No. 5617
Woensdag 10 Februari 1904.
if 8ste Jaargang
ïïagêlaó voor cttooró- en SCuió-dCollanó.
Professorale
begripsverwarring.
Truitjes Huwelijk.
BIN JS K JN L AS 1).
BUREAU St, Jansatraat. Haarlem.
Het Christendom in Japan.
BUITENLAND.
De Balkanst&ten.
Rusland en Japan.
SÏIIE (OUMT.
ABONNEMENTSPBIJS,
Per 3 maanden Toor Haarlemf 1,20
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post>1,&0
Voor het buitenland 2,90
Afzonderlijke nnmmers0,03
Dit blad verschijnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
Hoofd re dacteur-Directeur W. KÜPPER8.
PBIJS DEB ADVEBTENTIEN.
Van 16 regels 50 Cents
Elke regel meer 7l/r
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentieh Contant.
AGITE MA NON AGITATE
Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Génerale Publicite, Etrangère
G.Tj. DA ÜBE Sf Co JOHN., f. JONES SuccParis 31bis Faubourg Montmartre.
Foor de Trappisten-missionarissen in het
Congo-gebied kwam nog in
2 coupons stad Brussel
groot fr. 2.50
Van N. Nf i-00
Protestor Bolland, wiens wjjsgeerig
stelsel al even onbegrijpelijk is als het
proia waarin hjj dat kleedt, en die hard
°P weg is om nieuwe puiuhoopen van in
gestorte wgsbegeerte te voegen bjj die
Welke den weg afbakenen door de tnensch-
heid afgelegd, heeft de wereld ander
maal in verbazing gebracht door een
hieuw geestesproduct waaraan hg den
geestterbgsterenden titel geeft van
«Het maatschappelijk vraagstuk in zjjn
•lechte oneiadigheid». Hierin lezen wjj
°-a. dezen fraaien volzin
«Hoe meer welgesteldheid, des te
maar bewuste armoede» «het ligt
onverbiddelijk in het begrip van wel
gesteldheid, dit na vervluchtiging der
oude hemelverwachtingen overgebleve
nen ideaal van aardsgezinde paradijs-
verwachters, dat de meerderheid of groo
te menigte, juist in zooverre er wel
gesteldheid is, die naam mag hebben,
uit welgestelden nooit zal bes aan.»
Het is waarljjk niet gemakkelijk uit
boven genoemden zin, die B uskenHuet
do handen van ontzetting in elkander
2ou hebbeu doen slaan, de gedachte van
den schrijver op te maken en men mag
de frase wel een paar maal met alle aan
dacht lezen en herlezeD,om eigenlijk te we
ten wat de professor er wel mee bedoeld
kan hebben. Wjj zullen eerst trachten
de lezers die bedoeling te doen vatten
de Bolland er het volgende mede
«Hoe meer welgesteldheid er is, des te
meer menschen zullen er zjju diezich be
wust ejjn van hun armoede, want nu de
menschen niet meer gelooven aan een te
verwachten geluk in den hemel en zg
alleen nog droomen van een paradjjs op
aaide, kan de meerderheid dan komen tot
een welgesteldheid welke dien naam wer-
keljjk verdient, zoodat da meei derheid wel
altjjd arm zal bljjven.
Na het zinnetje aldus ontleend te hebben
knnnen wg wat beter spreken over al
de onwaarheid welke het bevat.
Dat de meerderheid der menschen al
tjjd arm zal zgn, is een onwaarheid het
FEUILLETON,
11
Vervolg.)
Zoo, heb ik de eer juffrouw Baum-
tagen f vroeg hjj, en hjj voelde zich pjjn-
Ijjk am gedaan.
Gcertruida Paumhagen, bevestigde zjj,
Waarom ziet gjj er zoo verbaasd uit?
Zjj nam bjj deze woorden haar manteltje
vsn den naasten stoel, zette eene kleine pels
muts op de bruine lokken en greep naar haar
mof. Ik moet nu weg, Johanna, maar ik stuur
u morgen den dokter voor den kleinen jon
gen. Het mug zoo niet langer voortgaan, gij
moet er beter op letten, anders houdt hjj mis
schien zijn leven lang zwakke oogen.
