No. 5603
Maandag 25 Januari 1904.
28ste Jaargang
Waar 't em schort,
De weduwe Wendel en
hare kinderen,
BINNENLAND?"
BUREAU St, Jansstraat. Haarlem.
BUITEN L AND,
Duitschland.
Frankrijk.
Rusland en Japan.
Wereld-tentoonstelling te Lnik.
xx r.
Het vonniB.
ÏIEEWE HHREEME
kfragêlaó voor <3Tooró- en SCtuió-éLolUmó.
ABONNEMENTSPRIJS;
Per 3 maanden voor Haarlemf 1,20
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post1,50
Voor het buitenland 2,90
Afzonderlijke nummers0,03
Dit blad verschijnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
Hoof dredacteur-Directeur W. KÜPPER8.
PRIJS DER AD VERTBNTIEN
Van 16 regels 50 Cents
Elke regel meer 7l/s
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant.
AGITE MA NON AGITATE
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Génerale PublicitéEtrangère
G.L. DAV BE Co JOHN., F. JONES SuccParis Slits Faubourg Montmartre
't Is een bedroevend verschijnsel dat
over het a'gemeen de Katholieke Pers en
met name de Dagbladpers, zoo weinig on
dersteuning ondervindt. Warneer wjj zoo
bods een blik slaan op de lijst der in
Nederland verschijnende dag- en week
bladen, maand- en tydaehrifteo, dan wordt
men waarlijk droevig gestemd als men
de rekening opmaakt van de katholieke
en nie'.-katholieke periodieken, eene reke
ning die dnideljjk aantoont dat de ver
houding der katholieke bladen op verre
na niet in verhouding staat tot de ka
tholieke bevolking, terwjjl bovendien, wat
de dag- en weekbladen aanbetreft, by na
geheel de katholieke prrvinciën N. Bra
bant "en Limburg nog het grootste aan
tal opleveren.
Wy noemen dat een diep treurig ver
schijnsel waarvan de verklaring alleen
kan gevonden worden in een complex
van oorzaken, die wjj aan eene nadere
beschouwing willen onderwerpen.
Een eerste oorzaak is een verwijt dat
men de katholieke pars aanwrjjfr. Men
zegtzy is niet zoo boeiend, zoo om
vattend, zoo goed op de hoogte als de
niet-katholieke pers. EilieveAangeno
men dat zulks inderdaad zoo ware wat
wy niet zoo grif toestemmen aan wie
dan de schuld. In de eerste en voornaam
ste plaats aan die katholieken zei
ven, welke hun steun ontzeggen aan
de bladen der eigen party, om dien te
geveu aan de tegenpartij. Indien de ka
tholieke bladen op de abonnementen en
de advert mties konden reken sn, d in zou- t
den zy zeker meer kunnen doen dan nu
vaak het geval is maar door huu het geld,
dien nervus belli te onttrekken in den
vorm van inteekeningen en aankon
digingen, doemt men de katholieke
pers tot machteloosheid. Stelt die bladen
daarentegen in staat haar redactie uit te
breiden, goede medewerkers eemge ver
goeding voor hun arbeid te geven, hun
informaties uit te breiden, dan zult gy
zien dat de katholieke b'aden met glans
de vergel'gking kunnen doorstaan, t Is
waar, zy zullen u geen pikante recht
zaal of andere gepeperde nieuwtjes voor
dienen; zy zullen geen pornographi-
sche feuilletons leveren zy zullen huune
kolommen niet vullen met straatvuilzy
zullen geen lectuur leveren die in geen
fatsoenljjk gezin moest geduld wor
dendat alles is waar; maa' jui-t om
dat te vmrkomeo, moet de katholieke
pers gesteund, moeten slechts de katho-
FEUILLETON,
83.
Vervolg.)
Er kwam een straal van hoop ia het som
bere oog van den sergeant, en dadelijk voeg
hjj aan Frits
Ir dat waar, wat zij zegt?
Maak de touwen los, waarmede mijne
handen vastgebonden zitten en ik zal het u
bewijzen.
i e schuit had reeds twee derden van den
afstand afgelegd, die haar van de brug
8cheidde, de bogen schudden onder het aan
houdend geklots der wilde golven en de boe
ren, die half krankzinnig van schrik heen en
Weer liepen, hadden stokken noch touwen
om den ongelukkigen passagiers toe te wer
pen van deze boot, die als razend op de
golven ïonddanste.
