5629
Woensdag 24 Februari 1904.
28ste Jaargang
agSlaó voor cfóooró* en SLuiè'cHollanó.
Vondels Lucifer.
Truitjes Huwelijk,
abonnementsprijs;
BUREAU St, Jansstraat. Haarlem.
BUITENLAND.
Dultechland.
Frankrijk.
Spanje.
Engeland.
Amerika.
De Oorlog in het Oosten.
I III MVT.
Per 8 maanden voor Haarlem
yoor de overige plaatsen in Nederland franco per post
Voor het buitenland
Aizonderljjke nummers
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen.
Hoofd re d acteur-Directear W. KÜPPERS.
f 1,20
1,50
2,90
0,03
(VINHENDKAI.
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
Van 16 regels 50 Gents
Elke regel meer 71/, r
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant.
AGITE MA NON AGITATE.
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Génerale Publicitè, Etrangère
G.L. DAÜBE fy Co JOHN., F. JONES SuccParis 3lbis Faubourg Montmartre.
Twee houderd vjjftig jaar is het gele
den, dat op den 2». Febrnari 1654 het
heerlijk treurspel van den vorst onzer
dichters werd opgevoerd.
Op 5 Februari werd die vertooning nog
eens herhaald en toen sloten zich deecho'uw-
burgdeuten, dichtgeworpen door afgunst
en njjd tegen den katholieken dichter,
zich verbergende achter het mom van
gemoedsbezwaren, die niet konden gedo
gen, dat de Hemel en zjjne bewonersten
tooneele werden gevoerd.
Meer dan tweehonderd jaren zouden
verloopen eer het zoude gelukken die deu
ren weder te ontsluiten en dit machtige
tooneelwerk weder te doen genieten buiten
de studeerkamer van den lieihebber van
Tonde Pd poëzie.
Van L e n n e p en vooral Alber-
dingck Thy m m resten het volle licht
hnuner kennis en hunner V o n d e 1-ver-
eering over dit treurspel hebben gewor
pen, om, in weerwil der afbrekende kri
tiek vanDr.Jonckbloed aan hetNe-
derlandsche volk te doen gevoelen, al de
schoonheid van die Engelentaal, al het
heerljjke van die onvergelijkelijke reien,
al het grootsche, maar ook al het verschrik
kelijke van dien strjjd der hel tegen den
Hemel, waarbjj het geluk des me nschen
de inzet was.
Die strjjd vóór of tegen V o n d e 1s
Lucifer is nu zoo goed als volatreden
en slechts weinigen zjjn er nog, die er
oene politieke allegorie in meenen te zien,
waarbjj onder den schjjn van deu opstand
der Engelen te willen schilderen, Von
del den opstand der Nederlandsche ge
westen onder aanvoering van Willem
van Oianje(Lucifer) tegen den Spaanschen
koning ten tooneele voerde.
Bjjua algemeen, heeft men die meening
'aten vaien en erkent men de hooge
dichterlijke waarde van dit treurspel,
waarin de katholieke Vondel, die te
goed vaderlander was en was gebleven,
dan dat hij na het sluiten van den vrede
biet mede zoude gejuicht hebben over
de veroverde onafhankelijkheid van zjju
vaderland en zeker niet het vuur' der po
litieke hartstochten weder zoude aange
blazen hebben door dien gelukkig be
slechten strjjd op het tooneel te doen
herleven,waarin Vondel, zeggen wjj, al
de groote gaven van zjjn dichterlek ge-
Die, al de meesterschap van de taal heeft
ontplooid en doen schitteren.
Bjj gelegenheid van dit tweehonderd
FEUILLETON,
23
Vervolgd
Dat zjjn de slechtste mannen niet, meen
de zij.
Weet gjj dat zoo zeker? vroeg hij baar
en keek haar daarbij lachend in het schoon
gelaat, dat nu zoo zacht scheen voor zijne
oogen in de schemering.
JaGrootmoeder beweerde dat altjjd,
knikte hij.
Uwe grootmoeder uit de nauwe straat
Ja, lieveling, o, haar hadt gij eens moe
ten kenDenl
Maar uwe moeder zou ik gaarne eens zien,
voegde zjj er dan bij,
Wij gaan naar haar toe, lieveling, zoo
dra wjj man en vrouw zjjn. Hoe lang zal dit
nog duren
Frans, smeekte zij, in plaats van te ant
woorden, laat ons niet zoo gauw reizen, laat
®ij eerst weten hoe het in uw eigen te huis
l', waar genegenheid, wederkeerig ver
bouwen en toegevendheid samen wonen. Laat
'WÜ eerst weten, wat vrede is l
Ja, myn Truitje, gave God, dat ik u
borgen kon komen halen naar rajjn oud
hui».
en vjjffigjatig gedenkfeest heeft men in
de hoofdstad des Rjjks, in V o n d e 1 's
woonplaats, niet verzuimd op verschillen
de wij zen de aandacht op den «Lucifer» te
vestigen. Gedeelten vau het treurspel wer
den op verschillende plaatsen gelezen en 1
voorgedragen en men bereidt zich zelfs
voor het weder ten tooneele te vosredr.
