, en zich door de natuurlijke ver
voering van haar geest latende meeslepen,
vestigde zij hare schitterende oogen op den
bsdelaar en sprak op snjjdenden toon
Ik bezweer u, Jean George Beck, de
waarheid te zeggen, in naam der zichtbare
en onzichtbare machten, die bjj uwe mis
daad tegenwoordig zfln geweestals gjj noch
het gericht van God, noch dat der menschen
vreest, gjj zult niet ongestraft de zooge
naamde toovenares van het Zwarte Woud
trotseeren.
De bedelaar wendde onwillekeurig de
oogen af, wjjl hij hel vuur harer blikken niet
verdragen kan.
Ik heb de waarheid gezegd, stamelde
hij verlegen.
Ongelukkige I vervolgde zjj, bevend Van
toorn, voor gij zoo onbeschaamd uwe misdaad
stellen in Christus! Ei zie, in een heer-
Ijjk motupropnovol kracht en vol leven
komt d) nieuwe Paus op voo: de eer van
Gods Huis, voor den eerbied aau de hei
lige h indeling van de godsdienstvierin
gen verschuldigd.
Geen banale, geen theater, geen con
certmuziek ontsieren onze tempels, maar
een waardige, ernstige muziek, die even
wel niet veroordeelt wat er goeds in de
moderne muziek is, verhooge de heilig
heid der godsdienstoefeningen, stemme de
geloovigen tot eerbied, breuge eer aan
God.
Waailjjk, het Pausdom is een wonder,
een voortdurend wonder. Hoe vaak heelt
mpn niet reeds zijn dood voorspeld. En
toch leeft het nog, vol jeugdige kracht,
al zjju ook de Pausen reeds de grens
van het meuschelyk leven overschreden.
Het put zgu k;acht uit Hun die is, was
en zal zgn,]aan wiena^gk geen einde zal
komen.
De Brusselsche Petit Bleu zegt, dat er
wel eenigen grond b staat en trekt na r
aanleiding van een interview met Dr.
Koype r, de conclusie van een moge-
Ijjk douanenverbond tusschen Nederland
en België.
Over veel zaken sprekende brak Dr.
K u y p e r het gesprek af, er aan toe
voegende: ter rechter tijd moet men weten
te zwggen.
Wel weea Dr. K uy p er den vertegen
woordiger van de Petit Bleu op de aan
weerszgden der grenzen steeds toene
mende sympathie, zooals twee broeders,
die in het ouderljjk huis elkaar niet kun
nen verdragen, later, ieder op zich zelf
staande, goede vrienden zgu, zoo voelen
ook wg (Belgen ea Nederlanders) ons tot
elkaar oprecht aangetrokken.
Op een to:speliog op een spoedige
komst van koningin Wilhelminate
Brussel, antwoordde de Minister, dat van
een dergeljjk reisplan hem niets bekend
was.
Ten slotte deed de interviewer nog
deze vraagWat denkt de Minister over
den politikken toestand in Nederland. Hier
op haalde de heer K u y p e r de schouders
op. «In 1905 ztjn er algemeene verkie
zingen. Wat zullei die brengen Ik weet
bat nibt. Ik stel me tevreden mjjn land
te dienen, te doen wat ik kan voor zgn
welzgn zoolang ik aan het bewind ben.
Moetik aftreden, dan pak ik mjja koflsrs.
Esa reisje lings de Trans-Siberische lijn
lijkt me verrukkelijk!»
België.
Volgens de Etoile Beige heeft de reis
ontkent, moest gij ten minste de sporen doen
verdwijnen, dij de brand op uwa lompen heeft
achtergelaten. Gjj beweert den nacht verre
van de boerderij doorgebracht te hebben,
verberg dan liter onder de plooien van uw
bedek»k het gat, dat op uw schouder in uw
kiel gebrand is; steek uwe door het vuur
geblakerde handen in de zakken, sla den bree-
den rand van uw hoed wat verder neer over
uwe wenkbrauwen, die door de vlammen ge
schroeid zjjn,
Jean George deinsde, verstomd van schrik,
stap voor stap terug voor deze ifreigende
vrouw.
Zjj vervolgde:
Ha, bljjft gjj nog ontkennen Weet gjj
dan niet, dat uwe leugens u niets baten,
want de oude Gaspard, dien gjj hebt willen
dooden, en dien gij stervende tusschen de
puinhoopon hebt laten liggen, Gaspard Melzer
zeg ik, leeft nog 1
Hg leeft 1 riep de bedelaar verpletterd
uit.
De weduwe begon te lachen, maar deze lach
was vreeseljjk.
