No. 5634
Vrijdag 26 Februari 4904.
28ste Jaargang
QagBlaè voor eSïoorè- on Suió-dtollanó.
De strijd onzer dagen.
Truitjes Huwelijk.
BUREAU St, Janastraat. Haarlem.
BUITENLAND.
Frankrijk.
Engeland.
Dui tschland.
Rusland.
Be Balkanataten.
De Oorlog in het Oosten.
OM!
ABONNEMENTSPBIJ8;
Per 3 maanden yoor Haarlem f 1(20
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post>1,50
Voor het buitenland 2,90
Afzonderljjke nummers0,03
Dit blad verschijnt dagelijk», behalve Zon- en Feestdagen.
H oof dredacteu r-D irecteur W. KÜPPERS.
AGITE MA NON AGITATE.
PBIJS DEB ADVEBTENTIEN.
Van 16 regels 50 Cents
Elke regel meer7
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentieh Contant.
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Génerale Publicite, Etrangère
G'Tj. DA UBE fyCoJOHN., B. JONES SuccParit 31 bit Faubourg Montmartre
De ootlog in het Verre Oosten mag
ons een anderen oorlog niet doen vergeter,
een oorlog, die in de Fransche Republiek
woedt en niet minder Djjdig en hardnekkig
dan de strijd tusschen de Russen en Ja
panners, en, die ouder zedeljjk opzicht,
misschien nog verschrikkelijker gevol
gen zal hebben dan den oorlog in het
Verre Oosten.
In den strjjd tusschen Russen en Ja
panners zullen eenige duizenden sneuve
len, in de Fransche Republiek zullen dui
zenden en duizenden kinderzielen verloren
gaan, van het godsdienstig onderwijs be
roofd.
Wjj weten het immers bjj ervaring
maar al te goed, dat een godsdienstloos
onderwijs in scholen, door godsdienstlooze
onderwijzers gegeven, kweekerijen kunnen
genoemd worden van het socialtsme. In
zulke scholen worden niet alleen de gees
ten der kinderen tot de verderfelijke leer
van het socialisms voorbereidt, maar er
wordt ook alle zedeljjk gevoel uit de har
ten van het opkomend geslacht gerukt.
En hoe kau het anders, waar met God en
godsdienst de spot wordt gedreven.
't Is oor den godsdienst door de onaf
hankelijke zedeleer te verdiiu 'en,dat het
ministerie - Combes, den schooloorlog
en de kerkvervolging ondernomen heelt.
Dat Ministerie speelt onder aanvoe
ring van den geloofsverzaker Com
bes, gesteund door een meerderheid in
het Fransche Parlement, zjjn afschuwwek
kende rol. De ingediende wet-B u i s son
algevaardigde van het Seine-Departement
schaft al de kloosterorden af, die zich
op het onderwjjs geven toeleggen; al de
broederscholen en al de zusterscholen,
thans nog in Frankrijk toegelaten. En
toch, diezelfde B u i s s o n, brengt in zjjn
verslag hulde aan de Broederscholen. Hij
noemt den stichter er van een bewonderens
waardig man en erkent, dat de Broeders
altjjd bezield geweest zijn met denzelfden
geest als de stichter van de orde, dat zij
het onderwijs groote vorderingen hebben
doen maken, ja, dat zjj dikwjjls op vele
punten het officieel onderwjjs vooruit wa
ren. De lof, dien B u i s s o n aan de Broe
ders geeft, is zoo groot, dat een Fransch
anti-godsdienstig blad,Lanternet zelfs doet
opmerken, dat het niet begrjjpt, men de
Broederscholen door een wet wil afschaf
fen, indien al het goede, wat Buis-
s o n er van zegt, waar is.
De afgevaardigde B u i s s o n zelf heeft
FEUILLETON,
Vervolg
SS
Mevrouw Baumhagen had al van 's morgens
vroeg geweend en gesteund en onder de schik
kingen voor het trouwfeest, had zjj bevelen
gegeven voor de reis.
De groote. op kleine huizen gelijkende
koffers stonden ai gepakt in de kleedkamer
overmorgen zou men weggaan, eerst naar
Heidelberg om een beroemden arts te raad
plegen.
Om Truitjes uitzet had hare moeder zich
niet willen bekommerenzjj kon alles zelf
uitzoeken. Trui'jes smaak was immers in alles
zoo zonderling; als zjj blauw gewild had, zou
bet meisje rood gekozen hebben, zoo was het
*Ujjd geweest. Ach, deze dag was zoo ver
schrikkelijk in hare oogen, en hij wa? het
einde van eenige pijnlijke, treurige weken.
