No. 5649
Vrijdag 18 Maart 1904.
28ste Jaargang
ËagBlaó voor eStooró- en S/uió-étollanó.
agite ma non agitate.
Spel.
Truitjes Huwelijk.
Speelzucht in loterijen,
ABONNEMENTSPBIJ8.
BUREAU St, Janastraat Haarlem,
PBIJS DEB ADVEBTENTIEN.
Een bisschoppelijk optre
den.
BUITENLAND,
Rusland.
Frankrük.
DuitBohland.
(MIIMT.
Per 3 maanden voor Haarlem .fl ,20
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post1,50
Voor het buitenland 2,00
Afzonderlijke nummers0,tL
Dit blad verschjjnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen.
Hoofdredacteur-Directeur W. KÜPPERS.
I1EN
Van 16 regels 50 Gents
Elke regel meer 7l/« T
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant.
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Génerale PublicitéEtrangère
G.L. DAUBE Sf Co JOHN., F. JONES SuccParis 3lbis Faubourg Montmartre
Wat een kort en beteekenis vol woord.
Het spel is een zoete zegen uit den he
mel, en een sn'ausvloek uit den diepsten
hellegrond.
In reine vreugde en lelieblanke on"
schuld speelt het lieve kind als eea en
geltje op aarde. Ia wiegje strekt 't zjjn
kleine handjes naar het kleurig en glan
zend moois, dat moeder het voorhoudt, en,
het kraait van pleizier:
Als 't voortkruipt ot ronddrentelt over
d)n vloer, met grooter menschen ernst zjjn
speelgoed en prullen versjouwende.
Het gelukkigst aan zich zelf overgelaten,
>o zjjn kleine wereld met wjj3 gt doe zjjn
pleizier vindende.
Stoor het kind niet in zjjn spel!
Z 1 e traantjes zouden biggelen uit de
kleine oogen over de kleine wangen het
lipje krult, jammerend schreit het 't uit
het grootste ongeluk ter wereld heeft het
getroffen.
De opkomende jeugd speelt.
Niet altjjd meer zoo rein, zoo zuivert
ontwikkelend verstand gaat gevaar loopcn
van by bedoelingen.
Men spreekt er reeds van dat 't niet om
de knikkers gaat, maar om het recht
doch 't blyft de leeftjji waarin spelen lee-
rer, en lee.en spelen is.
Maar van geheel andere beteekens
Wordt het spel voor den volwassen menscb,
van buitengewoon verschrikkelyken zin
kan het spel zija, dat hy speelt.
Wjj bedoelen niet hoe hy spelen kan
met zjjn gelak, met zya goeden naam,
met zjjn toekomst, hoe hy in oogenblik-
ken van onbedachtzaamheid een zee van
rampen kan trekken over zijn boald, zoo
als een kind speelt met eea doos lucifers
en straks aan brandwonden de hevigste
pjjnen ljjdt.
Maar wy meeneD, als hem heeft aaiga-
grepen die andere ondeogdder twee, welke
het Germaansche ras gezegd wo'den eigen
te zjjn; niet de drank maar het spel i de
speelzucht,
Treffende ellende wordtons vaak beschre
ven uit de groote speelplaatsen der fijnbe-
scbaafde wereld.
Zooals uit Nizza, dat groen en bloemig
zomerland, dien lach verstyfd uit de jong-
rimpelende zee dat land van rozen en
anjelieren, van vogels en kapelletje?, vaD
palmen en zon.
Wat een paradys kon zjjn, als daar niet
waren de speelpaleizen.
Waar bet leven zich openbaart in al zjjn
w.-sede werkelijkheid.
FEUILLETON,
Vervolg.)
43
Nu, zg mocht haar trotsch kopje opzetten,
zoo lang zy wilde, maar zij zou wel terug
komen, de betoovering was echter gebro
ken, de gloed, de kleurenpracht verdwenen
Recttt wilde hij hebben, zonder op de plich
ten jegens de familie Biumbagen te letten, of
op haar, die hjj op de handen gedragen zou
hebben, in trouwe, eerlijke liefde. Meer pijn
had zjj hem niet kunnen doen, dan door dezen
schurk meer te gelooven dan haar man zij,
die anders zoo degel jk haar verstand gebruikte.
H|j zag hare oogen nog voor zich, die
oogen, waarin zooveel gevoel lag hij had ze
meer dan eens in toorn zien schitteren, hij
hoorde haar krampachtig snikken, hare toon-
looze stem, toen zjj van haren vader sprak
Hij zag haar, hoe zjj op een avoad van hun
huweljjk daar boven zjne handen stormachtig
drukte, eene zwjgende, maar sprekende on
derworpenheid, een dank voor het toevluchts
oord dat hij haar bood aan zijne borst.
