No. 5595
Vrijdag 15 Januari 1904.
18ste Jaargang
HbagBlaó voor <3ïooró- en Suió-Jiollanó.
De Weeshuis-quaestie
te Almeloo,
De weduwe Wendel en
hare kinderen.
Ter overweging.
Rusland en Japan.
(III KLIT.
abonnementsprijs;
Per 8 maanden voor Haarlemf 1,20
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post
Voor het buitenland
Afzonderlijke nummers-
Dit blad verschjjnt dagelijh, behalve Zon- en Feestdagen.
1,50
2,00
0,03
Hoofd re dacteur-Directeur W. KÜPPERS.
BUREAU St, Janaatraat. Haarlem.
xlEND
FBIJS DEB ADVEBTBNTIEN.
Van 16 regels 50 Cents
Elke regel meer 7l/i r
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie Contant.
AGITE MA NON AGITATE
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Génerale PublieiteEtrangère
G.L. DA VBE 4" Co JOHN., f. JONES Succ. Pari» 31 bi» Faubourg Montmartr e
Deze qnaestie heeft heel wat pennen
in beweging gebracht zcodat het College
van Regenten ran het Weeshuis en de
bewaarschool der Ned. HeivGemeente
te Almeloo, naar aanleiding van de in
November 1903 door den Burgemeester
der stad Almeloo verspreide politierap
porten het Weeshuis betreffende, een lap-
port heelt opgemaakt.
In den aanhef zeggen de Regenten,
dat ïeeds spoedig na dat laatste rapport
zeer ernstige twjjfel gerezen was, niet
alleen omtrent de waarheid der feiten,
daarin genoemd, maar zelfs aangaande
de vraag, of de daarin weergegeven ver-
kl .ringen wel inderdaad door de gehoor
de personen waren uitgesproken.
Na deze inleiding worden de eerste
bladzjjden ingenomen door de aanleidende
politierapporten. Daarna komen de ver
hoort n van de weesouders, die de ver
schillende beschuldigingen aan hun adres
tegenspreken of in een geheel ander lich
plaatsen.
Vervolgens die van oud-verpleegden,
die deels als aanklagers kunnen beschouwd
worden. Niet allen hebben hun verkla
riDg voor de Regenten afgelegd, doordat
er waren, die niet dan in gezelschap vao
anderen of van de politie wenschttn te
komen. Dat deze verklaringen nogal af-
wjjken van die in het politierapport,
moge bljjken uit hel vo'gende:
In het laatste o. a. werd gezegd door
den oud-verpleegde G. H n n e n, dat
hjj gestraft werd met 6 weken opsluiting
(bjj dag) op de regentenkamer, zonder
kachel, terwjjl het zoo hard vroor, dat
de b'oemen niet van de glazen kwamen,
waardoor hp wegens ernstige aandoening
van winterhanden en voeten (rotte voe
ten staat er) 6 a 7 weken onder behai-
deling van den dokter geraakte. De wees
ouders beweren, dat er wel degelyk vuur
op de kamer was, dat hp aardappelen te
schillen kreeg om zich niet te vervelen
en dat er nooit sprake was geweest van
G weken opsluiting of van zulke ernstige
verwondingen, als het rapport meldt.
Wel weten de pleegouders, dat G. H i n-
n e n alle winters last had van winter
handen en voeten.
Genoemde H innen wenschte zich
niet aan fcen verhoor van 't college van
regenten te onderwerpen, dan onder ge
leide van een politieagent, dit wordt niet
FEUILLETON,
75.
Vervolg.)
Melzer slaakte opnieuw een zucht en boog
treurig het hoofd.
Kom, laat mjj verder gaan, sprak Jean
George, terwjjl hg den weg over stak.
Maar de oude Melzer greep den bedelaar
bjj zijn kiel vast en smeekte nog altijd Heb
medelijden met een ongelukkige en geef mij
eene aalmoes.
Loop naar den duivel, gek, sprak Jean
George en stiet den gierigaard ruw van zich
af, die nu op den grond rolde.
Gjj mishandelt mjj, omdat ik een
grjjsaard ben en arm, antwoordde Gaspard
snikkend. Toen ik rijk was, stik iedereen
mjj de hand toe en groette mij in het voor-
bjjgasn.
Toen gij rjjk waart, gij, die u nu beklaagt
hernam Jean George, liet gij uwe hond n los
tegen de arme bedelaars. Ik weet daarvan mee
te praten, Melzer, en ik heb mjj goed gewro
ken, is niet? voegde hij er met een wreeden
lach bjj.
Wie zjjt gij dan vroeg Gaspard met
een woesten blik den brandstichter aan
ziende.
Uit de verhooren van de pleegouders,
dr. Vau der W i 1 k, de oud-verpleegde
Geziena Molenhorst enSien-
tje Hinnen blpkt, dat betgeeu in bet
rapport staat, afwijkt van de verk'arin-
gen van deze personen. Ook constateert
het hoofd der school, waar G. H i n n en
school ging, dat deze verzuimd heeft van
19 Januari tot 27 Maart 1895 (tien we
ken), tengevolge van de in het weeshuis
heerschende mazelen-epidemie.
In het politierapport wordt medege
deeld, dat de afgeroomde melk den kin
deren werd voorgezet, d ch vele ver
pleegden verklaren, dat sedert 1894 of
1895 de melk gekookt werd bp ontvangst
en gekookt) melk scheidt geea room af.
Uit bjjna alle verklaringen van de oud-
verpleegdeo, door hen zeiven ondertee-
keud, nadat zp voorgelezen werden op de
vergadering, 'eest men, dat zp iu strpd
zpn met het bedoelde politierapport. F re-
derika Molen horst z^gt herhaal
delijk, dat de inspecteur van politie niets
van baar heeft vernomen, wat hp baar
ia zijn rapport Iaat zeggen, en herhaalt,
dat bij haar daar ook niet naar vroeg.
la het rapport wo ïdt de vader beschul
digd van sarren en schelden,doch de aan
klager weet niet waarmee en waarvoor.
Waar gesproken wordt van herhaaldelijk
gort met wormen eten, spreekt de eene
getuige van tweemaal vójr eenige jaren
de andere zelfs van zwarte puntjes mis-
sshien wel wormen. Meer eenstemmig zpn
de vele getuigen in hun oordeel, dat de
vader wel ruw en opvliegen! was. De
huisdokter schrijft dat toe aan een Ipde-
ljjke ongesteldheid.
Op de aantpging, als zou de vader met
niet behoorljjke bedoeling de meisjes be
handelen, volgt van g<en enkele getuige
esnige bevestiging. De groote meisjes
verklaren, dat de moeder nooit een groote
aanraakte. Geertje Bos, 18 jaar, v( in
klaarde, dat moeder haar niet onvriende
lijk behandeld heeft, toen zij in htt wees
huis kwam eu toen veel,labt had v an open
plekken op den rug.
Zoo vormt dit rapport met de vele ge
tuigenissen eeD vrp groote tegenstelling
met dat van den Burgemeester van Al
melo.
Het dageljjksch bestuur van het wees
huis, geassisteerd door dr. Van Veldhui
zen en H.A. Ko thof, is dau ook van mee
ning, reeds nu de uitkomsten van hun
onderzoek te moeten publicseren, zonder
het resultaat van het gerechtelijk onder
zoek af te wachter, teneinde de smet, die
aan de aan hun toezicht toevertrouwde
Hebt gij mjj nog niet herkend? sprak
de vluchteling en sloeg nu den rand van zjjn
hced op, dien hjj tot nu toe over de oogen
getrokken gehouden had.
Jean Georgeriep de grijsaard uit, die
wankelend opstond, terwijl er plotseling eene
lichtstraal in zjjn gekrenkt brein drong, gjj
hier, ha, ellendeling, dezen keer zult gjj mjj
niet ontsnappen, gjj zult mij volgen naar den
burgemeester en an.lers zal ik er u met ge
we'd heen slepen.
De bedelaar haalde de schouders op en
glimlachte medelijdend. Toen stroopte hjj den
mouw van zjjn kiel op en liet Melzer zjjn arm
zien waar de spieren wel een vinger dik op
lagen. De grijsaard begreep zijne machteloos
heid en begon te weenen.
Welnu, zeide hij, ik zal u niet aan
houden, ik zal u zei s niet aanklagen, maar
herstel ten minste het onrecht, dat gij mij
aangedaan hebt. Gjj kunt bedelen, leer het
mij ook en neem mjj mede, wees mjjn gids
en mjjn steun.
Jean George keek hem verwonderd aan,
niet wetende of de gierigaard een rol speelde
dan wel of in zjjn gekrenkt brein een idee
Jixe al het andere verdrong.
