No. 5625
Vrijdag 19 Februari J 904.
28ste Jaargang
ÏÏ)ag6laó voor <3Zooró* en Stuió'vfLollanó.
De verleiding.
Truitjes Huwelijk,
BUREAU St, Jansstraat. Haarlem.
Het motu proprio.
BUITENLAND.
Japan.
Rusland.
Amerika.
Engeland.
Turkfje.
den
Italië.
Oe Oorlog in het Oosten.
ABONNEMENTSPBIJS;
Per 3 maanden voor Haarlem
t 1,20
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post 1,50
Voor het buitenland 2,90
Afzonderlijke nnmmers0,03
Dit blad verschijnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
Hoofdredacteur-Directeur W. KÜPPERS.
NUXN
PBIJS DEB ADVEBTENÏIEN.
Van 16 regels 50 Cents
Elke regel meer 71/» r
Groote letters worden berekend naar plaatsmimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant.
AGHTE MA NON AGITATE
Hoofdagentm voor het Buitenland: Compagnie Génerale Publicité, Etrangére
G.L. DAUBE ty Co JOHN., f. JONES SuccParia 31 bia Faubourg Montmartre.
Er bestaat van den Duitscben schrij
ver Lessing e»i onvoltooid gebleven
Schema voor een drama: «Faust».
In een der eerste tooneelen hoodt Sa
tan in de hel een vergadering vau zjjne
satellieten. Vele duivels keeren terug van
hunne omdwalingen onder de menscben,
waar zy zjjn rondgegaan, zoekende wie
zjj zullen verslinden, en komen aan den
meester verslag geven van hetgeen zjj
hebben gedaan. Geen enkel echter ont
vangt van hem eeu bljjk van goedkeu
ring of tevredenheid. Daar. komt einde-
lflk een zyner beste dienaren nader tot
zyn troon en zegt: «Ik nam de gestalte
aan van een schoon joogeling en in die
gestalte roofde ik eene onschuldige
maagd den eersten kus. Verder deed ik
niets, meester». Toen stond Satan op van
■kn troon, trok dien duivel met zyn
dammende klauwen aan zjjne van haat
en nyd zwoegende borst en riep schate-
terend uit«Bravo, mijn zoon, gy hebt
Wel en veel gedaanIn uwe handelwijze
ligt overleg, des duivels wairdig. Die
maagd hebt gy het vergif in dien boe
zem geblazen. Zjj zal op hare beurt an
deren verleiden en de verwoesting „zich
steeds uitbreidende, zal ons voortdurend
nieuwe slachtoffers toevoeren.»
Et legt eene schrikaanjagende waarheid
in deze voorstelling van de hooge inge
nomenheid van den vorst der duivelen
met het strooien van het eerste zaadkor
reltje, het Btorten van den eersten gift-
druppel in het hart van een onschuldig
kind, in de hoop, de stellige verwachting,
dat dit zaad honderd-, duizendvoudig
vruchten zal dragen ten verderve.
Dat strooien van het eerste zaadkor
reltje des kwaads, dat toedienen van den
eersten giftdruppel geschiedt op honderd-
lei wysen. Slechts een dezer wyzan schil
dert L e 8 s i n g. «In de gostilte vaneen
schooneo jongeling rooide ik eene on
schuldige maagd den eersten kus. Arme
maagd, beklagenswaardig slachtoffer!
Maar over hoevelen kan men die woorden
niet uitspreken in de tegenwoordige maat
schappij! Hoe velen zjjn er niet die dien
eersten giftdruppel hebben ingezwolgen,
halt onbewust misschieu, die daardoor
ten val zyugebracht en later, God weet,
hoe velen medegesleept hebben op de n
weg, die voor tyd en eeuwigheid ten ver-
derve voert. Want listig is Satan en dui
zendvoudig zjja de middelen, waarvan hjj
zich bedient tot verderf der menschheid
en der jeugd vooral.
FEUILLETON,
EeD zyner meest werkzame middelen
is de slechte lectuur. Daardoor gaan er
voortdurend by honderden ten gronde.
Er is veel meer slechte lectuur dan de
meeste menschen wel vermoeden en in
me ig boek, .in menige feuilleton, die er
op het oog onschuldig en ongevaarlijk
uitziet, schuilt de giltdruppel, die het
harte verderven, de ziel doodeu kan.
HelaasTe weinig wordt hier aanjge-
dacht en erger, gedachteloos wordt de
gevaarljjke dagbladlectunr steen verleend,
maar al te vaak steun tegenover de Ka
tholieke bladen, omdat daarin wordt
gewaaischuwd tegen de verderfelijke, be
dwelmende geuren, eener moderne levens
opvatting.