Ën nu Deze groote genegenheid was ver.
dwenen, bezweken voor de eerste beproeving-
Het was reeds geheel duister, toen hij van
Waar men het geld hoort klinken en
de menschen de portefeuille voor deu dag
ziet halen, telkens weer wisselen lot htt
gedaan is.
Waar zooveel leven drama's eindigen
'n den zelfmoord, dat m n er acht en
twintig thans telt in dit laatste thalf sei
zoen. Acht-en-twintigwat ellende van
wanhoopnamelooze ruïae der achter
geblevenen!
Maar men behoeft zoover niet te rei
zen, al zoa men ook daar, zelfs een on
der de achtentwintig zelfmoordenaars, zijn
laudgenooten terugvinden.
Men heeft niet te gaan naar dat ieeën-
schoone wonderland met zjjn duivelsche
speelholen, waar justitie en politie en veil9
pers te zamen werken, om toch maar de
hotelkamerdeur gesloten te houden, als daar
binnen een wanhoopsschot geknald heeft,
om toch maar gauw in 't donker het lijk te
begraven, wat de zee boosaardig op het land
heeft gespoeld.
Nog eens: 't is onuoolig daar heen, zoo
verre onzen blik te wei pen.
Ons wolken-rjjke vaderland niet minder
dandat der andere naiesvan Germaanschen
stam bergt speelzucht en zjjn slachtoffers
genoeg.
Als de Slaat het niet lesrde met zjjn
staatolotei jj, als da advertentie-kolommen
otz;r bladen, waar zelfs buitenlanders oaze
speelzieken verleiden en plunderen komen,
't niet luide uitspraken, als onze renbanen
er niet van getuigden, hder behoeit oraar
eens rond te zien in zjjn kring.
Of hy daar geen ljjder ontdekt aan die
verschrikkelyke ziekte erger dan de pest.
Die wil ens en wetens den weg des verdeifs
oprent als een waanzinnige.
Die voor zjjn oogen ziet dat hjj ver-
hes*, en weer verliest en nogmaals ver
liest, zooals de spelers aan de g -oane sj e?l-
tafe'; maar die even geduldig, even ka
rakterloos zou m n moeten zeggen zjjn
poitemonnaie uithaalt om op nieuw met
zochten en hopen te offeren aan zjjn speel
zucht.
Wie telt de duizenden en honderddui
zenden voor en dcor het spel weggewor
pen? Wie telt de renten van die kapi
talen wie schat het groote goed en 't
onberekeubare voordeel, dat ze aange
bracht zouden hebben, besteed met wjjs
beleid
Voor dit kwaal gild- 't als voor vele
andere. In den beginne eerataan, opdat
niet te laat de medicijn worde bereid,
wanneer de kwaal door 't lange dralen
ons te sterk is geworden.
Eu wie hieraan vasthoudt, zal zich bier-
zijn tocht thuis kwam. Johanna Was weg het
kamermeisje, dat hij in de gang ♦egenkwam,
vertelde, dat zij haar kind meegenomen had.
en een koffer vol kleeren en schoon linnen
goed, ook de boeken, die gisteren voor me
vrouw gestuurd werden.
Hij ging in hare kamer; de heerlijke geur
van viooltjes, waarvan zij zooveel hield, stroom
de hem tegen, de deken lag nog b j den 1-ju
niugstoel [zooals zjj ze heden morgen bij het
opstaan neergeworpen h»d. Hij kon het niet
uithouden, het verlangen naar haar greep hem
te sterk aan en dreigde hem meester te wor
den, hij kwam weder beneden in de tuinka
mer- Onwillekeurig hield hjj de halfgeopende
deur in de hand daar zat de rech'er, zjjn
vriend, bjj de tafel, ouder 't stof met zijne
kleeren in wanorde door zjjn tocht op de
Broeken, maar zielsvergenoegd.
Doch hoe kwan deze vreemde er bij
hier het huishouden wair te nemen?
Het aardige meisje met de bruine lokkeu
dekte juist de ta'el. Zij had over haar don
ker japonnetje een witte schort gedaan die
haar volkomen scheen te passen zjj school
juist een schotel met koud vleesch voor den
rechter op tatel neer en eene flesch bier naast
het couvert. En zij lachte daarbjj tegen den
kleinen, vermoeiden man, dat hare witte tan
den als paarlen tusschen hare lippen te voor-
schjjn kwamen.
