No. 5604
Dinsdag 26 Januari 1904.
28ste Jaargang
HDagBlaó voor cfëooró' en Suió-éiollanó.
Amsterdamsche Brief.
De weduwe Wendel en
hare kinderen,
BUREAU St, Jansstraat. Haarlem.
Frankrijk.
Duitschland.
RuBland en Japan.
EtOlRDT.
ABONNEMENTSPRIJS;
Per 3 maanden voor Haarlemf 1,20
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post 1,50
"7oor het buitenland 2,90
Afzonderlijke nummers0,03
Dit blad verscbjjnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
Hoof d redacteur-Directeur W. KÜPPERS.
PRIJS DER ADVERTENTIE».
Van 16 regels50 Cenfs
Elke regel meer 71/» r
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Gents per advertentie a Contant.
AGHTE MA NON AGITATE
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Génerale PublicitèElrangère
G.L. I)A ÜBE Co JOHN.f. JONES Suae. Paris 31 bis Faubourg Montm artre
23 Januari 1904,
Wjj, Amsterdammers betalen in het
jaar 1904 alleen voor schnldde'giag 2'/8
millioeu ongeveer. Dat is per persooü,
vrouwen en kinderen, van belasting v>jj-
gestelden enz., medegerekend, 5 gulden
per persoon. Reken nu maar eeos uit,
hoeveel dat is voor elk aangeslagene :n
de gemeentebelasting door elkander ge
rekend. En aD gjj er dan eenig begrip
van hebt, voor hoeveel zaken er geld
noodig is in een stad als Amsterdam,
dan kunt gij u misschien ook een voorstel
ling maken ven het niet onaanzienlijk be
drag, dat elk jaar de belastingschuldige
naar den ontvanger mag dragen en hoe
veel hem de eer kost bewoner der hoofd
stad te zjjn. Maar daarvoor woont hjj
dao ook te Amsterdam en geniet hjj a
het schoone, dat de in het moderniseer m
begrepen IJ-stad hem aanbiedt, zooals
bjjv. straten, die drjjven van den mod
der, maar dat is de schuld van bet
weer, twee Nederlaudsche Opera's, die
hun best doen elkander te vermoorden,
een Kuninkljjk Nederlandsch Tooneel,
dat zjjne stukken uit den vreemde en
zjjne beste acteurs naar den v eemde
stuurt; een Concertgebouw, dat zjjn
hoogst verdienstel^ken administrateur,
den Heer Hutschenrujjter op het
punt staat te verliezen. Waarom? Dit
is nog het geheim der goden, vele
schouwburgen, die alleen met volle zalen
spelen, ah het er wat schums naar toe
gaat, prachtige tingeltangelpaleizen,
waarin men wel n&n kunstenmaker jj,
waar weinig aan kunst doet, prachtige
winkels, die vcor drie kwart in de han
den zjjn van vreemdelingen,een nieuwe
Beurs, die van buiten even mooi is, als
van binnen practisch ingericht, een
maar zou men niet zeggen, dat
Bro mmejjer aan het woord is, die
zjja belastingbiljet heett thuisgekregen
en eens zjjn hart wil lucht geven?
Zeker, men kan heel gemakkeljjk een
ln,t van grieven opmaken tegen heel wat
zaken te Amsterdam, maar dat neemt
niet weg, dat men later er toch op laat
volgen «E er is toch maar i Am
sterdam
't Is waar, wjj hebben een akelig jaar
achter den rog.De hoofdstad heeft er van
gelust! Vooreerst de werkstaking! Wat
was dat een nare tjjd 1 Behalve voor de
dienstmeisjes, van wie er nog al enkelen
ges'eld waren op protectie van wege zoo'n
F E D I L L E'T O N,
84.
Vervolg.)
Ter wjjl de gendarmen Mathias Werner aan
land droegen en hun best deden de levens
geesten weder op te wekken, drukte Marga
retha haren vriend de hand en zeide
Mijn Frits, maak van het ooganblik dat
niemand aan u denkt, gebruik, om ii het
bosch te vluchten.
De zoon der weduwe zag haar aan en zeide:
Gretly, geeft gij mij dezen raad?
Ja, red u, hernam zij op smeekenden
t oon, God heett ons niet zoo wonderbaarlijk
uit het gevaar gered, om door de handen van
deze bloeddorstige mannen om te komen.
Vluchten! antwoordde de jonge klompen
maker geheel ontmoedigd, vluchten, om ver
van u te leven, ongelukkig, verbannen, ver-
oordee'd tot een eerloos be daan, dan had ik
wellicht beter gedaan mijn leven niet aan de
woedende golven te betwisten.
Margaretha wees hem den heuvel en sprak:
Aarzel geen oogenblik meer, Frits, straks
zal bet te laat zijn, zie maar
En werkelijk, op miuder dan een geweer
schot ofstand van hen, stond eene compagnie
soldaten, wier geweren aan rotten gezet waren
man met koperen knoopt n: En dan dat
vuile weer!"Waaneer het ergens vuil is
bjj zoo'n weer, dan is het te Amsterdam
tweemaal vuil. 'c Is of fut slijk hier dan
uit den grond opborrilt. Eu einde!jjk het
aanhoudend opbreken van strateo, dan
hier, dan daar. 't Is om er kippenvel van
te krjjgen. Maar nu zjjn wjj ook op het
punt te Amsterdam eene electriscbe tram-
vtrbindiog te krjjgen, zcoals er bjjna her-
geps in Europa bestjge. Jen brardt het
electrische licht overal, dan zal men van
de bo jfdstad ten minste niet meer kunnen
zeggen, dat men or de kat in het don
ker knijpt, hetgeen n en nu nog wel van
de Kalverstraat kao zeggen, wanneer de
winkels geen licht op hebben.
De winkels —Daar herinner ik mij
voor een paar dagen gelezen te hebben,
dat een Dnitsche firma te Keulen, geloof
ik, met het Gemeentebestuur in onderhan
deling was getreden of wensehte te tre
den omtrent den aankoop van het plein
vóór de Beurs, daar, waar deoudeBrurs
gestaan heeft, ten einde daar een prach-
tigen winkel, of magazjjn of bazar voor
manufacturen te bouwen.—
Het Gemeentebestuur was echter nog
al erg prjjzig met dat lipje g-ond.
Ik vond in dat berichtje twee dingen,
die mjj hinderden. Ie Is dat nu een plaats
voor een manufactuurwinkel Kan er
geen monumentaal publiek gebouw ver-
rjjzen 2e. Als het dan een winkel of
magazijn zjjn moet, zjjner dan geen Ne
derlanders, geen Amsterdammers meer, die
zoo ie's aan durven? Moeten al weer de
vreemden toonen, dat zjj meer darf, meer
ondernemingsgeest hebben, din de Hol
landers?
Of zal het weer het oude liedje zjjn,
dat Wfl ons geil niet aan iulandsche en
Nederlandsche ondernemingen wagen en
het liever naar Amerika sleuren of het
aan Banken toevertrouwen,die—laten vjj
daarover maar zwjjgen Misschien is dat
beele praatje van dat manufacturenmaga-
zjjn op het plein voor de Beurs niets an
ders dan een veitelseltje, misschien
een proefballonnetje, om eens te zieü,
wat de menschen er van zeggen,of om
andere plannen uit te lokken. Wa: zal
er toch wel moeten komeD, al was het
maar een, door kunstenaarshanden ont
worpen geboaw, waar die zaken onder
dak gebracht kunnen wordeo, die in hJ
Paleis op den Dam geene plaats kannen
vinden, wanneer d t aan zjjne oude be
st immiag, Stadhuis van Amsterdam te zjjn,
zal zjjn tercggegeveD, manr «Haast u
en die een kring vormden om het door den
regen doorweekt terrein
Midden in den kring reed een oud ge
neraal heen en weer, die door zijne indruk
wekkende gestalte aller blik'ien tot zch trok.
tiij had een ruw, krjjgsha'tig gelaat, dat men
maar eens behoetde te zien, om het nooit
weer te vergeten. Al'es in hem sprak van
kracht, moed en vastberadenheid, tot zijn
vierkante schouders en grove handen toe. Bij
de minste samentrekking van zijn mond ging
zijn dikke, witte knevel opstaan, als die eener
kat, die boos is, en zijn klein oog, het
andere bad hij zeker in een der veldslagen
verloren, verdween onder zijne wenkbrau
wen, iie even dik en wit waren als zij i kne
vel; zijne scherpe, harde stem klonk boven al
de andere uit, evenals het gedonder der
kanonnen, het geknetter der geweren over
stemt.
Het was de oude Max Binder, de meest
gevreesde generaal in t'gd van vrede en de
meest beminde in tijd van oorlog.
Door eene onweerstaanbare behoefte naar
beweging en handelen voortgedreven, had hij
zich de taak opgelegd, om in het legerkorps,
waarover hij het bevel voerde, de tucht te
herstellen, die ven dag tot dag verslapte en
vooral de strengste straffen toe te passen op
desertie en rooverij.
Al eene maand lang trok hjj het land door,
terwjjl hjj de deserteurs liet opsporen en de
boeren opriep, die zich te beklagen hadden
over rooverijen van zijne soldaten.
De krjjgsraad van den ouden generaal,
langzaam", is een r oul en zéér Hol-
landsch spreekwoord.
Ik weet niet, of de man, die een dezer
dagen op de Geldersche kade plotseling
den giood onder zijne voeten voelde ver-
dwjjuen en een meter diep in dsn grond
zakte, er ouk zoo over dacht, maar zeker
wel doen dat tegenwoordig d) vroede
vaderen onzer gemeente, die o, zoo kalmp
jes en rustigjes met elkanderj beraadsla
gen, zonder motie's of interpellaties, of
van die andere dingsigheden, die maar
onrust en verwarring st ch'.en en ont
slagnemingen enz. te weeg brengea. Alles
gaat even bedaard als in een vergade
ring van Oud-Romeinsche senatoren. Er
schijnt geen wolkje am de lucht. Zjjn
er geen questions- brulantes meer 't
Sehjjnt van niet. Zelfs de duinwaterlei
ding dreigt in vergetelheid weg te zinken.
Maar wee, wanneer wjj nu reu drogen,
heeten zomer krjjgen. Dan hebben we
de poppen wae* aan het dansen
Nu, die dan leeft, die dan zorgt.
BUITENLAND,
In de Fransche Kamer heeft de inter
pellatie plaats gehad over het geval van
den katholieken priester D e 1 s o r, een
geboren E'zasser, thans lid van den Duit
schei Rjjksdag, die voor eenige dagen te
Liné rille, in Frankrjjk, eene voordracht
wilde komen gevei en op bevel van den
prefekt door de poht'e over de grenzen
gezet werd.
Corrard des Essarts, dia de
interpe'Iatia deed, protesteerde krachtda
dig tegen de ongewettigde en hatelijke
uitdrij ving. De Fransche Regeering, zeide
hjj, had niet mogen vergeten met welken
eerbied de Elzissar i degenen onthaleD, die
hun over het vaderland sprek.n zjj had
aan onze vaderlandslief le de vernedering
ran den maatregel, tegen priester D e 1-
sor genomen, moeten sparen. Ia Frank
rjjk heeft men altjjd de Elzassers be
schouwd als broeders, gawelddaiig van
bet moederland afgerukt. De vraag, die
zich voor de Kamer stelt, is eene van
degenen, waarvan gezegd wordt dat men
er altjjd aan moet d nken, maar er nooit
van spreken. Hot is eene overlevering,
die gij afgebroken hebt, alsof gjj ons die
hoop of dien droom wildet ontnemen.
Bjj de eerste beraadslagirg over het
budget in don Pruisisch m Landd ig ant
woordde V o n B l o w op een hevigeD
aanval van Richter tegen den Minis
ter-pressent, van wion hij zei, dat hjj
bjj de Kanaatqnaestie do wapens voorde
agrarische meerderheid bad laten zinken
waarvoor beschuldigden en aanklagers ver
schenen, hield hare zittingen op het plateau
van den heuvel en als bleek, dat een der
beschuldigden straf verdiend had, werd die
terstond opgelegd.
Men li d. aan dezen vreeselijken man juist
de aanomst bericht van eene afdeeling sol
daten, die een tiental deserteurs en roovers
in hun midden meevoerden.
Max Binder stiet een kreet uit en vol on
geduld reed hjj hun in galop te gemoet. Hij
kwam nu ook voorbij onze schipbreukelingen
en de nieuwsgierigen, die om hen heen ston
den, toen de sergeant die weder tot bewust
zijn gekomen was, de omstanders met vei-
schrikte blikken aanzag, want hjj zag Frits
Wendel niet meer bjj zich.
Duivels, waar is mijn deserteur geble
ven riep hij uit.
Hier ben ik, ant roordde de jonge klom
penmaker, naar hem to gaand
Mathius Werner slaakte een kreet van
vreugde.
En gij zijt niet ontvlucht in de alge-
meene verwarring, mjjn jongen 1 Kijk, dat
verzoent mjj bjna geheel met u.
Het woord deseiteur, zoowel als de stem
die. het uitgesproken had, troffen den generaal;
hjj hield zijn paard stil, stapte af en driftig
de omstanders ter zijde dringend, riep hij uit,
terwijl hjj den sergeant de hand drukte of hij
ze verpletteren wilde:
Zijt gij dat, mijn oude Mathuis
Om u te dienen, mijn generaal, ant
woordde Werner zich in zijne volle lengte
dat hjj de beschuldigingen van incon
sequentie afwees.
Met het oog op de ovsritroomingen
vau den jongsten zomer in Sleeswjjk was
't zijn plicht geweest, iu de eerste plaats
voor de daardoor getroffen streken te wa
ken en te d:en wat mogelijk was.
De Regeering heeft haar principieel
standpunt niet verlaten en gelooft nog
thans, dat da aanleg van een ineenslui
tend, werkelijk krachtig net van water
wegen in het algemeen belang is, en dit
deze waterwegen, door de gansche mo
narchie getrokken, de oeconomische ont
wikkeling des lands zullen bevorderen.
Na de gebeurtenissen van het vorige
jaar, meent hjj intusschen, dat allereerst
noodig zjjn krachtige maatregelen ter be
veiliging tegen het gevaar van hoogwater
van Oder en Spree.
Met kracht gait men ia Duitsch
land voort maatregelen te nemen ter
versie king der troepen in Atrika. Ia de
m litaire werkplaatsen te Spandau, waar
gezorgd wordt voor de uitrusting der
troepen, wordt druk gewei kt. Z >o moe
ten b. v. in korten tjjd wordeo afgele
verd duizenden waterdichte transportkos
ten, voor de verzending van geweren,
munitie, conserven enz.
G stersn kwam aldaar een transport
muildieren aan, dit in allerjjl opgetuigd
werd om dan naar Afrika ingescheept te
worden.
Met het oog op dm toestand in Afri
ka zal het eeratvolg md stoomschep der
Hamb. L'oyd de Herxok bjj uitzondering
Swakopmnnd aandoen op zjjn reis.
Volgons de «Neue Hamb. Bö-senhalle»
heeft het stoomschip «Emilie Wörmann»
op weg van Leg03 naar Swakopmund
bevel gekregen naar Duala in Kamerun
koeis te zetten teneinde haar troepen,
geschut en muaitie in te nemen. Een
and re boot, die een geregelden dienst
onderhoudt tuaschen Swakopmund en
Kaapstad, via Port Arthur, heeft even
eens in opdracht onmiddelljjknaar Kaap
stad te stoomen om versterkingen voor
Swakopmund iu te nemn.
Voorts zou er over gedacht warden
ook nit Kamerun, waar de koloniale
troepen ter sterkte van 1300 man meest
uit inlanlers bestaan, een versterkiuga-
detachement naar D. W.-Afrika te z mden.
België.
Een particulier telegram aan de frankf.
Zig, weet van goed onderrichte zjjde te
melden, dat Koning Leopold bjj ge
legenheid van keizer W i 1 he 1 m s ver
jaardag (27 Januari) naar Bmdjja zal ko
men en aan de feesten zal deelnemen.
Dia reis wordt natuurljjk door belang
rijke staatkundige redenen veroorzaakt.
De besprekingen bjj die gelegenheid zalien
nog wel over andere onderwerpen loepen
dan de wederzjjdsche belangen hunner lan
den in Midden-Afriki. Het bezoek van
koning Leopold aan kei :er W i l h e 1 m
zal vermoedeljjk worden opgevat als een
oprichtend.
Duizend bommen en granaten, vervolg
de Max Binder, terwjjl hij den werver aanzag,
die nog droop van het water, wat is u toch
overkomen
Ik heb op het punt ges'aan in den
Neckar te verdrinken, mj'n generaal, want
ik ben meer aan het vuur, dan aan het
water gewend Ik wilds de rivier oversteken
om den"] des irteur, die daar als een pT-
quet voor u staat, naar Stuttgart te voe
ren
Al weer een deserteur 1 viel de gene
raal hem met donderende stem in de rede;
maar als die schelmen de Franschen op
hunne hielen hadden, zouden zjj niet meer
biast kunnen toonen, om met de hazen te
wedijveren. Wij zijn er van moigen drie kwijt
geraakt.
Daar ginds komt een heele troep terug en
gjj hebt er ook een voor uw part. Het lijkt
wel eene besmetting Ha, geen medeljjden met
die schurken. De stok is maar een spelletje
voor hen, want zjj, die ik heb laten ophan
gen, hadden zich hij hunne gevangenneming
verzet.
Maar nu laat ik hen allen als voorbeeld
ophangen aan den hoogsten boom of een
voudig doodschieten, en ik verzeker u, dat
zij voor den tweeden keer n:et zullen be
ginnen.
Gij hebt geljjk, generaal, antwoordde
Mathias.
Max Binder vervolgde
Ik bespaar u de moeite, om naar Stutt-
door de noodzakeljjkheid geboden anti-
Eegelshce wjjziging in de politiek van ko-
ning Leopold, Ot het bezoek van den
Nederlandschen Minister-president te
Brussel met da kort daarop besloten reis
van den Koning naar Berljjn in verband
staat, zal moeiljjk nit te maken zjjn. In
ieder geval is Jeze reis een bewjja, dat de
spanning, die sedert jaren tasschen de ho
ven van Dnltachland en België bestond,
thans geheel geweken is.
Er komt geen oorlog tasschen Rusland
en Japan en voort gaat men om zich
gereed te maken tot den strjj l.
Da Russische regeering heeft last ge
geven om het artillerie park in het fort
Nowogeorgiersck (Polen) en de reserve
in het district Nizjui Nofgerod te mobi-
liseeren. Generaal Poezirefski, een
van de bekwaamste jonge Russische ge
neraals, is benoemd tot militair gouver
neur in he! dictrict O less t, inplaats van
wjjlen graaf M o e s i o P o e s j k i n.
Bjj de Russische intendance is geknoei
ontdekt. Te Port Arthur had men ge
meend, dat de voorraad mondkost aan
wezig was, berekend voor twee jaar en
200,000 man. ThaDS zou gebleken zjjn,
dat slechts voor zes maanden voorraad
aanwezig is, en dan nog ten deele van
mindere hoedanigheid, la verband met
deze onthullingen zijn een aantal ambte
naren ontslagen.
Japan versterkt nog steeds door zjjn
leger en vloot. Reeds 45 transportsche
pen zij a tot das ver gehuurd en men gaat
voo t met er nog meer te charteren.
Te Landen is mea nu ook algemean
van oordeel, dat da Oast-Oziatische quaes-
tie niet op een oorlog zal uitloopen.Be-
rich'en uit wel onderrichte kringen he-
vtstigen de opvatting dat de vredespartjj
in Rusland steeds meer aan macht en
invloed wint, wjjl men tot het inzicht
komt, dat Rusland niet gereed is. Men
geboft, dat Rusland, wat Korea betreft,
aan Japan volkomen satisfactie zal wil
len schenken. Maar ondanksde goede ge
zindheid, alles draait in deqnaestie om dit
eene punt, wie de hegemonie in het
Verre Oosten zal bezitten. Men kau de
oplossing dezer quaestie verdagen, vroeg
of Iaat, zal moeten uitgemaakt worden
wie er den toon aangeelt.
China ie voor den oorlog gereed,
zoo zegt een telegram uit Shangai aan
de «Daily Mal.» Tusscben Japan en
China is volkomen overeenstemming be
reikt in geval van oarlog. 50.000 wel
gewapende Chineezen zjjn strjj Ivaardig.
De «Morning Post» verneemt uit
Tsjiefoe, dat naar gemeld wordt 12000
man Japansche troepen te Masampho
geland zjjn.
Dj «Daily Telegraph» ontvangt uit
Tokio bericht, dat volgens berichten uit
Seoul en Chemulpo aan de «Tiji Shimpo»
de Koreaansche minister van oorlog met
een Eugelsche firma contracten heeft at-
gart te gaan, wjj zullen den man hier op
deze plaats doodschieten om hem de ver
moeienis van de reis te besparen, en omdat
hjj u toebehoort, zult gjj de eer hebben, zelf
de soldaten met de uitvoering van het vonnis
b last, te commandeeren.
De sergeant trok een vreemd gezichthij
scheen niet zoo voldaan te zjjn over deze eer,
als de generaal gehoopt had.
Allen, die getuigen geweest waren van de
edelmoedige zelfopoffering van Frits, voelden
zich verontwaardigd over de buitengewone
strengheid van den ouden soldaat, maar nie
mand durfde er iets tegen inbrengen; men
hoorde alleen het snikken van Margaretha, dat
zij niet onderdrukken kon.
Zoo, kerel, sprak Max Binder, zich tot
den jongen klompenmaker wendend, gjj zjjt
groot en krachtig, als Hercules, gjj zaudt een
ui<stekend soldaat Kunnen zjjn en uw vader
land nuttig dienen, maar gij verkiest liever
als een lafaard te deserteeren.
Zonder zich te verroeren, luisterde Frits
uaai dit onverdiende verwjjt.
In onzen tjjd, vervolgde de generaal, de
serteerde men niet zoo licht, zel's niet in de
noodlottigste veldtochten 1 Lachend ver
droeg men honger en konde, regen en zonne-
sch'jn; men sloeg welgemoed zjjn bivouak op
in den modder en men zong op den dag van
den strjjd, niet waar, Mathias
Wordt vervolgd)
