No. 5642
Donderdag 10 Maart 1904.
28ste Jaargang
ïïagêlaó voor <3Tooró- en Suiè-éCollanó.
Uit het Parlement.
Truitjes Huwelijk,
BUREAU St, J an s straat Haarlem.
SI
BUITENLAND.
Duitsohland.
Servië.
Engeland.
Turkije.
Frankrijk.
De oorlog in het Oosten.
IME I II K IT.
ABONNEMENTSPRIJS;
Per 3 maanden voor Haarlemf 1,20
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post 1,50
Voor het buitenland 2,90
Afzonderlijke nummers0,03
Dit blad verschijnt dagelijktbehalve Zon- en Feestdagen.
Hjo of d re d a c t e u r-D i r e ct e u r W. KÜPPERS.
PRIJS DER ADVERTENTIE».
Van 16 regels 50 Cents
Elke regel meer7l/f r
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie k Contant.
-arm .TOÏnanntïir-
AGITE MA NON AGITATE.
Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Génerale PubliciteEtrangère
G-Ij. DA UBE fy Co J OEN., f. JONES SuccParis 31 bis Faubourg Montmartre.
Meer dan twee wekeD, juist uitgedrukt
lO'/s zitting, heeit de Tweede Kamer be
steed aan«algemeece beschouwingen» o\ er
het wetsontwerp betreffende het Hooger
Onderwjjs. 't Is welletjes
Tu den beginne stonden de debatten op
een hoog peil, als men ten minste buiten
rekening wil laten een nijdige speech van
den oud-minister B or g e s i u s, die zgn
kracht zoekt in personaliteiten en over
drijvingen, en een onbeduidend praatje
van Van derZwaag, die beter ge
daan had nit de kou te big ven. De overige
Sprekers van links, giQgen recht op den
man af en ontvouwden in den br ede
hun bezwaren tegen het verleenen «ef-
fectus civilis» het recht van het uit
reiken van dezelfde diploma's of bullen
als de openbare Universiteiten aanbjjzou-
dere Hoogescholen. Zjj vreesden o.a. bena
deeling der wetenschap, aldus uitgaande
van de verbazend vrjjzinnige stelling
dat alleen liberalen met Minerva op goe
den voet staan. De Nederlandsche Spec
tator gaf dan ook eeu plaat uit, waarop
een Katholiek en eeu Protestant lustig
bezig waren, de godin der wjjsheid met
een stevig touw dood te knellen. Nu zou
dit prentje zin gehad hebben, indien het
wetsontwerp den openbaren universitei
ten iets in den weg legde. Het tegendeel
is echter het gevalzij worden verrjjkt
met buitengewone hoogleeraren en bij
zondere leerstoeleu. De aloude onver
draagzaamheid is het dan ook, die hier
bg' de tegenstanders der wet in het spel
is, terwjjl zelfs professor VanderV lugt
niet kon ontkennen, dat de grie/en der
geloovige wetenschap tegen het exclu
sief karakter der Staats-Universiteiten
recht van bestaan hebben. Et is echter,
zoo zeide hg, verbetering, dus laat de wet
liever achterwege. Natuurlgk lieten ie
voorstanders zich door dit z .et gekweel
niet verschalken en verdedigden, zij,
naast de noodzakelijkheid en het nut der
Bijzondere Universiteiten, het goed recht
van dezer bestaan. Deze inrichtingen zga
een uitvloeisel der waarachtige vrjjheid
van onderwjjs, welk hoog beginsel meer
od' meer baan breekt't was om deze
reden, dat de. heer Lohman, hoewel
niet zoozeer als de wetsontwerper gekant
tegen de Openbare Universiteiten, toch
van gansche harte voor de wet zal stem
men.
Een afwjjkend standpunt namen in de
heeren DeVisser en Schokking.
F E O I L L E' I O N,
36
Vervolg.)
Zjj keerde het blad om, keek er even op,
/jij AOCIUG Itu» V* UYUU VJ/,
dan wat nauwkeuriger en plotseling was
alle kleur uit haar gelaat geweken. Met
eene verschrikte uitdrukking hief zg de oogen
op en sloeg ze dan weer neer, ja, daar
stond hst 1
//Behalve bovengenoemde kapitalen bezit
juffrouw Geertrui Baumhagen nog een villa
b\j Bergedorf. Ben stevig gebouw, rgï gemeu
bileerd, prachtig ingericht, met stallen en tuin-
m&nawoning en een tien morgen groot, door
een sleenen muur omringd stuk grond, dat
deels als bosch is ingericht.
