No. 5596
Zaterdag 16 Januari 1904.
28ste Jaargang
ïïagêlaó voor <Sftooró~ on
De nieuwe Arbeidswet.
De weduwe Weudel en
hare kindeken.
BUREAU St, Jansstraat. Haarlem.
De lamme vrouw.
BUITEN L i N D,
Frankrijk.
Engeland.
Rusland en Japan.
Oostenrij k-Hongarij e.
HMRU
f ill H UT.
ABONNEMENTSPBIJSJ
Per 8 maandeD voor Haarlem
f 1,20
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post 1,50
7oor het buitenland 2,90
Afzonderlijke nummers0,08
Dit blad verschijnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
Hoof d re d a c t e u r-D i r e ct e u r W. KÜPPERS.
SXlXNDiU
PBIJS DEB AD VEBTENTIEN
Van 16 regels 50 Cents
Elke regel meer7yf
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentieh Contant.
AGITE MA NON AGITATE
Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Génerale PublicitèEtrangère
G.L. DA UBE Co JOHN., B. J ONES SuccParis Slbis Faubourg Montmartre.
't Was te midden der woelige dagen
van het jongste vojtjaar, dat bekend werd
het voorontwerp eener nieuwe Arbeids
wet, door minister Kuyper ter beoor
deeling gezonden aan de Kamers vai Ar
beid en die van Koophandel. Lettend op
de alviezea van deze licha nan is het ont
werp aan Bmnenlanlscha Zaken nog wat
gewjjzigd en dezer dagen bjj de Tweed r
Kamer ingediend. Ret omvat 444 arti
kelen en gaat vergezeld van een uitvoe
rige iremorie vbh toelichting.
Een der voornaamste punten der nieu
we wet is wel, naar wij de<tjjds reeds
betoogden, de invoering van een leer
lingstelsel. Maar al te veel zjjn tegen
woordig de jeugdige werkkrachten over
gelaten aan de willekeur van die boven
hen zjjn gesteld. Leeren zjj het vak, dan
valt het niee; wopden zij gebruikt als
bij'oopers, terwjjl niemand zich met hun
onderlicht of leiding belast, geen enkele
bepal.ng, die dit verbiedt. Hieraan zal een
einde komen. Eerstens beschouwt de wet
pas 17-jarigen als arbeiders (sters)en dan
bepaalt zjj: Voor iemand den leeft jjd van
17 jaar voleind heeft, mag hg, zoolang
de voor hem bepaalde leertjjd (bjj alge-
meenen maatregel van bestuur te rege
len) niet verstreken is, de werkzaamhe
den, welke bjj algemeenen maatregel van
bestuur zullen worden aangewezen, niet
verrichten, tenzjj hg een diploma bezit
voor het rak of gedeelte daarvan, dat in
de inrichting wordt uitgeoeieud. Een jon
gen of meisje wordt leerling door het
in werking treden van een leerovereen
komst, die niet kan worden gesloten dan
met een hoofd of bestuurder aan wien
een vergunning is verleend om leerlin.
gen te hebben, welke vergunning telkens
voor den tjjd van een jaar wordt ver
leend door den Burgemeester, nadat deze
het advies heeft ingewonnen van eer com
missie, welke door Gedeputeerde Staten
wordt ingesteld.
De grondslag zal alzoo gelegd wor
den voor de ics'elling van een vakdi
ploma. terwgl ook de prtroons onder de-
controle der wet komen. Veel zal natuur
ljjk nog afhangen van de nader door den
wetgever uit te vaardigen voorschriften,
waarbjj rekening zal worden gehouden
met plaats en omstandigheden. Dergel jjke
aangelegenheden, waarbg op zoovelerlei
detailpunten dient gelet, kunnen niet bij
een algemeene wet geregeld worden. In-
tusschen zal het bjj de behandeling
FEUILLETON,
76. [Vervolg.)
XIX.
Vader Kurthil, die wel een man van de
daad maar niet van raad was, wist niet, hoe
zich uit deze moeilijkheid te redden, toen hjj
gelukkig Jorgli bemerkte en vijf of zes andere
houthakkers, die met de bijl op schouder naar
hun werk gingen.
Deze brave mannen waren terstond bereid
om den veldwachter te helpenzij hakten
eenige takken van een kastanjeboom, die zij
aan elkander bonden en hadden zoo in enkele
oogenblikken twee draagbaren gereed, waarop
La Marannclé en de bedelaar neergelegd wer
den. Toen laadden zjj ze op hunne krachtige
schouders en gingen weder op weg naar Nord-
sletten. Achter hen liepen vader Kurthil en
Jorgli, die den ouden Melzer ieder bij een
arm vasthielden.
