No. 5650
Zaterdag 19 Maart 1904.
28ste Jaargang
Hbagêlaó voor cfëoord- en Suió-dtollanó.
Zondagsblad
Nieuwe Haarlemsche Courant
Moderne beschaving.
Truitjes Huwelijk,
ABONNEEBT LI
BUREAU St, Jansstraat Haarlem.
2,90
0,03
op het
BUITENLAND,
Rusland.
Engeland.
Deloorlog in het Oosten.
IIIIKtVf.
ABONNEMENTSPRIJS.
Per 3 maanden voor Haarlem
f 1,20
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post1,50
7oor het buitenland
Afzonderlgke nummers
Dit blad verschijnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
Hoofd re dacteu r-D i r e c t e u r W. KÜPPERS.
AGITE MA NON AGITATE.
PBIJS DEB ADVEBTENTIEN.
Van 16 regels 50 Cents
Elke regel meer7t/a r
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentieh Contant.
Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Génerale Publicité, Etrangère
G.L. DAÜBE fy Co JOHN., F. JONES SuccPari» <i\bis Faubourg Montmartre
van de
Het ZONDAGSBLAD kost slechts 25
cent per 3 maanden, franco per poet
35 cents.
Het ZONDAGSBLAD geeft wekelgks
eene novelle of schets, boeiend feuil
leton, allerlei wetenswaardigheden,
humor, landbouwnieuws enz.
Het ZONDAGSBLAD zal iu zjjn num
mer van morgen een mooie bjjdrage:
«De begraven scha'bevatten.
Het ZONDAGSBLAD vrags U ter ken
nismaking aan bjj da Administratie
van deze Courant.
Een snuifje der meest moderne bescha
ving noemt PaulvanKollenberg
de halsbrekende toeren, die in een circus
vertoond en opgevoerd worden, des te
aautrekkeljjkrr, zegt hg, is de vorstelling
voor onze beschaafde wereld, wanneer
bekend gemaakt wordt, dat eeuige per
sonen van eenen circustroep gedurende
de voorstelling den nek zouden breken,
dan bleef geen oud (beschaaf 1) wgf thuis.
Hoe zou men ook afwezig kunnen bljj-
ven van zulk een heerljjk, aantrekkelijk
voorval
Eerljjk gezegd, moeten wjj bekennen
dat wjj ons in die beschaafde wereld nog
niet thuis gevoelen.
Eensdaags, ons ondanks genoodzaakt
een circusvoorstelling bij te wonen, waar
van ons de voordrachten onbekend wa
ren, werd daar een vertooning gegeven
van eene dame met hare vier leeuwen
toen. deze verrassing een aaivang zou
nemen, hadden wjj gaarne den circus
verlaten, maar wjj konden uiterst moei-
ljjk door de bezette banken heen en
moeiten dus bljjven.
Nooit echter kunnen wjj vergeten die
hacheljjke, pjjnlgke, ja aLchuweljjke
oogenblikken, toen een dier leeuwen on
willig werd en het maar weinig scheelde
of hjj had de dame vermoo:d.
En voor de beschaafde toe
schouwers was dat juist het glanspunt
FEUILLETON,
Vervolg
44
Maar kind, zoo gaat het niet langer 1
begon zij en kuste hare dochter teeder op het
vooi hoofd, wat ziet gjj er uit, en wat is het
hier koud I Jenny laat u groeten, zjj is van
morgen vroeg Daar Parjjs gegaan, om Arthur
daar te ontmoeten, waarom zjjt gij niet met
haar meegereisd, zooals ik u voorsloeg?
Ik gevoelde mij niet wel genoeg, ant
woordde daarop Truitje.
Gij ziet er bleek uit. Het is immers
geen wonder, ik heb ook nooit kunnen ver
dragen, dat ik misleid werd.
He jonge vrouw was weer op hare plaats
gaan zitten.
Is oom Heinrich al hier geweest? vroeg
mevrouw Baumhagen.
Ja, mama.