Snjjdt de touwen van den gevangene
door, beval Mathias Werner, wiens angst
oog vermeerderd werd door het geschreeuw,
'lat van de brug in zijne ooren klonk. Hjj
wendde het hoofd af, om zijne ontsteltenis te
verbergen.
Girl en Wilhelm haastten zich, het bevel
'en uitvoer te brengen.
Nu zijt gij vrjj, sprak een van hen.
lieke dagbladen in het huisgezin, in de
huiskamer geduld worden.
Maar de katholieke dagbladpers heeft
nog een andere roeping te vervullen. Zy
mo:t niet slechts het kwaad niet dulden,
maar zy moet ook het goede bevorderen,
de dwalipgen op elk gebied bestryden
eene leidsvrouw zjjn op de kronkelige
padeo van politiek en sociale actie
zy moet, in haar sfeer, godsdienst en
zedeleer hooghouden en verdedigen,
op de gevaren wyzen, die in de tegen
woordige samenleving alom geloof en ze
den bedreigen. Katholieken, die dat niet
in zien, Ijjden aan een zeer betreurens
waardige verblindheid des geestes.
Z. E. Kardinaal L a v i g e r i e, z.g.
heeft eens een zeer waar woord geppro-
ken.
«Wie, zoo zei de Kardinaal, een Katho
liek dagblad helpt oprichten, doet ver
dienstelijker werk dan die een Kathe
draal helpt opbouwen.» Dat is geen pa
radox, maar een zeer treffend en waar
woord; de Kerk kan men ontwyken of
slechts spaarzaam bezoeken, maar een
dagblad dringt zich op, vervolgt, als 't
ware een ieder, en de dagelyks herhaal
de vermaningen, aansporingen en waar
schuwingen znllen ten slotto tot geest en
hart doordringen en e9n onschatbaar nnt
voor de Katholieke zaak en de Kerk be
werken.
'c Is juist dat herhaalde woord dat ten
slotte indruk moet maken en wanneer dit
waar is voor het goed moet het, in tegen-
overgestelden zin, ook waar zyu voor het
kwaad, vaudaar dan ook de onheilzame
gevolgen welke het lezen van slechte dag
bladen na zich sleept.
Men verhaalt van onzen tegenwoordig
regeerenden Paus P i u s X, dat hjj, als
patriarch van VeDetië, het aldaar ver
schijnende Katholieke dagblad La. Dijesa
in hooge achting hiel! en het op krach
tige wyze gelie'yken steun verleende iu
de moeielyke periode, welke het dagblad,
door de lauwheid, de onverschilligheid
en het verkeerd begrip, te doorworste
len had.
Men heeft de journalistiek dikwjjli een
apostolaat genoemd en waarlyk, net
is een apostolaat ten goede of ten kwade.
Zonder ons theologische weienschap aan
te dur ren matigen, vreezen wy toch niet
t8 zeggen, dat zij, die zonder bepaalde
noodzakelijkheid, anti katholieke bladen
stenneD, een tweeledige vreemde zonde
bedry ven, waarvan zy God eenmaal reke
ning znllen moeten geven ten eerste door
het kwaad te steunen eo te bevorderen,
Red ons nu, als gij kunt, zeide de
andere.
De jonge klompenmaker greep de ïoei-
spaan, maar zoodra hij een rluchtigen blik
Om zich heen geslagen had, sprak hij op bit -
teren toon
Het is te laat. Gjj hebt de weinige
minuten, die u in het leven hadden kunnen
houden, met jjdele praatjes laten voorbij
gaan.
De sergeant slaakte een kreet van woede.
Zijne manschappen ontdeden zich van hunne
wapenen, klemden zich aan den kant van
de boot vast en wachtten stilzwjjgend den
dood af
Frits Wendel was hjj Margaretha gaan staan.
Steek uwe hand iu mjjn gordel, sprak hjj
fluisterend, opdat de vreeselijke stoot, waar
door de bark verpletterd zal worden, ons
niet van elkander scheide en ik zal mijne
Gretly redden.
Gij weet, antwoordde zjj, hem met eene
onbeschrpijke teederheid aanziende, dat ik
niet gered wil worden.