Eene jeugdige Vereeniging, de Von-
del-vereenigiDg, sedert enkele maanden
in het leven geroepen en op 1 Januari
1,1. definitief opgerieht, heelt zich ten
doel gesteld om V o n d e 1s taal, V o n-
d e 1 's verzen weder te doen hooren, hun
ne onbetwistbare schoonheid weder te
doen spreken tot de harten van het volk
en kan het zijn, ook «Lucifer» ten tooneele
te voeren.
Voor een vrjj aanzienljjk getal genoo-
digden, gaf deze Vereeniging in het Pa
viljoen in het Vondelpark de vorige week
Zondageene lezing van de voomaamte ge
dichten van Lucifer, daartoe wel eenigs-
zins verplicht door den twee-honderd-
vjjftigjarigen gedenkdag, en ofschoon de
voorbereiding kort en de stoffe zeer zwaar
was, bleek de Vereeniging zeer goede
krachten te bezittent die onder goede lei
ding stonden en een grooter sacces be
haalden, dan velen aanvankelijk hadden
gemeend van haar te mogen verwach
ten.
De l*8hoorders vei lieten meer dan vol
daan de zaal, de indruk, vooral van het
vierde bedrjjf, was zeer groot, in bjjna
eerbiedige stilte had 'man de geheele le
zing gevolgd.
Zoude werkeljjk de tjjd gek omen zijn
datdegrootsche scheppingen van den vorst
onzer dichters weder aan het publiek
vertoond worden Naast V o n d e 1 's
«Gjjsbrecht» heeft het Nederlandsche
Tooneel net vorige jaarookzjja «Jepkta»
opgevoerd. Zou «Lucifer» kunnen volgen
Dat het voor het tooneel niet geschikt
zoude zjjn en onmogeljjk op te voeren,
is toch ook eene meening, die moeilijk
nog te verdedigen is-
Het zoude een heugeljjk feit zjjn, in
dien in dezen tijdnu hst toonsel ten
opzichte der hoogen en rein8 kunst op
een werkeljjk niet zeer hoogen trap staat,
Vondel mocht herleven en van die
planken, van waar zooveel onreins over
de toehoorders gaat, nog eens mocht rui-
schen
Heiligh, heiligh, nog eens heiligh,
Driemael heiligh, eer zij Godt
Bniten Godt is 't nergens veiligh,
Heiligh is het groot gebodt.
Geertrui/ klonk liet op schellen toon
uit de naaste kamer.
Zij sprong op. Mamafluisterde zij,
hm, ma!
Zij gingen samen naar mevrouw Baum-
hagen toe.
Deze stond naast hare schrijftafel,- Sophie
bracht juist de lamp binnen en het licht viel
op het ronde, roodgeweende gelaat barer moe
der, waarop juist heden eene buitengewone
vastberadenheid stond te lezen.
Het is goed, dat gij hier zijt, Linden,
met deze woorden wendde zij zich tot den
jongen man, terwijl zjj het blad van de schrijf
tafel uitschoof Cn daarvoor plaats nam. Hoe
veel tijd hebt gij noodig, om uw huis zooda
nig in te richten, dat Geertrui er wonen
kan
Niet lang, antwoordde hij. Ëenige ka
mers kan men met nieuwe tapijten beleggen
en behangen en nog eenige dergelijke kleinig
heden, dat is alles.
Goed zoo, ik ben daarmee tevreden,
antwoordde zij koel, wees dan zoo goed, mor
gen uwe papieren te zenden waar zij behoo-
ren en daar over uw huwelijk te spreken. Over
drie weken reis ik met mijne oudste dochter
naar het Zuiden, en wil voor mijn vertrek
1 dezedeze aangelegenheid in orde maken.
Linden maakte eene buiging. Ik dank u
mevrouw 1
Geertrui was doodsbleek geworden, maar
zfl keek hem niet aan hij voelde toch zeer
duidelijk, dat zjj vreeseljjk leed door deze
scène, om zijnentwille.