Zult gij voor hem uwe misdaad durven
ontkennen? Zult gij hem durven zeggen, dat
hjj zich vergist heeft en dat Frits uw misda
dig gelaat aangenomen heeft. Zal de burge
meester u voor het bed van den ongelukkigen
ljjder moeten laten sleepen, opdat gjj uwe mis
daad bekent
Ms door den bliksem getroffen, bleet de
misdadiger staan door deze opeenstapeling van
onwederlegbare bewjjzen, Hjj boog het hoofd
van Dr. Kuyper betrekking op den
Congo en ook het treflen van zekere ge
meenschappelijke douane maatregelen, te
nemen door België en Nederland.
Ook zou het bezoek van den Neder
landschen Minister-president niet vreemd
zgn aan besprekingen van een bezoek
van koning Leopold aan 's Graven-
hage. Het is zeker, dat Dr. Knypei,
naar Brussel is gekomeD, om zich per-
soonljjk met den Koning is betrekking te
stellen.
Dr. Kuyper heeft zich naar Brussel be
geren, omdat koning Leopold den
wensch geuit had zich met hem te onder
houden, met het doei eeu hartelijker toe
nadering tot Nederland te bewerkstelli
gen. De gezamsnlgke bevolking van beide
landen is thans dertig millioen, een niet
gering fe schatten cjjfer. Het Nederland-
sche element is, vooral sedert den Trans
vaalschen oorlog, algemeen gewaardeerd,
en wie weet wat de toekomst baart.
Op het galadiner ten hove, ter eere
van den Nederlandschen premier, stelde
koning Leopold met het grootkruis
der orde van den Nederlandschen Leeuw
omhangen, een dronk in op koningin
Wilhel niina en het Nederlaodsche
volk. Dr. Kuyper, wieu de Koning
het grootkruis der Leopoldsorde h»d ga-
schonken, beantwoordde den dronk met
een toost op den Koning en het Balgi-1
sche volk.
De Nederlaadsche Premier zat aan het
gala-diner naast prinses Clement ine.
Hg roemde de majsstupuse verschijning
en de bjjzondere lieftalligheid dêser
Prinses.
Heden geven de Belgische Minister van
Baiienlandscbe Zaken en mevrouw de Ba
rones de Favereaa een gioot diner
ter eere van Dr. Kuyper.
In Rusland is de jodenvervolging tot
staan gekomen. De Czaar heeft zich psr-
soo.lj;k met de zaak bemoeid en zeer
strenge bevelen gegeven. Z. M. heef.
den minister van binnenlandsche zaken
Von Plehwe, persoonlgk verantwoor
delijk gesteld voor ergerljjke ongere
geldheden en hem gelast elke uitbar
sting van fanatisme direct te onderdruk
ken.
Koiing Edward heelt het plan op.
gevat om een bezoek te brengen aan zjjn
neef, den Czaar van Rnsland.
Deze reis zou zgn te beschouwen als een
bawjjs, dat de Koning van Engeland nog
veel vertrouwen heeft in het behoud van
dsn vrede.
Ook wordt gemeld, dat koning Ed
ward in het aanstaande voorjaar een
reis door de Middeliandsche Zee zal ma
ken en bg' die gelegenheid esn bezoek
gaat brengen aan Be-ljjn en Kopenha
gen.
en antwoordde niet».
Heb ik u bedrogen, mjjnheer Stauffer,
sprak La Marannclé tot den burgemeester ge
wend, met een zegevierende uitdrukking op
het gelaat en gelooit gij nog, dat Frits Wen
del een brandstichter is
Goede vrouw, antwoordde mjjnheer
Stauffer, terwijl de ve'dwachter en de gen
darmen den bedelaar stevig bonden, voor er
een uur verloopen is, zal het heele dorp we
ten, dat uw zoon onschuldig is.
Jean George grijnslachte:
Gij hebt uw gast overgeleverd, La Ma
rannclé, maar ik kan mjj wreken, ondanks
uwe tooverkunsten.
Daar bekommer ik mjj weinig om,
sprak zjj op verachteljjken toondaarmede
kunt gjj mij alleen treffen.! de eer van mijn
zoon bljjft onaangetast.
1 Gjj zijt snood ondankbaar geweest, daar
1 kunt gjj u op beroemen.
Ik, ondankbaar
j Ja, want gjj hebt mjj bjj den burge-
meeste aangeklaagd en aan de gendarmen
overgeleverd, terwjjl ik uw redder geweest
ben.