Toch kon bjj niet nalaten, hem op zjjn ge
wonen spottenden toon te antwoordsn
Gjj zult er u v.el gemakkeljjker aan
gewennen omQte vragen, dan om te geven, is
niet
De grjjsaard bleef steeds bij dezellde ge
dachte en vervolgde
Gjj zult mjj de tpieste boeren in den
iorichtirg is aangewreven, uit te wis-
schen.
De Regenten zij a eenparig en éénstem
mig de meening toegedaan, dat hua on
derzoek het bewjjr heeft geleverd, dat de
politierapporten, door den Burgemeester
van Altie'oo verspreid, het kenmerk van
een oüpartpdig en geloofwaardig onder
zoek moeten missen, en dat de v rsprai-
diDg daarvan op roekelooze, onverantwoor
delijke wijze de belangen van het wees
huis en den goeden naam der weesouders
en enkele met name genoemde Regenten
heeft aangetast.
Wel erkennen de Regenten, dat de
weesvader niet altpd met het noodige be
leid en oordeel is opgetreden en maken
zp melding, dat de vader herhaaldelijk
er op gewezen is, zpne gebreken zooveel
mogelpk te onderdrukken, en dat vloeken
en ruwe woorden in het weeshuis beslist
worden afgekeurd. Maar wpl de Regen
ten ook vele goede eigenscbappan bjj dsn
vader ontdekteo, hebben zp gemeend wel
wat door de vingers te kunneu zien, om
dat zij oveituigd wareu vau zpne goede
bedoelingen en goede trouw.
Ook weten de Regenten, dat vele van
de cpgenomen weezen zpn opgegroeid
onder levensomstandigheden, welke zoo-
danigen invloed hebben gehad op hun
karakter en handelingen, dat niet altpd
met zachtheid de orde is te handhaven.
De weesmoeder is bp dit onderzoek ook
weer gebleken een vrouw te zpn, ten
volle voor haar taak berekend.
Ten slotte verklaren de Regenten z'ch
steeds lereid om klachten te booren en
te onderzoeken, en besluiten met een
beroep te doen op de medewerking en
den steun van voogden en familie der
verpleegden vocral, maar ook van pa
tioons en anderen, dien zp zoo zeer noa-
dig hebben voor de hun toevertrouwde
kinderen.
Van het rapport worden exemplaren
gezonden aan len Minister van Binnen-
landsche Zaken, Minister van Justitie,
Commissaris der KoniDgin in Overpsel,
procureur-generaal bjj het gerechtshof te
Arnhem, Officier van Justitie te Almeloo,
den leden van den kerkeiaadte Almeloo,
den leden van den raad van Stid-Alme-
loo, den burgemeester van Stad-Almeloo,
inspecteur van politie te Stad- Almeloo.
Zeker is het dat vele menschen zich
geen voldoende rekenschap geven van
plichtbesef omtrent het handhaven hun
ner hoogste belangen. Meegesleurd wor
den ze in den maalstroom der mensche-
omtrek wijzen,of liever de milddadigste men
schen in ons district, mijne ongelukken zul
len hun medeljjden opwekken, dat weet ik
zeker. Men zou wel een steenen hart moeten
hebben om niet bewogen te worden door mijn
ongelus. Kom, Jean George, vervolgde hij,
zich aan den bedelaar vastklemmend, wjjs mjj
nu den weg en ik zal u beloonen, of liever
vergiffenis schenken
Maar Jean George luisterde niet meer naar
hem; op vijftig pas van hem af had hjj de
bladeren van het struikgewas aan den kant
van het woud zien bewegen.
In angstige spanniug keek hij naar deze
plaats en daar zag hij vader Kurthil ver-
schjjnen met de weduwe Vi endel achter
hem.
Geef u over, of gij zjjt een kind des
doods, riep de oude veldwachter hem toe, ter-
wjjl hjj op den bedelaar aanlegde.
Deze wilde nu den ouden Melzer van zich
stooten, maar ondanks zijne herculische kracht
kon hjj zich niet losrukken uit de handen
van den grijsaard, die zich krampachtig aan
zijn kiel vastgeklemd hield.
De landlooper sloeg den armen man met
kracht op het gelaat, hjj schopte en trapte
hem, maar Melzer liet niet los.
Terwjjl hjj hem zoo mishandelde, riep de
ongelukkige grijsaard op hartvcrscheurenden
toon
Gij hebt gelijk Als gjj niet wilt,
dat ik met u ga bedelen, is het beter dat
gij mj in eens dood slaat, dan van honger
te laten sterven. Sla maar, sla maar, Jean
lpke samenleving waardoor maar al te
dikwp's de betreurenswaardigste oneenig-
heden ontstaan ea persoonlpke kwes
ties op den voorgrond worden gebracht.
Wij zullen niet ingaan op de oorza
ken die ens dikwjjU verdeelen, het be-
wjji ligt voor het grppen. Zeker is het
dat de partpen niet altijd hunne aan
voerders volgen, maar even zeker is het
ook, dat die aanvoerders ongelijk hebben
met hun volgelingen te willendwingen
met hen mede te gaan in zaken
die indmischen tegen hun geweten en
zp rekening hebben te houden mst de
gezindheid van hen, over wien zp den
scepter zwaaien.
Waar wp Katholieken in het open
baar leven steun zoeken bp de partjj die
in politieken zin geen aanrakingspunten
met ons heeft, loopt de boel reis.
Onze leiders moeten overtuigende party-
gangers zpn, die ons heilig beginsel on
aantastbaar weten t9 verdedigen. Waar
godsdienstloozen of politieke windwijzers
z.g. allemansvrienden, den Katholiek lof-
prpzen, daar kan men er van verzekerd
zgn, dat de goede zaak niet gediend
wordt.
Het i) eene dwaasheid te meeneo dat
zp, die op het pant van het godsdienstig
leven veire van ons staan, ons steun zul
len verleenen op politiek terrein.
Maar dwaasheid of niet, wp mogen nim
mer ons beginsel verloochenen eu ons
iets ongerijmds laten opdringen; noch van
liberalen noch ven socialisten kant
hebben wp bp den tegenwoordigen toe
stand iets te wachten.
Wat wij bp de verkiezingen voor de
Tweede Kamer en Provinciale Staten heb
ben te betrachten, geldt ook voor de Ge
meenteraden, nu deze op onderwijsge
bied en sociale wetgeving kleine Parle
menten zpn geworden.
De liefde der Katholieken in de samen
leving moet geen grenzen kennen maar
dwaas en kortzichtig is hun werk bp
verkiezingen, indien zp niet trachten te
behouden wat zp hebben en trachten te
veroveren wat hun door de anti-gods
dienstige menschen wordt onthouden.
Treurig zien wp fortuinzoekers of z.g.
baantjesjagers hun beginselen voor een
bord linzensoep maar al te vaak te koop
aanbieden en zp razen en tieren als hnn
opzet mislukt.
De fatsoenlijke jbnrger echter, hp mo
ge in beginsel met zpn tegenstander ver
schillen, erkent zpn recht tot den strpd,
hp haat en belaagt hem niet bjj een ne
derlaag of overwinning.
Ounadenkenden zieden van toorn bij
gerechtvaardigden tegenstand.
Eerljjke politieke tegenstanders druk
ken elkaar de band na de nederlaag zoo
wel als bp de behaalde victorie. Zoo be
hoort het te zpn.
BUITEN L AND,
Rusland.
Aan de fabrieken voor spoorwegmate-
George Verlos mg uit dit ellendig leven I
Sla rnjj dood en ik zal u zegenen
De veldwachter, die een geweer had met één
loop, durfde niet schieten, uit vrees den be
delaar te missen of Melzer te treffen, maar hg
kwam steeds nader.
Jean George begreep wel, dat er geene se
conde voor hem te verliezen was, hjj trok
haastig zjjn kiel uit, dien hjj in de handen
van den grjjsaard achter liet en wilde het
bosch invluchten.
Vader Kurthil legde nu bedaard op hem
aan en gaf vuur.
De bedelaar wankelde een oogenblik en viel
toen neer. De oude veldwachter en La Ma
rannclé liepen nu naar hem toe, om te zien,
of hjj erg gewond was.
De kogel had hem in de kuit getroffen en
het been verbrijzeld.
Terwijl zij bij den gewonde neerknielden, had
Gaspard Melzer zich met bebloed gelaat tot
bjj de weduwe voortgesleept en haar zjjne
pet voorhoudend, stamelde hjj mtt eene door
snikken onderbroken stem
Heb medelijden met een armen grjjs
aard, die zich in uwe goedheid aanbeveelt.
La Marannclé stond op en de beide
handen op de armen van Gaspard leggend,
trok zjj hem naar zich toe en keek hem strak
aan.
Is mjjn vurigen wensch reeds verhoordl
riep zjj uit met een lach, waarvan Melzer de
beteekenis niet begreep.