Te Berljjn heerscht ernstig gebrek aau
geestelijke hulp.
Berljjn (met inbegrip van Schöneberg)
heeft 197,597 Katholieke inwoners, waar
over 35 seculiere en 10 ordesgeesteljjken,
te zamen dat 45 priesters zjjn aangesteld.
Iedere priester is dus, door elkaar geno
men, belast met de zorg over 4391 zie
len. Voor de zielszorg onder de militairen
wier totaalcjjfer niet wordt opgegeven,
doch die volgens vroegere opgaven ge
schat worden op 7750 zielenzjju be
schikbaar: een Katholiek veldproost, een
garnizoenspastoor, twee pastoors voor de
divisies en een pestoor voor het hospi
taal, te zamen 5 'priesters, wien dus per
hoofd 1550 zielen ten laste komen, flet
totaalcjjter der Katholieken, die het ove
rige gebied der delegatie bewonen, (de
provincie Brandenburgionder Berlijn en
de provinciePommeren)wordt op 337,776
geschat. Voor dezen wjjst de statistiek
74 priesters aan, zoodat gemiddeld iede
re geesteljjke te zorgen heeft voor 4565
zielen.
Uit deze nieuwe opgave bljjkt al we
derom, dat nergens in Dnitschland de
Katholieken zoo weinig geesteljjke hulp
ontvangen als juist in de Berlijnsche de-
legatuur. In de noordeljjke missielanden
die ressoiteeren onder het bisdom Osna-
brück en de volgende provinciën omvat
ten: Hamburg, Bremen, Lübeck, Lauen-
burg, de beide Mecklenburg's en Schaum-
burg-Lippe, heeft iedere geesteljjke slechts
de zorg op zich voor 1497 zielen, en in
het apostolisch vicariaat van Saksen is
dit aantal hoogstens 3173. Men kan be
grepen met welk een najjver de Ka
tholieken vanBerljjn die bisdommen gade
slaan, waar slechts 500 of 600 zielen
aan eiken priester ten laste komen. Geen
mensch mag het bun dan ook euvel dui-
deu, dat zjj beweren, dat het voor de Ka
tholieke Kerk beter is, de zielzorg in Ber
ljjn meer in verhouding tot het aantal
zielen te biengen, dan missionarissen te
zenden naar de heidensche landen,
Zondag had op het slot te König,
in het Odenwald, de doop plaats van den
joogsten zoon van den erfprins en de
erfprinses van Erbach Schön-
berg, in tegenwoordigheid van het
Koninkljjk paar nit Wurtumberg, konin
gin Wilbelmina, prins Hendrik der Ne
derlanden en van andere vorsteljjke fa
milieleden.
Bjj de Pruisische Kamer is een
wetsofitwerp ingediend om het zeer in
bevolking toegenomen gebied der Rijn
provincie en Westfalen voor da recht
spraak in hooger beroep meer te split
sen. Te Dusseldorf wordt een gerechts-
bot gevestigd, waartoe zullen behoortn
de arrondissemeuten Kleel, Dusseldorf en
Elberteld(thans onder Keulen behoorende)
en voorts Duisburg en Essen (thans on
der Hamm ressorteerende)
Ik zou nu nog gaarne het een en ander
met mijne dochter willen bespreken, ver
volgde mevrouw Baumbagen, het betreft het
geld voor haar uitzet en het huwelijkscon
tract.
Hij was terstond bereid te gaan, drukte de
hand zijner bruid en keek haar smeekend
aan. Maak u niet boos, fluisterde hjj.
Truitje echter legde achter den rug barer
moeder haren bruidegom de haud op den
mond. ik ml geen huwelijkscontractsprak
zij dan luid.
Dan zult gij in gemeenschap van goe
deren leven, klonk het terug.
Dat is juist, wat ik wil, antwooidde zij.
Al» ik mjj zelve geef, wil ik mjjn geld daar
van niet uitsluitendan zou in tegenspraak
zyn met mijne belofte.
Mevrouw Baumhagen haalde de schouders
op en wendde zich om. Het bittere woord be
stierf haar op de lippen.
Uw voogd kan daarover met u spreken,
zeide zij.
Wilt gij zoo vriendelijk zijn, Linden,
om mjjn zwager op te zoeken Ik wilde hem
gaarne spreken.
Hij drukte Truitje nog eens de hand en
nam zijnen hoed, dan ging hij. Goddank I
Hij mocht haar nu dus spoedig uit den at
mosfeer van liefdeloosheid in zjjn huis voe
ren, het arme, trotsche meisje, dat hem zoo
lief had I
Snel liep hij het marktplein overde fris-
sche buitenlucht deed hem goed. Hij voelde
zich tot in het diepst van zijn hart gekweld,
Op de spoorljjn van Thiviers naar Nen-
tron bjj de brag over de Rhóne, vlak bij
het station Pardoux-la-Riviére. is Donder
dag een passagierstrein ontspoord, tenge
volge eener verzakking van den grond,
teweeg gebracht door den overvloedigen
regen. De locomotief en drie waggons
vielen van eene hoogte van 8 a 10 me
ters. De machinist werd vreeseljjk ge
kwetst en overleed. Een groot aantal rei
zigers werden eveneens ernstig en licht
gewond. Een 74-jarige dame stierf van
schrik.
De stoffeljjke schade door het geval ver
oorzaakt is zeer groot.
De «Temps» ontvangt uit Madrid be
richt, dat de Regeering van plan is de
geruchten, die in de Kamers liepen om
trent een verbond met een vreemde Mo
gendheid, tegen tespreken. Het hoofdmo
tief daartoe is de paniek, door deze ge
ruchten op de Spaanscha bears veroorzaakt.
Niets wettigt de vermoedens van moeie-
Ijjkheden omtrent of aanvallenop de Spaan-
sche onzijdigheid.
Uit Brest zjjn eenige torpeiobooten
naar het Verre Oosten vertrokken.
In de Fransche Republiek worden ma
ritieme maatregelen genomen.
Het Journal des Debats maakt mel
ding van een bericht nit Hongkong, vol
gens hetwelk geruchten loopen in offici-
eele kringen te Canton omtrent den dood
van de Keizerin-weduwe van China.
De genomen maatregelen in Spanje
wekken de grootste^beroering, zoo zjjn op
bevel van den Minister van Oorlog twee
regimenten infanterie, in garnizoen te
San Sebastian gereed om te vertrekken
naar de Balearen.
Twee andere regimenten uit Pampalu-
na zullen eveneens naar de Balearen gaan.
De troepen zullen te Barcelona inge
scheept worden.
De Minister van Oorlog heeft aan de
commandanten der legerkorpsen een cir
culaire gezonden, waarbij bevolen wordt
alle soldaten die met verlof zjjn, terug
te roepen enhet contingent onder de wa
penen te honden," dat den len Maart
buiten dienst gesteld kon worden.
Het oorlogsschip Alphonse XIII heeft
bevel ontvangen zjjn vertrek naar Havana
uit te stellen teneinde troepen naar de
Canarisehe eilanden te vervoeren.
RuBland.
Een vereeniging van Russische koop
lieden schonk vjjftig millioen roebels ten
behoeve van de uitbreiding der Russische
vloot.
Niettegenstaande den oorlog in hot Verre
Oosten, heeft de Russische Gezant te So
fia, de Balgaarsche Regeering krach
tig beduid, dat, indien Bulgarjje de oor
log aan Turkjje verklaarde, Rusland on-
middelljjk de Bulgaarsche havens van
Varna en Bourgas zon bezetten.
dat men hen had willen scheiden, mjjlen en
mijlen diartusschen leggenen hoe licht kon
er een misverstand ontstaan hoe licht bjj het
karakter van dit meisje, dat den schjjn van
lage berekening niet verdragen kan, wier trots
daartegea in opstand komt, die daardoor zou
gaan haten en verachten. Hoe menig paar,
dat elkander hirteljjk liefhad, was reeds op
deze wjjze voor altjjd gescheiden. Hjj waagde
het niet, zich voor te stellen, wat er van hen
geworden zou zjjn, als het zoo gekomen
was.
Pst, pst! klonk het achter hem en als
hjj zich op het gladde trottoir omkeerde, zag
hjj oom Heinrich de trap van het hotel af
komen 't was te zien, dat gij gedineerd had
en zjjn goedhartig gelaat bood eene verwon
derlijke mengeling aan van treurigheid en
welbehagen.
Ik heb zoo even mijn middagmaal ge
bruikt, Linden, begon hij en legde zjjnenarm
in dien van den jongen man, 't was mjj meer
dan onaangenaam die zaak van heden-morgen
vroeg. Gjj hebt toch geene verkeerde gedachte
van mij Ik behoor niet tot degenen, die
door droefheid hun eetlust verliezen, ik moet
onze voorouders prijzen, die er doodenmalen
op na hielden. Ik zeg u, Linden, dat was
lang geene slechte gewoonte, zcoals onze te
genwoordige wereld dat opvatmen bewjjze
den doodeu alle eer, maar de levenden late
men hunne rechten, en hiertoe behoort eten
en drinken, dat houdt lichaam en ziel bij
een. Mij drukt eene begrafenis altijd op de
maag.
Tijdens een geweldigen sneeuwstorm is
DoDderdag-nacht een militaire trein op
den Transsiberischen spoorweg onder een
sneeuwval bedolven geraakt* De locomo
tief stoomde nabjj het station Baikal de
sneeuwmassa in en ontspoorde. Van de
soldaten, die in de waggons van den trein
zaten, werd er een gedood en een twin
tigtal gewond, waarvan vjjf levensgevaar
lijk.
Te Woolwich heerscht groote bedrjj-
vigheid. Met gejaagdheid wordt gewerkt
aan het uitrusten der oorlogsschepen.
Zorgvuldig wordt het oorlogsmateriaal
onderzocht. Het oude geschat wordt door
nieuw vervangen, zestig oorlogsschepen
krijgen nieuwe kanonnen. Vier honderd
vjjftig stukken geschut, door het Minis
terie van Marine, vier jaren geleden be
steld, zjjn bjjna gereed. Elk Engelsch
.pantserschip is of zal binnen kort voor
zien zjjn van vier verbeterde kanonnen.
De Russische gezant te Londen
heeft voor eenige dagen zjjn post verla
ten en heeft zich naar Risland begeven
om daar afscheid te nemen van zjjn zoon,
die als officier naar Mantsjoerjja vertrek
ken zal,
Te Washington zal in het begin van
October het standbeeld van F r e d e r i k
den Groote, door keizer Wilhelm aan
de Amerikanen geschonken, onthuld
worden.
Een zonderling bericht verspreidt de
Assoc. Press. De Amerikaansche Staats
secretaris Hay zon o. 1. plan hebben in
geval van een nederlaag van Japan den
Russen te beletten verder te gaan. De
staat van zaken voor een oorlog zou moe-
ten bljjven gehandhaafd. De Duitschege-
jZant te Washington zou reeds verklaard
hebben dat zjjn regeering niet met dat
plan meegaat, de Fransche gezant zon te
Parjjs instructies hebben gevraagd.
Volgens een telegram uit Jackson-sta-
tion, een plaatsje 88 mjjl ten westen van
Ogden, zjjn op de Southern Pacific Rail
way twee'wagens, met dynamiet geladen,
ontploft. Vier en twintig werklieden wer
den gedood.
Dat Rusland door Japan met den oor
log overvallen is, bljjkt maar al te duide-
ljjk nit hetgeen plaats heeft gehad.
Hadden de Rassen niet zooveel hoop
gehad, dat de vrede zon bewaard ge
bleven zjjn, dan zouden zjj zeker ernstige
maatregelen genomen hebben, en hun
oorlogsschepen Warjag eu Korejets, in-
tjjds de haveu van Tsjamoelpo hebben
doen verlaten, waar zjj na door een groot
Japansch eskader van zes groote kruisers
eu acht torpedobooten ooder admiraal
Q e r jj v e, werden gedwongen den strjjd
te aanvaarden Admiraal Oeryoe noodig-
de de commandanten der beide Russische
Het kleine, lieve kereltje 1 Maar geloof mjj,
ik hield er daarom niet minder van. Gij zijt
zeker nog nuchteren? Vrouwen eten immers
nooit bij zulke gelegenheden.
Ik wilde u opzoeken, antwoorden Lin
den, mjjne a.s. schoonmoeder laat u verzoek 3 n
bij haar te komen. Wijzullen over drie
weken trouwen.
D» kleine heer met zjjn dikken pel» aan
bleef staan en keek Linden aan, alsof hjj zjjne
ooren niet vertrouwde.
Wat?wanneer?Zjj is spoedig van mee
ning veranderd; heeft Truitje vaa hare zach
tere stemming gebruik gemaakt, ofNeen,
mevrouw Baumhagen wenscht met haie oud
ste dochter op reis te gaan, voor geruimen
tjjd en
Ha, ha, en Truitje mag niet mee.
Integendeel zjj wilde niet mee.
—Aha, nu begint het mjj duideljjk te wor
den, er is weer eene scène geweest. Zjj Sere-
nissima, heeft beproefd hmik begrijp het
al reizen, andere streken andere menschen
uit het oog uit het hart!
Ha, ha, zij is eene geboren diplomate. Nu,
ik zal komen, last ons eerst nog een kleinen
omweg maken, de frissche lacht doet mjj zoo
goed. Maar het verheugt mjjhet verheugt
mij van hartendus over drie weken?
Wordt vervolgd)