Mijn redder, herhaalde de weduwe,
terwjjl zjj den landlooper met verwondering
aankeek. Ik tracht mjj vergeefs te herinne
ren
Ik zal uw geheugen wel te hulp komen,
antwoordde Jean George op onbeschaamden
toon. Mijnheer de burgemeester, deze vrouw
heeft mjj bjj u aangeklaagd, omdat zjj mg de
boerderjj van Gaspard Melzej in brand heeft
Da Hertog van Devonshire
zalvolgens de «Pall Mail» weer zit
ting nemen in degelederen der Engelsche
liberale partjj. Tengevolge van gevoerda
besprekingen is er overeenstemming ver
kregen tusschen de politieke gevoelens
van den hertog en LordRosebery.
De Engelsche Regeering zit zeer
verlegen met haar bondgenootschap met
de Japanners. Zg zal moeten beletten,
dat andere Mogendheden zich bg het
uitbreken van een oorlog er mee bemoe-
'eDi want zoolang geen derde Mogend
heid zich in den strjjd mengt, kan En
geland een strikte neutraliteit in acht
nemen. Toch mag Engeland onder geen
omstandigheid onverschillig zgn voor den
uitslag van den strgd. Het kan niet toe
staan dat de heerschappij het verre
Oosten overgaat in handen van een en
kele mogendheid, die niet vriendschappe
lijk jegens Engeland gezind is. Enge
land^ plichten tegenover dan handel in
Indië, Aastralie, en alle bezittingen in
den Stillen Oceaan verbieden dat.
Engeland kan ook niet toezien dat Ja
pan wordt gehavend en voor goed tot
een tweede-raogs-mogendheid wordt ver
nederd.
Breekt de oorlog nit, dan zal Engeland
op zgn qui vive moeten zgn om zgn be
langen in acht te nemen en aan zgn ver
plichtingen tegenover Japan te voldoen.
Verscheidene Russische oorlogsschepen
vertrokken gisteren nit Port Arthur om
zich op zae aan te slniten bjj de kruisers
met het doel om de Japansche smaldeel
bestaande uit vier pants irscbepen, dat
naar Korea stoomt, te ontmoeten.
Men zon hierait kannen opmaken dat
de oorlog feiteljjk reeds begonnen was
en niets toch is minder waar dan dat,
daar alle hoop op den vrede nog niet
verloren is.
Rusland heeft het veriaogen uitgespro
ken naar een vredelievende oplossing van
den crisis, zoo er nog eenige kans be
staat dat Japan de onderhaadelingen wil
voortzetten. Maar de Japansche regeering
verzet zich tegen langer rekken der on
derhandelingen, daar znlks in het belang
van Rusland is. Eveneens vreest Japan
de interventie vaa eenige Mogendheden.
Te Tokio acht men het wel mogeljjk,
dat de Vereenigde Staten zich met de
quaestie zullen bemoeien, doch dit zou
onrechtvaardig zjjo.
Aan de Times wordt uit Petersburg ge
meld, dat hoewel vredelievende gevoe
lens en een ernstig tegenstreven om den
vrede te handhaven, in officieele kringen
voorzitten, door de Rnssische regeering
geen nieuwe concessies aan Japan zullen
worden gedaan. Indien de Japansche re
geering voortgaat een onwelwillende hou
ding aan te nemen, is er gevaar, dat de
toestand zoodanig verergert, dat oorlog
onvermgdelyk wordt, dit gevaar kan al
leen voorkomen worden door van weers
zijden concessies te doen.
zien steken.
Dat is waar, ik beken het, maar de schuld
er van lag bjj den gierigaard, die niet heb
ben wilde, dat ik in een ran zjjne korenmjj-
ten sliep. Maar ieder zjjne beurt/ Ik vrsag
u ook eene bekentenis af te leggen
Mijnheer Melchior Stauffer glimlachte on-
geloovig en sprak
luisteren naar u, Jean George Beck
het gerecht zal uwe bekentenis op prjjs weten
te stellen. Spreek daarom, en gjj zult er geen
berouw over hebben.
De bedelaar vervolgde nu
In denzelfden nacht, dat ik de koren-
mjj ten in brand gestoken had, ben ik getuige
geweest van een moord.
Een moord I riep de burgemeester ont
steld uitmaar Nordstetten is onteerd I Zjjt
gjj er zeker van, dat
Jean George viel den magistraat in de rede
want hg zag de weduwe glimlaohen, alsof zjj
hem trotseerde en uitdaagde, zjjne beschul
diging te voltooien.
Gij hebt zeker in het dorp een braven
man zien rondloopen, den sergeant Mathias
W erner, die er mede belast was, om Frits
Wendel, den deserteur aan te houden
Dien hebben wij allen gezien, maar wat
is het daarmee?
Wordt vervolgd)