No. 5643
Vrijdag H Maart 1904.
28 ste Jaargang
HfragBlaó voor ciïooró- en Suuió-óLollanó.
De politiek en het volk.
Truitjes Huwelijk.
BUREAU St, JanBBtraat Haarlem.
f 1,20
1,50
2,90
0,03
BUITENLAND.
Turkije.
Rusland.
Duitsohiand.
Italië.
De oorlog in het Oosten.
tOlTtïIT.
ABONNEMENTSPRIJS,
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post
*7oor het buitenland
Afzonderlijke nummers
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon* en Feestdagen.
H!o of d re d a c t e u r-D i r e ct e u r W. KÜPPERS.
JNXUCND«Iir^>
AGITE MA NON AGITATE.
FBIJS DEB ADVEBTBNTIEN.
Van 16 regels 50 Cents
Elke regel meer7l/« r
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant.
Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Génerale Puhlicité, Etrangère
G.L. DAÜBE fy Co JOHN., f. JONES SuccParis 31 bis Faubourg Montmartre.
Met een waren zucht van verlichting
moet minister Kuyperen velen met hem
toch wel het eindeljjke einde hebben zien
naderen van de eindelooze^df batten over
de gelijkstelling van Bijzondere Universi
teiten met de Openbare, over de vrijma
king van het Haoger Onderwijs.
Wat ging het hoog soms Wat een
liefde voor de wetenschap Wat een angst
toch, die dierbare wetenschap te zien af
halen, neertrekken, verminken l Maai wat
een vrees ook om de hoogera staatsamb
ten toegankelijk te maken voor personen,
die een titel van doctor of meester ver
worven hadden buiten de zoo noodige sanc
tie van den Staat of wier alzijdige ont
wikkeling misschien aan groote beden
king onderhevig was, verkregen, als zij
werd of worden zou aan eene Universi
teit, waar de Wetenschap zou opgebouwd
worden op den grondslag eener Christe
lijke Geloofs- en zedeleer en der Open
baring 1 Wat een breede stroom van wel
sprekendheid, al was het niet altijd wel-
sprekendheid, golfde er door het Parle
ment en van alle kanten kwamen steeds
stroomen en stroompjes aaustuwen und
des Guten war kein Ende, zoodat het ten
laatste den lezers der verslagen, hoe tuk
op mooie redevoeringen, hartgrondig ver
veelde. Maar 't was ook zoo'u mooie
gelegenheid voor al die gegradueerden in
de Kamer met Dr. of Mr. voor hun naam
of sells met den professoralen toga om
hangen, hun hart en gemoed eens lucht
te geven en van hunne liefde te doen
bljjken voor die wetenschap, die hooge
wetenschap der Universiteit, die zjj
hebben verkondigd of in hunne jonge
lingsjaren hebben ingedronken. Wie
echter deze hooge discussiën, deze po
litiek van het verhevenste allooi want
er was aardig met politiek gedoe onder
deze breeduitgesponnen oppositie tegen
het voorstel van minister Kuyper en
wel, de volstrekt niet verholen poging de
Eerste Kamer in het harrenas te jagen
tegen dit wetsontwerp volkomen koud
laat, dat is het volk, niet het socialis
tisch bladmaar het Nederlandsche volk,
dat er zich totaal niets van aantrekt, ten
minste,zoo ongeveer voor 9/io deel. Het was
dan ook zeker niet meer dan eene redenfi-
guur, dat wjjzen naar de stembus,
Bij de stembus zal het volk zich over
de Wet op het HoogerOnderwjjs niet koud
of warm maken. Dat is geen politiek voor
het volk. De nog verdere vrjjmakiDg van
F E I L L E I O N,
Vervolg.)
37
Truitje! riep hij.
Zjj stond midden in de kamer, met de lip
pen op elkander geklemd, en starende oogen,
maar zij verroerde zich niet.
Hij ion niet aannemen dat zij daar binnen
wasrustig ging hij in zijne kamer. Zjj
hoorde hoe hjj de deur der slaapkamer
opende.
Truitje P klonk het vragend.
Nu weder in zjjne kamer, hij sprak met den
hond, floot weer een paar malen, liep heen en
weer en bleef dan staan daar scheurde een
papier, nu las hjj
Geertrui Geertruiik weet, dat gjj in
uwe kamer xijt 1
Doe open 1 Het klonk kalm en vriendelijk,
maar tjj verroerde zich niet, of zjj in steen
veranderd was.