Met de lec'uur voor de jeogd kan men
niet te voorzichtig zyn en menig ouder,
die zich afvraagt«hoe is 't mogelyk,
dat myn zoon, mijne dochter zóo is gewor
den, vermoedt nauwelijks, dat het achteloos
laten liggen van een boek, eene comant,
een plaatwerk, het middel was dat Satan
gebruikte ter verleiding. «In de gestalte
eens scboonen jongelings roofde ik der
onschuldige maagd den eersten kus.»
En niet minder groot, hoewel niet zoo
dageljjks voorkomend gevaar tot het iu-
ademen van het eerste gif, ligt in het
tooneel onzer dagen, in het bezoeken van
schonwburgen en nitspanningslokalen .Te
genwoordig kan men van de opgevoerde
stukken wel hjjna met waarheid zeggen:
«de beste deugen niet veel.» En voor jeug
dige personen «de beste dengen geen
zier.»
Ea dan behoeft men bet oog waarlik
niet alleen gevestigd te houden op die
schouwburgen, waarvan men weet, dat er
etakken opgevoerd worden, waarin de
spot gedreven wordt mot zedeljjkheid en
huwelijkstrouw, waar gelachen en ge
schertst wordt over zaken, die~in een fat
soenlijk gezelschap zelts niet moesten ge
noemd worden, maar ook op die schouw
burgen, waarorer de grootste kunst, de
edele, nog zweeft, waar zy nog in wel
sprekendheid, in het hooge tooneelspel,
in muziek en zang aan het woord is.
Hoe menig jongeling en meisje, dat
daar zit met fonkelende oogen enjgloei-
ende wangen en in hevige spanning de
beweging volgt der sprek-re en zangers
op de planken, heeft dien avond den gif
druppel ingezogen, terwijl vader en moe
der naast hen zaten, nauweljjks bewust
van de verleiding, die tot hun kind na
derde. «In de gestalte eens schoouen jon
gelings roofde ik eener onschuldige maagd
den eersten kas
Want niet letterlyk vatte men die woor
den op. Zy zyn toepasselijk op elke ver
leiding, die in een mooien vorm, de geen
kwaad vermoedende jeugd nadert.
Hoeveel gift schailt er niet in de dag
bladen, boeken, tooneelstakken en zang
spelen van schoonen, verleidelyken vorm
waarvan men zoc vaak hoort zeggen
«maar dat is een courant, dat is toch een
boek, dat iedereen mag lezen, dat is een
stak, dat elkeen mag zien, dat ie een
opera, waaruit niemand behoeft weg te
blyven
En zoo wordt de jeugd ten verderve
gevoerd om op meer gevorde rden leeftyd
rampen en ellende te brengen in de fa-
miliën en voor tyd en eeuwigheid verlo
ren te gaan.
19
(Vervolg.)
Hij legde het schrijven weer neer, wat kon
die wel willen Zeker weer iets over zijne
zaken. Moest hjj zich deze gelukkige gemoeds
stemming bederven met een onaangenaam, mis
schien wel ongunstig bericht Zou hij den
brief maar liever niet laten liggen tot
Maar hij had hem reeds weer in de hand ge
nomen en opende nu het couvert.
Een lange brief viel er uit, en onder het
lezen beet hjj zich op de lippen. Ellendige
kerel, zeide hjj dan op luiden toon, goed, dat
deze brief mij niet vroeger in banden geko
men is, het zou niet zijn, zooals het nu is.
En alsof hjj bjj de aanraking van het pa-
Pier huiverde, wierp hij het met de toppen
zjjner vingers in eene lade ran zjjn schrijf
tafel.
Afschuwelijke zielen, die met de heiligste
dingen willen schacheren 1
Nog lang zat hjj stil in deze gedachten ver
•Dept, en tussehen zijne wenkbrauwen lag een
donkere plooi. Dan schreef hjj een landen brief
aan zjjn yriend, den rechter, en langzamer
hand verhelderde zjjn gelaat weerhij vertelde
daerin van Truitje.
V.
Goeden dag, oom Heinrich zeide Trui
tje, die iu haren hoekkamer bij de naaitafel
zat en zij stond op en ging na«r den kleinen
corpulenten heer toe, die juist bij haar bin
nen kwam,
Het is toch een waar geluk, dat ten
minste iemand van u thuis is, antwoordde hjj
en veegde na Truitje de hand gedrukt te heb
ben, zijn bril at met deu rooden zakdoek. Of
er wel ooit iemand van de vrouwen hier thuis
blijven kan, babalve gij Mevrouw Jenny legt
bezoeken af, mevrouw Ottillie is op kofüevi-
site men kan zien, dat hier eene kraoli-
tige band ontbreekt, die de teugels in handen
houdt.