U te zien vallen, onder het doodende lood
der soldaten en daarna zelf weg te kwijnen,
dat jaagt mjj schrik aan
Frits bewaarde het stilzwjjgen. Er lag roo'n
betooverende macht in de stem van het jonge
meisje, hare groote, zachte oogen keken zoo
smeekend, dat hij op het punt was om aan
de verleiding, haar te gehoorzamen, toe te
geven; maar toen hjj haar zoo schoon zag,
met hare blonde haren, die losgeraakt waren
en nu in den wind heen en weder fladder-
ten tweede door het goeds na te laten,
erger nog dorr het goeds te smoren.
Wy meenen ook te moeten wyzeu op
een misplaatste of verkeerd begrepen on
partijdigheid. Men wil niei den schjjn
hebben pikant tegenover andersdenken
den te zyn. Voor den katholieken jour
nalist is zoo'n willen onmogelyk, by heeft
in moeielijke dagen de rechte Ijjn te vol
gen en mag en kan zich nist laten voe
ren op lywegen.
In gemoede gevraagdwordt dat wel
altijd begrepen? Wordt er wel op den
zwaren stryden concurrentiegees1 gelet, die
een Katholiek blad te doorworstelen heef
en wat een ontzettend kwaad het voor
komt.
Wyzen wij eens op hetgaen onlangs
nog gebeurd is in een Noord-Holland-
sche stad, die wy niet verder zullen aan
duiden. Daar verscheen een nieuW Week
blad, een z.g. neutraal pers-product, dat
echter al spoedig, redactie en medewer
kers (allen) predikanten, genoegzaam den
aard en de strekking aanduidden. Welnu!
Katholieken, die niet adverteerden in bla
den van hun kleur, gaven advertenties in
het eerste nummer, voor Iwoe derde was
het blad er mede gevuld.
Dat dunrde zoo geruimen tyd voort
totdat het blad het ia zyn artikelen zoo
bont maakts tegenover de katholieke Kerk
en haar leer, dat men zich gedrongen zag
er mede op te honden.
Die katholieken hadden dus door hun
goed, hun advertenties, het bestaan mo
gelijk gemaakt van een blad, dat hnn
dierbaarste gevoelens zoo weiuig eerbie
digde. En dat voorbeeld staat helaas
j niet alleen.
Wy willen gaarne aannemen, dat zy
zoover niet hebben gedachtmaar ver-
ontschu'digt, dat gebrek hen aan door
zicht Zeker niet De ondervinding had
hen tot waa-schuwi'jg moeten strekken.
Ei zyn nog andere oorzaken, o. a. on
verschilligheid en, wat wy diep betreuren is
de neutrale tydgeest onzer dagen, maar
daarover zullen wjj maar zwjjgen wat
wy gezegd hebben, moge vdsn tot naden
ken brengen.
Uit Kiel is Woeasdag eene expeditie
naar Zuid-West-Afrika vertrokken. Eene
talryke menigte woonde het vertrek der
troepen hy.
Prins H e i n r i c h van Pruisen, die met
den, greep hem zooveel medelijden aan met
haar, dat hjj besloot haar te redden, ondanks
haar zelve.
Margaretha verbrak plotseling hjj het brui
sen der golven het stilzwjjgen en zjj sprak
I met heldere, maar bewogen stem.
O Frits, ons laatste oogenblik Dadert,
laten wij nu God bidden en als brave chris
1 tenen sterven.
I Zij had nog niet uitgesproken toen op de
brug een vreeselijke angstkreet gehoord werd.
De bark was tegen een der pijlers verpletterd
1 en met geweldig gekraak uiteengescheurd als
een stuk oud linnen. Alle passagiers vielen
tussohen de planken en balken en het water
sloo' zich boven hunne hoofden.
De tegenstroomen, die alles mee naar de
diepte sleepten, maar om het verder weer
naar de oppervlakte te stuwen, woelden en
draaiden door elkander. De schipbreukelin-
I gen kwamen een voor een op ongeveer veer
tig meter van de brug weer boven, zjj wor
stelden een oogenblik met den vloed, maar
j de stroom sleepte hen terstond weer mee naar
beneden.
Frits alleen verdween niet.
i Met het hoofd en de schouders buiten het
water, wierp hjj zijne lange haren naar achte
ren. die hem in het gelaat kleefden en ver
hinderden rond te zien. Nu keek hjj met
schitterende oogen om zich heen.