Wees zoo goed, open te doenklonk
het nu bevelend.
Neen, antwoordde zij luid en richtte
rich op.
Gij verkeert in eene onbegrijpelijke dwa
ling t Men heeft u maar iets voorgepraat|—
't Lager Onderwjjs daarvoor voelt het
volk nog iets, maar het zou beel vreemd op,
kjjken als men het den eeusu of anderen
dag kwam meedeeleu, dat door een af
keurend votum in de Eerste Kamer op
het wetsvoorstel tot reorganisatie van het
Hooger Onderwijs er een aftreding van
het Ministerie of een Kamerontbinding of
iets dergelijks gevolgd ware. Drie kwart
van ons volk zoude meenen, dat zjj het
in Keulen hoorden donderen, want dien
geleerden kost, waai in over «effectus ci.
viJes» en wat dies meer zjj, geredeka
veld werd, hebben zjj maar stil ter zjjde
geschoven,dat was niets voor hen,
en onder die henzjjn dan te verstaan
verreweg hel grootste gedeelte van het
lezend publiek, dat zich anders wél met
de politiek bezig houdt en vaak ook hun
belang bjj de politieke kwestiën zeer goed
begrjjpt. Neen, dan zjjnde[wetBvoorstellen
van minister Hartevan Teckelen
burg, een beter kolfje naar hun hand.
Yerhooging van invoerrechten. Daarbjj
heeft ieder belang, en daar van-heelt dan
ook, meent men, ieder verstand. De par-
furmerie-handelaar krabt zich reeds ach
ter de ooren als hjj denkt aan de 100
gld. per 100 K.G. waarmede een groot
gedeelte zjjner handelswaar zal belast wor
den en die hjj uit de beurzen zjjner klan
ten weer moet trachteD op te diepen en
de Nedeilandsche fabrikant van die ar
tikelen lacht in zjjn vuistje, nu hem de
concurrentie met het buitenland zooveel
gemakkeljjker gemaakt wordt. E t geljjk
met de twee betiokkenen in den handel
in toilet-artikeLn zal het met hondei-
den en duizenden in den lande gaan, die
op de eene of andere wjjze financieel be
trokken zjjn bjj de herz ening der tarie
ven voor de invoerrechten en ten slotte
zullen de 10.000.000, dat zjj meerder
zullen moeten opbrengen, komen uit de
beurzen van het geheele Nederlandsche
Volk, dat artikelen uit den vreemde ge
bruikt en moet gebruiken, waar de Ne
derlandsche industrie voor de levering van
het noodige te kort schiet. Geen wonder
dan ook, dat het volk een gtoot belang stelt
in deze wetsvoorstellen en bjj een ge
sprek daarover niet licht ten autwoord
geelt«ik doe niet aan politiek.»
Wie zich zoo al eens met de bespeling
van het klavier der volksconscientie o'
minder poëtisch gezegd, met de opwek
king van het volk tot deelname aan de
behartiging zjjner staatkundige belangen
laat mij toch met u spreken, kind 1
Zjj kwam eene schrede nnderbjj. Ik kan
niet, zeide zjj.
Ik verzoek er u dringend om. Men ver
hoort toch ook eenen misdadiger, voor men
hem veroordeelt.
Neen, verklaarde zij, ging naar het raam
en bleef daar staan.
Naar den drommel met zulken onzin
klonk het nu in hare ooren. Dan een ge
kraak en geseheur, de deur was opengespron
gen en Frans Linden stond op den drem
pel.
Ik verlang opheldering, zeide hij toor
nig, en de aderen op het blanke voorhoofd,
dat zeldzaam afstak bij het gebruinde gelaat,
waren opgezwollen
Zij had zich niet omgewend. Oom Hein-
ricb zal u alles nader verklaren, antwoordde
zij koel.
Hjj ging naar haar toe en legde de hand
op ha«r schoudermaar dan week zjj terug
en de blauwe, anders zoo vriendelijke vrouwen-
oogen keken hem aan, zoo koud en vreemd,
zoo geheel zonder glans, dat hjj geweldig
schrikte.
Ik zou u misleid hebben, Truitje, ik?
vroeg hjj. Wat heb ik u toch aangedaan
Waarin bestaat mjjn onrecht
In niets
Dat is geen antwoord, Geertrui
O, het betreft maar eene kleinigheid
ik kan daar niet met u over spreken.
Goed, dan wil ik vandaag nog naar oom
Heinrich.
hebben medegedaan, weten zeer goed,
hoe moeiljjk het valt ons volk warm te
maken voor politiek.^Zelfs in tjjden van
verkiezingen wil dat vaak zeer moeiljjk
gelukken en dat men het er toe krjjgeu
zou aan de stembus uiting te geven van
zjjn gevoelen_vóor of tegen de Wetsvoor
stellen, rakende de regeling Van ons
Hooger OnderwjjsGeheel iets anders
echter is het met de bjj de Kamers aan
hangig gemaakte Tariefsherziening en
het Ijjdt bijua geen twjjfel^of deze voor
stellen zullen wel degeljjk; hun invloed
doen gelden, wanneer in 1905 deze Re
geering zal geroepen worden voor^de
vierschaar van het Volk, dat aan de Stem
bus zal beslissen of dit Ministerie in de
volgende viei jarige Wetgevingsperiode
weder over een even sterke meerderheid
zal mogen beschikken.
De behandeling dezer voorstellen zal
dan ook door een zeer groot gedeelte
van bet volk met de grootste belang
stelling worden gevolgd en menig volks
vertegenwoordiger zal waarschjjnljjk aan
zjjne houding tegenover deze wetsvoor-
dracht en aan zjjoe deelname faan
de discussiën de vernieuwing van zjjn
mandaat te danken of zjjne^verwerping
te wjjten hebben, evenzeer als de Regee
ring zelve bjj het volk daardoor gevoe
lens van sympathie of antipathie zal
wekken. Men komt hierbjj immers op een
politiek terrein, waarvoor het volk begrip
en gevoel heeft, omdat deze wet op tast
bare wjjze zjjn financieele belangen direct
raakt, geljjk de Wet op het Lager On
derwjjs zjjne godsdienstige en zedeljjke
belangen zicht en tastbaar raakte.
Het geldt toch ruim 10,000,000 gulden
die jaarljjks méér opgebracht worden,
méér moeten betaald worden voor zaken,
sommigen van luxe en weelde, anderen
1 ook van dageljjksch^gebruik, maar zaken,
aan welker gebruik wjj gewoon geraakt
zjjn, al is dan ook de Minister zoo wjjs
geweest de noodzakelijke levensbehoeften
onbelast te laten. Van den anderen kant
echter moeten deze 10.000.0o0 gulden
het in werking treden der noodzakelijke
sociale wetten mogeljjk maken en waar
een groot gedeelte vaa het volk deze
wetten wtuseht en verlangt, zal het ze
ker niet ongaarne zien, dat het tgeld ge
vonden wordt op eene wijze^die^zjju be
lastingbiljet niet verhoogt en^zjjne nood
zakelijke levensbehoeften niet duurder
maakt. Hoe weinig dit laatste in den
smaak des volks viel, bleek toch reeds
in 1897, toen wjj ons vau den uitslag dar
Zij antwoordde niet.
In gjj wilt weg Mij alleen laten vroeg
hij weer.
Zij aarzelde een oogenblik. Ja, ja, zeide
zij dan haastig,'jweg
Waarvoor dient deze comedie, Truitje?
Comedie Zij lachte.
Truitje, gjj doet mij pjjn.
Niet meer, dan gg mg gedaan hebt.
Maar voor den drommel, ik vraag
uwaarmee P riep hij buiten zich zei
ven uit.
Zjj was nog een stap teruggegaan en zag
hem met groote oogen aan. Als ik u ver
zoeken mag, laat dan inspannen, en rjjd naar
mijn oom, klonk het koel.
Ja, bjj God, gjj hebt geljjk, riep hjj
woedend.
Gij zijt meer dan trotsch
Ik heb het u immers dadeljjk gezegd,
zoo is mijn karakter.
Truitje, begon hö, ik ben een driftige
man, niets maakt mjj toorniger dan een ljjde-
ljjke tegenstand.
Het is toch niet meer dan onze plicht, el
kander^ met vertrouwen tegemoet te komen.
Zeg mij, wat u weer drukt, het kan opgehel
derd worden ik ben mjj van geen enkel on
recht jegens u bewust,
Dat is eene zaak van verschillend in
zicht, zeide zjj.
I Nu, zwijg er dan over. Ik verklaar u,
dat ik volstrekt niet nieuwsgierig ben, en gun
u den tjjd er eerst over na te denken. Hjj
wendde zich om, en wilde gaan.
verkiezingen geene illussiën meer maak
ten, nadat van den kant der Rechterzjjde,
invoering van graanrechten was in het
verschiet gesteld, dat tot duurder
brood moest leiden, zonder dat daartegen
over eene behoorljjke compensatie bestond
in de protectie van den landbouw in het
land, waar Blechts een betrekkelijk klein
gedeelte zich met den graanbouw bezig
houdt. Hat lijdt echter geen twjjfel, dat
het volk zjjn volle aandacht zal wjjden
aan deze tarieven van invoer en dat het
met de grootste oplettendheid zal nagaan,
wie in deze bet best voor zjjne belangen
opkomt en strjjdt. Dat ook onze katho
lieke volksvertegenwoordigers het mogen
gedenken, wenschen wjj van harte.
Dat de Linkerzijde, die misschien meen
de reeds in de Wet op het Hooger On
derwjjs een stok te hebben gevonden om
de Regeering te slaan, en door hare
eendrachtige oppositie de Eerste Kamer
wellicht hoopte te bewegen tot een af
keurend votum, de voorstellen van Mi
nister Harte niet ongebruikt zal laten
om het Ministerie in miscrediet te bren
gen, zoude ons niet verwonderen. Maar
hier hebben wjj te doen met voor
stellen, die het volk voelt en begrjjptj
waar men niet met hooge woorden en
drogreden behoeft te komen, waar men
niet in hooger sferen behoeft te zweven.
De politiek en het volk zjjn op dit ter-
re'n elkander niet vreemd.
De Sultan van Tnrkjje heeft gelast, dat
de zwendelarjj met ridderorden in openba
re behandeling moet genomen worden en
dat de medeplichtigen zwaar gestraft zullen
worden.
De valeche ridderorden zjjn aan tal
van personen uitgereikt, onder wie er
zjjn met klinkende namen. Het geval
kan dus belangwekkend worden.
Prins Louis Bonaparte, gene
raal in Russischen dienst, is benoemd tot
bevelhebber van eene brigade Kozakken
in het Oosten.
Prins N i c o 1 a a s van Griekenland
Koning George's derde zoon heeft,
volgens een bericht uit St. Petersburg,
nn ook de gevraagde vergunning tot
deelnemen aan de oorlogsbedrijven in
Oost-Azië bekomen.
De Russische Kroonprins heeft Maan
dag te Petersburg een bezoek gebracht
aan eene 82-jarige vrouw, die haar ge
heele vermogen, eene som van 1000 roe
dels, had afgestaan voor de inscbrjjving
ten bate der oorlogsvloot. De Prins be-
Dat is werkelijk het beste in deze
zaak, klonk het op bitteren toon achter
hem.
Hjj aarzelde, maar hij ging werkeljjk, sloot
de stuk getrapte deur achter zich toe, zoo
goed en zoo kwaad het ging en begon in zijne
kamer heen en weer te loopen.
Zjj drukte het voorhoofd tegen de ruiten,
en keek over den tuin heen naar de bergen.
Het had opgehouden met regenen, in het
westen begonnen de wolken dunner te wor
den en lieten de glans der ondergaande zon
doorschemerennog eenige oogenblikken en
de nevelsluier verdween geheel aan den hori
zon en daar schitterende het landschap in fon
kelenden zonneschjn, als eene schoone vrouw,
die tusschen hare tranen door lacht.
Als zjj toch ook maar weenen kon! De
vrouwen, aan wie God het vermogen geschon
ken heeft te weenen, hebben een groot voor
recht. De tranen verlichten het hart, maken
het gemoed zachter maar, neen, voor haar
waren deze tranen niet.
X.
Nog in de laatste schemering kwamen de
appelgrauwe schimmels voor en mevrouw
Jenny stapte uit het rjjtuig. Zjj liep vlug als
een wezel de treden der waranda op|en stond
in de tuinkamer plotseling voor Frans Lin
den, die daar alleen voor de gedekte tafel
zat, Truitjes couvert was onaangeroerd.
Jenny, zoo laat nog hier? vroeg hij.
dankte haar uit naam van den Czaar en
het geheele Russische volk.
De Boudsraad heeft in de gisteren ge
houden zitting het besluit van den Rjjks-
dag betreffende de opheffing van de wet
van 4 Juli 1872 tot uitwjjzing der pa
ters Jezuïeten goedgekeurd.
De kostbare gouden*urn met het hoofd
van den H. Joannes den Dooper
werd, toen de troepen van koning Victor
Emanael in 1870 Rome^binnendron-
gen, nit de St. Sylvesterkerk naar het
Vaticaan gebracht en^tot J nuUoe be
waard.
De Rector der Kerk heeft op zjjn her
haalde terugvraag om de kostbare re-
liquie nu gehoor gekregen. Z. H.^P i u s
X, heeft de rechtmatigheid van den
eisch des Rectors erkend en de urn is
Maandag naar de St. Sylvesterkerk te
ruggebracht.
Bdlgie.
Bjj de voortzetting der pleidooien in het
proces der Belgische Prinses tegen haar
vader, koning Leopold,' poogtjde heer
Wiener, advocaat des Konings, aan te
toonen, dat het huwelijkscontract van den
Koning en de Koningin volkomen geldig
is. De Oostenrjjksche Minister van Bui-
tenlandsche Zakentvervulde de functie van
den notaris, die door de advocaten van de
gravin L o n y a y en der schuldeischers
van prinses Louise wordt geeischt.
De gebruiken aan het Oostenrjjksche
Hof zjjn altoos zoo geweest. In zjjn pe
roratie roept do heer Wiener uit: Men
heeft den hoogen ernst van justitie wil
len schokken door vreemdejelementen'in
dit debat te brengen. Prinses Step h*a-
n i e begaat tegen baar vader een afkeu
renswaardige daadt gehoorJgevende aan
verkeerde inblazingen, wil zjj bjj antici
patie reeds haar vaderljjk erfdeel ontvan
gen-Tot nog toe heeft zg belet, dat de laatste
wil der Koningin, neergelegd in haar tes
tament, werd uitgevoerd. Zjj zal van haar
daden eens berouw hebben. Zjj heefteen
beroep gedaan op de justitie. En deze
zal moeten beslissen.
De heer De J o n gjh, 'advocaat van
de schuldeischers van prinses Louise,
antwoordt [en^ doet"t uitkomen, dat de
Koning, evenals alle andere Belgische
burgers, zich moet onderwerpen aan het
burgerljjk recht.Het huwelijkscontract
is geen politiek tractaathet is eenvoudig
een daad in het'burgerlgk leven.
Maandag zullen de debatten worden
voortgezet.
De berichten van het oorlogsterrein in 't
Verre Oosten big ven nog steeds verward.
Of zjj van Rassischen, Japanschenof En-
Ik zou Truitje wel willen spreken.
Gjj kuut mijne vrouw in hare ka
mer vinden.
Jenny keek hem met hare vrooljjke oogen
vluchtig aan.
Of de goede verstandhouding reeds ver
broken zou zjjn? Zjj waren thuis van angst
bjjna omgekomen.
Is Truitje niet wel P vroeg zij op schijn
baar onschuldigen toon.
Hg aarzelde een oogenblik met zjjn ant
woord. Zij schjjnt inderdaad wat ongesteld
en zenuwachtig, ik geloof, dat zjj in den loop
van den dag de eene of andere onaangenaam
heid gehad heeft, antwoordde hjj dan.
Ach, zoo, knikte de jonge vrouw. Nu,
ik zal zelf wel eens gaan zien,
Zjj ging de gang doorde lamp was nog
niet aangestoken en in de duisternis stiet zjj
tegen iets aan, waardoor zjj bjjna gevallen
was. Op den lichten kreet, dien zij slaakte,
snelde Johanna met licht toe.
Ach, ik vraag wel verschooning, dat
is het reiskoffer van de jonge dame, die een
kwartier geleden aangekomen is. Dora heeft
vergeten, het naar mevrouw Roza's kamer te
brengen.
Wordt vervolgd.)
i