En dat deze mjjnheer W dff nu al drie
dagen met den dood worstelt? Er kon zeker
niets beters gebeuren, dan dat hjj sterft, de
zaak zou daarmee natuurlijk uit zijn. Of men
in de stad reeds den juisten samenhang van
de zaak weet, is mjj onbekend, maar de men-
echen hebben toch reeds iets vermoed ik
van die avondvoorstelling geweest
Spreek evenwel eens met dit soort van
beschaafde menschen over de ci cussen
der lomeinsche keizers ia het oude hei
dendom. Tien tegen éen verwedden wjj,
dat zjj hunnen afschuw zullen uitspre
ken over die ondeilinge beestachtige af-
makingcn der zwaardvechters. Maar
de beschasiog staat niet stil/ij. kent^
geene vaststaande regels noch van gods
dienst noch van zeden de oude opvatting
daaromtrent van onze christeljjke voor
ouders heeft motten plaats maken voor
wjjderen zin, ja voor onbepeikte gren
zen immers, de vrjjheid gaat bovenal-
les en losbandigheid is slechts een ver
grooting, een uitwijding van vrjjheid.
Om ons drnkbeeld omtrent vrjjheid te
verklaren, wees men ons voorheen meestal
op Engeland, alwaar de grootste vrjjheid
heerschte op elk gebied, maar Engeland
doet nog aan godsdienst en houdt er zelfs
een Staatskerk op na.
Dit nu is in strjjd met de meest ont
wikkelde en meest beschaafde ideeëa
van onzen tjjd godsdienst is een parti
culiere zaak, volgens de mannen der mo
derne beschaving een zoogenaamde on
derneming.
In den laatsten tjjd wjjst men daar
om liever op da groote Republiek der
Vereenigde Staten van Noord-Amerika.
Wanneer men de listen, lagen, kuipergen
rn bed og van broeder«J o n a t h a n» ter
zjjde laatwanneer men niet let op
zjjn onrechtvaardige inbezitneming van
andermans 'grondgebied wanneer men
voor niets acht zjjn langzaam aftappen
van het bloed der oude IndiaDeD waa
neer men zich kan vereeoigeo met den
afgodendienst van den dolla', die alle
rechte wegen krom en alle bochten recht
kan makea wanneer men over dit al
les en nog veel meer heen kan, dan is
die Staat de meest vrjje en de meest
beschaafde van de geheele wereld. Daar
mede w.llen wjj ech er niet zeggen, dat
ook in onze omgeving de rjjksdaalder
geen groote rol speeU, daaivan z<"en wjj
dageijjks de treurigste gevolgen.
Het Oude Europa is echter bjj de Ver
eenigde Staten te vergeljjken nog ver
achter.
Om maar iets te noemen wjj vinden
in Europa nog vtel onbeschaafde lieden,
die er zich in ergeren, dat er in Spanje
en in de Zuideljjke streken van Frankrjjk
nog stierengevechten plaats hebben, waar-
bjj menschenlevcns ingeboet kunnen wor
den en dieren op eenallergemeenste wjjze
word overstelpt met vragen naar u.
Truitje knikte even met het hoofd dat
alles wist zij reeds van haar oom.
En hij was niet hier vroeg niet om
vergeving zocht geene toenadering vroeg
mevrouw Baumhagen ademloos.
Neen, klonk bjjna onhoorbaar het ant
woord.
Arm kind I De moeder bracht haar bat-
tisten zakdoek aan de oogen. liet is ruw,
hardvochtig van hem. Dank God, dat gij zoo
spoedig tot inzicht gekomen zijt.
Maar gij kunt toch niet al den tijd, die
aan een mogeljjk voortdurend gescheiden zijn
nog voorafgaat hier blijven
Truitje haalde de schouders op en keek hare
moeder met strakke oogen aan. Zjj zelf had
in hare dwaze koppigheid nog aan niets an
ders gedacht, dan aan van Frans weg te bljj
ven, maar nu zij het vreeseljjke woord hoorde
uitspreken, trof het haar als een douderslag.
Ja wel, zeide zij dan en wrong in stilte de
handen, waar anders?
Én wat doet gij dan hier, om 's He
melswil, van 's morgens vroeg tot 's avonds
laat
Ik lees en ga wandelen enik
kwel mij zelve, wilde zjj er bjjvoegen, maar zjj
1 zweeg. Wat wist mama van zelfkwel
ling af
Mjjn arm kind/ Mevrouw Baumhagen
weende nu werkelijk. Het verblijf hier deed
haar zenuwgestel aan er lag iets beangstigends
in de lucht, en het was in den grond der
zaak toch een verschrikkeljjke tjjd, die nu
gemarteld en afgemaakt worden.
Het heeft er den schgu van af zulke
zaak, zulke circusvoorstelling maar kin
derspel is voor de Amerikanen hun
B a r n u m kon zelfs in Amerika niet
voldoen, alhoewel in dien circus nu en
dan een heer of eene dame het hagje
erbij inschoot. Ia een stierengevecht val
len niet genoeg dooden en daarenboven
is dit een vers'eten aardigheid der oude
wereld, die om deze reden alleen geen
iogaug zou kunnen vindsn bjj de ultra-
beschaafde wereldlicgen.
De Yankees, vlug van begrip en
ondernemend van geest in diem t van
den god dollar, hebben iets fonkelnieuws
bedacht, waarbg de wreedheden der hei-
densche zwaardvechters en de afschuw
wekkende tooneelen der stierengevech'en
in het Diet verzinken.
Hun graad van beschaving moge
blgkea uit het volgende:
Rusland en Japan hehben een menschen-
slachting in bet groot ondernomen.
Wjj achtérlingen worden pijnljjk aan
gedaan alleen bij de gedachte aan het
naamloos wee, dat een oorlog, die vree-
selijke geesel Gods, aan het menschdom
berokkent. Wjj denken aan die menschen-
levens, ten willekeur gecffdid, aan die
moeders wier mannen, aan die zonen
wier ouders, aan die kinderen wier vaders,
aan die meisjes, welker hartgeliefden daar
verre van huis en verwanten door lood
of staal doorboord op een akelig slagveld
liggen te zieltogen.
Dit is achterljjke Europeesche bescha
ving den Amerikanen, den beschaatdstcn
mensch ter wereld, is dit een nieuw
schouwtooneel, eene groolsche c:reus-
voorstelling.
Twee stoomvaartmaatschappijen te San-
Fiancisco en Seattle hebben cpleizier-
tockten» naar het oorlogstooneel in het
Verre Oosten op touw gezet.
Op de plakkaten leest men o.a.«Men
ga den grooten strjjd en de greote Bla
gen zien. Groote zoeklichten worden mee
genomen voor het geval dat da slagen
bij nacht geleverd worden.' Het geldt
groote moderne zeeslagen, die men tot
dusver nog nooit gezien heaft. Voor vol
strekte veiligheid wordt ingestaan. Onze
schepen zjjn de snelste op den geheelen
Stil'e Oceaan en onze machines verstaan
haar zaken. Men make gebruik van deze
gelegenheid.»
Wie nu maar profiteeren wil om de
menschenslachtiog tasrehen Russen en
Japanners te genieten, kan zich tegen
aankwam. Hoe zou het gaan, al» hij niet in
eene scheiding bewilligde? Waarom had het
kind toch zoo'n onbuigzaam karakter, waar
door zjj nu in het ongeluk geraakt was! Had
zjj toch maar naar den raad harer moeder
geluisterd I Mevrouw Ottilie had van het eer-
s e oogenblik af aan een afkeer van dezen
mensch geroeid.
Ik geloof, dat ik naar huis moet, myne
migraine, s amelde zjj en maakte haar doosje
met Engelsch zout open. Als gjj het een ot
ander verlangt, Geertrui, schrijf dan maar of
stuur een boodschap. Wilt gij eene piano ot
boeken hebben Ik heb den nieuwsten roman
van Daudetach, kind, het gaat dikwjjls zon
derling toe in het leven en vooral in den
echt; gjj hebt de treurigste ervaringen nog
niet opgedaan.
Ik dank u, mam*De jonge vrouw
volgde hare moeder door de gang heen ea de
trap af tot in de huisdeur. Mevrouw Faum-
hagen nam met een vrooljjk lachje afscheid,
de koetsier behoefde immers niets te weten.
Van harte beterschap, Truitje, sprak zjj
op luiden toon, moge uwe bronnen kuur u
goed bekomen
De achterblijvende liep den tuin in. Aan
het einde van den muur, daar, waar de weg
eene kromming maakt, was eene kleine bel
vedère aangebracht, waarover uit beukeschors
een plat dak gebouwd was. Daar stond zij
nu weder en haar blik zweefde over het om
ringende landschap, waarop de avondzon hare
gulden stralen wierp. Achter de met boich
bedekte uitloopers van den Tburmburg, daar
verminderden prjjs aanmelden tot den
modernen «pleiziertocht» door beschaafde,
ultra-moierne Amerikanen ondernomen.
Vcoruit, twintigste-eeuw-beschavers
Te Kief hebben een honderdvjjftigtal
studenten, meerendeels Israëlieten, onrast
vorwekt. De heeren zongen revolution-
naire liederen en strooiden oproerige ge
schriften rond. Aan zestig studenten, bij
wie vjjftig proclamatie zjjn gevonden, zjjn
de kaarten afgenomen. Vermoedeljjk heb
ben dezelfde personen bsproefd, Zaterdag
in de feest vergadering van het Rechtsge
leerd Genootschap onrust te verwekken.
In die vergadering waren verdachte men
schen zonder 'entréekaarten binnengedron
gen, die proclamaties ronddeelden. Er is
Diemand gearresteerd, hoewe' de politie
er bjj te pas kwam,
Uit St. Potersburg wordt aan het
Berl. Tageblatt geschreven, dat het ver
bod van paardenuitvoer uit Rusland met
groote blijdschap door de Joodsche bevol
king wordt begroet. De anti-semieten
deden camelgk al hnn best om de
geruchten te propageeren, volgens welke
de Jo len in grooten getale paarden voor
Japan opkoopen. Sommige bladen wezen
er op, dat de paarden-aankoopen in Tam-
bow ea andere streken van Zuideljjk Rus
land meestal voor Oostonrjjksche reke
ning geschiedden en het normale jaar-
Ijjksche cjjler volstrekt niet overschre
den.
Door het verbod van uitvoer is der
antisemitische pers nu echter de mond
gesnoerd. Zjj zal nu naar andere agitatie*
middeltjes moeten uitzien. Over de fami
lie-leden van Joodsche artsen wordt na
der gemeld, dat de intrekking van het
verbod om te Kiew te bljjven vanuit
Petersburg gelast slechts vrouwen en
kinderen der artsen betreft. Ouders bjj-
voorbeeld moeten wel degeljjk uit Kiew
vertrekken.
De Hertog van Cambridge is Woens
dagmorgen overleden.
George Frederick William
Charles, hertog van Cambridge, was
de kleinzoon van koning George IV
zgn vader Adolphus Frederik
heeft zich bekend gemaakt als stadhou
der en onderkoning in Hannover; zgn
moeder was prinses Angus te van
Hessen Kassei.
De thans overleden hertog, geboren
26 Maart 1819 in Hannover, trad na
den dood zjjns vaders, in 1850, op als
lid van het Engelsche Hoogerhuis. In
1854 werd hg luitenant-generaal, later
werd hem het commando over de le di
visie van het Engelsche leger in de
Krim opgedragen. Onder de bevelen van
wist z§ dat het oude, lieve huis lag. In ge
dachte» liep zjj alle vertrekken door, bjj eene
enkele deur zweefden hare gedachten voorby,
van de kamer met de oude mahoniehouten
meube'en, die zjj het eerst op deu avond van
haar huweljjk binnengegaan was. Eazjj leunde
vaster tegen den muur aan, en keek naar de
ondergaande zon, die als een vurige rjode
bol aan den hemel stond, tot baar da tranen
uit de oogen liepen en het hart deed haar
pijn van schaamte en vernedering.
Waarom kwamen toch altjjd weder die mor
gen en die avond haar voor den geest De
eerste ia de kamer, de avond, toen zij gegle
den was voor zjjne voeten en haar gelaat in
zijne handen verborgen had, vol vurige dank
baarheid? Moest hjj toen niet heimljjk gela
chen hebben over het dwsze meisje, dat zoo
blindelings aan zjjne genegenheid geloofde
En de toorn deed haar weenen, dat haar de
tranen over de wangen rolden, hare handen
beefden en met geweld kwam haar hart in
opstand,
Zjj keerde zich nu om en ging naar huis
met den hond altijd vlak achter zich en in
de kamer ging zjj als een kind op den grond
zitten en pakte haar bruinen metgezel om den
hals. Hier kon zjj weenen, luid weenen, geen
menschenoor hoorde het, Johanna was naar
Riendorf en haalde boeken en allerlei kleinig
heden.