De man wilde volstrekt niet meegaan, ieder
oogenblik bleef hjj staan, nu eens om te pro-
testeeren tegen het geweld, dat hij meende,
van het ontwerp aan de noodige advie
zen en aanwjjzingen niet ontbreken, zoo
dat wel in fcreede Ijjnen zal vaststaan
wat nader moet worden voorgeschreven.
In het ontwerp zijn voorts opgenomen,
natuurlijk aangevnld en gewjjzigd, de be
staande Arbeids- eu Veiligheidswetten
met al haar aankleve van algemeene
maatregelen van bsstuur. Bovendien zjjn
er regelen gesteld met betrekking tot
den arbeidsduur van mannen, die in fa
brieken of werkplaatsen met abnormaal
schadegevaar werkzaam zjjn en werd ook
een voorschrift getroffen ten aanzien van
der nachtarbeid der bakkers. Het oDtwerp
bepaalt n. 1. het uur, waarop de werk.
zaamheden in de broodbakkerjj mogen aan
vangen, op zjjn vroegst op 5 uur des
ochtends met uitzondering echter van de
dageD, waarop bij uitzondering langer
dan elf uren mag wo-den gewerkt, in
welk geval de werkzaamheden mogen
aanvangen om 2 uur des nach's. Voorls
beboortn de werkzaamheden des avonds
om 9 uur te zjjn geëindigd. Op dagen,
waarop mannen vroeg r dan 5 uur des
morgens in een broodbakkerjj werkzaam
mogen zjjn, zullen jongens, die hun veer
tiende jaar hebben voleind, om 4 uur
des ochtends het werk hunnen aanvan
gen. Deze bepalingen gelden zoowel voor
groo'e fabrieken als voor kleine bakke-
rjjen, zoodat alle patroons over een kam
worden geschoren.
Wel zouden fabrieken met een ploe-
genstelsel kunnen werken, maar dan zou
den zjj met hun versch ochtendbrood den
kleinen bazen ongeljjke concurrentie kan
nen aandoen en dit heeft de Minister
willen voorkomen.
De Zondagsrust is in 't ontwerp niet ver
geten, terwgl kinderen worden beschermd
door de bepaling, dat zjj geen arbeid
mogen verrichten wanneer zjj hun 12e
jaar niet voleind hebben of wanneer zjj
niet buiten de leeiplichtwet vallen. Jon
gens, meisjes en vrouwen mogen in de
fabrieken ea werkplaatsen niet langer
arbeid verrichten dan gedurende 10 uren
per etmaal, gehuwde vronwen des Zater
dags niet meer dan 8. Bjj algemeenen
maatregel van bestaar kan voor daarin
aan te wjjzen jongens, meisjes en vrou
wen, die blootgesteld zjjn aan voor de
gezondheid sckadeljjke bedrjjven, het aan
tal werkuren worden bepaald op 7, 8
en 9 uren per etmaal, en kunnen fabrie
ken en werkplaatsen worden aangewe
zen waatia met vergunning van den Mi
nister 11 uren per etmaal door hen kan
worden gearbeid. Ziet, dit laatste iuzon-
dat men hem aandeed, dan weder, om aan dj
houthakkers zijn ongeluk te vertellen, zoodat
het al zeven uur in den norgen was, toen
zjj in het dorp aankwamen.
De markt stond reeds vol nieuwsgierigen,
die met elkander praatten over de gebeurie-
nissen van den vorigen dag, waardoor het
heele dorp in opschudding gobrach' was. Bjj
menschenheugenis waren in Nordstetten niet
zooveel treurige gebeurtenissen voorgevallen
als nu in enkele dagen. De zonderlingste ver
moedens werden uitgesproken omtrent de ver
dwijning van den gierigaard en van d n veld
wachter met zjjne bdde gevangenen.
De burgemeester Jozef Melchior Stauffer
vertelde aan eei tiental mannen, die om hem
stonden, dat gendarmen met een paar man
nen, die het terrein goed kenden, met ladders
en touwen bij het aanbreken van den dag op
wjg gegaan waren naai de grot van Egels-
thald, om het lichaam van den ssrgea t uit
het ravjjn te halen.
