No. 5606
Donderdag 28 Januari J 904.
28ste Jaargang
Hbagêlaó voor êttooró- en Suió-éCollanó.
Iets over Zelfmoord.
De weduwe Wendel en
hare kinderen,
BIK ME ML AMD,
BT7 R E A U St, Jansstraat. Haarlem.
BUITEN' L AND
Engeland
Belgie.
Rusland.
Duitschland.
Rusland en Japan.
MME (OÏMÏT.
ABONNEMENTSPRIJS)
Per 3 maanden voor Haarlem
f 1,20
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post >1,50
Voor het buitenland 2,90
Afzonderlijke nummers0,03
Dit blad verschjjnt dagelij kg, behalve Zon- en Feestdagen.
Hoof dredacteu r-D i r e c t e n r W. KÜPPERS.
ACUTE MA NON AGITATE
PRIJS DER ADVERTENTIE».
Van 1—6 regels50 Cenfs
Elke regel meer71/»
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant.
Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Génerale PublicitéEtrangère
G.L. DATJBE 4" Co JOHN., F. J ONES Suae. Parie 316m Faubourg Montmartre
Voor de Trappitten-missionaristen in het
GongO'gebied, kwam nog in van D. te Zuid
Schalkwijk j 1.—
Het is niet lang geledeD, dat de Ita-
Üaansche minister R o s a n o, de lafhar
tigheid beging, een einde aan zjjn leven
te maken.
Hg was een man van stand, een man
van aanzien, een man zonder twjjfel ook
van veel invloed, maar ook een voor
beeld van zwakheid en voor velen eene
ergernis.
Hg was een lafaard, die bezweek in
den strjjd om het bestaar, die de hand
aan zjjn leven sloeg, omdat hg den storm,
tegen hem opgestaaD, deels van politie-
ken aard, deels nit familietwisten voort
gekomen, niet dorst te weerstaan. Het
geval zelf moge big ven rusten, zooveel mo-
geljjk in de vergetelheid, het feit kan
niet worden ontkend, dat een zelfmoorde
naar een lafheid begaat tegenover God
en de maatschappij.
Wg zouden over den zelfmoord van
Rosano zwggen,indien niet hetFransche
blad Le Soir, en ook een groot aantal
andere couranten, vergoelijkende woord
jes over hebben voor zelfmoordenaars, ja,
die zelfs verdedigen.
Wat ons echter dwingt op den zelf
moord, door Rosano gepleegd, terug te
komen, is, dat Le Soir, den zelfmoordenaar
een godvruchtig Katholiek noemt, die
nog wel bedevaarten organiseerde nasr
«Onze Lieve Vrouw van Pompeji» terwijl
het blai dit vergeljjkt met «Onze Lieve
Vrouw van Lourdes.»
De bedoeling van het blad is al even
verdacht a's hetgeen het beweert, want
wie was die godvruchtige man
Was Rosano niet het troetelkind
der socialisten en kwan hg niet de Ita-
liaansche Kamer binnen als een lid van de
Garibaldisien-partjj
Nog erger t De minister Rosano vond
zelfmoord een wettig iets. Hjj verdedig
de zulk een gruwel laad volgender wgze i
«Zelfmoord is een edele lafheid, laf,
omdat de zelfmoordenaar in den st gd
van 't leven den moed verliest en zich
overwonnen verklaart.»
«Eu eene edels lafheid, omdat de
kracht (l) die een mensch tot het offer
van zgn leven brengt, dezelfde is, die de
helden en martelaren teelt.»
Ejn mooie vergelijking: martelaren en
zelfmoordenaars! Waaruit, letten wg er
FEUILLETON
86.
Vervolg.)
Maar gfl weet de waarheid nog niet. De
sergeant heelt u niet alle» gezegd, Frits Wen-
del i» onschuldig. Gij wilt toch geen onschul
dige veroordeelen, mijnheer gij zjjt streng,
■naar toch ook rechtvaardig. Gij veroordeelt
niet, omdat gij er genoegen in viDdt, aan den
kaard van den aimen boer eene ledige
plaats te maken.
Als de moeders haar kind komen terugeischen,
sntwoordt gjj haar; Ik heb het niet gedood
'Oaar de strenge wet der militaire discipline.
Maar deze wet beveelt u niet, een onschul
dige te dooden. Ik vraag voor Frits geen ge-
Kade, omdat hjj goed en braai en edelmoedig
JS- Ik zeg u, laat hem recht wedervaren,[mijn
heer de generaal, omdat hij niet in staat is,
'e kort te schieten in zijn eed. La Marannclé,
?en arme weduwe, zijne moeder, heeft hem in
hare overdreven lie'de voor hare kinderen,
verhinderd te vertrekken en op tijd bjj zijn
regiment te zjjn. Tien zjj hem den noodlot-
'gen drank te drinken gaf, waardoor hjj twee
dagen en twee nachten krachteloos en willoos
meende zjj haar zoon voor zich te hou-
wel op, Le Soir nog wel 't bewjjs trek*,
dat de Kerk het recht niet heeft de zelf
moordenaars te veroordeelen. Alsof zgn
leven opofferen voor een plicht, voor een
hedige zaak, hetzelfde was als uit dit
leven wegteloopen oin een gril, om eeni-
ge moeilijkheid, of uit lafheid tegenover
zgn plicht. Alsof het ook eene veront
schuldiging kon zjja by God, dis ons
plichten opleggen 1, er ons rekeischap
van zal vragen, te zeggen dat men te
laf was geweest.
Verbeeld u een schildwacht, wien door
zgn commandant een post van gevaar is
opgedragen, en die op 't oogenblik van
hoogsten nood, zich verstopt of beter, de
serteert. Als ze hem te pakken krggen,
zullen ze wel hem wat anders leeren.
Deserteurs nit het leven, dat zgn zelf
moordenaars, lafaards zgn zg, iie willens
en wetens, tot 't laatste oogenblik gosd
bg verstand zjjnde, zich van 't leven be-
rooven.
Geheel anders is de toestand van de
ongelukkigen, die werkelijk krankzinnig
van zorg cf verdriet, niet wetend wat te
doen, in een onbewaakt oogenblik de
hand aan zich zelf slaan. Met deze men-
schen, gefolterd tot ia het diepst van hun
ziel, met deze msnschen geminacht daar
waar zg geacht moesten worden, hebben
wg diep medelgdeD. Zg kannen tot waan
zin gebracht worden door tyrannen ge
weld op hen uitgeoefend.
In hoever echter deze te verontschul
digen zgn, indien zg zich vergeten, weet
de Eeuwige Rechter alleen.
De geleerde De Brejjne, zegt over
den zelfmoord
«Zelfmoord is een aanslag of misdaad
jegens God, een inbreuk op Gods rechten;
verachting van zgn wettenweigering
door den mensch van 't vervullen zjjner
heiligste plichten.
Wg voegeu er aan toeZelfmoord is
6en misdaad tegen de maatschappg God
schiep ons, niet voor ons zelf alleen, maar
ook voor de maatschappg, die ons op
bracht en voedde, huisvestte en kleedd»,
die ons alle goeds gaf, ten tjjde, dat wg
niets op onze beurt konden doen. Die
schuld moet gedelgd door het geheele
leven.
De zelf moord is ook een misdaad tegen
ons zelf, omdat men weet of weten moet,
dat men eeuwige belooning of straf zal
ontvangen naar mate al of niet de plich
ten zgn vervuld, die God ons vraagt.
Daar iedere dag nieuwe plichten meebreng',
kan men dus redelijker wg se oordeelen,
den en begreep zij niet, dat zjj hem ten doode
wjjdde
Genoeg, Gretly, genoeg, viel de jonge
klompenmaker haar in de rede. Beschuldig
mijne moeder nietde ongelukkige ljjdt genoeg
Zonder echter naar hem te luisteren, ver
volgde Margaretha
Vraag het maar aan den sergeant Ma-
thias, mjjnheer de generaalgjj stelt vertrou
wen in hem, hjj is een streng soldaat. Hjj
kont de waalheid, evenals ik, hjj kan beves'
tigen, dat ik niet lieg en dat ik voor geen
schuldige uw medeljjden a'smeek. Vraag all n,
die hem kennen en als een enkele u zegt
Frits is een lafaard, Frits is schuldig, welnu,
dat hij dan sterve.
Genade, genade, klonken c enige stemmen
uit de menigte.
Duizend bommen en granaten, leg mjj
niet langer aan de ooren te malen, riep de
generaal op ruwen toon uit, terwjjl hjj onge
merkt met zjjne hand een traan wegveegde,
waarover hjj zich schaamde. Al uw smeeken
baat niet en zal mij evenmin verbidden, als
de kreteD van deze gapers, die met open mond
naar ons staan te luisteren. Er is geen enkele
lafaard in het leger, die niet een mooi meisje
vindt, om zijne zaak te bepleiten. Gjj weet
niet, mijn kind, hoe streng de tucht in het
leger gehandhaafd moet worden, en de ser
geant kan u zeggen, dat het mjjn plicht is,
om onverbiddelijk te zjjn. Niet waar mijn
oude Mathiss 1
Ja, mjjn generaal, stamelde de sergeant,
terwijl hij zieh achter het oor krabde.
dat da zelfmoordenaar al zgn plich'en nog
niet heeft vervuld.
De plichten van den mensch drukken
soms zwaar op zgn schouders, vooral in
onze dagen vaa denkbeeldige verwarring,
nu men er van gediend schjjnt te zgn
zich op slingerpaden te begeven en hoog
moed en eigenwaan den menschen patten
spelen.
Om met Louis Veuillot te spre
ken, vertrapt de wreede wereld maar
al te vaak de rechten van den rechtvaar
dige,om hem eenellendigen sla if ts maken.
Maar betracht de mensch zgn plicht,
sta idvastig in zgn geloof, dan raakt 't
hem niet, al wordt bg zwaar beproefd,
dan ontbreekt het hem niet aan hulp,
hg heeft de verzachting van het chiiste-
ljjk geduld, hg vindt vertroos'ing in den
godsdienst, hg is een krachtige natunr,
die bij den eersten aanval niet bazwjjkt.
Louis Veuillot en Rosano, de
eerste, een gevierd journalist met eene
edele natuur, die van geen huigen wist
waar het plichtsbetrachting gold in ljjden
en verblgden, hg verdedigde zjju zaak
met gloed en h.zieling. Hjj gevoelde zich
bg vernedering als een koningskind. Zgn
borstbeeld prgkt in Le Sacré-Coeur op
de heuvelmassa «Montmartre» te Pargs.
Rosano, journalist-ad zoc «at, gevierd
door zgn wetenschap, hield er geen vast
beginsel op na, hg eindigde zgn leven
door een laffen zelfmoord.
Het bericht als z iu er oneenighsid heer-
schen in het Engelsch Kabinet over de
fiscale politek van Lord Chamber
lain, heeft zich niet bevestigd. Zoo wordt
ook bet bericht vau de Dailij b ews, dat
Lord Lansdown e, Lord London-
derryen lerald Balfour zouden
aftreden, door Balfour enLondon-
d e r r y, tegengesproken,
De ontslagaanvrage der drie Ministers
zou als een pre test moeten dienen te
gen den Minister-president, die toestond,
dat Chamberlain's fisca'e politiek in de
plaats van zgn eigen standpunt werd ge
steld, en die de aanhangers van Cham
ber lain steunde bg de parlements ver
kiezingen.
Eeniga hooggeplaatste ambtenaren en
een delegatie van Kamerleden zullen bin
nen enkele dagei eenige Belgische ste
den bezoeken, om met verganning van
den Belgischen minister vaa justitie
V a n ji en Heuvel, ter plaatse een
Ik moet toegeven, dat de jongen zich
daar straks goed gedragen heeft, maar dat is
nog geen reden, om een slecht voorbeeld aan
mjjne soldaten te geven en een deserteur ge
nade te schenken ter wille van uwe tranen.
De sergeant is mjjne meening torgedaan.
Gij hebt het gehoord.
Margaretha stond op. Doodsbleek en vol
verontwaardiging vestigde zij een minachtenden
blik op Mathias Werner.
Gjj hebt mij zoo even gezegd, generaal,
dat men den man, die ons het leven gered
heeft, erkentelijk moet zjjn en ten koste van
zijn bloed verdedigen, als men niet voor laag
en ondankbaar wil doorgaan.
Max Binder deed, of hij hem niet hoorde
en zich tot het jong meisje wen lend, ver
volgde hjj op knorrigen toon
Meen niet, dat ik onrechtvaardig ben,
mjjn kind.
Het vonnis, dat ik uitspreek, zou ieder an
der in mjjne plaats ook geveld hebben Ik
wil er u het bewjjs van geven j de sergeant
Mathias mag zelf als rechter voor zjjn deser
teur optreden en hij voorbaat bekrachtig ik
het vonnis, dat hjj uitspreken zal, hoe dat
ook is.
De werver keek den generaal verwonderd
aan. Deze vertrok echter geen spier van zijn
gelaat. Aller harten klopten van ontroering,
en Margaretha kon haar oog niet van den
sergeant afwenden.
Deze liep naar Frit» toe en riep op vroo-
ljjken toon uit, terwjjl hjj hem de hand
drukte
onderzoek in te stellen naar de werking
der weldadigheids-genootschappen.
Japan.
Te Tokio is de tolk van den RusBi-
schen m litairen attsché, genaamd T a ka-
s c hi m a, onder verdenking van spionnage
gevangen genomen. Hg zal in Yokohama
moeten terecht staan, tegelgk met een
aantal andere personen, die onder ver
denking van medeplichtigheid staan.
De oud-minister van financiën, de heer
Witte, is naar«Oaily Telegraph» be
weert, weer aangezocht de portefeuille
van financiën over te nemen, omdat in
de tegenwoordige moeilijke omstandig
heden zgn bekwaamheid en ervaring on
ontbeerlijk zgn.
Uit St. Petersburg wordt gemeld,
dat de Russische reservisten le klasse
aldaar bevel hebben ontvangen zich ge
reed te houden om opgeroepen te wor
den.
Uit Warschau verneemt «Daily
Mail» weer een oorlogszuchtig baricht
n.l. dat 86.000 man van de reserve in
de militaire districten Cha^ko', Kijf en
Odessa bevel ontvingen hunne districten
n"et te verlaten.
Het Poolsche blad, Dzienmk Berlimki
is onder de bjjzondere waakzaamheid der
politie gesteld, door dat er een adver
tentie in was opgenomen, waarbjj de
goudsmid L i s k o w i a k, dasspelden eu
broches aanbiedt, voorzien van het Pool
sche wapen, de witte adelaar en het op-
schrilt «God verlosse Po'en!»
Dit uu was «grobsr Unfug», de goud
smid werd gestraft met een boete vau
dertig mark en verbood de dasspelden
te verkoopen. De verantwoordelijke redac
teur Gozdziewitz, kreeg ook een
boete vau dertig mark, omdat een onge
paste annonce in zgn blad was opge
nomen.
Volgens den berichtgever van de«Dai!y
Mail» te Kaapstad is de toestand in
Duitsch Zuid west-Afrika zeer onrustwek
kend. Al de stammen tusschen de Oraoje-
rivier en de Portugeesche grens zjju in
opstand. De rebellen tellen zeker 15,000
man, maar zgn grootendeels zeer slecht
gewapend. De Witbooi's zgn de Djitschers
trouw gebleven. Te Swakopmond zgn 400
verdachten ia hechtenis genomenhun
werd de keus gelaten, ge rangen gehouden
te worden aan boord van de ter reeds
liegende schepen, of naar Johannesburg
gezonden te worden om op den Rai.d
in de mjjnen te werken, 200 verkozen
dit laatste.
De Eogelsche bladen geren in de
laatste paar dagen minder alarmeerende
Mjjn jongen, de generaal schenkt u ver
giffenis, volkomen vergiffenis, begrijpt gij bet
goed Ik verzeker het u uit zjjn naam. Gij
kunt dus naar Nordstetten terugkeeren en ruin
uwe vrienden zeggen, dat gg er goed afgeko
men zjjt, maar dat gjj uwe vergiffenis niet
gestolen hebt.
Alle toeschouwers waren ontroerd en de
edelmoedigheid van den generaal en den ser
geant werd met luid hoera geroep beantwoord.
Frits en Margaretha konden den ouden Max
Binder echter niet meer bedanken, want hjj
was in galop weggereden.
Den volgenden morgen was, dank zjj de
beide gendarmen, die vooruitgegaan wareu,
het nieuws van den onverwachten terugkeer
der beide verloofden door het heele dorp ver
breid, en toen zjj aan den ingang kwamen,
zagen zjj zich omringd door eene menigte
buren en vrienden, die hun tegemoet gesneld
waren.
Vooraan zag men den goeden mjjnheerStauf-
fer en den braven vader Kurthil.
Maar Christly was de eerste, die Frits in
de armen sprong en Margaretha omhelsde. De
arme kleine, wiens oogen nog rood waren van
het weenen,! had, voor een kort oogenblik
zjjne smart vergetend, zjjne lamme moeder
verlaten, bjj wie de goede Ursula Erath nu
waakte, om zgn broeder te komen omhel
zen
Door al dit leven aangetrokken, had de oude
Melzer zjjn toren verlaten, en vroeg nu met
de pet in de hand aan de voorbjjgangers eene
aalmoes, hoeveel moeite juffrouw Catbarina
berichten over den toestand in Oost-
Azie. Het werd ook hoog tjjd, want het
werd den lezer duidelgk, dat de Engel-
sche dagbladen er op uit waren en po
gingen in het werk stelden om de Oost-
Aziatische qna9stie hopeloos te verwar
ren.
Dit erkent de «Saturdag Review» waar
het blad zegt
«Er is een bedroevende afwezigheid van
gezond verstand en goeden smaak waar
te nemen in de houding die de Engel-
sche pers aanneemt in het Russisch-Ja-
pansch geschil. De meeningen der pers
zullen, naar wg hopen, geen invloed
hebben op het resultaat. Maar zoo dat
wel het geval ware, zou de verantwoor
delijkheid van de «Times» zwaar zgn.
Men zou bgna tot de conclusie komen
dat dit blad den oorlog wenscht.»
De «Speaker» «In do manier waarop
de Oost-Aziatische qnaestie wordt behan
deld door een deel der Engelsohe pers is
alle terughouding over boord geworpen.
Pbantastische en ongegronde geruchten
worden als feiten vermeld. Verzinsels van
correspondenten worden opgediend met
al de aantrekkelijke elegance, die maar
mogelgk is. Do eenvoud, die voor dertig
jaren in de Engelsche pers heerschte op
het gebied van buitenlaudsche berichten,
was meer in overeenstemming met het
karakter der natie.»
De «Spectator» «Bgna alle berichten
die uit Oost-Azië komen dragen het ka
rakter van praatjes. Maar die praatjes
■taan sterk onder verdenking een voor
opgezette bedoeling te hebben. Rusland
heeft doodeljjke vijanden in de EngeUche
peis.»
De «Westm. Gazette» zegt thans, dat
het niet goed is Japin in zgn stijfhoof
digheid te steunen. Indien deCzaar con
cessies doet die het dreigend gevaar
kannen verminderen, toont Z. M. geen
zwakheid, maar geeft hg ean bewonde
renswaardig bewgs van moed. Zga te
genstanders in de Engelsche pers maken
het hem niet gemakkelijk.
Hojberichten. H, M, de Koningin-Moe
der vereenigt heden aan een diner in haar
paleis het uitvoerend comité vau de
hoofd-commissie voor de bjjzondere hulde
aan H. M., zoomede de presidenten van
de sub-commissiëa der Residentie. Na af
loop daarvan is er een thé, waarop ge-
noodigd zgn alle leden van de hoofdcom
missie in de Residentie wonende en de
comités van de Bub-commissiëu, die de
ovatiss en uitvperjpgen van verschillen
den aard ten bate van Oranje Nassau's
Oord hebben voorbereid en geregeld.
H. M. de Koningin heeft ia audiëntie
ontvangen de 15 leden vin het algemeen
college van toezicht, bjjstand en advies
voor het rgkstucht- en opvoedingswezen.
Voorzitter van dit college is jbr. mr.
A. J. Rethaan Macaré, advocaat-
ook deed, om hem dit te beletten, Margaretha
bloosde, toen zjj zag, tot welken treurlgen rol
haar vader zich verlaagde.
Zg naderde den burgemeester en ham ter
zjjde nemend, sprak zij
Mijnheer Stauffer, gij weet. dat ik Frits
1 efheb, en alle dorpsbewoners weten het even
eens; en doordat gij ham gearresteard hebt,
ondanks mijn smeekend verzoak en ondanks
de mij gegeven beloften, hebt gjj mjj' zeer leed
gedaan.
Te vergeefs trachtte mjjnheer Jozef Stauffer
zjjne onschuld aan te toonen. Margaretha legde
hem met een wenk het zwjjgen op en ver
volgde
Wilt gjj het ongaljjk dat gg mij tegen
uw wil aangedaan hebt, herstellen Tracht dan
mgn vader aan het verstand te brengen, dat
ik gee i anderen man kan hebben, dan Frits
Wendel.
Mgnheer Melchior Stauffer knikte toestem
mend en ging naar den ouden Melzer toe.
De grjjsaard hield ook hem de pet voor.
Heb medeljjden met een armen man die
tot den bedelstaf gebracht is.' sprak hg op
smeekenden toon.
Omdat gjj geruïneerd zijt, mjjn beste
Gaspard, an t voordele de burgemeester, kunt gjj
niet beter doen, dan uwe dochter aan Frits
Wendel uit te huwen.
(.Slot volgt.)
