No. 5668
Dinsdag 12 April 1904.
Jaargang
voor
oord en Suid-eJiolland.
De neutrale courant.
HET GEHEIM
van een Vorstenhuis,
BUREAU St. Jansstraat. Haarlem.
7V.
BUITENLAND,
Italië.
Rusland.
Amerika.
Frankrijk.
De oorlog in het Oosten.
ABONBTEMEIÏTSPBIJS.
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post
Voor het buitenland
Afzonderlijke nummers
Dit blad verschijnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
Ho of dredacteu r-D irectenr W. KÜPPERS.
f 1,20
1,50
2,9C
0,03
jTTMtmiDesimaT:
PBIJS DEB ADVEBTESOTEM.
Van 16 regels 50 Cents
Elke regel meer
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
AGITE MA NOW AGITATE.
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Génerale PubliciteEtrangirê
G.L. DA UBE SrCoJ OEN., B. J ONES Suco- Paris 31 bis Faubourg Mom mart re
Naar aanleiding van ons tProtest», dat
wy in ons vorig nummer verplicht waieu
te richten tot een z.g. neutraal blad, mee-
nen wy er op te moeten wijzen, dat zoo
wel in het particulier als in het maat
schappelijk leven het woordje «neutraal»
een gewichtige rol speelt.
Wy meenen en zijn er ernstig van
overtuigd, dat het de plicht is van den
Katholieken journalist, het publiek te
waarschuwen tegen den wassenden stroom
der neutrale dagbladlectuur, want het is
een bedroevend verschijnsel, een treurig
feit, dat niet te loochenen valt, dat de
neutiale bladen onder de Katholieken een
verderfelyken opgang maken, zóo z lts
dat die bladen by wjjze van reclame, zicb
als de meest gelezene opwerpen, bevor
derd en gesteend worden, waar een be
ginselvolle pers een moeitevollen stryd te
doorworstelen heett.
Het is dus niet overbodig, om het le
zend publiek, dat nog aan goede zeden en
deugd gehecht is, met nadruk te wyzen
op bet gevaar, dat in het lezen van neu
trale bladen opgesloten ligt.
Onder de verschillende oorzaken, waar-
om;een neutraal blad zooscherp behooit
geciitiseeid te worden, bekleeden de
feuilletons, de z.g. in schyn soms onnoo-
zele berichten en ingezonden stukken,
eene eerste plaats.
Het is den lezer niet onbekend, dat
door de geestelijkheid by herhaling een
waarschuwend woord tot de geloovigen
gericht wordt, aangaande het lezen van
godsdiensilooze blader, op groud van
den verderfelyken inhcud. Besliste anti
godsdienstige bladen, vuile eu spottende
pamfletten zyn bekend en men kan er
zich voor wachten. Niet alzoo is het
evenwel met een ueutraal blaf gesteld.
Een neutraal blad weet zich iret voor-
beeldeloozen tact by den Katholieken leze r
in te dringen, het doet zich voor ouder
de leus van «voor elck wat wils» als
amusant, nuttig en tevens passend by
oud en jong. Wie zou by dergelyke
grootspraak het niet eens wagen om le
zer van zoo'n blad te worden Wat af
keurenswaardigs bezit nu zoo'n blad
Wat te zeggen van de leus: «Wy hul"
digen ieders begrippen omtrent gods
dienst en zeden
Ja, zóo releneeren zeer velen en nog
erger, zij toonen zich vrienden van een
dergelyke lectuur, soms teu koste van
het bestaan der Katholieke bladen. Zij
FEUILLETON
10. Vervolgd
De jongeling huiverde bij deze woorden.
In bet brein der voormalige dienstmeid
mevrouw Wiprecht was eertjjds {dienstmeid
geweest konden zulke gedachten niet ont
staan zijn, men moest ze haar ingeprent heb-
beD.
Albert liet zicb niet atwijzen, maar ging
verder, gelijk hij zich had voorgenomen. Het
laatste middel mocht niet onbeproefd blij
ven.
Mevrouw, hernam hij na eene kleine
poos, alles wat in de wereld gebeurt, is Gods
beschikking, dat zal geen verstandig mensch
betwijfelen.
Juist! dit is ook mijne overtuiging.
Daarom is 't ook eene beschikking des
hemels dat de zieke broeder zekere papieren
heeft bewaard
De tante ontroerde.
Maar «elke papieren toch?
