5651
Maandag 21 Maart 1904.
28ste Jaargang
2)ag6laó voor eSTooró- on
Advertentiën
Het Socialisme in de
Vereenigde Staten.
Truitjes Huwelijk.
f 1,20
Voor de overige plaatsen in Nederland franco p9r post 1,50
•'oor het buitenland 2,9y
Afzonderlijke nummers0,03
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen.
Hoofd re dacten r-D irectenr W. KÜPPERS.
BUREAU St, Jansstraat. Haarlem.
Van 16 regels 50 Cents
Elke regel meer71/* r
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant.
Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Génerale PublieitéEtrangère
G.L. DAUBE 8f Co JOHN., f. JONES SuccParia 31bia Faubourg Montmartre
daarvan de plaatsing drie maal is opge
ien, worlen slecht i twee maal in reke.
"ing gebracht.
In de Vereenigde Staten van Noord-
A-tnerika heett het Socialisme in den laat-
•ten tjjd groote vorderingen gemaakt en
duizenden katholieke arbeiders zjjn onder
den verderfeljjken invloed van die afbre
kende partij van geweldpleging gebracht.
Te lang heeft men gemeend, dat het
Socialisme in het land van vrijheid en over
moed onpopulair zou blyven, ter dege heeft
Hen zich daarin vergist. Men achtte
Het nutteloos het Socialisme te bestrijden
of slechts een dam op te werpen om den
otroom der collectivistische ideeën tegen
te honden.
Maar men heeft zich jammerlijk be
drogen.
Den 2 December, 1902, verklaarde Z.
H. de Bartsbisschop Mgr. Keane van
Dubuque in eene rede gehouden te Oma
ha: Als ik overal teekenen zie van den
snellen vooruitgang van het Socialisme,
dan sta ik verbaasd en kan nauwelijks
■njjne zinnen gelooven. Voor weinige ja-
ten scheen het mjj eenvoudig onmogeljjk
dat het Socialisme in het vrjje Amerika
Ooit ingang zou vinden. En toch groeit
het Socialisme ,'hier en het groeit zelfs
Verbazend vlug».
De eerste candidaat-president der so
cialisten in 1888 had slechts 2068 stem
men. Vier jaren later waren 21,164 so
cialistische stemmen uitgebracht. In 1896
telde men er 36,274, en bjj de laatste
presidentskeuze (1900)^127,553. Dus een
vlugge, voortdurende vooruitgang.
Bjj de stemming voor de ^House ot
Representatives» in 1902 was het stem-
mengetal meer dan verdubbeld. Het totaal
getal was 279.791.De hoogleeraar H a d-
ley, presidentder universiteit van Yale,
zei onlangs in een openbare redevoering
dat de socialistische ideeënfingang hebben
gevonden onder de arbeidende klasse van
het Amerikaansche volk.
De meeningen onder de Socialisten in
de Vereenigde Staten loopen zeer uiteeD,
zoo zjjn er inderdaad die zichchristeljjk-
democraten noemen, anderen die het grofste
FEUILLETON,
Vervolg
45
Ik had eigenljjk zure melk, mevrouw
maar het is nog al koel. Ach G id, en hoe
ziet het er in den melkkelder uitAlles even
treurig, het was werkelijk beter, als de heeren
hesluiten konden om juffrouw Adelheid hiei
heen te laten komen, en ik weer naar Rien-
dorf ging.
Gjj blijft hier, verklaarde Truitje en sloeg
de oogen in haar boek.
Mijnheer ziet er zoo bleek uit, vervolgde
de spraakzame vrouw.
Mijnheer Baumhagen vertelde hem in de
tuin zaal, dat Wolff er wel van sterven zal,
toen sloeg hjj met de hand op de tafel, dat
de kopjes rammelden en zeideIn deze
zaak loopt mij ook alles tegen.
Trnitje keek op in haar bleek gelaat kwam
Wat kleur en zij haalde diep adem. //Zal er
van sterven vroeg zij.
Ja, ik hoorde nog, hoe mijnheer Baum-
hagen hem tot bedaren trachtte te brengen,
en zeide, dat dit wel de beste oplossing v»n
de zaak was, en dat er nu van zelf een einde
aan kwam,
ODgeloof gretig aaDuemenJen verspreiden,
zy noemen zich philantropische, econo
mische socialisten enz. enz.