Sedert de begrafenis van den kleinen jongen,
*aarop hare dochter zoo'n vreeselijke scène
gemaakt bad, was men nog koeler dan anders
met elkander omgegaan. Geertrui's oogen kon
den zoo groot, zoo vragend kjjken, er lag
altijd dezelfde aanklacht in W aarom verstoort
gij toch mijn geluk
begrepen, dat de atscbaffiag van het gods-,
dienstig onderwjjs niet alleen hatelijk,
maar zelfs ongeTjjmd is en hjj poogt die
afschaffing dan ook te verschoonen met
te zeggen, dat zjj noodig is om den gods
dienst te treffan, 't Is de godsdienst
dien men wit uitroeien en het beste mid
del daarvoor is het Christelijk onderwjjs
af te schallen.
Buisaon wil de gewezen Broeders
en Zusters toestemming verleenen, om
voor hun bestaan onderwjjs te geven,
maar dan moeten zjj alle banden met het
kloosteileven verbreken en niet alleen
het kloosterkleed, maar ook din kloos
tergeest afleggen. Dezs toegevendheid
wordt hem verweten en kwaljjk wordt
hem genomen, dat bjj nog zoo inschik-
keljjk zich wil toonen. Wij kannen er dan
ook zeker van zijn, dat de meerderheid
der Franscüe Kamer aan alle gewezen
kloosterlingen en zelfs aan alle priesters
zal verbieden onderwjjs te geven en school
te houden.
Dnizenden en duizenden verdienste) jjke
onderwijzers en onderwijzeressen, aan
welke B u i s s o n zelfs hulde heeft moe
ten brengen, zullen dus, omdat zjj een
geesteljjk kleed drageD, door de nieuwe
wet gebroodroofd en tot den i bedelstaf
gedoemd worden.
De godsdiensthaters wiIIbd vooreerst
het Cbristeljjk onderwjjs en vervolgens
den Katholieken godsdienst afschaffen
en daaitoe zijn hun alle middelen goed,
broodrooving, vrijheidsontneming, verban
ning, toeten en gevangenisstraffen.
Dezelfde oorlog tegen den godsdienst
en de vrjjbeid wordt ook buiten Frank-
rjjk hoewel nog bedekt gestreden,
Dat is eene zaak die niet uit het oog
mag verloren gaan bjj verkiezingen. Dan
komt het er op aan, dat de Katholieken
mannen in de Parlementen en Gemeen
teraden brengen, die hun godsdienst en
onderwij* zullen handhaven en zich er
nooit en nimmer toe leenen cm aan man
nen, die een godsdienstloos onderwjjs voor
staan, hun stem te geven.
Ha^ men in de Fransche Republiek
j daar intjjds op gelet, dan zou de valsche
vredelievende gezindheid het volk nu niet
ia het ongeluk hebbeu gestort.
Men vergete niet«Hoe sterk een
landsbestuur ook zjj, nooit is het bjj mach
te hetvolk zedeljjkheid in te prenten alleen
de godsdienst is daartoe in staat en hier
toe geroepen. Waar de Staat zijn levens
beginsel wil doen bloeien, met terzijde
stelling der Kerk, zal hjj door grof
geweld, door een atscbrikkend straf-
Als men eerst maar in den trein zat
Nu waren de dames allen aan haar toilet
bezig, over twee unr zou het huwelijk plaats
hebben. De oude Sophie hielp Truitje heden
dat wilde zij niet uit de handen laten
nemen.
Het beieekenisvolle kleed had Truitje reeds
aangedaan, en nu knielde Sophie voor haar
neer, en knoopte de witte atlasschoentjes
toe.
Juffrouw Truitje, zuchtte de oude, trouwe
ziel, wat z«l het eenzaam worden in huis, de
kleine Walter dood en gjj nu weg.
Ik zal zoo gelukkig zijn, SophieDe
blanke hand van het meisje streek over het
rimpelige gelaat, d»t haar met treurige oogen
aanzag.
Dat geve God 1 Dat geve God stamelde
de oude vrouw geroerd en stond op. Nu komt
de sluier en de krans nog Maar juffrouw
daar jzijn mjjne handen niet meer voor ge
schikt, dat zal mevrouw Friedrieh wel
doen.
Mevrouw Jenny kwam juist door de woon
kamer van het jonge meisje, zij was in een
zwart zijden japon, en in het blonde haar
schitterde eene witte camelia.
Zjj zag vreeselijk bleek en had roodgeween
de oogen.
Ik zal u helpen, Truitje, sprak zjj op
moedeloozen toon en begon den sluier op het
blonde haar harer zuster vast te maken. Als
ik er nog aan denk, hoe gjj mjj den krans
opgezet hebt, Truitje, weet gjj het nog Ach,
als men op dat uur vermoeden kon, welk een
stelsel, eenigan tjjd een schjjnbare eerbie
diging erlangen, maar ten laatste zeer
stellig tot de erkentenis zijner onmacht
gedwoDgen worden. Het godsdienstloos
onderwjjs zal eigen grondvesten onder
mijnen en kan zeker de voorbereiding
genoemd worden van eigen val.
Op aarde beslaan twee machtende
zedeljjke en de stoffelijke, dat de laatste
zonder de eerste altjjd en overal te kort
schiet, is de eeuwen door bewezen. En
't is daarom zoo treurig, dat ook baiten
Frankrijk, niettegenstaande uit den toe
stand aldaar veel te leeren valt, nog ve
len willens en wetens, mank gaan aan
het euvel van een valsche verdraagzaam
heid, die de menschen verdeeldt en den
godsdienst ondermijnt. In een goed geor-
denden Staat gaan geest en stof, ziel en
lichaam, Kerk en Staat samen tot welzjjn
van land en volk.
Van de Fransche Zeemacht is een oor
logsvloot naar het Verre Oosten op weg.
De torpedo-jagers Pistolet en Javelin zijn
reeds nit Brest naar Algiers vertrokken,
waar zjj zich zullen vereenigen met de
torpedojagers Mousquet en La Fronde
met den kruiser d' Asjas en andere ons
niet bekende schepen. Van nit Cherbourg
znllen binnen kort twee pantserschepen
en twee onderzeesche booten naar het
Verre OoBten gezonden worden.
De Times te Londen heeft een stoom
boot, de Baimun, geheel in dienst van de
verslaggevers van het blad, naar het Ver
re Oosten gezonden om aldaar de oor
logsgebeurtenissen te volgen. Deze onder
neming kost het blad p.m. vijftig dui
zend gulden per maand.
Te Londen wordt verzekerd,dat Frank-
rjjk voor rekening van Rusland de Chi-
liaansche vloot gekocht heeft, bestaande
uit 8 kruisers, 15 torpedo-jagers en 24
torpedobooten.
Te Dresden is weer een Duitsch on
derofficier veroordeeld wegens soldaten-
mishandeling. Hjj wordt beschuldigd in
acht gevallen zich aan ergerljjke misdaden
tegen recrufcen te hebben schuldig ge
maakt en werd veroordeeld tot drie maan
den gevangenisstraf. Eender mishandelde
recruten had zich door een sprong uit ,eep
kazernevenster aan zijn pjjniger onttrokken
Deze ongelukkige ligt in zorgwekkenden
toestand in het hospitaal.
t'
Graaf Benckdorff, Russisch ge
zant te Londen, die met verlof naar St.
onbeschrijflijk leed ons wacht 1
Jenny, smeekte Truitje, ween toch niet
zoo veel, zie, toea ik bensden kwam op den
dag, dat de kleine Walter gestorven was en
Arthur u zoo trouw in de armen sloot, dacht
ik, hoeveel troost gij nog bezat in uw man.
Dat is toch eerst het rechte, ware geluk, als
twee in voor- en tegenspoed elkander trouw
ter zjjde staan, als zij simen het leed dragen.
O, zeide Jenny, en er kwam een min
achtenden trek om hare lippen, geloof mij
toch, Arthur is reeds halt getroost, hjj kan
leeds over wat anders praten, hj kan eten eu
drinken en zijne zaken doen, hij heeft zalts
schaak gespeeld. O, bestaat hierin dat veel
geprezen geluk Lieve God I
Ach, Jenny, gjj kunt niet die diepe
treurigheid van hem verlangen, die een moe
derhart voelthij
Gjj zult het ook nog leeren inzien, viel
de jonge vrouw haar in de rede. Alle man
nen zjjn egoïsten I
Truitje sprong plotseling van haar zetel
op zjj zweeg, maar hare oogen waren mat
eene uitdrukking van verwijt op hare zuster
gericht, alsof zjj wilde zeggenIs dat uw
heilwensch, dien gij mij op mjjn verderen levens
weg meegeeft
Maar hare lippen zeiden slechtsNiet
allen, dat weet ik wel beter 1
Jenny stond verlegen. Ik wil nu eerst naar
Arthur, anders is hjj weer niet op tijd klaar,
en dan wordt het ook tjjd, dat ik naar de
groote zaal moet gaan om de gasten te ont
vangen.
Petersburg vertrok, moet door zjjn Regee-
riog ter verantwoording zjjn geroepen
wegens gebrek aan vooruitzicht. Men
verwijt hem, dat hjj de gebeurtenissen in
het Verre Oosten Diet heeft voorzien en
de Russische Regeering niet op voldoende
wjjze ingelicht heeft.
Ter verzekering van het geregeld ver
keer der militaire treinen op den spoor
weg SamaraSlatonst en den Sifcerischen
spoorweg worden dezelgnenin het grens
gebied in oorlogstoestand verklaard.
Aan de militaire bevelhebbers, aan wie
het toezicht op deze ljjnen wordt opge
dragen, worden tegeljjkertjjd de rechten
van een legerbevelhebber verleend.
—Tot bevelhebber van de garde-infanterie
divisie is generaal Mölier benoemd.
Sakonelski is bevelhebbar van het
zevende legerkorps geworden.
Graaf Lamsdorf, minister van Bui-
tenlandsche Zaken, heeft aan de vertegen
woordigers van Rusland bjj de Mogend
heden een rondschrjjven ter mededeeling
gezonden, dat luidt
De Keizerlijke regeering vestigde de
meest ernstige opmerkzaamheid der Mo
gendheden op de gewelddaad der Japan-
sche regeering in Korea. Hoe de inte
griteit van Korea als zelfstandige staat
door alle Mogendheden was erkend, hoe
wel Korea zelf zich onzjjdig verklaarde,
landde Japan voor de opening der vjj-
andeljjkheden troepen in Korea; deed hel
een aanval in de neutrale haven Tsjemoel-
po op twee Russische oorlogsschepen,
waarvan de commandanten van het af
breken der diplomatieke betrekkingen
niet waren in kennis gesteld, daar Japan
de overbrenging vaa telegrammen langs
den Deenschen kabel verhinderde; nam
h^t verder Russische handelsschepen in
de neutrale Koreaansche havens in be
slag en kondigde het den Keizer van
Korea aan dat Korea voortaan onder Ja-
pansch beheer stond, en gaf ten slotte den
Russischen vertegenwoordigers te Seoel
last deze stad te verlaten. Daar de Kei-
zerljjke regeering van meening is, dat de
genoemde feiten een ergerlijke schen
ding van het internationaal recht zjjn,
acht zjj het haren plicht bjj alle Mogend
heden tegen de handelwjjze van Japan
te protesteeren. Verder acht zjj het noodig
tjjdig de aandacht erop te vestigen dat
zjj, daar Japan onrechtmatig de macht
in Korea aan zich heeft getrokken, alle
verordeningen die de Koreaansche Regee
ring zou mogen uitvaardigen, ongeldig
verklaart.
De toestand van Tnrkjje en Bulgarjje
scbjjut in de laatste dagen een ganstige
wending genomen te hebben. In plaats
dat deze twee aan het vechten gaan, is
het sluiten eener overeenkomst aanstaan
de. Of deze zal gesloten worden door
een schrifteijjke uitwisseling van nota 's
is nog niet vastgesteld. De verklaringen,
afgelegd door den Bulgaarschen agent
Natijewitz tegenover den Groot-
Als eene donkere schaduw ruischte de sleep
van haar kleed over het tapijt.
Nog eens zette Truitje zich stil in hare
hoekkamer neer, in schitterende plooien golfde
de witte zijde om de schoone gestalte en
uit den kanten sluier kwam het ernstige, jonge
gezicht als uit een wolk te voorschijn.
Zjj had de handen gevouwen en keek naar
het portret van haar vader. U neem ik van
avond mee, papa
En hare gedachten dwaalden af naar het
stille landhuis, zjj kende het nog niet, alleen
als zjj voor een buitenpartjjtje door het dorp
gereden was, had zij een spitse pannendak
en grauwe muren tusschen de boomen zien
opduiken, wie zou gedacht hebben, dat dit
eenmaal hare woning zou worden
Het was wel treurig, dat haar het afscheid
nit de ouderlijke woning niet zwaarder viel.
En van hare moeder Ach, hare moeder 1
Haar vader had ze toch eens lief gehad, zeer
lief. Zou zij van haar weggaan, zonder een
enkelen traan, zonder een enkel hartelijk
woord En Truitje vergat alles in dit geluk
kige uur, zij dacht alleen nog maar aan het
goede en aangename, aan den tjjd, toen zjjjeen
gelukkig kind was, en hare moeder haar nog
vol liefde omhelsde cn kuste zjj wilde ver
zoend van hare moeder scheiden.