Ik ken ze nietmaar 't is mij duidelijk
geworden dat zjj van het grootste gewicht
zijn en mjjn vader voornemens is ze slechts
aan u zelve te overhandigen. Is het dan zoo
moeilijk een stervenden broeder te bezoeken
denken er niet aan, dat onder dat «voor
elck wat wils», maar al te dikwyls den
godsdienst gehekeld, de deugd door het
slyk gesleurd en de ondeugd verheerlijkt
wordt, dat door berichten over en aan
beveling van de meest zedelooste too-
neelstukken, de onnadenkende lezer
wordt gevoerd naar den weg des ver-
derfs.
Die ongelukkige is niet in eens een
beruchte schurk geworden, die man,
welke met één kleinen diefstal zjjn slech
ten levensloop begon, die ongelukkige, aan
den drank verslaafd, met die vage uitdruk
king der hartstocht in de oogen, werd
niet op eenmaal dronkaard.
Een enke'a maal heeft de hartstocht
gezegevierd, éénmaal toegegeven, voor
eeuwig verslaafd.
Wat leeren ons de hedendaagsche, z.g.
helden der anarchie in 't rampzalige
Frankryk, wat leert ons de kerkvervol
ging in dat land en wat leert ons de
onverschilligheid omtrent godsdienstzin
in onze omgeving
Leert ons dat alles niet, dat de gods-
dienstlooze bladen, de pornografische
lectuur, het volk tea verderve voert.
Doch waarom bespiegelingen te maken?
Ieder weldenkend mensch moet een af
schuw hebben van zulke lectuur. Hy zal
niet aarzelen met verachtufg te spreken
over de de gemcederen verpestende, in zal-
venden vorm toegediende nieuwtjes en be
lichten, die maar al te vaak den gods
dienstzin uit de harten jaagt en den lezer
voert naar plaatsen en bijeenkomsten
waar eer eu deugd ie grabbel worden ge
gooid, waar gespot wordt me: het hei -
ligste wat de mensch bezit.
Het zijn slechte haisvrienden dieu on
der «voor elck wat wils», de vuilste din-
gea vertellen en aanbevelen.
Zyn de feuilletons de voornaamste fac
tor, die een ueutraal blad als onderge
schikte lectuur, vooral voor den Katholiek
kenschetst, de verdere iohoud van het
blad biedt aiet dat aan wat den geest
verheft, biedt niet veel aanlokkelijks.
Nieuwstijdingen en recla as-verslagen
over rijp eu groen, bovendien maar al te
vaak een serie ingezonden stukken, waarin
de hartstochten worden geprikkeld en
waardoor by ernstige zaken de neu
traliteit achter de deur woric gezet, biedt
een neutraal blad den lezer aan.
Hoe geheel anders is daa ticheen Ka
tholiek blad, dat uit den aard der zaak
niet aan een ieder believen kan, waarm
de waarheid wordt verkondigd en het recht
verdedigd.
Hoe geheel anders ook is een
Katholiek blad, waarin de lezer zyn ge-
loovig ha t eens kaa laten genieten van
de besprekingen over ziju godsdienst,waar
in de belangen worden besproken eu ver
dedigd van Kerk en Staat.
Waarin den lezer op eene duidelyke
wjjze, naast het nieuws van den dagt
wordt uiteengezet de plichten die een
mensch te vervullen heeft, waarin ook
ten koste soms van de onaangenaamste
bejegeningen aan de yervullitsg van die
plichten wordt herinnerd ten spijt der boo-
zen, ter 'eering van hea, die van goeden
wil zijn.
Dat alles en meer van dien aard biedt
een Katholiek blad zyn lezers aan.
Mevrouw Wiprecht scheen te aarzelen.
Na hetgeen gebeurd is, zal 't mjj zeker
zeer moeilijk zijn. Maar mijn jongen, gg
kunt me in deze treurige aangelegenheid bij
staan
Gaarne tante 1
Ik zal u dank baar zijn als irijn broeder de
oogen zal gesloten hebben. Ge behoeft hulp
om later vooruit te komen, berael ik bied
ze u aan op voorwaarde
Vt at moet ik daarvoor doentante?
Eespaar mij den weg en breng mjj de
papieren hier. Ge zijt toch een vertrouwde
bode. Andreas zal-ze u wel vertrouwen. Op
een goede belooning moogt ge rekenen. Dan
is deze aangelegenheid afgedaan en wij beiden
blijven goede vrienden.
Albert hield zich alsof hij de schandelijk
heid niet begreep, die in dit verzoek lag.
Maar tevens ook begreep hij, dat mevrouw
Wiprecht de papiereu vreesde eu kunstgrepen
beproefde om ze machtig te worden.
Vader heelt bepaald verklaard dat hij
met u in persoon wilde onderhandelen, zegde
hij, en die hem kent, weet, dat hij een man
van vast karakter is, die een genomen besluit
niet opgeeft.
Deze papieren zullen wel een voorwend
sel zijn. Ik herinner mjj dat hij er, jaren ge
leden, nog van gesproken heefttoen vor
derde ik ze, maar hij gaf ze niet, natuurlijk
omdat hij er geene had. Nu beproeft hij .op
nieuw hij wil met eene slechte daad de jwe
reld verlaten. Ik ken volkomen zjjne hardnek
kigheid
De Duitsche Keizer vernam tijdens zyn
bezoek aan Palermo, dat da 90-jarige
Aartsbisschop van die stal wegens on
gesteldheid te bed lag. Z. M. liet den
Doorluchtigan Zieke door zjjn adjudant
een bloemtuil aanbieden.
Z. D. H. de Aartsbisschop was zeer
getroffen door die beleefdheid.
Lord Chamberlain, de gewezen
Engelsche minister, was ook te Palermo:
Zyn Lordschap had gehoopt door keizer
Wilhelm ontvangen te wordeu. De
Keizer heeft niet naar den EngeDchman
omgezien en is uit Palermo vertrokken
zonder van Chamberlain zelfs te
reppen.
Toen Keizer Wil hel m met de Ho-
henzollern van Palermo naar Malta ver
trok, deed zich bet navolgend feit voor.
Ter hoogte van Quessant vroeg de Kei
zer door middel der draadlooze telegra-
phie aan lea Franschen post op het ei
land of deze een telegram aannam.
Voor den Franschen post bestaat een
voorschrift, dat zy nooit telegrammen
van een schip van andere nationaliteit
mag aannemen, tenzij in tyd van ge
vaar.
Ia dit by'zonder geval vroeg de chef
van dan post echter nadere iustructiën aan
Brest. Vanhier uit werd weldn toestem
ming verleend, maar toen men trachtte
dit aan het Duitsche schip mede te dea
len, bleek 't, dat het ^keizerljjk jacht de
reis reeds had voortgezet.
De Czaar heeft ds beide Zwitserache
officieren in audiëntie ontvangen die in
opdracht hunner regeering de krygver-
richtingdn in het Verre Oosten zulten
volgen.
By deze gelegenheid merkte de Czaar
o.m. op, «dat de Russische troepen zeer
ongeduldig wordeu, nu zjj reeds zoo laag
tegenover den vyand staan zonder dezen
tot een slag in het opou veld te kunnen
uitlokken.»
Mevrouw, als de dood voor de deur
staat
Ik geloof volstrekt niet dat Andreas zoo
erg ziek is.
Ge moogt het gelooveude dokter gaf
hem maar weinige uren meer te leven en hij
is reeds van de laatste heilige Sacramenten
voorzien....
Zou hij heden kunnen sterren
Ik vrees van ja en daarom verzoek ik
n haast te maken.
Het spjjt mij, mair ik kan niet.
De oude vrouw wilde zich verwijderen.
Mevrouw 1
Welnu?
Als gij niet komt, zal vader zijn papie
ren aan het gerecht geven.
De tante schrikte.
Wat zegt ge.
Dit is zijn onherroepelijk besluit...
Neen, dat is ongehoord Ik behoef
den rechter niet 'te vreezenAndreas dreigt
alsof hij mij door eene beschuldiging in het
verderf kon storten
Zoover gaat de mij opgelegde last, en
daarmee is mijn plicht gekweten.
De verblinde 1
Ge kunt alles verhoeden, alles tot een
goed einde brengen, met uwen zieken broe
der te bezoeken, die u voor zijn einde spre
ken wil.
Albert zag dat deze bedreiging indruk
maakte....
Mevrouw Wiprecht had hare tegenwoor
digheid van geest verloren, zij beefde en riep
Voorts vroeg de Czaar uog, of de bee-
ren in Mantsjoerye maar niet al te streng
wilden oordeelen over de toestanden, aao-
gezien het moeilyk ging om zoo ver van
de hoofdstad des lauds alles goed in orde
te brengen.
Volgens deze officieren had de Czaar een
melancholischen trek in het gelaat en was
hij vry nerveus.
De Russische schrijver S i r o in i a t-
n i k o f fdie altijd zeer goed ingelicht
moet zyn omtrent Ruslanis Aziatische
politiek, spot met Int daakbeeld, dat
Rusland ooit ernstig heeft gedacht over j
een aanval op Iudië. Maar Rusland weet,
zegt hij, dat Indië Eugelauds teere olek
is en het gebruikt Indië' als vooiweudsei
om in andere richting zijn oogmerken te
bereiken.
Verder betoogt hy, dat de oorlog tus-
schen Rusland en Japan geen strjjd is
als tusschen Duitschland en Fraukrijkiu
1870. De oorlog met Japan is voor Rus
land eigeDly'k een koloniale oorlog, ge
lijk die vau Engeland met Transvaal en
van Fiaukryk met Madagascar, maar op
veel grooter schaal.
Die oorlog zal daarom, zoo besluit hij,
lang en afmattend zyn. Maar Rusland
is vast besloten te overwinnen tot eiken
prys.
De bevolking der Vereenigde Staten
bedraagt thans 79.900.389 zielen, eene
vermeerdering met 3.905.389 sedert de
volkstelling van 1900.
New-York met de voorsteden, telt
thans 3.716.139 inwoners, Chicago
1.874.000, Philadelphia 1.368.000 en St.
Louis 600.000.
Het wegnemen der kruisbeelden uit
de Gerechtshoven gaat niet zoo gemak
kelijk als Minister Combes wsl dacht.
Da meeste werkliedea weigeren de haod
uit te steken naar het teekeu dar ver
lossing. Te Douai, Marsedie ea op andere
plaatsen hebben de katholieken heftig
geprotesteerd.
Een 500-tal leieu van het genoot
schap Les Militants du Droit Chretien
hebben besloten, nu de kruisbeelden uit
do geraehtszalea warden verwij lerd, tal
keus als zjj voor eau rechtbank mosten
verschyasn, zich dau aan te bied >n mat
esn kruisbeeld iu de linkerhand eu alzoo
dsn eed af te leggen, de rechterhand op
geheven. Wordt hua zulks belet, daa zul
len zy weigeren zonder kruisbeeld in hun
omgeving den eed af te leggen.
De ex-kouingin Isabella vau
Spanje, groot-moeder van koning Al
fonso, is Zaterdag te Parys overleden.
Koningin Maria Isabella II
Louise werd geboren te Madrid den
lOen October 1830. Zij volgde haar vader,
Ferdinand VII, dea 29 Sept. 1833,
onder regentschap op. Da Cortes verkia ir-
den haar den 8sn Nov. 1843 ineerderj *rig
De revolutie vau September 1868dwoug
kermend
Ik kan niet toelaten dat mijn broeder
stervend zijn geweten nog meerbezware dan het
reeds is Albert, ik wil mijnen ongeluk-
kigen broeder zien en hem mjjm vergilfieois
vragen. Ja, dat wil ik. Haal een rytuig, Al-
bert, ik zal hier wachten.
Afgemat zonk zij op eenen stoel neder.
Blijf bij dit voornemen, (ante. Gij zult
verzoend van uwen stervenden broeder schei
den, en alzoo een goed werk doen, dat de
hemel beloonen zal.
Met die woorden verliet de jongeling de
kamer en het huis.
Evenwelfluisterde de oude vrouw, het
zou eene ramp zijn indien Albert de waar
heid had gezegd. Ik moet zekerheid hebben.
Celestine mag niets weten, neen, neen, en
daarom moet zj mij niet vérgezellen. Juist,
't is een goed voorwendsel, mijn God I welk
eenen strijd moet ik op mijnen ouden dag
nog doorstaan, en 't is mijn broeder die hem
mij bereidt I Hij is gevaarlyk ik moet hem
voorzichtig behandelen- Ja, ik zal hem gade
slaan en zien wat hij wil beginnen...
Zij steunde met beide handen haar hoofd.
Bestaande papieren werkelijk nogging
zij voort. Mijn man...*, was dom genoeg, om
ze niet te verbranden.
Celestine kwam intusschen door den gong
de deur binnen.
Ik heb het ook wel vooruit gezien, riep
zij verschrikt.
Daar zit ge nu weer vol ergernis en ver
driet. Al deze menachen handelen jegens u
koniugiu Isabella Spanje te verla
ten. Den 30en Sept. van dat jaar werd
zy vervallen verklaard van deu troon,
tegen we!k besluit zy te Pau protest
aanteekende.
Den 25 Juni 1870 deed zij te Parys
afstand van de kroon ten gunste van haar
zoon Alfonso XII. De overleden ex-
koningin, dus de grootmoeder van den
tegenwoordigen Koning, was den 10 Oct.
1846 te Madrid gehuwd met F r a n s d'
As s i s e, infauta van Spanje, die den
titel van majesteiten de koninklijke waar
digheid bekwam.
Zy schonk het leven aan vier dochters
en een zoon, later koning A i f o n s o
XII, den vader van den tegenwoordigen
Koning.
Volgens offieieele berichten heeft Rus
land thans een leger van 300,000 man
met 100.000 paarden in Mantsjoerye. De
traussiberischa spoorweg wordt bewaakt
door 30.000 soldaten.
Er is, om deze troepen van levensmid
delen te voorzien, een voorraad aanwezig
voldoende voor zes maanden.
De «Daily Chronicle» verneemt uit
Shanghai, dat volgens mededeelingen, uit
inlandsche bron komend, de Russische
voorhoede op den rechteroever van de
Yaloe is saamgetrokken. De meeste troe
pen bevinden zich met generaal K o e r a-
p a t k i n, by de rivier Liao Ho. In 't
geheel beviuden zich, volgens dezen zegs
man, thans in Mantsjoerye 226.000 man
Russische troepen, verspreid over de streek
van het Baikal-meer tot aan Nioetsch-
waug.
Dezelfde correspondent meldt, dat de
Russen als oorzaak van hun halt-houden
by den ncordelyken Yaloe-oever opgeven
de onmogelijkheid om de bergstreken
door te trekken, daar de wegen onbe
gaanbaar zyu voor artillerie. Om dezelfde
j redenen hebben ook de Japanners hun
marsch moeten staken. Dat het dooi weer
noodwendig de operatiën zou belemme
ren is van begin af ann voorspeld zooals
men weet. Dit tot troost en naricht voor
de beetgebakerden die naar versch oor
logsnieuws hunkeren.
De Eugelsche bladen deelen mede dat
het Japanse he eskader eene nieuwen aan
val op Port Arthur zal ondernemen en
zestien seoepea zal zenden by groenen
vau zes, geladen met niet minder dan
duizend ton meliaiet om ze te doea sprin
gen bjj den doorgang van de haven om
deze te versperren. Het zaakje zou 12
mil li oen yen kosten. De Russen wach
ten zeer kalm de Japanners af.
Men verwondert zich te Port Arthur
over de hardnekkigheid der Japanners
laar h iu optreden tigea deze sterkte tot
j nu toe hun niet het minste succes heeft
bezorgd.
De «Daily Chronicle» verneemt uit
Seoel, dat men eik oogen blik de tijding
van een nieuw samentreffen by de Yaloe
wacht, waut alles scbijut te wyzen op
komende schermutselingen, maar een be-
zouder eeuige toegevendheid.... [J moet maar
aaustonds een glas water nomen, dat zal goed
doen.
Hoe gloeit uw voorhoofd, ging ze na
■■enige ougenblikken voort, terwijl zij hare
hand op het voorhoofd der oude vrouw legde.
God beware u nog lang voor hen, die u
waardeeren en beminnen.
Ja, als ik u niet had goede Celestine,
zuchtte de ouie weduwe, ais ik uwe liefde
rijke woorden niet kon hoaren, zou ik geen
gerust oogenblik hebbed..,doch verontrust
u niet. Ik wil mijnen zieken broeder bezoe
ken en hein mijne vergiffenis gaan schenken:
anders kan hij niet sterven.
Wees voorzichtig, men 1 lert slechts op
nw geld
Ik heb mijne maatregelen genomen, l|Ce-
lestine, ik weet wat ik doezoodra de hei
lige Mis uit is, kom dan te Buchau, breng
uwe Louisa mede, mjju petekind, voor wie
ik met eenen plechtigen eed gezworen heb
eene moeder te zijnHet is fraai weder,
de leeuweriken zingen en de viooltjes geuren,
ik verwacht u in de bloeiende natuur. O, de
natuur is zoo schoon
Als de menschen maar niet zoo leelijk
waren I zuchtte mevrouw Gerold.
Wordt vervolgd,)
I