Sommige schrjjvers onderscheiden de
Amerikaansche socialisten in tien en zelts
meer partyen. lo werkelijkheid zyn er
echter maar twee partyen n.l. de Socialist
Labor Party en de Sociaal Democratie
Party. Deze laatst genoemde wordt in
sommige Stalen eenvoudig de Socialist
Party genoemd.
Beide partgen verdedigen echter het
internationale socialisme.
Het verschil,dat in de partyverhouding
bestaat, is gelegen in de organisatie der
vakvereenigingen.
In 1897 vorderden eenige leiders der
Social Labor Partyde z.g. politieke par
ty, dat ook de vakvereenigingen of Tra
des Unions zich op politiek gebied zouden
Deze eisch mishaagde aau vele socialis
ten, die zich van de Social Labor Party
afscheurden en eene nieuwe politieke party
vormden onder den naam van Social
Democratic Party. Deze groep heeft zich
in de laatste jaren zeer ontwikkeld voor
al onder de Engelsch sprekende Ameri-
kauen.
By de laatste piesidentskeuze hadden
de sociaal-democraten meer dan twee
maal zooveel stemmen als de socialisti
sche arbeider s-party. Deze groep bestaat
grootendeels uit Duitschers en is meer
radicaal en revolutionnair dan de «Socia-
list Labor Party.» De ruwe manieren en
autocratische methoden der meeste lei
ders maken deze party minder populair.
Beide politieke partyen bestryden el
kander op echt social istische manier. De
pogingen tot vereeniging door enkelen
aangewend, zyn nog steeds onvruchtbaar
Wat de Amerikaansche socialisten van
welke richting dan ook, goed begrijpen, is
de macht der dagbladpers.
Sedert de laatste jaren is de socialis
tische dagbladpers met reuzenschreden
vooruitgaan, en men mag den socialisten
de eer niet onthouden, dat zy voor hun
pers schatten over hebben, waardoor zy
dan ook een welbegrepen eigenbelang
zeer bevorderen, tot schande en schade
van hun tegenstanders.
Voor ongeveer twintig jaren was er in
geheel Amerika geen enkel socialistisch
blad ia de Engelsche taal. De eerste po
gingen om een socialistisch weekblad op
te richten mislukten.Eindelyk hielden een
paar weekbladen met moeite den stryd
voor de socialistische belangen vol, En
Wat moest mjjn oom op het landgoed
doen? vorschte Truitje.
Johanna werd verleden. J'k weet het niet,
mevrouw Linden, maar als ik mij niet ver
gis, dan wilde hij mijnheer Linden overhalen
om dat Ach God, mevrouw I
de trouwe ziel kwam wat dichter bij en bleet
voor de tafel staan, die zij netjes gedekt
had.
Wat gjj met elkander gehad hebt, weet
ik niet, en het komt mij ook niet toe, daar
over na te denken. Maar ziet gjj, mevrouw,
ik bad ook eens eenea man, dien ik harteljjk
1 lie'' ad het leven is zoo kort, bedoel ik
f men moet elkander geen uur verbitteren,
mevrouwwat dood is, komt niet meer te
rug. Maar als ik wist, dat mjju Frits nog op
de wereld was en ver weg zat over de ber
gen, ver van mjj af, Heer in den Hemel, Wat
1 zou ik loopen om bjj hem te komen, al was
hij nog zoo bsrsch op mjj Ik zou hem om
den hals vatten en zeggen; //Frits, seheld op
mj) en sla mij, 't is mjj alles geljjk, nu ik
n maar heb fin de jonge weduwe vergat den
eerbied voor hare meesteres en sloeg den tip
van haar schoonen schort voor de oogen en
begon bitter te weenen
Ween niet, Johanna, zeide Truitje. Gij
begrijpt dat niet. Ik zou het liever zoo heb
ben, dan dat hij mjjZjj zweeg, een benau
wende angst overviel haar.
Johanna' schudde het hoofd. Het is niet
goed, sprak zij en ging de kamer uit.