Truitje lachte.
Oom, scheld met, en ga wat zitten,
verzocht zij vriendelijk. Voor mjj komt gjj
juist van pas, ik was van plan u een briefje
te schrijven, waarin ik u om een onderhoud
wilde verzoeken» Ik heb uwen raad noo-
dig-
Ja, maar niet zoo haastig, kind, niet
zoo haastig.
Ik kom juist van tafel, weerde hjj at, eu
dan is er niet» zoo vermoedend, dan inge
spannen te moeten denken. Zoo, nu zit ik op
mijn gemak.
Vertel mij nu eens wat aangenaams, kind,
van uwen schat, bijvoorbeeld hoeveel lieve
woordjes heelt hjj gisteren tegen u gezegd?
Eerlijk opbiechten, Truitje 1
Aangaande het«motu proprio» des Pau
sen over de christelyke sociale acti?,
schryft het offioieuse blad van het Va-
ticaan, de «Osservatore Romano» «Wat
moet nu geschieden V Het antwoord op
deze vraag kan niet zeer moeilyk zyn.
Wanneer maar ieder van ons van goe
den wille is. De Paus is weer eens in
onze kampen afgedaald. Thans is het
oogenblik gekomen, om ons met el
kander te verstaan en vrymoedig eikaar
de waarheid te zeggen, ook wanneer zy
hard en wellicht voor menigeen ietwat
onaangenaam zyn. Niet zonder grond heb
ben wjj gezegd, dat Paus weer tot zyn
Italiaansche zonen heeft gesproken, hoe
wel het de eerste maal is, dat P i u s X
zich vaderlyk vermanend tot hen wendt;
want hy geloofde, zijn opvattingen niet
beter en klaarder te kunnen uitdrukken,
dan met de woorden van Leo XIII.» Het
blad spoort ten slotte aan tot wat meer
arbeiden en wat minder pratm, opdat
het Italiaansche volk niet onze vijanden
iu handen valle «door onze schuld.»
Dezelfde opmerkingen zyn ook op an
dere landen «Nederland» ingesloten, toe
passelijk.
De Keizer en de Keizerin van Japan
hebben den Rmsischen gezant Baron
Von Rosen, by het verlaten vau
Tokio, uiterst vriendelijk behandeld, en
geschenken met een begeleidend sebry ven
hem doen overhandigen. Ia dat schrjjven
werd den Gezant en zjjne vrouw een voor
spoedige reis gewenscht.
By het vertrek kwamen vele hooge Ja-
panBche autoriteiten afscheid nemen van
den Gezant en zyn familie.
Te Warschau is graaf D e m b s k y,
na een betooging vau Poolsche studen
ten ten gunste van Japan te hebben by-
gewoond, plotseling krankzinnig gewor
den. De ongelukkige sloot zich in zyn
woning op en schoot van af het balcon
op voorbijgangers, vau wie er drie wer
den gedood en twintig zwaar verwond.
Eerst nadat men den ongelukkige zelf
door een schot had gekwe'st, kon by
worden overmeesterd.
De nieuwe republiek Panama heeft
een constitutie gereed gemaakt diezon
derling in haar soort kan genoemd wor
den. Zij duldt geen monopolies, schaft de
doodstraf voor politieke misdaden af,
weet van geen leger, maar alleen van
een welingerichte politie, en schrjjft schei
ding van Kerk en Staat voor. D pers is
vry en alle burgers stembevoegd, met
uitzondering van hen, die by de militaire
macht geëmployeerd zyn. De President
bljjft vier jaar aan. Er zullen twee vi
ce-presidenten zyn: een liberale en een
conservatieve. Die vice-presideuten blyven
2 jaren aan. Het Congres kiest de
leden van de rechtbanken.
Hjj strekte zich behaaglijk in een leuning
stoel uit, en de jonge nicht schoot hem een
bankje onder de voeten eu spreidde eene deken
over zijne knieën.
Geen enkel, oom, sprak zjj op ernstigen
toon. Ik zie Frans slechts zelden.
Zij zweeg een oogenblik.
Mama gaat zoo dikwijls uit en ik kan
hem toch niet ontvangen, ais er niemand thuis
is. Ach, oom, dat is het juist, waarover ik u
wilde spreken.
Mama zij zweeg weer mama
maakt mij voortdurend angstig met toespe
lingen op Lindens geldmiddelengij weet,
oom
En dat verstaat zij in de kunst, meent
hij vroeg de oude heer. Nu, natuurljk, dat
weet ik
Ja, oom, ziet gij, eergisteren ging marra
uit rijden met Jenny, en tosn zjj terugkeerde
riep ze mij in hare kamer, en reeds bij het
binnenkomen bemerkte ik, dat er het een of
ander voorgevallen was. Denk eens oom, zij
was naar Riendorf veweest, om zooals mama
het uitdrukte, de plaits eens te zien, waar
hare dochter van plan was zich te begraven
Het was verschrikkelijk, zeide zij, eene jonge,
vrouw in zoo'n boerenhuis te willen binnen
leiden, het was meer dan hespheiden, zij had
zioh gevoeld alsuf zjj bij een; voorstelling in
den sohouwburg op, den derden rang zat.
Linden had in eene kamer gezeten, waar
zij met hare hand de zoldering aanraken kon,
zoo laag was ze, en alles scheef en bouwval-
lig. Kort en goed ik kap claar zo,o niet, in-
Senator Morgan heelt in hst Con
gres een ontwerp ingediend voor de an
nexatie van Panatna door de Vereenijde
Staten. Het ontwerp kent toe tien mil-
lioen dollars aan Panatna, als belooning
voor de aansluiting; het stelt 15,000,000
dollars ter beschikking van den president
als eene tegemoetkoming voor Colombia
en 40.000.000 dollars voor het aankoopen
van het eigendom van de nieuwe Panama
Canal Company in Colombia, met inbe
grip van het Panama-kanaal.
De toestand tnsschen Engeland en Ras-
land is naar aanleiding van de Tibit-ex-
peditie zeer ernstig geworden. Eeu con
flict schynt onvermydelyk.
Tot generaal inspecteur van het Eogel-
sche leger, een nieuwen post, gelijk men
weet, is de hertog van Connaught
benoemd. Tengevolge daarvan treedt nu
Lord Roberts als opperbevelhebber
van het leger af. Doch volgens een offi-
cieele mededeeling, bljjft Lord Roberts
op uitdrukkelijk verlangen van den mi
nister B a 1 f o u r, inspecteur van de com
missie voor de nrlitaire defensie.
In eene dcor de Porte gehouden Mi
nisterraad is ter sprake gebracht de door
vaart van de Russische Zwarte Zee-vl oot
door de Dardanelles Het is gebleken, dat
Rusland een dergeljjk verzoek niet tot de
Porte heeft gericht. Rusland denkt er
zelfs niet aan dit te doen, omdat men te
St, Petersburg zeer goed begrypt, door
de strjjdmacht uit de Zwarte Zee te ver
wijderen, Rnslands positie in den Balkan
zon verzwakken.
Rusland wil zyn vijanden dit genoegen
niet verschaffen.
trekken, en als ik bjj mijne dwaze grillen
bleef om de vrouw van mjjnheer Linden te
worden, dan moest zjj eerai laten bouwen
want hij hjj hij had daar het noodige
geld niet voor, en het was ook veel gemak
kelijker door zijne schoonmoeder eea flinke
woning te laten inrichten, Jenny, die bij dit
tooneel tegenwoordig was, stemde met vollen
mond in. Ach God, oom, het doet mjj zoo
leed om hem, ea dat alles voor mjj.
Heeft uw mama dan met hem over bou
wen gesproken? vroeg Heinrioh.
Zjj streek zich met de hand over het voor
hoofd
Ik weet het niet ik ben de kamer
uitgegaan, zonder te antwoorden. Als ik het
gedaan had maar wij strijden met onge
lijke wapenen, of liever, ik mag mijne wape
nen niet gebruiken, zij is immers mijn moeder.
Dj oogen van haren oom staarden haar met
eene onmiskenbare uitdrukking van medeljjden
aanzjj zag zoo bleek en om den trotschen
mond lag een vermoeide trek. Gjj arm klein
dingja, ja, uw verlovingstijd maken zij u
juist niet tot een paradjjs, doch hjj, maar hjj
snoot de neus en zweeg
En wat kan ik er nu aan doen vroeg
hij na een a pauze.
Dat zult gjj dadeljjk hooien, sprak Trui
tje. Kjjk, ik moet nu al komen plagen. Met
Arthur sta ik niet op zoo'n vertrouweljjken
voet, dat hjj mjj hier raad kan geven. Ik wild»
u verzoeken, oom, met Frans te spreken, ik
wil weten, hoe groot zjjne geldzorgen zjja ea
Een hevige storm heeft over Savoye
gewoed. In het gehucht Bonrget, is groote
schade aangericht. Daar woeien de daken
van de huizen. Groote golven sloegen
over den weg, een paar werkplaatsen
werden vernield en eenige schepen op het
meer werden stukgeslagen.
Naar de «Tribuna» meldt heeft de
Italiaansche minister van Financiën L u-
z a 11 i, met den Duitschen gezant een be
spreking gevoerd over de Duitsch-Ita-
liaansche handelsovereenkomst.
De onderhandelingen, zegt het blad,
vorderen op eene wjjze, die mag doen
verwachten, dat binnenkort deze zaak tot
een goed einde zal zyn gebracht,
De twee Russische schepeu, die by den
overval der Japanners voor Port-Arthur
beschadigd werden, zyn hersteld en reeds
by de Russische vloot gevoegd. Het derde
oorlogsschip, dat gehavend werd, zal even
eens binnen enkele dagen weder in dienst
gesteld worden.
De pas benoemde opperbevelhebber vau
het Russisc'u leger in Mantsjoerye, lui
tenant-generaal L i n e w i t s j heett reeds
in 190tt in Azië gestreden. Toen stond hy
aan het hoofd der Russische troepen, die
naar Peking oprukten.
Met het oog op den oorlog is het niet
onaardig, de beide landen in enkele op
zichten, met elkaoder te vergelijken
Hieronder volgen euke'e cjjfers
Grootte in vierk.
mijlen
Bevolking
Bevolk, per vierk.
mjjl
Staand leger
Leger op voet van
oorlog
Oorlogsschepen
Kanonnen
Rusland.
8.600,397
130,900,000
15
1,076,459
Japan.
147.666
44,260,60
296
140,981
5,180,958 675,000
284 187
5,215 1,730
Ten opzichte van de oorlogsschepen
moet in aanmerking genomen worden dat
Rusland een heele massa dier schepen
slechts op zyue rivieren en binnenzeeën
gebrniken kan.
Yan het oorlogstooneel wordt uit Port-
Arthur gemeld, dat Japan in den stryd
drie oorlogsschepen verloor en het eskader
zich terugtrok naar het Zuiden of naar
Tchemoelpo.
In Port-Arthur is gisteren de staat van
beleg afgekondigd; decommandant H o es-
se 1, liet aan de bsvolking een geruststel
lende bekendmaking doen.
Uit Wladiwostok wordt geseind, dat
het Russisch eskader in de havens is te
ruggekeerd.
Uit St. Petersburg wordt gemeld, dat
de Russische gezant te Peking op een
desbetreffende vraag de Chineesche re
geering gantwoord heeft: dat Wei-hai-
Wei een door Engeland gepachte haven
blyft.
De Nowoje Vremja heeft een inschryring
geopend voor de onderzeesche vloot; in
twee dagen tjjds werd voor 100.000 roe
bels geteekend.
Ei kind, Iaat die gekheid 1 viel hjj haar
in de rede en het was den ouden heer aan te
zien, dat het hem pjjnljjk beroerde.
Waarom moet ik mjj nu daarmee be
moeien Geldzorgen 1 Wat kunt gij daarte
gen doen? Voorloopig gaat u dat nog niets
aan, gjj zult het spoedig genoeg vernemen.
Gjj meent, omdat wjj nog geen man en
vrouw zijn? vroeg zjj.
Nu, dat spreekt van zelf, knikte hjj.
Maar dat bljjft heelemaal het zelfde,
oom, sprak zij op levendigen toon. Van het
oogenblik af, dat wjj ons verloofd hebben, be -
schouw ik mjj, als bjj hem behoorend en wat
het mjjne is, zal ook bet zyne zjjn. Waarom
zou ik hem dan, daar ik reeds zelfstandig over
een deel van mjjn vermogen kan beschikken,
niet, misschien uit een zeer onaangenamen
toestand helpen
Maar, kindlief
Laat mjj uitspreken, oomgij weet, dat
ik tien duizend gulden van grootmama voor
uit heb, waarover geen mensch als ik wat te
zeggen heelt, en deze tienduizend gulden zult
gij Linden uitbetalen. Ik geloof, dat er nood
zakelijk gebouwd moet worden, er zullen wel
verschillende dingen ontbreken, dat kwelt en
benauwt hem doe het om mj) een pleizier te
doen, ik kan met hem over dergeljjke zaken
niet spreken.
f Wordt vervolgd)