Mag ik het genoegen hebben, met u
mee te gaan vroeg Linden, terwjjl hjj zjjne
°°gen van de bekoorlgke gestalte niet kon
"'honden. Bat was dus Truitje Baumha
gen 1
Zjj knikte. Ik ben wel niet bang, maar ik
vrees, dat gjj alleen niet weder den terugweg
vindt, in dezen doolhof van straten, waarin de
goede Johanna u meegelokt heelt. In deze
'murteu is het nog geheel de oude stad van
eeuwen geledenin den avond bemerkt gjj
daarvan echter niets, maar des daags loont
kau waar zgn dat in sommige omstan
digheden en iu sommige plaats, gewesten
of zelfs provincies de armoede groot kan
zjjn, wil daarom juist niet zeggen dat
zulks tet geval is met geheele landen
of met de meerderheid der menschen.
In de eerste plaats is het begrip van
armoede even betrekkelijk als het begrip
van rgkdom. Wat de een armoede noemt
is voor den ander belrekkelgken rgkdom,
dat haDgt geheel of voor een groot ge
deelte af vau de levensomsfaadigheden
waarin men is opgevoed of zich bevindt.
Wanneer wg evenwel het begrip armoede
nader omachrjjven willen, dan zouden wg
dat noemen ten toestand waarin het den
mensoh aan de noodwendigste levensbe
hoeften ontbreekt. En waaneer wjj na
den blik om ons slaan, dan zalleu wjj
tot de erkentenis moeten komen dat het
getal vau de waarljjk armen betrekkelgk
zeer gering is, zoodat wg met veel meer
tot de tegenovergestelde conclusie mogen
komen dat de welgesteldheid meer voor
komt dan de armoede.
Een weinig meer schjjn vai wezenlijk
heid heeft professors eerste stelling; na-
miljjk «hoe meer welgesteldheid, des te
meer bewuste armoede», met deze wjj-
zigiog echter dat wg voor het woord <bs-
wuste» moeten lezen «vermeende» ar
moede. Wanneer iemand behoorljjk zgn
brood verdient, in de noodzakelijke be
hoeften van zich en zgn gezin kan voor
zien en z ch bovendien nu bd dan nog
eens een extra genieting of vermaak kan
veroorloven of zelfs nog een kleinigheid
als spaarpenning kan fer zjjde liggen,
dan zal niemand zulk een persoon onder
de armen rekenen. Maar wanneer die per
soon dan de blikken slaat op anderen,
die zich meer weelde kunaen veroor
loven, meer uitspanningen kannen ne
men, meer genieten, zinals mm hit ge
lieft te noemen, dan kan hjj zich arm
wanen, in vergeljjking met anderen, vol
gens zjn opvatting zelfs bewast zgn van
zgn armoede,maar in geen geval zal hg arm
zgn. Zgn vermeende of bewuite armoele
vindt alleen en uitsluitend ha tr oorzaak
in zgn eigen ontevredenheid, in zgu op
zien naar hen die meer bezitten. W.lie
hg het oog wenden naar hen, die veil
minder, soms zelfs hst noodwendigste
niet hebben, dan zal hg het bewustzga,
de meening kunnen hebben rjjk te zga.
Het is juist die «vervluchtiging van de oude
hemelverwachting, dat streven om van de
aardeeen paradjjs te makeD, welke de onte
vredenheid met het eigen bescheiden mtar
volstrekt niet beklagenswaardig lot, heeft
een tocht door deze straten de moeite wel. Ik
houd van dit stadsgedeelte, al wonen er maar
arme mensch-n, praatte zjj verder, terwjjl zij
met vasten, zekeren tred over het hobbelige
plaveisel voortging. Ziet gjj daar beneden aan
den hoek dat huis, met die vooruitspringende,
zandsteenen trappen en die bank onder den
ontbladerden boom
Uit dat huis stamt mjjne grootmoeder en
de boom is een soort van prieel. Grootvader
is op haar gecharmeerd geworden, toen zjj op
zekeren avond daar op het bankje zat en haar
jongste broertje in slaap wiegde.
Zjj heelt het mjj zoo dikwijls verteld, de
boom had juist gebloeid en zg was achttien
jaar geweest.
Is het niet een stukje echte poëzie Pan
begon zjj even te lachen. Maar ik vertel u
daar zooveel en weet niet eens, hoe gij over
zulke zaken deukt.
Zjj waren juist voor den smallen gevel
van het huis met den boom er voor aauge
komen.
Hij bleef staan en keek naar boven. Zjj be
merkte het en zeide: Ik kan nooit voor
bijgaan, zonder dat eene goede gedachte, eene
aangename herinnering in mjj opkomt Eea6
zoo lieve grootmoeder was nergens te vinden,
zoo eenvoudig en zoo goed. En als hij zweeg,
voegde zjj er bij wijze van verklaring bjjzg
wns een kleinkind van den opzichter in groot
vaders fabriek.