En Truitje keek niet meer naar de gedekte
tafel om en ging bjj het raam staan en
thans
Op dit oogenblik beeft de eSocial La-
ber Partyeen Engelsch Dagblad; <The
Daily Peopleen de Social Democratie
Partyeveneens een in de Engelsche
taal geschreven dagblad: The Daüij
Globe.* Er bestaan ook vier Socialistische
maandschriften The International Socia
list Review, Wilshire Magazine, The Com
rade en de Southern Socialist. Bovendien
hebben de socialisten thans twintig so
cialistische weekbladen en ook jverschei-
dene vakbladen, die allen als om stryd
het Socialisme verdedigen.
Ook in de Duitsche taal is [de socia
listische literatuur met verbazingwek
kende snelheid vooruitgegaan en goed
vertegenwoordigd. Vier socialistische dag
en negen weekbladen verspreiden de
verderfelijke denk- en droombeelden van
den Duitschen socialist B e b e 1 onder
zyne Btamgenooten in de Vereenigde
Staten van Amerika,
Er verschijnt bovendien nog ééa Bo-
leemsch, één Italiaansch, één Russisch,
één Zweedsch, één Fransch, één Poolsch
en ééa Hongaarsch, socialistisch weekblad.
Behalve deze regelmatig verschijnen
de organen maken de socialisten ijverig
gebruik van vlugschriften eu brochures.
Gedurende de verkiezingscampagne van
1902 werden er 1.420.OOOexemplaren van
vlugschriften enz. verspreid.
Uit dit alles blijkt, dat de invloed der
Socialistische pers byzonder groot is en
men zich niet behoeft te verwonderen
wanneer deze party over een macht be
schikt die velen uit den lamlendigen Jan
Saliegesst daar ginds over den Oceaan
heeft wakker geschud.
Godsdienst en Godver
zaking.
De goddelooze Franache schryver
Voltaire heett eens gezegd: «Ik ben het
moede, altyd en altyd weder te hooren,
dat twaalf mannea voldoende waren,
het Christendom in de wereld in te
voeren ik zal dan eindelyk eens bewy-
zen, dat een enkele in staat is, het in el
kaar te storten.» Op het einde der vo
rige eeuw, sehreet de wysgeer d'Argens,
tot Voltaire's getrouwste volgelingen toe-
behoorenie aan Frederik II van Prui
sen «Ik weik aan eeu boek, dat ten
doel heett, voor immer het bygeloof,
waaraan men den naam godsdienst ge
geven heeft, te vernietigen.» Beiden,
d'Argens en Voltaire, zyn reeds gerui-
men tyd van de aaide verdwenen: een
eeuw byaa z n hun lichamen in deu
schoot der aarde begraven, doch het «by
geloof», dat wil zeggen de Katholieke
Godsdienst, leeft nog altyd voort en telt
drukte het gloeiend voorhoofd tegen het koele
glas.
Toen Johanna na eenigen tjjd weder in de
kamer kwam, vond ze deze ledig en de tatel
onaangeroerd, en toen zij zich gereed maakte,
het eenvoudige aardewerk af te ruimen,
kwam de jonge vrouw juist weer over den
drempel en legde een sleutel op deschrjjftafel.
Zjj was in de kamer geweest van haar vader
en haar bleek gelaat, omringd door het don
kerbruine haar, zag er uit, ol het uit marmer
gehouwen was.
Als er morgen bezoek komt, wie het
ook zijn mag, ik ben niet te spreken, beval
zjj, of het moest oom Heinrich zijn. En zjj
nam het boek weer en deed, of zij las.
Reeds langen tjjd was het doodstil in huis,
nu liet zjj het boek een oogenblik zinken en
staarde voor zich uit.
Neen, sprak zjj op halHuiden toon,
neen
XII.
Drie dagen later kwam de Riendorfer equi
page voor het ijzeren hek van //Woudrust//
en hield daar een kwartier stil in den helde
ren schjjn der middagzon, zoodat de kinderen
van den tuinman zich zat konden zien aan
de kleurenpracht van tante Roza's bonte pa
rasol en de roode struisveeren, waarmede
j Adelheida zomerhoedje opgemaakt was, en
een schoon geheel vormden met het donkere
krulhaar, dat in kleine lokjes over het blanke
ruim 320 millioen geloovigen. En deze
godsdienst zal blijven leven, want hij be
zit de belofte van God zelf«Zie ik ben
met u, alle dagen, tot de voleinding der
eeuwen.»