Toen Johanna eindeljjk terugkwam, zat
Geertrui stil als altjjd in een hoek der sofa s
de lamp brandde en zij las. De trouwe kleine
vrouw sprak schuchter een //goeden avond,//
Lord Raglan streed hg bjj Inker-
man en aan de Alma, en woonde hg
het beleg van SebaBtopol bjj. Doch voor
het einde van den oorlog moest hjj om
gezondheidsredenen naar Engeland te-
rugkeeren.
In 1856 werd hg tot generaal, comman
dant van het Engelsche leger, benoemd;
deze betrekking vervulde hjj tot 1895.
Hjj was in 1862 tot veldmaarschalk be
vorderd.
In zgn langdurige loopbaan als opper
bevelhebber heelt hg veel goeds voor het
leger gedaanhg heeft de Ijjfstraffen af
geschaft, de velduitrnsting verminderd,
de officiers-examens ingevoerd en aan het
verkoopen van officiers-patenten een einde
gemaakL
De Hertog van Cambridge was morga
natisch gehuwd met Louisa Fare-
brother, (geb. 1815, gestorven 1890j.
Hunne kinderen dragen den naam F i t z-
g e o r g ede eene zoon is schout-bjj-
nacht, de andere kolonel.
Spanje.
Het bezoek van koning Alfonso aan
den Daitschen Keizer aan boord van den
kruiser Friedrich Carl te Vigo, heeft
ongeveer een uur geduurd.
Later bracht Keizer Wilhelm een
bezoek aan boord van het Spaansch ad
viesjacht Giralda, waar hjj 40 mimten
bleef.
De schepen in de haven en de hnizen
der stad waren Dinsdagavond geïllumi
neerd ter eere van bet vorsteljjk bezoek.
De Keizer en de Koning dineerden
samen aan boord van de Koning Albert
en zjj gebraikten een vroegmaal aan boord
van de Giralda.
De Koning zal half April een bjzoek
brengen aan Barcelona. Maar de gemeente J
raad dier anarchisten-stad weigert eenig
geld te bestemmen voor eene fee3teljjke
ontvangst, eene goede gelegenheid
om er zich eens- vaD te overtuigen of
het eigenljjk niet even goed zonder gaat.
UitSt Petersburg wordt aan de New-
York Herald gemeld, dat Rasland zgn
eskader in de Zwarte Zee en op de
Newa bdangrgk en met groote snelheid
versterkt.
TeNikolajef legt men de laatste hand
aan drie kruisers van 350 ton met een
snelheid van 28 knoopen in het nar.
Daar worden ook de machines en de
ketels voor de kruiser «Kagoel» gereed
gemaakt.
Een aantal groote schepen van het
type «Polemkin» en «Tawritsjenski» zjjn
in aanbouw.
Het comité voor het in ontvangst nemen
der gelden bijeengebracht tot uitbreiding
van de Russische vloot is op het denk
beeld gekomen twee kruisers voor reke
ning van Chili besteld, aan te koopen en
ze «Korietz» en «Yariag» te noemen.
Ia het oogloopend wordea valsche ge-
wat met een stom hoofdknikje beantwoord
werd. Zjj legde een paar rozenknoppen naast
het boek neer. De eerste uit den Riendor-
fertuin, mevrouw.
En als er geen antwoord volgde, sprak zjj
verder, terwjjl zjj het linnengoed uit den kort
nam en. in eene kast pakte
Dora is weg, mevrouw Linden zjj heeft
met juffrouw Adelheid twist gehad, toen heeft
mijnheer haar weggejaagd. Hjj is zoo boos.
Mjjnheer Baumhagen, die juist op Riendorf
was, heett zich bitter beklaagd over het eten
hedenmiddagik stond in de keuken, toen
kwam hjj binnen en zeide, dat hjj zjjn heele
leven nog zulke slechte kost niet gehad had,
en dat de ham verkeerd gesneden Was. Toen
heeft juffrouw Adelheid geweend eu verklaard
dat zjj alles maar deed om mjjnheer Linden
te helpen. De rechter wilde haar troosten en
zeide, dat het jammer was van hare mooie
oogen, Ik moest ook de groeten van hem over
brengen en voor zjjn vertrek kwam hjj u nog
even vaarwel zeggen, over een dag of wat
gaat hjj weer weg. Mijnheer Baumhagen laat
ook u groeten, en juffrouw Roza en de kleine
Adelheid
Wees zoo goed, Johanna, mjj thee te
brengen I onderbrak de jonge vrouw den woor
denvloed.
Werdt vervolg l.)