Maar op hetzelfde oogenblik werd de
stem der weduwe dof, haar gelaat vuurrood
riaai enz. te Kamenskoï, veeitig werst
van Jekateriooslaw gelegen, zpi volgens
htt tBeri. Tageblatt» de werklieden in
heftig verzet gekomen wegens verlaging
hunner loonen.Door opruiende manifesten
opgestookt, legden 10,000 arbeiders het
werk neer, brachten echade toe aan werk
plaatsen en materieel, en poogden de fa
briek ia brand te steken, wat voor een
deel gelukte. Militaire hulp uit Jekate-
riuoslaw werd ontboden, doch toen deze
ter plaatse aankwam, was het geschil
reeds bpgelegd en hadden de werklieden
voor 't meerendeel den arbeid hervat.
Tot dnsver waren er te Kamenskoï geen
onlusten onder de arbeiders voorgekomen,
Het <Berl, Tagebl.» vraagt: of het alleen
opruiende manifesten zullen geweest
zpn, die de arbeiders ontevreden hebben
gemaakt.
Strenge maatregelen worden tegen de
opruiers genomen.
Er is een verbetering gekomen in den
zenuwachtigen toestand in htt Oosten.
De onrustwekkende berichten bljjken over
dreven, l i wijl de diplom stieke onderhan
delingen tusschen Rusland en Japan nog
steeds en vredelievend worden voortge
zet.
Dat de troepenbewegingen warden
voortgezet, ia een gewone zaak. Rusland
en Japan willen beiden gereed zpu in
geval de onderhandelingen geen resultaat
of levereo. Zoo hebben ook de beide R)ge-
ringen by de firma K r u p p groote be
stellingen gedaan, ven kanonnen en'verder
oorlogsmateriaal.
Wat veel zegt in het balang van den
vrele, is de vredelievende gezindheid van
den Czaar. Z. M. heeft bevolen een oorlog
te rermjjden zoolang dat zonder schade
voor Rnsland's eer en waardigheid moge
lpk is. Natuurljjk zal de Czaar uiet mo
gen en kannen dulden aan Japan's eischen
geheel te gemoet te komen, hierin zou
eene vernedering voor Rusland gelegen
zpn.
De vredespartij in Rusland werkt onder-
tusschen ijverig voort om op den Czaar
grooten invloed nit te oefenen.
Volgens den Petersburgschen corres
pondent van de «Lokal-Anzeiger heeft
de Czaar bevel gegeven tot het opstellen
van een communiqué, waarin het geschil
met Japan uiteengezet zal worden. Dit
stuk zou het in hoofdzaak reeds beke ide
standpunt van de Russische Regeering
in de volgende punten samenvatten
Japan krjjgt in Korea verschillende
tegemoetkomingen. In het zuiden van
Korea mogen de Japanners niet alleen
op economisch, maar ook op krijgskun
dig gebied handelen geljjk zjj goedvin
den. In het noorden van Korea laat Rus
land evenzoo volkomen vrjjheid op lan-
delsgebied aan Japan, maar noch in het
noorden noch in het zuiden mag het ver
sterkingen aanleggen, evenmin aan de
kust als in het binnenland. Een onzpdi-
ge, 50 K. M. breede strook, wordt in het
de aderen op haar voorhoofd zwollen op,
het wit harer oogen kreeg roode vlekken
en het schuim kwam haar op den mond.
Zjj wilde eene laatste poging doen, om nog
eenig geluid uit te brengen, om Gaspard met
den vinger den hemel te wjjzen, maar 't was
vergeefsch.
Hare ledematen wilden niet langer aan haar
wil gehoorzamen en zjj viel, zoolang zjj was,
voor de voeten van den grjjsaard neder, die
haar met doffe oogen aankeek, zonder dat hjj
iets scheen te begrjjpen van alles, wat er om
hem voorviel.
Vader Kurthil maakte den zakdoek van
La Marannclé nat in het water van de sloot
en wiesch haar de slapen. De weduwe
opende langt aam de oogen weder. Maar
de ziel, in haar vleescheljjk omhulsel be
sloten, had geene macht meer over haar
lichaam, en hoewel haar verstand, helder
gebleven was, kon zjj het toch niet gebrui
ken.
Al hare leden weigerden haar den dienst,
alleen het oor hoorde en het oog zag
nog.
De weduwe Wendel was verlamd.
Wordt vervolgd)