Be bezitting staat bij het kadaster op den naam
der jonge dame ingeschreven tot eene waarde
van dertig duizend gulden.
Tot elke verdere inlichting houdt zich
aanbevolen, met de verschuldigde hoogach-
ting,
D. 31
Uw onderdanige dienaar
Isidoor Wolff, Agent.//
December 1882.
Truitje wilde het nog eenslezen, maar hare
Eerstgenoemle verklaarde zich, hoewel
lid der rechterzijde, tegen de wet, er de
1 voorkeur aau gevend, bg de openbare
universiteiten de theologische faculteit
beter tot haar recht te brengen, terwijl
de heer Schokkin g nog niet best wist
wat hij zou doen. Hjj vroeg zich n. I.
af, of de stroom van het ieven niet van
zelf de Christelijke leveDsbeschouwingaan
de Universiteit meer tot haar recht zal
brengen.
Ten opzichte van deze heeren nam mi-
nieter K u y p e r een zeer politiek stand
punt in. Hg beloofde Dr. de Visser
steun voor een amendement dat dus
eventueel wel zal worden aangenomen
dat aan hoogleeraren der theologische
faculteit geljjke positie als aau andere
hoogleeraren verzekert, terwjjl hg beiden
overweging toezegde van hun denkbeelden,
com aan de universiteit met de theologische
faculteit haar geweten terug te gevea».
Meer kon de Minister hun echter niet
definitief toezeggen, wgl b. v. het herstel
van den leerstoel de dogmatiek, door den
heer De V i s s e r gevraagd, diep ingrjjpt
*n de geheele universitaire organisatie,
zoodat de quaestie niet tjt oplossing is
te brengen nu zg niet in de stukken be
handeld is. Door zich van den eenen kant
zoo tegemoetkomend mogelijk te betoouen)
van den anderen kaat de bezwaren eerljjk
onder de oogen te zien,heeft de Minister het
hoiden geestverwanten niet gemakke
lijk gemaakt, bij hun aangenomen houding
te volharden.
Wat wij van Dr. Kuyper hier be
spraken, bracht deze te berde in zgn
dupliek, die Donderdag 't was eeu rede
van 21/» uurde algemeene beschouwin
gen besloot. Daaraan was echter reeds
een speech van uren voorafgegaan als
antwoord op de redevoeringen in eerste
instautie. Die eerate maal was de weten
schappelijke, werkeijjk vrijheidslievende
man aan 't woo.d, die zjjn geleerde be
strijders op hun eigen terrein te gemoet
trad. De zaak hoog en breed aanvattend,
had hg haar voornamelijk van weten
schappelijk standpunt behandeld, gelgk
recht vr gende voor verschillende levens
beschouwingen. In zgn dupliek beschouwde
de Minister de quaestie vau eenvoudiger
standpunt eu ging hg vooral polemisch
te werk, zgn tegenstanders man voor
man te woord staa.ide.
Bside redevoeriDgen waren prachtig
werk. De eerste maal betoonde de Kamer
zelfs weinig lust om in repliek te trederi:
het was den leden te machtig geweest.
En den tweeden keer klonken na des Mi-
hand beefde zoo geweldig en de letters dans
ten haar voor de oogen. Zg had het nu immers
ook gezien, klaar en duidelijk, het werd niet
anders, al las zjj het papier nog zoo dikwijls
over. Met een onweerstaanbaar geweld drong
de overtuiging zich aan haar oph et is
waarheid, verschrikkelijke waarheidEn elk
woord van hem was leugen!
Als koopwaar had zg zich laten verscba-
cheren, zg was nu toch nog in zoo'n net ge
vangen.
Zij had dat toch voor innige genegenheid
gehouden wat niet anders dan gewone bereke
ning geweest was
Ach, de vernedering was niets tegenover
het vreeselijke gevoel, dat zoo verstijvend kil
in haar hart opsteegde pijn van gekrenkte
trots, de oude, onbuigzame trots. Zij had hem
niet meer gekend, zij was zoo gelukkig geweest,
het geluk maakt zoo goed.
En nu? En nu?.