Zjj stond op, nam den langen sleep van
haar bruidskleed op den arm en ging door
de half duistere gang naar de slaapkamer
harer moeder. Zjj klopte zacht aan de deur en
ging dan binnen.
Mevrouw Baumhagen stond voor den groo-
Vizier en de gezanten der Verbonden
Mogendheden, worden als eer 1 jjk be
schouwd en men schrjjft der Bulgaarsche
Regeering de noodige ktacht toe, om de
vredelievende plannen ook tot stand te
brengen. Turkjje is onder deze omstan
digheden bereid, zich meer tegemoetko
mend ten opzichte van Bnlgarjje te be-
toonen. De quaestie vatf het stellen van
garantie van de zjjde der Bulgaarsche
onderwjjzers in Macedonië liet men defi
nitief vallen. De gisteren gehouden Mi
nisterraad hield zich ook bezig met het
afsluiten der grenzen en met de tolpla-
gerjjen tegenover Bulgarjje. Een in dien
zin gunstig besluit werd gisteren aan den
Sultan voorgelegd.
Naar aanleiding van het terugkeeren der
Russische vloot, die op weg was naar het
Verre Oosten door het kanaal van Suez
naar de Middellandsche Zee, veronderstelt
men, dat gewichtige gebeurtenissen tc
verwachten zjjn.
Het schjjnt inderdaad de bedoeling van
Rusland te zjjn, om op den een of an
daren dag metjzjjn Zwarte Zeevloot de
Dardanellen door ts varen, met of zonder
toestemming van den Sultan.
Die vloot bestaat nit verscheidene groote
pantserschepen, 10 torpedojagers en on
geveer 35 torpedobooten. De vraag is of
Engeland zal toelaten dat diebeiangrjjke
zeemacht de Dardanellen, doorvaart om
zich naar het Verre Oosten te begeven.
Het schjjnt integendeel dat de Engelsche
Regeering dit met geweld zal willen be
letten, en 't is daarom vooral dat er in
Engeland zulke groote oorlogstoebereidse
len gemaakt worden, 't Moet ook in het
vooruitzicht dier feiten zjjn, dat de Rus
sische vloot uitde Roode Zee naar de Turk-
sche zeeën weerkeert.
Door de Rassen zjjn drie Japansche
koelies, die getracht hebben om de brug
van de Soengari-spoorweg te vernielen,
gevangen gonomen. Later bleek dat het
drie Japansche officieren waren, nl. een
kolonel der genie, een luitenant bjj den
torpedodienst en een luitenant der sap-
peurs, alle drie behoorende tot den ge-
neralen staf.
De drie officieren werden ter dood ver
oordeeld en zullen j, binnen 24 uur op de
brug, welke zjj wilden vernielen, worden
opgehangen.
De bedrijvigheid aan de marine-wer
ven der Scandinavische landen en De
nemarken wordt verklaard door het vol
gende telegram uit Stockholm aaD de
Koln Ztg,:
Mocht de oorlog naar een ander ge
bied dan het tegenwoordige verlegd wor
den, of zich dreigen nit te breiden, dan
moeten landen met zoo uitgestrekte kus
ten als het Scandinavische schiereiland
en Denemarkan natuurljjk bedacht zjjn
op krachtige verdediging hunner onzij
digheid. Wegens deze mogeljjkheid is de
quaestie van een getreeoschappeljjk op
treden van deze drie Nooreche landen
ten spiegel en bekeek haar zwart zjjden japon
en den met kant en veeren versierden hoed
op het blonde haar, Truitje kon het gelaat in
den spiegel zienhet was dik met poeder
bestrooid en zjj was juist bezig om met een
hazenpoot het fijne rijstemeel injde huid te
wrjjven.
Mevrouw Baumhagen keek om en staarde
hare dochter aan. Zjj was eene schoone, liefe
lijke bruid veel indrukwekkender dan Jenny
en dat alles voor dezen Linden
Zij zeide niets, zjj zuchtte luid en wendde
zich dan weer naar den spiegel.
Mama, begon Truitje, ik wilde u iets
verzoeken.
Ja, dadeljjk.
Truitje wachtte geduldig, tot de laatste
streek met den poederkwast over de slapen ge
daan was, dan nam mevr. Baumhagen de lnnge
zwarte handschoenen, ging op haar ruststoel
zitten, naast haar hoog met uitgesneden hout
werk versierd ledikant en begon den 'eersten
handschoen aan te trekken.
Wat wilt gij, Geertrui?
Mama wat ik wil? Ik wil afscheid ne
men van u.
Zjj ging naast hare moeder zitten en nam
hare hand.
Wordt vtrvolgd.)