Hij zocht Margaretha, van wie hjj zoo plot
1 seling met geweld gescheiden wertl. Toen hjj
haar niet aan de oppervlakte bemerkte, wilde
hij duiken, maar zjjn hart sprong op van
zyne gemalin aanwezig was, heeft namens
den Keizer, eene aanspraak gehouden tot
de vertrekkende soldaten.
De menigte juichte geestdriftig de
soldaten toe, toen de Prins de vertrek-
kenden geluk wenschte met de eer, die
hun te beurt viel om Duitschlands be
langen daar ginds te gaan verdedigen.
Verder zei de Prins
«Ik weet dat gy uwe diensten vrij
willig hebt aangeboden voor deze expe
ditie, het soldaat zyn vordert dat: 't is de
oude traditie, waar wy, Duitschers, 't
recht hebben fier op te zjjn. Ga zult ve
lerlei ontberingen hebben te Ijjden; hon
ger, dors*, nog erger. Denk slechts aan
nw plicht, aan uw eed. Vergeet niet, dat
gjj kinderen van uw vaderland zjjt. Weest
gehoorzaam en tegenover elkander loyaal,
als goede en trouwe kameraden. Beseft,
dat gjj het succes zalven in handen hebt.
Dat elke kogel, die uw geweer ontsnapt,
zyn doel bereike; dat het geluk uwe reis
en terugkeer vergezelle! God moge met
u zyn.!»
Vreeseljjkesneeuwstormen teisteren Zuid-
Frankrjjk. In Lozere, het hooge gedeelte
van het bedreigde departement staat alle
verkeer stil. Esnige kilometers van Al-
lene is een trein ingesneeuwd zoodat de
reizigers en beambte:1, in de omliggende
dorpen een onderkomen moesten zoeken.
Een uit Mende te hulp gezondeD sneeuw
ruimer bleef op zyn benrt steken en het
is zoo bitter koud, dat de werklieden hun
gereedschap niet bannen banteeren. Op
sommige punten ziet men sneeuwhoopen
van 15 M. Tal van menschen zyn om
gekomen.
Ia eene vergadering van de Commissie
voor hst Verre Oosten met den Czaar,
om het antwoord van Rusland aan Japan
te bespreken, erkende men, dat er geen
groote moeilijkheden meer overblyren.
Aan Japan wordt in overweging ge
geven ts onderhonden en niet te verster
ken de possen op ds kust van Korea, die
de verbinding onderhonden tnsschen Vla-
divostock en Port Arthnr en niets te doen
ten opzichte van de RussischChineesche
regeling ter duurzame bevestiging van
de veiligheid der spoorwegen in Mants-
j erye.
In het antwoord aai Japan is op hof-
feljjken mair beslisten utoon vastgesteld,
dat, welke handels-concessies mochten
worden toegestaao, Mantsjoerye in elk ge
val moet bljjven onder Ruslan I's invloed,
zoowel in politiek als in strategisch op
zicht.
Hoe hst zjjDe Czaar heeft inderdaad
vast besloteu den oorlog ts vermjjden,
mits Rusland's eer noch zyn maierïeëel
belang er onder Ijjden.
In het jaar 1905 zal, van April tot
vreugde, wat was dat?
Burk was gelukkiger geweest dan hjj, het
moedige dier bad het jonge meisje bij haar
japon gegrepen, znoira zij weder boTen geko
men was. Na haar buiten den stroom getrok
ken te hebben, hield hij met een bewonde
renswaardig instinct haar hootd boven water
en zwom met haar naar een soort van drij
vend eiland, dat van 'den oever losgeraakt
was en dat de rivier nu meevoerde, als een
ijsschots in den winter. Dit stukje grond lag
vol biezen, gras en struiken.
De jonge man slaakte een kreet van vreug
de en in zjjne dankbaarheid jegens God, be
sloot hjj den sergeant en zijne manschappen,
die op het punt waren te verdrinken, te red
den, als het mogeljjk was.
Hg dook nu terstond naar beneden.
Benige seconden later zagen de toeschou
wers, die nog op de brug stonden, twee hoof
den aan de oppervlakte van het water ver-
schjjne -.
Dat was Fiits, die Wilhelm bjj de haren
opgevischt had, terwjjl Girl wanhopige pogin
gen aanwendde, om zich aan hetbeen van den
jongen man vast te klemmen; geluktig slaag
de bjj er in, toen Frits bjj het eiland aange
komen was.
Zonder tjjd te verliezen, sprong hij weer
November, te Luik een wereldtentoonstel
ling worden gehouden, onder bescherm
heerschap van Z. M. den Koning der
Belgen van het comité voor de tentoon
stelling is de graaf van Vlaarderen eere
voorzitter, prins Al b recht van Belgis
voorzitter.
De tentoonstelling zal in hoofdzaak
gewijd zyn aan de voortbrengselen van
schilderkunst, beeldhouwkunst, graveer
kunst en bouwkunde, werken van weten
schap, gereedschappen, de voortbrengse
len van de nijverheid en van den land
bouw van alle natiën. Daaraan zal wor
den toegevoegd een tentoonstelling van
oude kunst, van krygsknnde, en een ko
loniale tentoonstelling, waarvan een on
derafdeling meer ia het bijzonder aan
den CoDgn zal gewjjd zyn.
Tydelyke tentoonstellingen van land
bouwwerktuigen, levende dieren, planten
bloemen, fruit, groenten«nz., zullen even
eens worden gehouden.
Het terrein der tentoonstelling, gele
gen aan den samenloop van Ourthe en
Maas, nabjj Cointer, zal ongeveer 30 HA.
beslaan, en worden aangesloten aan de
spoorweglynen van den Nord-Bilge en den
Belgisshen Staatsspoorweg.
Voor de noodige vermakelijkheden zal
worden gezorgdin een groot park zal een
wyk van het oude Luik met zjjae mo
numenten, versierde en gemeubelde hui
zen worden opgericht, waarvan de be
woners znllen gekleed zyn in costnmes
van dien tydverder wordt de oprichting
van een Chineesch dorp, van een Con-
goleesch dorp en andere exotische ten
toonstellingen voorbereid.
Aan goederen van Belgischen oorsproug
voor de tentoonstelling bestemd zal kos
teloos vervoer, heen en terug, worden
toegestaan op de lyoen der Belgische
Staatsspoorwegengoederen van buiten-
landschen oorsprong zullen behandeld
worden op grond van tarief No. 10,
waarby kostelooze terugzending wordt
toegestaan, terwjjl by opzending de volle
vracht wordt geheven.Verder zullen stap
pen worden gedaan om vrachtverminde
ring te bekomen van de andere Belgi
sche spoorwegmaatschappijen, op bniten-
landache ljjaen en op de geregelde-scheep
vaartlijnen.
Tydens de tentoonstelling znllen con
gressen, confereatiën, voordrachten, groote
feesten, wedstrijden voor zang- en toon
kunst, ooncerten enz. woxden gehouden.
Nadere inlichtingen geven de voorzit
ter van het uitvoerend comité, E m i I e
D i g n e f 1 e, Q rai de l'Université 14 te
Luik, en de Consul van België te Am
sterdam.
De Koningin-Moeder-feenten te VGrs-
venhage loopen schitteren 1 van stapel.
Rjjk en arm, ond en jong, het geheelc
volk viert feest.J
De hnldebetoog'ng aan Hare Majes
teit de Koningin-M ieder gebracht, wékt
in het water en liet zich op den rag met
den stroom meevoeren. Op eene plaats geko
men, waar een berg lang gras ronddreef,
wierp hjj zich om en verdween Weder in de
diepte.
Er verliep eene minuut, die Margaretha wel
eene eeuwigheid toescheen, terwjjl zjj in doods
angst wachtte, dat de zwemmer weer boven
zou komen.
Eiudeljjk zag zij het gras en de biezen
heftig bewegen ea Frits verscheen weder
aan de oppervla'- te, terwjjl hjj het lichaam
van den sergeant Mathias voor zich uit
duwde.
Deze hield in iedere hand een bosje riet
krampachtig vastgeklemd, waaraan hjj eioh had
willen vasthouden.
De jonge klompenmaker was spoedig bjj
het eiland, dat beter dan de schuit tegen
den stroom bestand was, en terwjjl zjj op
goed geluk af op dit zonderlinge vlot rond
dreven, zagen zjj de brug ineenstorten en alle
ongelukkigen, die er eene schuilplaats hadden
horen te vinden, werden door de golven ver
slonden.
Twee uren later dreef het eilandje tegen
een heuvel aan, die aan het geweld van het
water weerstand geboden had en waarop ver
scheidene gezinnen gevlucht waren, die aau
de Tamp hadden weten te ontkomen.
(WorJt serojlgd)