Het rijtuig reed snel den berg af naar Kein-
dorf toe, nu hield het voor het huis stil. Half
bewusteloos stapte de jonge vrouw uit en stond
in den regen op de trap der waranda. Bet
was haar, alsof zij voor den eersten keer hier
was, de kleine ramen, de aschgrauwe muren
met het spitse dakhoe hatelijk, hoe vreemd
De bloemenpracht van dezen tuin verregend
de betoovering, die de genegenheid geeft, ver
vlogen; kale, nuchtere, treurige werkelijkheid 1
En op den drempel van het huis zat de demon
der baatzucht, der berekening.
Zij ging de turnzaal door, de trap op en naar
hare kamer. Op de gang kwam Johanna haar
Disteis speech toejuichingen iets zeld
zaams in ons Parlement' Natuurlgk kwam
dit applaus dat spoedig onderdrukt
werd, als zgnde niet in overeenstemming
met de Binnenhof-gebruiken van
rechts, waar met bjjzonder genoegen werd
aangehoord het rake slot der ministerieele
speech«Vjjf-en-twintig jaren geleden
werden dezelfde argumenten, welke thans
tegeD de Bjjzondere Hoogescholen gelden
moeten, gehoord tegen de Yrjje Lagere
School. De geschiedenis heeft over dit
standpunt recht gedaan en het verwon
nen verklaard. Aan de historie mag dan
ook met vertrouwen het oordeel overge
laten worden ten aanzien van dit wets
ontwerp en de houding der liberalen.»
Zoo is het.
Terstond na deze ministerieele rede
werd aangevangen met de artikelsgewjjze
behandeling vaD het ontwerp. Daarmede
zullen ook nog wel een paar weken ge
moeid zgn.
In den Duitschen Rgksdag heeft de
Minister van Oorlog den socialist B e'b e 1,
toen lig de zaak van prins Von Aren-
berg ter sprake bracht, te verstaan ge
geven, niets goeds van de Socialisten te
wachten. Wat B e b e I's gezegde over de
verdediging van het vaderland door de
.socialisten betreft, daarbg moet hg den
ken aan het woord: «Die Botschaft höre
ich wohl. Allein mie feüit der Glau-
bes. Men kan aan den eanen kant het
Vaderland niet in miscrediet brengen, en
aau den anderen kant verlangen van zulke
menschen dat zg hun bloed, hun leven
offeren voor dat belasterde vaderland. Het
is een averechtscha opvatting dat bet leger
er niet zoozeer is om de politiek te steu
nen dan wel om den binnenlandschen
vgand in bedwang te houden. De socia
listen, zoo besloot de Minister, willen
met hun gepraat niets verbeteren, maar
alleen opstoken.
Ke zer Wilhelm heeft aan de
weduwe van graaf Waldersee een
telegram vau deelneming gezonden, waarin
bg o.a. zegt«Met mg treurt het leger,
dat naar hem opzag als tot den meest
beroepen aanvoerder in ernstigen oorlog-
tijd».
De Keizer zal aan de begrafenis met
deelnemen wegens een lichte ongesteld
heid, de Kroonprins zal hem nu vertegen-
1 woordigen. Ook van andere Duitscke
vorsten en regeeringen ontving gravin
Waldersee telegrammen en blieven
van deelneming.
Te Breïla is een 28-jarig Servisch of-
ficier gearresteerd, Labouir Vacki-
tegen met de boodschap
Mijnheer is na hst ontbijt dadelijk met
bet rijtuig weggereden, berichtte zjj, mijnheer 1
beeft een briefje bjj mevrouw op het naai ta
feltje gelegd.
Ik heb hoofdpgn, Johanna, stoor mij
niet, sprak zij toonloos. In hare kamer geko
men, grendelde zij eerst de deur achter zich
toe, en dan die naar zijne kamer. En nu las
zg den brief
//De barometer is gerezen, de rechter
wil met alle geweld den Broeken beklim
men, ik begeleid hem tot ff. moet daar
nog wat doen en hoop niet al te laat
terug te zijn."
En onderaan nog een postscriptum van haar
gast.
//Wees er niet boos om, mevrouw, ik
behoor tot degenen, die eenen berg niet
kunnen zien zonder de dringende behoefte
te gevoelen naar boven te klauteren. Ik j
neem den Broeken eerst, om als het mooie
weer opnieuw begint, met kalmte van
uit mjjn raam zijn aanblik te kunnen
verdragen. Frans zend ik veilig en wel
naar huis.//
Goddank, hg kwam niet zoo spoedig 1 Maar
wat nu? Zg zat roerloos bij baar naaitafeitje
en staarde den tuin in zonder daar iets te
zien. Het eene uur na het andere verliep
een paar malen streek zij met de hand langs
vitsj, die in Juni jl. tjjdens den be-
ruchten moord-nacht uit de Konak wist
te ontvlochten. Om Koning A 1 e x a n-
d e r te verdedigen, zou hg eenige aan
vallers vermoord hebben.