Maar 't is een stellige en onbetwistbare
waarheid, dat de onverschilligheid op
godsdienstig gebied meer en meer toe
neemt, dat het getal harer aanhangers
meer en meer aangroeit, dat ze niet al
leen in de hoogeie standen, maar ook
onder het gewone volk zichtbare voor
uitgang maakt.
De hoogmoed, het eigenbelang, de on
verschilligheid, deze kwalen zyn de eigen
lijke kettery van onzen tyd, de voornaam
ste ziekte onzer dagen, de kanker der he-
daagsche samenleving.
BUITENLAND,
Duitschland.
De vier officieren, die te Pirna geduel
leerd hebbeu, zyn van 4 maanden tot 2
jaren vestingstraf veroordeeld.
De Rijkskanselier graaf V o n B -
1 o w, heelt gisteren in het Huis van Af
gevaardigden verzet aangeteekend tegen
de aanvallen van den nationaal-liberaal
Yon E y n e r n, wegens de afschaffing van
art. 2 van de jezuïetenwet. Hy zeide
zyn bewering, dat ook liberalen voor de
afschaffing gestemd hadden, iu de ver
wachting, dat de Bondsraad toch zjjn toe
stemming niet zou verleenen, uit kranten
overgenomen te hebben. Ook de bewering
van Y o n Eynem, dat de toenemende
invloed van het centrum zou leiden tot
verstoring van de goede betrekkingen met
Italië, was ongegrond, daar het centrum
evenmin invloed had op zyne (B 1 o w s)
politiek als welke andere party ook.
Spanje.
Dc ontmoeting van den Duitschen
Keizer en Koning Alfonso van Spanje
te Yigo, moet allerhartelijkst zyn ge
weest.
Herhaaldelijk gaf de Keizer zyn bljjd-
schap te kennen over de vriendschappe
lijke ontvangst en den heerljjken tocht
in de bocht van Yigo. Zooals te ver
moeden was, betreft de benoeming van
den Koning van Spanje «h la suite» van
de Duitsche marine den rang van admi
raal, waarvan wjj reeds melding hebben
gemaakt.
Het onderhoud van den Keizer met
den Koning moet langdurig en zeer
ernstig zyn geweest.
Belgie.
Te Luik is voor de woning van den
commissaris van politie den heer Lau
rent, op den Montague S ainte Wal-
burge, een bom gevonden.
De bom is ontploft op het oogenblik
dat de kapitein der artillerie P a t y n
haar liet overbrengen naar een tuin iu
voorhoofd hing. Ook den reohter scheen deze
aanblik te behagen, want hij wendde geen oog
ai van zgne schoone vis a vis.
Mevrouw Lindeu spjjt het zeer, dat zjj
niet wel genoeg is, om bezoek te kunnen ont
vangen, berichtte Johanna met neergeslagen
oogen.
Twee personen, die in het rjjtuig zaten,
keken elkander teleurgesteld aan en de rech
ter zocht in zjjne portefeuille naar een visite
kaartje. Zoo Hjj overhandigde de dienstmaagd
het kaartje. En hier is een brief, een getcieh-
tige brief hebt gg mjj begrepen, Jo
hanna
Doe wel mjjne complimenten en ik wensch
haar eene spoedige beterschap toe.
Ik ook 1 sprak het juffertje schuchter.
Tante Roza echter zweeg, en toen men wat
nauwkeuriger toezag, sliep zij en het oude,
rimpelige gezicht knikte eigenaardig 'over de
groote breede linten aan haar hoed.
Borrman, rjjd dan maar heel langzaam,
als wjj in het woud komen, fluisterde de rech
ter. Juffrouw Roza slaapt. En de koetsier zette
langzaam zjjne paarden in beweging en reed
bjjna zonder geluid over den met grasbedek-
ten bodem.
Johanna ging met brief en kaart het huis
in en reikte ze Truitje over.
Eenen brief vroeg de jonge vrouw.
De rechter gaf hem mij, antwoordde
Johanna en verliet de kamer, waarin ondanks
het warme weder buiten eene vochtige koele
lucht was.
Truitje maakte langzaam het couvert open.
de buurt om haar te onderzoeken. Er
waren een dertigtal menschen byeen, 7
zyn er gewond, onder wie 4 zwaar.Het
huis van Laurent is vernield. Dui
zenden ruiten in het rond zyn gespron
gen. Kapitein P a t y n zyn de beide
beenen afgezet. Onder de gewonden zyn
3 agenten, een landmeter, een letterzetter
en pastoor L e m m e n s, die in het ge
laat gewond is.