Ook dat nog, om de gezelligheid volkomen
te maken 1 Daar mocht eten, wie wilde Ea
nu zat hjj boven op zijne kamer in een hoek
van de sofa, buiten lag alles in de scheme-
over niets te verwjjten hebben.
Nimmer of ncoit.
Ook dan niet wanneer hy heengaat uit
het leven mat zjjn zorgen en kommer
toch eigenlijk maar kindarspel, tegemoet
gaat het ernstige eeuwige doel, waarvoor
hy is geschapen.
In de «Internationale Yereiniging filr
vergleichende Rechts wissemchaft and
Volkswil tichaftslehre» te Berlyn.heeftprof.
P. M a y e t in zjjn lezing over Lotterie
n Spare, er op gewezen, hoe er gespeeld
wordt in Loteryen.
Het loterjj-zegel leverde in Duitsch-
land een bate van 5.8 millioen mark in
1882 en van 45,6 millioen in 1902. Re
kening houdend met de wijziging van
het zegtltarief b ;cjjfert prof. M. hieruit
een uitgaaf voor loten van rond 122
millioen M. in het eerste en van 274
millioen in het laatste jaar, of per hoofd
der berolking resp. 2,67 en 4,75 mark,
een toeneming dus met 78 pet. Dit cjj
fer per hoold is belangryk hooger dan
de overeenkomstige voor Spanje (2,80M.)
Italië (iu 1896 1,72 M.) Ckstenrjjk (1.21
M.) enz.
De beteekenis van dit kwart milliard
aan loten, dat een saldo urlies voor de
spelers van 8904 millioen vertegenwoor
digt, blykt b. v. hieruit, dat de geheele
ziekteverzekering in Duitschland niet meer
dan 198 müliosn hos*, of een vierde
mnder, de invaliditeitsverzekering 1653/»
millioen (1901), deongevallenverzeketiog
125 millioen enz.
In Duitschland bestaan nog 7 staats
loteryen, waaronder een gecombineerd
voor de gezamen'yke Thü ingsche staten.
Slechts Beieren, VVurtemberg, Baden,
Waldeck en het rijfceland zjjn niet als
ondernemer bjj eene staatslotery betrok
ken. Buiten Duitschland bestaan nog
staatsloteryen in Denemarken, Finland, 1
Nederland, Ital Oosteuryk, Honga ij
Servië en Spa «je. Geen staatsloteryen be
zitten België, Frark yk, Groot-Brittanië
en Ierland, Luxemburg, Noorwegen, Roe
men Rusland, Zwitserlaud. Engeland
is het eeuige rjjk waar, reeds Bedert
William IY, ouder strafbedreiging
de deelneming aan eene binnen- of bui-
tenlandsche loterjj verboden is.
Wy wetsD, dat er sedert lang een
groote verdeeldheid heerscht onder de
Ka'holieken in bet B.sdom Luik, en dat
geen der partyen van toegeven wilde
weten.
Z. D. H. Mgr. R u 11 e n, bisschop van
Luik, heeft zich nu in het openbaar met
de zaak bemoeid en een schrijven doen
opnemen in het blaf La Lepéché, waar-
ia de Pre'aat zjjn optreden uiteenzet om
de verdeeldheid onder de Katholieken
aldaar te doen eindigen. Het verschil
rieg en een meisjesstem zong om strijd
met de nachtegalen daar beneden, dat moest
de kleine, zwarte Adelheid zjjn, die weer bij
tante Roza zat, ten laatste klonk het nog nau
welijks onhoorbaar.
Hij richtte zich eerst op, toen de rechter
voor hem stond.
Nu wilde ik toch wel eens weten Frans
zjjt gij behekst of ik P Wat is er toch ge
beurd Waar is mevrouw? Het kleine zwartje
daar beneden, dat uit den hemel gevallen
schijnt, zegtWeg Weg Wat moet dat
heteekenen
Wegherhaalde Frans Linden. Het
klonk zoo wonderlijk, dat zijn vriend half
boos werd.
Er is wat gebeurd, Frans de oude,
de schoonmoeder is er de oorzaak van. O, die
vrouwen 1
Neen, neenDe geschiedenis met
Wolft'.
De rechter stiet een goed Duitsch scheld
woord uit, dan ging hij naast Linden zitten
en sloeg hem op den schouder. Dien krij
gen wij wel, Frans, troostte hij, en tij zal te
rugkomen, moet terugkomen, daar vragen wij
haar niet naar. Maar zij heeft het domste
gedaan, wat zij doen kon, door weg te loo
pen. En hij begon een uiteenzetting over een
proces, dat kort geleden te Frankfort aan de
1 Main gevoerd was op grond van het met op
zet verlaten van haar man.
Linden sprong op. Bljjf mij met de wet
van het ljjf, sprak hij op harschentoon. Denkt
gij, dat ik haar met geweld terug zal brengen?
tusschen Katholieke en Christeljjke de
mocraten, wil de Bisschop opgelost zien,
om vrede en eendracht ta heretellen.
Aan de Union Catholique heeft Mgr.
Ratten gevraagd, die betreurecswaar-
dige oneenigheden van vroeger te wil
len vergeten. Aan de Union démoerati-
que Chrétienne heeft de Bisschop even
eens verzocht oude veeten niet meer te
gedenken en zich aan te sluiten bjj den
Union Catholique.
Het ia de plicht van een Bisschop, zoo
schryft Mgr. R u 11 e n. te vereenigen en
niet te verdeelen, de geloovigen van
zjjn Bisdom te bevredigen en te verzoe
nen, vcoral tegenover de vijanden van
den godsdienst en in het belang der sa
menleving, daar de vyanden der Kerk
trachten voordeel te trekken uit de ver
deeldheid der Katholieken.
Een Internationale financiers-groep
heeft de Russische regeering een milliard
francs voor oorlogsdoeleinden te verschaf
fen aangeboden, onder voorwaarden, dat
de terugbetaling na den oo-log zal ge
schieden in den vorm van een geconso-
lideerde leening. Deze leening zal echter
alleen opgenomen worden ingeval de voor
den oorlog beschikbare middelen uitgeput
zijn, wat pas na langen tjjd het geval
kan zjjn.
Naar de Correspondent van de New
York Herald te Parjjs meledeelt, zal a. s.
Maandag dent staat van beleg in geheel
Rusland afgekondigd worden, ten einde
de Overheid in staat te stellen, zich ze
kere ongewenschte spionnen van den hals
te schaiveu.
Belgie.
De Duitsche prins W i 1 h e 1 m-E i t e 1,
2de Zoon van Keizer Wilhelm, heeft
de stal Antwerpen bezocht en de mark
waardigheden bezichtigd. Ook bracht de
Prins gedurende zjjn tweedaagsch verbljjf,
eea bezoek aaa de dokken en deed een
tochtje op de Schelde.
Z.M. Koning L e o p o 1 d, gaf Dinsdag
avond in het paleis te Brussel een groot
diner, waarop Z. Em. de Nuntius hjj
het Belgische Hof met zjjn Secretaris
Mgr. Martini, genoodigd waren.
In de FranseLe Kamer van jl. Maan
dag, is met beslistheid den doodsteek ge-
given aan alle religieuss scholen in de
Republiek. Vau geen toegeven wilde
Oombes weten en zya onbeschaamd
heid tegenover een onderwys, dat aan
Frankrjjk de grootste mannen heeft be
zorgd, waaraan bjj persoonlyk zjjn kennis
te danken heeft, werd door de meerder
heid van de afgevaardigden toegejuicht.
Eene volledige afschaffing van het gods
dienstig onderwys is dus met vlag en
wimpel binnengehaald.
En als zij niet uit haar zelve komt,
Frans
Zij zal komen, antwoordde hij kort.
En deze brave man, deze Wolff
Frans Linden presenteerde zijn vriend eene
sigaar en nam er zelf ook eene, doch stak ze
niet aan, en terwijl hjj weder ging zitten,
zeide hjj Pat vraagt gjj nog P Heb ik
rr jj ooit iets laten wel geval'en, Richard
Neen, maar waarop grondt de man nu
eigen!jjk zijn aanspraken?
Frans haalde de schouders op. Ik zeide
u immers reeds, dat hjj verklaarde, toen ik
hem de deur wees, dat hij zich wel recht
zou weten te verschaffen. Bovendien is de
gentleman ziek, voegde hjj er bjj.
O, dat is fataalantwoordde de rech
ter vol spijt. Dan verstomde hjj, want juist
klonk weder de volle, en diepe meisjes
stem
//Gjj hebt mjj veel gegeven, gij schonkt mjj
[eens uw hart
Gjj naamt mij alles weder en liet mij slechts
[de smart
Het moet zeer pjjnlijk zjjn Frans 1 fluis
terde zjjn vriend na een poos gezwegen te
hebben. Zeer pjjnljjk ik meen, om het eene
vrouw naar den zin te maken. Hoe zult gjj
u gedragen P Zult gij streng of toegevend zijn?