Op het oogenblik dat hg gearresteerd
werd, stond hg aan het hoofd van een
samenzwering, om den dood van Koning
Alexander en Koningin D r a g a te
wreken. Hg verklaarde dat bg vele aan
hangers heeft in Servië en dat zg op
bevelen wachten om handelend op te
treden.
Het koninkljjke jacht Victoria and Al-
bert heeft bevel orrtvangen den 28sten
Maart te Port Victoria gereed te liggen
ten einde een «reis over de Noordzee te
ondernemen. Men brengt dit bevel in ver
band met de voorgenomen reis van ko
ning Edward naar Kopenhagen, alwaar
bg gelegenheid van den verjaardag van
koning Christian n, wellicht ook de
Czaar van Rusland vertoeven zal.
Men hoopt dat deze samenkomst de
bittere stemming, welke op het oogen
blik te St. Petersburg jegens Engeland
heerschende is, een weinig zal verminde
ren.
Volgens een particulier schrgveo uit
Petersburg, aau de Manch. Guardian ter
inzage gegeven, is deze stemming op 't
oogenblik zelfs zoo heftig, dat de leden
van de Engelsche ambassade zoo goed als
geboycot zgn.
De Prins en Prinses van Wales naar
Oostenrgk. Aan de «Globe» wordt uit
Weenen verzekerd, dat de Prin3 en Prin
ses van Wales in het laatst van April
een bezoek zullen brengen aan keizer
Frans Jozef te Weeuen. De juiste
datum der reis is nog niet vastgesteld
doch zal waarschijnlijk na den 15en dezer
maand vallen. Aan het Hof te Weenen
worden reeds toebereidselen gemaakt tot
waardige ontvangst van het vorsteljjk
paar.
Graaf Benckendorf,de Russische
gezant te Londen, over wiens vertrek
Daar Petersburg allerlei opmerkingen
werden gemaakt, is op zjju post terug
gekeerd en verklaarde aan een Engelechen
vriend!: Ik heb graaf Lamsdorf mgn
innige overtuiging medegedeeld, dat Enge
land in geen enkel opzicht heeft mede
gewerkt om Japan aan te moedigen aan
Rusland den oorlog te verklarendat
integendeel Erigeland, zoowel in zgn eigen
belang als in dat van den wereldvrede,
herbaaldeijjk gepoogd beaft het uitbreken
der vjjandeljjkheden te voorkomen.
Graaf Bencken dorf verklaarde
erder, dat naar zgn innige overtuiging
Engeland niets liever wenscht, dan in
den Oost-Aziatischen oorlog zgn volkomen
neutraliteit te handhaven.
Deze verklaring van den Russischen
Gezant te Londen is geheel in strjjd met
de Engelsche pers, die zich zeer anti-
Russisch-gezind betoont.
de oogen zjj bleven droog en brandend, en
om den mond lag een sterke trek van min
achting.
Tegen den nvond werd er op de deur getikt.
Zjj wendde het hoofd niet om.
Mevrouw! riep de dienstbode. Geen ant
woord en de schreden daarbuiten verwijderden
zich.
Truitje Linden stond nu op en ging naar de
schrijftafel,
Kalm opende zjj de schoone portefeuille,
seboof een stoel bij, greep de pen en maakte
zich gereed om te schrjjven.
Zjj bad lang genoeg overlegd, zonder te aar
zelen kwamen de woorden uit haar pen.
„Ik wil oom Beinrich verzoeken, u
alles op verschoonende wjjze mede te dee-
len; ik zelf zou daar niet kalm over
kunnen spreken, het is de smartelijkste
ontgoocheling va» mijn leven. Ik ver
zoek u voorloopig mijne verklaring, dat
ik voor eenigen tjjd wegens mjjne ge
zondheid in afzondering leven moet, te
bevestigen. Het zal niet lang duren, voor
wij tot eene blijvende scheiding kunnen
overgaan.
Geertrui//.
Zij sloot den brief en legde hem in de ka
mer van haren man op le schrijftafel neer.
Het pakje met gedichten plaatste zjj er naast
met het aanteekenboekje er boven op. Wat
zou zij daar ook mee doen Die gedichten
golden niet haar het was eenvoudig eene
De Gezanten van Rusland en Oosten
rgk te Konstantinopel hebben de Porte
het verlangen hunner Regeeringen tot
bespoediging van de gendarmerie-reorga
nisaties te kennen gegeven. Bedoelde her
vormingen,zeggen de Gezanten, zgn zeer
in het belang van Turkjje. Door lang
talmen zal de Porte eene zware verant
woordelijkheid op zicb nemen.
De Figaro richt zeer scherpe en bere
kende aanvallen op den minister van ma
rine P e 11 e t a n, over zgn slecht be
heer.
De oppositie-bladen zetten niteen, dat
L o u b e t graag van het ministerie Com-
b e e-P e 11 e t tf n-A n d r af zou zgn
en deze gelegenheid aangrgpt om zich
van de marine-toestanden op de hoogte te
stellen en er wellicht aanleiding in vinden
van ministerie te verwisselen.
De kerkvervolger C o m b e s heeft gis
teren in de Kamer weder een heftige re
devoering gehouden en de regeeringsvoor-
dracht tot algeheele afschaffing van het
Congregatie-onderwijs aanbevolen.
Er was gisteren geen nienwe van het
oorlogstooneel in het Oosten.
Een officieel telegram van admiraal
A 1 e x e j e f aan den Czaar over de be
schieting vao WIadivostok,laidtals volgt:
Ter aanvulling van mgn telegram van
gisteren meld ik u, dat te 1.25 in den
namiddag het vnur werd geopend door
I 7 vg'andeljjke schepen op de forten Sou-
j voron en Linie witch, op de stad en de
reede, en op de batterjjen langs de rivieren
Hen en Obyaaenya. Het schieten duurde
j tot 2.15. Het Jap&nsche eskader ging
daarna onder stoom in zuideljjke richting
en was te 5.30 buiten het gezicht.
De batterjjen en forten hebben geen
verliezen geleden; in de stad werd een
matroos gekwetst, een vrouw gedood. Het
vjjandeljjke eskader verscheen heden
morgen te 8 uur opnieuw in het gezicht
van de citadel.
Reuter seint over den aanval op
Wladivostok, dat de Japanners daarbg
twee kruisers hebben verloren, door het
Russisch geschut iu deu grond geboord.
Uit Tokio wordt aan de «Daily Tele
graph» gemeld, dat er versohjjnselen zgn
die doen vermoeden dat het jjs voor
Wladiwostok reeds aan het breken ie.
Men verwacht dat de haven nog vóór
het einde van Maart open zal zgn, wat
een ongewoon vroege datum is.
De «Daily Chronicle» verneemt nit
Seoel dat de prefect van Jeng*
tjun (ten Z. van Witsjoe) meldt dat 600
Russen daar aangekomen zgn, en dat
20,000 Russen er nog verwacht worden.
De correspondent van de D. Express
te Aden heeft gehoord dat de Rassen be
schikken over een geheim kolendepot op
het eiland Dzjebel-Zoegoer (ten N. van
Perim.)
gewoonte van hem, dat had immers gisteren,
zijn vriend, de rechter, zelf verraden. Het
was hier als een passend middel aangewend
om de misleiding volkomen te maken. Iemand,
die teedere verzen schrjjft, en daarbjj heime-
lg'k bjj een huwelijksmakelaar naar het fortuin
vraagt welk eene dwaze combinatie, komisch-
tragisch, eene stof voor een kluchtspel en zjj
de belachelijke heldin er van
Het stuk van den verschrikkeljjken brief
stak zjj in den zak. Dan schreef zjj een brief
aan hare moeder, een anderen aan oom Hein-
rich, nam het horloge uit den zak en zocht
dan in haar spoorboekje.
Waarheen De sneltrein naar Berljjn, die
met alle andere ljjnen in verbinding stond,
kon zjj niet meer hebben. Er bleef dus niets
anders over dan te wachten tot morgen.
Ën dan Ergens heen als zjj maar alleen was!
Maar niet bij mama en Jenny, ver, ver hier
vandaan.
Zjj sprong plotseling met een verschrikt
gezicht op, zjj had eene stem gehoord, zjjne
stem. Is mjjne vrouw al terug
Dan een vrooljjk gefluit een paar malen uit
den Boccaciomarsch en haastige schreden
op de gang. Nu drukte zjjne hand op de
klink. Gesloten
WmU vervolgd.)