Bg dit bericht, dat van mond tot mond
ging, stroomde de menigte, die altijd begee-
rig is naar vreeselijke dingen, in de richting
van de grot w g, torn de twee draagbaren
zichtbaar werden met de houthakkers en
mijnheer Gaspatd Melzer met bebloed gelaat
die nog steeds moe'te deed om aan de
handen van Jorgli en vader Kurthil te ont
snappen.
Mijnheer Melchior Stauffer liep hen tege
moet en was weldra met de nieuw aangeko-
I menen door zoo'n dichte volksmenigte omringd,
1 dat zij gevaar liepen verdrongen te worden,
derbeid op de textielnijvirheid, de veel
besproken arbeid van vrouwen in steen
fabrieken, wordt minder absoluut verbo
den daa verwacht weid. Er wordt toch
slechts v orge c ireven, dat «in of ten be
halve van een st lenbakke ij moeders geen
arbeid mogen verrichten zoolang haar
j >ngste of haar eanig kind het zes ie jaar
nog niet heeft voleind.» Het tegendeel
van inperking dus. Voortreffe ij k is in-
tnsschen de bepaling, dat «vrouweljjke
personen, ten aanzien van wie deze wet
den arbeidsduur beperkt, geen arbeid
mogen verrichten binnen 4 weken voor
eo na hare bevalling.»
Tweeëilei is voorts in het ontwerp be
paald, ten aanzien van personeel, hetwelk
in winkels werkzaam is. In de e-rste plaats
wordt voorgeschreven, dat aan het bedie
nend personeel gelegenheid om te zitten
moet worden verschaft. Daarnaast zjjn
voorschriften opgenomen met betrekking
tot den werktijl van jongens, meisjes en
vrouwen. Dnideljjk is de mogelijkheid ge
opend dat ook ten aanzitn van mannen
bepalingen van soortgaljjke strekking
kunnen worden vastgesteld, en wel door
den Gemeenteraad.
We hebben natuurljjk geenszins de pre
tentie, die 444 artikelen der wet hierboven
volledig te hebben weergegeven. Maar
wel gelooven we te hebben aangetoond,
welk een gewichtig ontwerp hier wader
door de Regeering is ingediend. Moge
de Staten Genera il de zaak ernstig in
overweging nemen om naast het belang der
arbeidende klasse niet over bet hoot J te zien,
dat de werkgevers niet geschaad mogen wor
den door een sociale wetgeving, die de in
dustrie over de grenzen jaagt en het
menigen fabrikant onmogelijk maakt der
geweldige concurrentie het hoofl te bie
den. Ia dit geval zou de werknemer er
s'echtei aan toe zijo dan de werkgever.
De radicale party io de F.rausche Ka
mer, die 115 leden telt, is in tweeën ge
splitst. Een 50 tal heett een nieuwe
groep gevormd. Mm zegt, met het plan
om onder den naam van socialistische
hervormingspartij met de socialisten in
nauwe gemeenschap te treden; als hun
leider wordt genoemd de afgesaardigde
Millerand, oud armste'. Deze werd
in het Se ne-departement uit de gele le
ren der socialisten gebannen. De nieuwe
partjj is hem beter gezind.
Ü9 beide dr.eleu der uiteengevallen
party bljjven trouw aan Combes iu
Vol nieuwsgierigheid staarden de brave
bewouers van het Zwarte Woud met een ge
voel van verbazing en medeljjden op de ge
vreesde La Marannclé zonder dat zjj er eene
verklarirg voor wisten te vinden, dat deze
vrouw zoo onbeweeglijk bleef liggen. De be-
de'aar gaf geen teekeu van leven en de oude
gierigaard stak aan allen, die onder zijn be
reik kwamen, zjjne pet toe.
De e nieuwe samenloop van gebeurtenis
sen bracht den goeden burgemeester geheel
van streek, die ia zjjne twintigjarige regee
ring nooit anders dan lichte overtredingen
ts constateeren gehad had. Als een vader
was hij altjjd tegenover zijne onderdanen op
getreden.
Terwijl de waardige magistraat bevende
luisterde naar de bijzonderheden, die vader
Kurthil hem gaf met zjjne gewone welspre
kendheid, baande een man zich een door
tocht, tnsschen de nieu-vsgierigeD, die zich
niet eens verwaardigden, het hoofd om te
keeren.
Deze nieuw aangekomene droeg een uni
form, op verscheiden e plaatsen gescheurd en
met modder bespat. Hij naderde de draagbaar
waarop La Marannclé lag. Toen vestigden zich
aller blikken op hem, en in de menigte ont
stond een luid rumoer.
De vrou«en hielden de handen voor de
oogen eu sommigen vluchtten verschrikt weg;
de mannen werden door vrees bevangen en
zelfs de moedi,sten huiverden, want den
vreemdeling, die onbeweegljjk voor de we
duwe was bljjven staan en haar met een
zijn vervolgingswaanzin tegen de Room-
sche Kerk.
De Echo de Paris zegtde splitsing
zal geen ernstige gevolgen hebben, de
heereD hebben slechts ruzie in eigen
huishouden.Met het lawaai heeft niemand
er buiten staande, iets te makea.
De Bisschop van Clermont heeft bjj
gelegenheid "van den terugkeer der Ka
mers een briet gericht tot de pastoors
van zjjn bisdom om openbare gebeden
voor te schrjjven. In dien brief handelt
de bisschop over het ontwerp tot afschaf-
fiag van het congregatie-onderwijs. Hij
betreurt de opheffing der vrjje scholen
omdat deze door den naijver die zjj op
wekten bij de openbare school, zooveel
bijdroegen tot de degeljjkheid van het
ondetwjjs op de openbare school en van
het onderwijs in Frankryk in 't algemeen.
Ook vormen de vrjje scholen voor de
ouders de toevlucht, die noodzakelijk is
om t9 ontkomen aan onderwjjzers van de
openbare school zonder voldoend ontwik
keld gevoel voor het geloof.
De Engelsche bladen houden er te-
genwooroig eeae zonderlinge reclame
op na n. 1. om aanzienljjke sommen
gelds ergens te verbergen en de lezers,
door duistere aanwyzingen op het spoor
te brengen.
De kans om op die maaier ineens een
klein kapitaal machtig te worden ver
meerderde de oplaag van zeker blad zoo
sterk, dat dit er dubbel en dwars de uitga
ve door vergoed kreeg. Op het oogen
blik zjjn er vele duizenden die in Lon
den en de voorsteden zoeken naar de schat
ten, die de «Weekly Dispatch» ter ge
zamenlijke waarde van f 12,000 hier en
ginds in den grond heeft gestopt. Men
kan dag en nacht op de plekken, die
men meent dat; aangeduid zjjn, menschen
zien snuffelen en spitten. Ofschoon er in
het blad gezegd is, dat men nergens
steenen behoett op te breken of hekken
vernielea of bloembedden omwroeten,
verschoonen de schatdelvers in hun be
geerte niets. De gemeenteraad ran Luton
heeft zich Dinsdagavond dan ook bezig
gehouden met de schade, die die tortuin-
zoekers aan de openbare wegen toebren
gen. De politie zal in 't vervolg eiken
overtreder inrekenen.
Uit goede bron vernemen wij, dat de
Fransche Regeering in gemeenschap met
Engeland in zake het geschil tusschen
Rusland en Japan, een soort van vriend-
schappdjjke interventie zu'len toepassen,
welke door het Haagsche Vredescongres
met den term «goede, diensten (bons of
fices aangeduid werd. Men gelooft in
diplomatieke kringen, dat deze actie alle
kans tot slagen heeft.
De Engelsche bladen hitsen nog
stdeds Japan tegea Rusland op. Zoo laat
de «Times» zich uit Peking seinen
blik vol haat aanzag, hadden allen een paar
dagen door de straten van Nordstetten zien
loopen.
Deze man was de sergeant Mathias Wer
ner.
Ha, vind ik u hier terug, afgezante van
den duivel 1 riep hij met een dreigend gebaar
uit: Gij hebt niet gedacht, mij iu deze we
reld nog terug te zien, is wel?
Op het zien van haar vjjand, dien zij wer
kelijk dood waande, bleef de weduwe even
onbeweeglijk liggen. Haar voorhoofd was
kalm, hare lippen bleven stom, alleen in haar
oog schitterde een sombere gloed, zonder dat
zou men gedacht hebben, dat de verlamming
harer ledematen zich tot het hart uitgestrekt
had.
Er heerschte eene doodsche stilte onder de
omstanders.
Mijnheer Jozef Melchior Stauffer meende
te droomen en durfde den sergeant niet aan
spreken, dien hij voor een geest hield.
O ellendige vrouw riep Mathias uit, gij
zult het met uw leven betalen, dat gjj mjj in
een valstrik gelokt hebt,
Hj bcog zich tot haar over en greep haar
bij den arm zonder te letten op de zonder
linge machteloosheid van dit lid.
Kom, sta op, eu volg mij, heks
De weduwe bleef even onbeweegljjk lig
gen, maar zij vestigde hare groote oogen op
den sergeant Haar verstand was nog helder.