Schrjj ft gjj haar eenen scherpen briefof maakt
gij een gedicht? Het is er juist een avond
voor, ik zou zelf wel verzen kunnen maken.
Weet gjj wat, Frans, steek, de lamp aan en
Nu volgt de vrijheid van godsdienst te
verbieden, om de jeugd te kunnen op
voeden zooals de vrjjgeesten zich dat
voorstellen te doen.
Het Reichsgericht te Leipzig heeft het
hooger beroep van de beide redacteuren van
de sociaal-democratische Vorwarts, de hee-
ren Lei denKalaski, veroordeeld we
gens de artikelen over het keizerljjk slot
op het eiland Pichelswerder, verworpen.
De beide journalisten zullen dus hun straf
moeten ondergaan. De heer Leid was
wegens majesteitschennis veroordeeld tot
negen maanden, de heer K a 1 a s k i we
gens beleediging van den hofmaarschalk
Yon Trothatot vier maanden gevan
genisstraf.
De Jezuietenwet ingetrokkén.
Bjj de debatten over de begrooting van
eeredienst in het Huis van Afgevaardig-
ken verklaarde graaf Billow, dat men hem
verwjjt, de opheffing van 2 der Jezuie-
tenwet bewerkt te hebben. Hy heeft iu
Februari 1902 in den Ryksdag gezegd
dat in den Bondsraad geen meerderheid
was voor het toelaten van Jezuieten-ne-
derzettingenop het oogenblik is dit
nog zoo.
Verder had hy gezegd, dat de toestand
de handhaving van 2 onnoodig markt
en dat hy zya bast zon doen te zorgen,
dat Pruisen vóór die opheffing zou e' om
men. Die opheffing gebood de billyklieid.
Tegenover de klachten van het C en
trum wees hy ei op, dat de Katholieke
medeburgers alle reden hebben, zich te
verheugen over de rechten, die zy ge
nieten.
De meerderheid van het volk wenscht
geen nieuwen geloofsstrijd en uit ten
oogpunt van buiteniandsche politiek moet
eau onnoodige geloofsstrijd vermeden
worden.
Gelyk thans hakend woidt, zjjn er
in den Bondsraad slechts 29 stemmen
voor de afschaffing van art. 2 der Ja-
zuïatenwet uitgebracht, namelyk door
Pruisen, Baden, Baieren, Waldeck, Ranss
O. L. en Hamburg, terwijl 25 stemmen
ertegen waren, en 4 Bremen, Lüback
Anhalt en Schaumburg-Lippe zich
buiten stemming h:elden. Hadden deze
vier ook tegen gestemd, dan zou B ü-
low's voorstel gevallen zjjn, met 29 te
gen 29 stemmen. Deze onthouding ge
schiedde bovendien wegens een vorm
kwestie de vraag of de tegenwoordige
Bondsraad nog wal het recht had, te
stemmen over een besluit, dat een vroe
gere, niet de tegenwoordige Ryksdag,
genomen heeft.
Met groote meerderheid kwam de af
schaffing van art. 2 der Jezuietenwet er
dus niet door, doch, we kuuueu alles
zins tevreden zjjn.
De Kroonprins blykt een vroolyke
snuiter.
Er wordt bericht dat acht jonge offi
cieren van het le garde regiment te Pots-
laat ons de kranten leien/
Richard, zeide de jonge man luid en
stond op, als gjj mij in deze zaak tegen Wolff
goeden raad geven wilt, neem ik het dank
baar aan, maar last mjjne vrouw buiten spel,
dat is mijne zaak alleen.
Mevrouw Baumhagen had haar afkeer van
de villa Woudrust overwonnen, en was geko
men om met hare jongste dochter te spreken;
er moest toch iets gedaan worden. In elk ge
val was zij niet in staat, de deelnemende vra
gen naar den toestand der jonge vrouw lan
ger te dragen. Het een of het ander 1
Truitje bleef bjj het raam in hare schemer
achtige, koele kamer en las, ten minste, zij
hield een boek in de hand; aan hare voeten
sliep Lindens hond. Zjj stond verschrikt op,
toen zjj schreden in de gang hoorde en een
oogenblik kleurde een donkerrook haar bleek
gelaat. Ach mama, sprak zjj op moede-
loozen toon, toen mevrouw Baumhagen over
den drempel ruischte in een licht grj|«
toilet, en den hoed, wegens den lichten rouw
kwistig met viooltjes versierd, het ronde ge
laat, door de lentezon en de opgewondenheid
nog levendiger gekleurd dan anders.
Wordt vervolg i.)