Hjj kon nog aHijd geene woorden vinden
en de eene of andere alledaagsche opmerking
wilde hjj niet als antwoord op hare vertrou-
in 't leven geroepen. De socialisten heb
ben de ooren van een groot gedeelte van
het volk zoodanig volgeschreeuwd met de
noodzakelijkheid van e n «menschwaar-
dig bestaan», dat het aan die «mensch-
waatdigheid» eischen is gaan stellen waar
aan zeker nooit of te nimmer zal kan
nen voldaan worden. De socialisten heb
ben steeds den spot gedreven met de min
der bedeelden van de lortuin, die met ge
duld en onderwerping hun levenslot droe
gen, met de zekerheid dat die onderwer
ping, dat zulk een geduldig verdragen,
later een belooning zon vinden. Zg zgn
het die het volk diets hebben gemaakt
dat hier op aarde een paradijsstaat in
't leren zou kunnen worden geroepen
wanneer maar eenmaal een geljjkeljjbe
verleeling van alle goederen plaats had,
n.l. wanneer de Toekomststaat, disn zg
droomen, eenmaal een werkelijkheid zou
zgn. Met die gdele verwachtingen, mit
die leege droomen, heeft men het vo'k
ontevreden gemaakt.
Het is een niet te loochenen feit, dat
in de 'aatste dertig, veertig jaren de wil-
stand on dor een groot gedeelte van h-t
volk en met name onder de arbeidende
klasse aanmerkelijk is toegenomen, dat
de loonen veel stegeD, dat de werkman
in woning, kleeding, voeding, veel ver
beterd is bjj vroeger, dat in de woningen
der oppassende, ijverige en bekwame werk
lieden, een zekeren welstand zich open
baart, die elk begrip van armoede uit
sluit, een welstand waarmede hjj tevre
den moet en kan zgn, wanneer hg
maar niet de oo^en te hoog opslaat
en zgn kleinen welstand rergeljjkt met
den rgkdom ea de weelde van de meer
gefortuneerde en hooger geplaatste me
deburgers.
Want ook die rjjkere, wanneer hg te
voet moet gaan, zou ontevreden kunnen
zga en zich arm wanen, wanoeer hij ziet
hoe een ander ia een sierlgke equipage
langs de straten rolt, zgn loge in de ope
ra heelt tetwjjl hg zich met eenpaiterre
moet tevreden stellendes zomers de
beroemdste badplaatsen kan bezoeken of
den winter aan de Riviera doorbrengen,
terwjjl hg zich bescheidenljjk met een
klein zomeruitstapje moet vergenoegen.
Armoede en rgkdom zga altjjd relatief
men kan zich rjjk gevoelen ^bjj een be
scheiden inkomen ea arm bjj een ruim
bestaan, en waaneer de menschen meer
leerden zich tevreden te stellen met het
geen zjj hebben, dan zo a men geen reden
hebban om tot begripsverwarringen te
komen als die van professor Bolland,
welijke woorden uitspreken.
Ook zij bleef geruimen tijd zwjjgen. Mag
ik u verzoeken, begon zij dan, den kleinen
jongen geen al te te groote geschenken te ge
ven, het zjn eenvoudige menschen, men kan
ze licht verwennen.
Hg antwoordde toestemmend. Wjj man
nen zijn daarin zoo onpraktisch, verontschul
digde hjjzich; ikwist niet goed, wat ik nu doen
moest, nadat ik mij door eene oogenblikke-
lijke opwelling als peetvader aangeboden
had.
Tut was eene goede daad van u, mijn
heer Linden.
Juist in uwe oogen meende ik iets te....
hjj zweeg.
O, neen, neen, viel zij hem ernstig in
de rede, wat denkt gij van mjjIk kan zeer
wel het ware van het valsche onderscheiden.
Het heeft mij werkeljjk genoegen gedaan, voeg
de zjj er aarzelend bjjj
Ik dank u, antwoordde hjj.
En nu liepen z'j zwjjgend verder de stra
ten door. Voor een bloemenwinkel, waar ach
ter de groote spiegelruiten een prachtige uit
stalling van rozen, viooltjes en camelia's te
zien was, bleef Truitje Baumhagen staan.
Hier moeten wij afscheid nemen, zeide
zij en reikte hem de hand; ik heb hier bin
nen wat te doen. Vaarwel, mijnheer Peet
oom
Hij had den hoed afgenomen en hare rech
terhand gegrepen. Vaarwel, juffrouw. En
aarzelend voegde hjj er nog bjj Gaat gij van
avond ook naar het feest
maar tot de erkenning komen, dat de
welgesteldheid van de meerderheid niet
zulk een onbereikbaar ideaal isalleen
moet men niet verwachten dat deze aarde
een Paradjjs zal worden, waar aller wen-
schen vervuld zgn en niets meer te be-
geeren overbljjft.
Nu Japan op het punt staat met Rus
land van het vechten te gaan, vraagt men
zich onwillekeurig af hoe staat het met
het Christendom in Japan
De «Osta8iati8che Lloyd» deelt hier
omtrent de volgende bjjzonderheden mee
Bjj de laatste verkiezingen voor het
parlemeut werden verscheidene christelijke
volksvertegenwoordigers gekozen. De
Christen S h i m a d a, die gedurende tien
jaren Yokohoma vertegenwoordigd heeft,
werd herkozen met één derde meer stem
men dan ooit te voren. Zjjne tegencandi-
daten waren bekwame manneD, die geen
moeits schroomden om de overwinning
te behalen maar 't was tevergeefs. Het-
zelfde gebeurde in Tokio, waar een Chris
ten de meerderheid der stemmen bekwam.
Den laateten tjjd heeft de Japansche
regeering verscheidene hooge ambtenaren
aangesteld die dea christeljjken godsdienst
beljjdea een minister, twee rechters aan
't hof van cassatie, twee sprekers in het
Lagerhni s, drie cabinetssecretarissen enz.
Het door het coaflict thans ontbon-
dene parlement telde dertien christelijke
afgevaardigden. Een hnnner, ofschoon een
streng Boedistisch district vertegenwoor
digend, werd met een meerderheid van 5
tegen 1 gekozen.
De Christenen zgn voornameljjk ver
tegenwoordigd in de marine. Twee der
grootste zeebooten staan onder bevel van
een christeljjk kapitein.
Er zgn drie christeljjke dagbladen en
de voornaamste liefdegestichten staan on -
der directie van Christenen.
Aau de Universiteit van Tokio zgu drie
hoogleeraren die het heidendom hebben
afgezworen en tot de katholieke Kerk
zjjn overgegaan.
De Bulgaarsche regeering is van oordeel
dat Turkjje een conflict met Bulgarjje
wil uitlokken, wat vooral bljjkt nit de
concentratie van troep sn aan de Bnlgaar-
sche grens.
Niettegenstaande dat, zal de Bulgaar
sche regeering trachten de uitvoering
der hervormingsplannen te bevorderen
waartoe reeds 250 christenen in dienst
gesteld zga bjj de gendarmerie van Sa
lonika.
Een telegram uit Salonika deelt echte r
mede, dat het Bulgaarsche comité een
nieuwe actie zal bespoedigen om de her
vormingsplannen ta doen m'slukken.
Een Bulgaarsche bende onder A p o s t o 1
Ja, knikte zij, op hoog bevel, en hare
blauwe oogen zagen hem kalm aan. Er was
niets in te lezen van jeugdige levenslust en
vrooljjke verwachting. Mama zou ontroost
baar zjjn, als ik thuis bleef. Goeden nacht,
mjjnheer Linden
De jonge man bleef buiten staan, terwijl zjj
achter de winkeldeur verdween. Nog een
oogenblik wachtte hjj en ging dan verder.
Bat was dus Truitje Baumhagen I Het deed
hem werkeljjk onaangenaam aan dat zjj zoo
heette, hij had reeds van te voren een voor
oordeel opgevat tegen dezen naam, hjj ver
bond hem in zjjne gedachten met klemsteed
scben hoogmoed. Het onderhoud aau tafel in
het hotel kwam in zjjne herinnering op. Hij
had zich een snippige blondine voorgesteld,
die den voorrang, eene Baumhagen en het rijkste
meisjes der stad te zijn, in allerlei luimen
bracht, die hare vereerders moesten ontgelden.
Nu vond hjj het Truitje uit de kerk, een
schoon, slank meisje, een kind met een eenvou
dig, oprecht gemoed, die geen anderen trots
bezat, dan dien van eene vrouw met een edel
hart.
Onwillekeurig begon hjj sneller te loopen,
hij wilde de vriendeljjke uitnoodiging, om
ook aan het feest deel te nemen, nakomen.
Maar aan den ingang van het hotel veran
derde hjj weer van meeninghjj wilde haar
niet gaarne als moderne gezelschapsdame zien,
wilde niet het liefeljjke beeld uitwisschen, dat
hjj van te voren door het kleine raam gezien
had in bet armoedig vertrek. Hjj zou het ook
niet hebben kunnen verdragen, als zjj hem in
is bg Gornitschowo (district Yenidsche)
door Turksche troepen omsingeld.
Nu de wederzjjdsche gezanten van de
ze landen zgn teruggeroepen, schgnt de
hoop op een vreedzame oplossing zoo goed
als vervlogen zgn,
Breekt de oorlog uit dan heeft Rusland
dit voordeel, dat het oorlogsterrein bui
ten het eigenlgk hart van het land gele
gen ïb en dat de Chineezen in Mantsjoe-
rge geen last zullen hebben met Japan
samen te gaan.
Sommige zeer optimistische dagblad
correspondenten bljjven nog hopen, dat
niettegenstaande' het afbreken der onder-
delingen, een oorlog toch nog vermeden
zal worden. Zg hebben hierbjj hun hoop
gevestigd op een tnsschenkomst van
Frankrjjk en Dnitschland.
Inmiddels beschuldigen beide partgen
elkander van geen eerlgk spel te spelen.
Rusland stelt Japan als een gevolg van
het verbreken der diplomatieke betrek
kingen verant'woordeijjk voor de gevolgen
die er uit voortvloeien.
De Petersburgskija Wjedomosti zegt,
dat Rnsland om den vrede te handhaven,
met een zwaar hart concessies deed aan
Japan; doch de handelwgze van dit land
dwingt ons thans om op het uiterste
voorbereid te zgn. Hoewel het zich rus
tig voorbereidt, is Rusland er ver van oor
logszuchtige opwellingen te koesteren (1?)
Naar aanleiding de toestand in het
Verre Oosten verergerd is, komen de
Engelschen voor den dag, zjj worden tegen
over Rusland brutaal en beschuldigen dat
land van kaipergen te hebbeu gepleegd
in Tibet, door er heimeljjk wapenen in
gevoerd en de Tebitanen geraden te heb
ben zich tegen het opdringen der En
gelschen te verzetten zjj konden dan op
Ruslands hulp rekenen.
De jingobiaden verhelen nanweljjka
hun vreugde, nu de diplomatieke betrek
kingen tusschen Rnsland en Japan afge
broken zjjn. Zg geven de schuld geheel
aan het talmen en de dnbbelzinnige po
litiek van Rusland. Slechts enkele liberale
bladen zeggen, dat Japan nooit de Russen
had durven uitdagen zonder de voortdn-
rende aanmoediging van de Engelsche
jingobiaden.
Zoo iets zon Engeland niet gewaagd
hebben tijdens denZuid-Afrikaanschen oor
log. Maar zoo zal Rusland en zoo zullen nog
wel andere Mogendheden tot han eigen
schade gevoelen, hoe dom zg geweest
zgn, Engeland tegenover de Boeren te
laten begaan.
HofberichtenH. M. de Koningin en
Z. K. H. de Prins kwamen Zondagna
middag op hun rjjtoer ongeveer half drie
te Scheveningen en deden een uitgestrek-
ten rit lange het strand in open rjjtuig.
De toer ving aan op den strandboule-
de helderverlichte balzaal in eene hoogmoedige
houding te gemoet gekomen was, welke hjj
heden in haar had hooren berispen. Hij be
sloot naar huis te rjjden.
Met deze gedachten was hjj nogmaals de
straat afgeloopen, en nu stond hjj weer voor
den bloemenwinkel.
Zonder zich te bedenken trad hjj binnen
en verlangde een eenvoudigen ruiker. De win
keljuffrouw hield juist een monsterachtig
bouquet met fraaie zjjden linten versierd in
de hand, -om het aau eenen bode over te
geven,
Yoor juffrouw Baumhagen, bestelde zjj
den bode, hier is de kaart,
Frans Linden zag een groot wapen boven
den naam staan. Besluiteloos trad hij terug.
Daar wendde de winkeljuffrouw zich tot
hem.
Een eenvoudigen ruiker, herhaalde hjj
nu toch. Er was er geon voorhanden, men
zou er echter spoedig een maken. De jonge
man koos zelf de bloemen uit den met nat
zand gevullen tinnen bak en gaf ze aan.
Het scheen hem eene aangename bezigheid te
zijn, want hij nam telkens weder eene roos
terug en gaf daarvoor eene schoonere. Einde-
ljjk was het klaar, een wonderschoon bouquet
van witte rozen, de kelken licht rose gekleurd
als het blozend gelaat van een verlegen meisje,
en daartusschen eenige kleinere, even schoon*
bloemen.
Wordt vervolgd)