Zij zag en zjj begreep. Zjj leefde met haar
blik.
Zult gij opstaan herhaalde de ser-
«In diplomatieke kringen wordt alge
meen het voorstel dat Rusland aan Japan
heeft gedaan, onaannemelyk, vernederend
en tartend, geacht. Een gezant noemde
de Russische nota onbeschaamd. Deze
houdiDg van de Rassen tegenover de
kalme en waardige houdirig van Japan
heeft, volgen9 den correspondent der
«Times», in China de openbare meening
ten gunste van Japan bekeerd. De Rus
sische politiek heeft den Chineezen de
oogen geopend en hen in Japan's armen
geworpen.»
Daar tegenover wordt uil Japan's
hoofdstad geseind, dat de Rassische nota
volstrekt niet beleedigend voor Japan is
en dat Japan het antwoord op deze nota
aan den Russischen gezant heeft over
handigd. Het antwoo.d van Japan is
hoffeljjk gesteld, ademt vrede, maar is
toch flink van toon.
Het herhaalt dat Japan niet kan te
rugtreden en Ruslands voorstel betreffen
de Mantsjoerije en Korea aanvaarden.
Daarom verzoekt het Rusland dat voor
stel te herzien. Japan stelt geen termyn
voor het antwoord van Rusland.
De «Daily Mail» verneemt uit Seoel:
Er komen hier voortdurend vreemde troe
pen gisteren honderd man Rassen met
twee kanonnen. De Amerikanen bewaken
het station en de electrische werkplaat
sen, ook omdat de Koreanen roerig wor
den en eeD dreigende houding aannemen.
Aan zevt nduizend man Koreaansche troe
pen in Sëoel zjjn de scherpe patronen
ontnomen. Er is een keizerlyk edikt ver
schenen, waarin het heet, dat wanneer
de Koreauen hun zellstandightii verlie
zen, zjj dat te wyten zullen hebben aan
hun eigen zwakheid en lydelykheid
Een ander edikt beveelt da Kore
aansche troepen, wanneer de vreemde
lingen onder elkaar beginnen te vechten,
zich er buiten te houden. Naar het heet
heeft de Keizer drie millioen jen onder
een schuilnaam bjj een bank te Sjang
hai belegd, en elders ook nog geld. De
bevolking volgt dat voorbeeld. Iu middels
koopen Chineezen al het beschikbare
land op. Een Engelschman, pas ait
Mantsjoerjje teruggekeerd, verfeit dat de
Russen druk oorlogstoernstingfcn maken.
Zjj zullen, als het tot vechten komt, den
heiligen oorlog afkon iigen. De Rassische
soldaten zweren den do.d aan de gele
duivels.
Na maandenlange obstructie is eindeljjk
gisteren in de Oostenryksche delegatie
het recruten-wetsvoorstel aangenomen,
waardoor dus nu het contingent der ge
talsterkte van recruten op 103.000 man
is gebracht.
De rede van den Minister van Oorlog
Fittreich in de Oostenryksche delegatie
vond inzooverre bjj de oppositie tegen
spraak, als deze meende, dat de conces
sies door den Minister van Oorlog ge
daan, inderdaad anders zouden zjjn dan
die van graaf Tisza.
geant, terwjjl hjj haar ruw heen en weer
schudde.
Maar de arm der weduwe viel weer
zwaar neer, al» een dood voorwerp, zoodra
de sergeant hem losliet. Deze man meende
dat zij hem trotseerde en hij hief de hand'
tegen haar op.
Luide kreten stegen nu uit de menigte op.
De scherpe stem van de oude Ursula Erath
k'onk boven al de andere uit. De goede
vrouw was verontwaardigd over deze daad
vaD ruw geweld.
De sergeant, verblind door toorn, keerde
zich met eeu sprong om.
Durft gjj haar nog vereedigen sprak
hij op dreigenden toon. Weet gjj dan niet
dat dit boos sehepsel den haat zoo ver tegen
mjj gedreven heeft, dat zjj mjj heeft willen
vermoorden
En tjen de omstanders weer zwegen, vor-
volgde hjj
Den vorigen nacht heeft zjj mjj naar de
grot van Egelsthal gelokt, onder voorwendsel,
mjj haar zoon over te leveren. Ik ben dom
genoeg geweest om haar te volgen.
Maar midden op den vervloekten boom
stam gekomen, die tot brug over het ravjjn
dient, heeft het booze wjjf zich op mjj
geworpen en mij medegesleept in den af
grond.
Wordt vervolgd)