Naar de daders van dezen vreeseljjken
aanslag, waarbjj zooveel menschen onge
lukkig zyn geworden, wordt jjverig ge
zocht.
Engeland.
De journalist Stead, die voornemens
was een reis door de beide nieuwe En
gelsche Zuid-Afrikaansche koloniën te
doen, is te Kaapstad aangekomen. Op een
te zjjner eere gehouden receptie gaf de
heer Stead een scherpe veroordeeling
van de door zjj a landgenooten in Znid-
Afrika gepleegde daden. Een gevolg van
de door den vermaarden publicist gespro
ken woorden is thans, dat Lord M i 1 n e r
hem den toegang tot Transvaal
en Oranjerirlerkolonie heeft ontzegd, of
zooals Lord M i 1 n e r seinde Gy kunt
de uitnoodiging in JTransvaal te komen
als niet gedaan beschouwen.
De heer Ste ad, kan duB weer naar
huis gaan.
De Koning en de Koningin van Enge
land brengen den29sten dezer een bezoek
a an koning Ghristiaan van Denemarken.
De oorlog in het Oosten.
De Japanners hebben te Ghemnlpho
3000 man troepen ontscheept, nog 2000
man worden er verwacht. De Russische
hoepen, die dagelyks versterkingen ont
vangen, trekken zich over den Yaloe-
rivier terug, 't Is alsof zjj het oprukken
der Japanners in de hand werken, daar
hun voorposten reeds voorwaarts trekken.
Te Sun Ghoen zyn echter een 800-tal
kozakken met een battery artillerie aan
gekomen. Men verwacht aldaar 2000
Russenzy behandelen de Koreanen
goed en betalen voor alles wat zjj
koopen hooge prjjzen.
Te Port-Arthur komen bjjna om het
uur Russische treinen aan met versterkin
gen, oorlogsmateriaal en levensbehoeften.
De spoorweg is onbeschadigd. Aan de
herstelling der beschadigde oorlogsbodems
wordt met kracht gewerkt. Naar verzekerd
wordt bedraagt het aantal Russische
troepen te Kong-Ghau en op het schier
eiland Liao-Tong 30 000 man.
De Times verneemt uit Wei-hai-Wei,
dat de voorposten der vijandelijke legers
in Korea, reeds met elkaar slaags zyn
geweest en dat er bloedige schermutse
lingen bjj Anjoe hebben plaats gehad,
doch zekerheid hieromtrent ontbreekt.
De Russische admiraal M a r a k o w,
die het bevel voert over het eskader te,
Port-Arthur, schjjnt vast besloten te zyn
met zyn veel mindere zeemacht dan de
Japanners, het dezen toch vrjj lastig te
Het was zjjn handschrift, zjj had het vermoed.
Een snel, angstig kloppen van haar hart, be
nam haar bjjna den adem, en de letters dan
sten haar voor de oogen er verliepen eenige
oogenblikken, voor zjj lezen kon.
«Geertrui 1
Gisteren avond is Wolff gestorven.
Het is niet meer mogeljjk hem op deze
wereld tot verantwoording te roepen, en
dus ook niet meer mogeljjk, zjjne schuld
te bewjjzen. Hjj daalt in het graf, zonder
de beschuldiging van mjj weggenomen te
hebben. Ik bljji als de gewaande schuldige
voor u staan en kan verder niets doen, dan
u nogmaals verzekeren, dat wjjgjj en
ik het offer van eenen schurk ge
worden zjjn. Ik heb nooit met Wolff over
u of uw vermogen onderhandeld, noch
zjjne bemiddeling ingeroepen.
Ik laat het verder aan u zelve en uw
gezond verstand over tot terugkeer
dwingen zal ik u niet; evenmin als ik
mjj tot eene scheiding zou laten dwin
gen. Kom, Geertrui, kom spoedig en alles
zal vergeten zijn. Het huis is zoo leeg
en de harten zjjn het nog meer stel
weder vertrouwen in mjj.
Uw Frans.//
fVerdt eeroelgi.)
ABONNEMENTSPRIJS.
t®er 3 maanden voor Haarlem
AGHTE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVBRTENTIEN
