5669
Woensdag 13 April 1904.
29ste Jaargang.
Qagèl&è voor <s3%ooró on Stuió-^Lollanó.
Een nieuw tijdschrift
„Lectuur."
HET GEHEIM
tïd een Vorstenhuis.
abonnementsprijs.
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaateen in Nederland franco per post
Voor het buitenland
Afzonderlijke nummers
Dit blad verschijnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
H'o of d re d a c t e u r-D i r e ct e u r W. KÜPPERS.
BUBEAU St, Jansstraat. Haarlem.
f 1,20
1,50
2,9C
0,03
Van 16 regels 50 Cents
Elke regel meer 71/, r
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant.
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Génerale, Publicité, Etrangère
G.L. DA ÜBE Co JOHN., B. JONES SuccParis 31bis Faubourg Montmartre
Voor eeüige maanden werd een heug-
Ijjk nieuws bij het volk der beide Ne
derlanden ingeluid een nieuw maand
schrift zou verschijnen: «Lectuur», dat
zich ten doel steldeeere betrouwbare
handleiding te geven id de menigte van
boeken en tijdschriften, die verschenen
of verschenen zqd, hunne wetenschappe
lijke en letterkundige waarde aan den
toets eener gezonde kritiek te onderwer
pen, en vooral aan te wjjzen of zjj al
dan niet voor geloof en zeden gevaarlijk
zjjn.»
Sedert zjjn twee afleveringen versche
nen en de uitgever meende niet ten on
rechte een tweeden Prospectus te mo
gen rondzenden, waarin de goedkeuring
en de aanmoediging van het Doorluch
tig Episcopaat, en de vleiende beoordee
lingen van de Katholieke Pers en van
mannen van andere richting werden aan
gehaald. Ook werden behartenswaardige
wenken gegeven, waarmede de Radactie
zeker haar nut kan en zal doen.
De Ni«u.wé Koerier van 2 April meen
de ook als raadgever te moeten optreden,
doch vergat maar al te zeer dat éene
aflevering onmogelijk alles bieden kan.
Wjj volgen den recensent op den voet:
«Lectuur biedt van den eenen kant te
veel, van den anderen kant niet genoeg»
Men houde echter in het oog, dat «Lec
tuur» geen vakblad is^in dien zin, dat het
voor ieder vak der wetenschap alles aan
geven kan, maar dat het, bjj het eikend
verschil van smaak, den ontwikkelden
katholiek op de hoogte houden wil van
datgene, wat inde verschillende vakken het
meest belangrijk is.
«We kunnen onmogoljjk verklaren,
dat «Lectuur» thans reeds biedt, wat het
Prospectus met alle recht en reden deed
verwachten.»
Ik vraag in gemoedekon dan ééne
aflevering van éénen jaargang alles, al
les bieden Raadpleegt men den inhoud,
dan bljjkt/dat deze eersteling reeds der
tig boekbeoordeelingen biedt, den in
houd aangeeft van 44 tijdschriften, en
ons eene opsomming geeft van 214 nieuwe
werken. Op deuzelfden voet voortgaande
zon «Lectuur» ons op het einde des jaars
360 boekbeoordeelingen geven maar uit
atlevering 2 blijkt reeds de vooruitgang
op dit punt. Kan nu alles in éene at
levering besproken worden Dat is en
blijft Mol 1 e r s woord
Ter Inleiding «volslagen onmogelijk».
Maar waarom er dan de Redactie een
grief van maken, dat de eerste aflevering
slechts één enkel boek van «wijsbegeerte»
treurdeleemte verraden, a's het boek
daar geene bespreking vond.
Verder wil de schrijver reeds onmid
dellijk eene lijst aangegeven hebben van
boeken en schrijvers en uitgevers, vooral
met betrekking tot de op te richten of
en van «sociale wetenschap» recenseert? opgerichte leesbib liotheken.Nog eens: wil
Waarom de Redactie er een grief van i dan de schrijver in ééne atlevering alles,
maken dat bjj theologie één tijdschrift ver
meld staat, en noch de Nederlandsche
Katholieke stemmen, noch de Zeitschrift
lüt Kath. Theologie, Linzer Kuartal-
schrift, Pastor Bonus prjjkt Waarom
dan ook niet noode gemist de inhouds
opgaven van St. Gregorius-blad, de Ka
tholieke Missiën, Musica Sacra, Revue de
l'art chrétien, Annales de philosophic chré-
tienne, het missions catholiques, Revue
du monde cat holique, Revue des religi-
oos, Revue des scie nces ecclésiastiques,
La science cathoüque, Archif lür christ*
Kunst, Die Katholische Bewegung in un-
seren Tagen, Ciicilia, Harmonia Sacra,
der Katholik, die Katholischen Missionen,
Natur und Offenbaiung, Römische Kuar-
talschrift (Freiburg), Tübinger Theolo
gische Kuartalschrift (Tubingen), Zeit
schrift für christ. Kunst, Zeitschrift für
Kath. Tceologie, The catholic World,
The Illustrated catholic missions, the
american catholic quarterly review,
american ecclesiastical review, enz.
Als er eene soort van tjjdschri f-
die zich meer en meer waardig zullen too-
nen den steun en het vertrouwen van het
Nederlandsche volk te verdienen, die de
reeds verschenen afleveringen billjjken.
Ingezonden.
feuilleton,
11. (Vervolg.)
Een diepe zucht wrong zich uit hare borst,
terwjjl haar tandelooze mcmd half open
bleef.
Albert kwam haastig binnen, en berichtte
dat het rijtuig voor de deur stond.
Is het een vertrouwde koetsier vroeg
Celestine.
Volkomen mevrouw. Ik zal daarenboven
naast hem op den bok gaan zitten en een
toeziend oog houden.
Mevrouw Wiprecht zei //dag Celestine!#
Tot wederziens mama.
Deze was opgestaan en zei smartelijk glim
lachend
Tegen den middag zien wjj elkander
wederik verwacht u en de lieve Louize, ge
kent immers het huisje van mjjnen broeder
wel?
Celestine kuste de oude vrouw, alsof zij
voor altjjd afscheid van haar nam.
Louize komt te Buchau, dacht Albert,
met vreugde. Ik zal haar heden nog eens
zien 1
l)an beschouwde hjj hare leelijke moeder,
die zulk eene lieve dochter had, naar lichaam
enz.
ten is, wier inhoudsophave achterwege
zou mogen bljjven, dan geloof ik, dat het
jnist de theologische tgdschriften mogen
zijn, omdat deze met recht in de hand
der geestelijkheid, voor wie ze uitsluitend
dienen, mogen worden, verondersteld.
Volmondig stemmen wjj echter toe, dat
wjj gaarne den inhoud van meerdere be
kende buitenland8che sociale tijdschriften
zooals b.v. de Revue Sociale Cathoüque
van Leuven zagen aangehaald. Maar
had de schrjjver aflevering No. 2 inge
zien, hjj had bevonden, dat ook op uit
punt de Redactie naar verbetering streeft.
Ook op het gebied van schoone lette
ren en leesboeken kan de schrjjver niet
zeggen, «dat bereikt is, wat zonder veel
moeite zou te verkrjjgen zjjn».
Langere boekrecensies acht hjj meer op
hare plaats in een ander tijdschrift. Zeker,
met het oog op de plaatsruimte is het
breed uitspinnen van ieder verhaa 1
in «Lectuur» on mogeljjk, maar ook ter
voorlichting onnoodig. Om aan te gever»
wat men aan een boek heeft, en of hei
iets bevat, wat met geloof of zeden strjj-
dig is, is «Lectuur»opgericht, en het zou
eene door den schrjjver zoozeer be
en ziel zoo verschillend vnn hare moeder
Zuchtend dacht hjj aan de hinderpalen, die
zich tegen zijne liefde zouden verzetten,
terwijl de twee vrouweu stil met elkander
spraken.
Mevrouw Wiprecht knikte vriendelijk met
het hoofd, kuste de zoetglimlachende Celes
tine, bevat Grietje op het huis te passen, en
verliet met korte schreden de kamer.
Mevrouw Gerold duldde niet dat Albert,
die dienstvaardig toejjlde, de oude vrouw in
het rijtuig hielp zjj reikte zelve haar de hand
en sloot het portier.
Albert zat naast den koetsier en beval de
zen spoed aan. Het rijtuig rolde welhaast in
vollen draf voort.
Men heeft er haar toch toe overgehaald,
zei Grietje tot mevrouw Gerold, toen zjj in
de kamer waren teruggekeerd.
Mama is veel te goed....
En Andreas Brand is een sluwe kerel.
Hjj zal zijne zuster er wel toe overhalen
dien timmermansknecht met zjjn verbeelding,
dien kalen mjjnheer Albert erfgenaam te
maken.
O, neen, al beproeft hjj het nog zoo.
Gij zult daarom niets te kort hebben, Grietje;
ik zal voor uwen ouden dag zorgen, zorg gjj
voor het huis en mama.
D»t zal ik doenMaar gjj hadt den
tocht naar Buchau moeten beletten.
't Is zóo toch ook goed.... Tot weerziens
Grietje 1
Celestine ging dwars over de straat het
tegenover staande huis binnen, voor hetwelk
en deed hjj niet verstandiger te, wachten,
totdat het laatste nummer van den eer
sten jaargang, zooals hjj zelf veronder
stelt, zjjn verlangen komt bevredigen. In-
tusschen raadplege de schrjj ter
«De Katholieke pers in Nederland van
1853 1887» door, G. Mes, «1000
gute Bücher,» door F. fl 1 s k a m p
«Verzeichnis ausgewiihlter Jugend und
Volksschriften» door Dr. R o 1 f u s; «Bi
bliographic catholique», de catalogi van
S. Anselm Society, om vau gean andere
te spreken.
Had de schrjver no. 2 ingezien, dan
had hjj kunnen gewaar worden, dat daar
ook de tooueelliteratnur, zjj het slechts
met éen nummer, vertegenwoordigd is.
Dan mag hjj tevens gerustgesteld zijp,
dat ook voor het verschiet en ook in rui-1
mer mate de Nederlandsche, Fransche,
Duitsche en Engelsche tooneelstukkeu ter
sprake worden gebracht. Waarom «zonder
vrouwenrollen?» Mag dan in een meis
jespensionaat geen „tooneelstuk met uit
sluitend vrouwenrollen worden opgevoerd
en moeten dus hierover ook geene inlich
tingen worden gegeven.
Ook de boekbeoordeling bi. 30 en bl.
33 is den schrjjver ean doorn in het oog.
Maar ik vraag in gemoede, gaat het aan
wegens een paar kleine vlekjes in 268
en 145 bl. opgespoord, die oordeelkundig
werden opgezocht en zorgvuldig aange-
gegeven, het doem vonnis uit te spreken
over eene geheele reeks werken, die, wat
de Duitsche tenminste betreft, door de
i Duitsche katholieke pers werden gewaar
deerd als het beste, wat in den laatsten
tjjd verschenen was.Deugt «de Katholiek»
niet, omdat een artikel onlangs van den
kant van «de Tjjd» eene scherpe veroor
deeling uitlokte
Ik geloof, dat de recensent der redac
tie een betereu dienst had gedaan «die heel
wat andere boeken voor onze jongens en
meisjes» aan te geven, die dan zeker ach
tereenvolgens (niet alle Iegelijk, dat is
onmogeljjk) bespreking zouden vinden,
dan zgn anathema te slingeren.
Ook deze regels werden geschreven uit
waardeering voor «Lectuur» en hare wak
kere redacteurs «n medewerkers, die niet
terugdeinsden voor de gewone taak, en
een bord met deze woorden stond Koenraad
Gerold, Meester Timmerman.
Uit het venster harer huiskamer kon zij
het huis der weduwe ia het oog houden, zoo
dat ze steeds wist wie er in- en uitging.
Vijf minuten later had zij een gesprek mei
haren man, die aan zjjnen iessenaar zat te
schrijven.
De timmermansbaas hield des Zondags zijne
boeken, want nooit ging hjj ter kerk.
't Was een treurig voorbeeld van de onge-
loovigheid onzer dagen, 't zou hem er ook
naar gaan.
De man moet werken, wat hjj gewoon
te zeggen de vrouw kan bidden en ter kerk
gaan.
In sommige kringen werd hg voor rjjk ge
houden, daar hjj verscheidene huizen bezat
anderen beweerden dat zjjn geldelijke toestand
niet schitterend was, dat hjj aanzienlijke sohul-
den had en zich slechts door kunstmiddelen
staande hield.
III. Aan het sterfbed.
Doch, volgen wij het rijtuig dat de zuster
naar den broeder voert,
De koetsier joeg zjjn paard aan na onge
veer een half uur hield hg stil voor het
huisje van den werkman.
Albert hielp de oude vrouw uit het rjj-
Elsje stond weenend in de deur.
Wat is er gebeurd? vroeg Albert.
De dokter is bjj hem.
BUITENLAND*
Engeland.
Zeker* zal van grooten invloed znn de
overeenkomst aangegaan tusschen Enge
land en Frankrjjk, waardoor de oude ge
schillen in Newfoundland, Siam en
Egypte worden geregeld en waardoor de
gelegenheid om nieuwe oorzaken van
oneenigheid te doen ontstaan in Marok
ko wordt voorkomen.
En dit belangrijke verdrag is slechts
een gedeelte van de bljjken van harmo
nie en vriendschap tusschen de Wes-
tersch-Europeesche Mogendheden. Italië
maakt zich gereed het bezoek te ont
vangen van president L o u b e t, nadat
het pas keizer Wilhelm, op zgn tocht
door de Mtddellandsche Zee, bewjjzen
van sympathie en vereering had gege-
Over de FranschEngelsche overeen
komst is men te Londen zeer ingenomen.
De handelscommissie nit het Engeisch
Lagerhuis heeft gelnkwenschen gericht
tot president Loub et en Lord Lans-
do w n e. Men wi1 in deze overeenkomst
een gemakkelijke regeüug zien tusschen
allerlei quaesties, die telkens de vethou-
ding tusschen Londen en Parjjs schenen
te dreigen. Dat Frankrjjk door een over
eenkomst te sluiten met Engeland, te
St. Petersburg geen aangename stemming
heeft veroorzaakt, is zeker, te meer na
eea politiek van chassez-croisez te wach
ten is.
Zoo vindt de «Vossische» 't zeer na
tuurlijk, da" waar op 't oogenblik dat
Engeland Tibet binnendringt, tusschen
Londen en Parjjs zulk een toenadering
tot stand kotrt, men in Ruslandjdaarover
weinig gesticht is. Het blad verzekert,
da? Rusland «teleurgesteld» is over Frank-
rjjks gedragslijn, en voegt er aan toe, dat
men zich te Petersburg «niet meer zal
laten foppen door allerlei schoonklin
kende Fransche woorden over vriend
schap en verbond».
Duitschland.
Het gerucht loopt, dat de Duitsche
Kroonprins uit Kopenhagen is terugge
keerd als verloofde van prinses T h y r a
dochter van den Deenschen Kroonprins,
Zoudag kwam de Prins te Potsdam terng,
waarvan nu wel spoedig iets over deze
verloving zal vernomen worden.
Uit Znid-West-Afrika wordt ge
seind; Gouverneur L e u t w e i n seint uit
Okahandja, dat hjj den den April met de
vereenigde hoofdafdeeling (Duerr) en
de westerafdeeling (E s t o t f f) de hoofd
macht der Herero's, ongeveer 3000 ge
weren sterk, bij Onganhira heeft aange
vallen.
En vader
Kan niet meer »preken.
Groote God 1
Gaat spoedig bg' hem 1
Albert leidde de weduwe het kamert je bin
nen, voor welks venster de gordjjnen waren
dicht geschoven.
De dokter zat aan het bed en hield de
hand van den zieke vast.
't Is gebeurd gelijk ik vreesde 1 fluis
terde hjj. De aangewende middelen bljjven
werkloos.
Vader, vadersnikte de jongeling, die
zich nevens het bed op de knieën wierp. Ik
ben het, uw zoon, en ook uwe zuster staat
hier. Mevrouw Wiprecht is met mjj mede ge
komen.
Ge komt te laat, zei de geneesheer.^De
arme man kan niet meer spreken.
Hij maakte plaats voor de weduwe, die hem
naderde.
Andreas, ge wildet mjj mededeelingen
doen hier ben ikl Kent ge uwe zuster
niet meer P Aanschouw mjj. Meta staat aan
uw bed.
Met geweld opende de zieke zjjne zware
oogledenhij ontroerde en wees met de hand
op Albert, «lie aan het voeteinde Van het bed
stond co bitterljjk weende.
Wat moet er geschieden vroeg Meta
die door dit aamdoenlijk tooneel niet getrof
fen was.
Andreas kon zich niet meer bewegen, zijn
ontsteld gelaat drukte een vreeseljjken angst
uitzjjne lippen bewogen zich alsof hij wilde
Na een gevecht, daf acht aren daurde,
werd de vijandelijke stelling doorgebroken,
en werden de Herero's naar alle zijden
teruggeslagen.
Gesneuveld zjjn de luitenants E s t o r f f
en E r f f a en twee rniterazwaar gewond
de luitenant Rosenbarg en vjjf rui
ters. De vjjand leed zware verliezen. Yan
de afdeeling-G lasenapp is niets
nieuws bekend.
Frankrijk
Omtrent het vermelde overljjden van
koningin Isabella van Spanje te Pa
rjjs, wordt gemeld, dat haar Ijjk geplaatst
is op een katafalk in een der zalen van
haar woning, in een «chapelle ardecte»
ingericht.
Haar kleinzoon, de Koning van
Spaoje, moet den wensch te kennen
hebben gegeven dat de grootst mogeljjke
eer aan de nagedachtenis zijner groot
moeder zal worden bewezen.
Van de regeering zal zich niemand
naar de grenzen begeven om het ljjk af
te halen slechts zullen de minister van
justitie en eenige hooge beambten van
zgn departement zich, na de begrafenis,
naar het Escnriaal begeven om de be
grafenis te constateeren.
Omtrent den dood der vorstin verneemt
men nog, dat deze zonder veel pjjn is
geweest. Sinds Vrjjdagavond namen de
verzwakking en uitputting geregeld toe
en tegen middernacht was alle hoop op
herstel vervlogen. De drie dochters van de
Koniagin, de infantes Eulalie, Isabella
en de Ia Paz, benevens haar schoonzoon,
prins Lodewjjk van Beieren, waren bjj
het overljjden tegenwoordig.
President L o u b e t heeft, zoodra hjj
de tgdiug van den dood der Koningin
ontving, zgn naam doen inschrgven in
het boek van rouwbeklag, dat iu het pa
leis was nedergelegd. Ook heeft de pre
sident een condoléance-telegram aan den
Koning van Spanje gezonden.
Namens de RegeeriDg is minister D e 1-
c a s s bij de familie een bezoek van
rouwbeklag gaan afleggen.
De oorlog in het Oosten.
De nieuwe aanval der Japanners op
Port-Arthur laat zich wachten. Het Ja-
pansche eskader moet 9 dezer aan den
horizon bjj Porth-Arthur zgn opgemerkt.
Maar toen de Russische admiraal M a k a-
roff den steven wendde om zgn Japan-
schen collega, admiraal Togo, in volle
zee te begroeten, was hetJapansche eskader
verdwenen. Hieruit zon men dns kunnen
afleiden, dat men te Port-Arthur voldoende
voorbereid is en niet bevreesd den vjjand
te ontvangen ondanks bet Russische
Paaschfeest.
Uit Wei-hai-Wei wordt voorts aan de
Daily Express gemeld, dat men in de
laatste dagen allerlei geheimzinnige vloot-
bewegingen tusschen Port-Arthur en
eerstgenoemde plaats heeft kunnen op
merken. De Russische kruiser Bajan werd
verscheidene malen gezieD, soms op een
spreken. Maar geen geluid kwam nit zjjne
stille borst.
Meta boog zich over hem.
Waar zjjn uwe papieren, Andreas. Ge
wildet ze mjj gaven. Waar zjjn ze verborgen?
Kan ik ze vinden
De zieke maakte eene onduideljjke ba we
ging met het hoofd. Toen bleef hjj stil lig
gen.
Plaag hem niet, zei de geneesheer. Hij
kan zich niet meer doen verstaan.
Vader 1 vader riep Albert door droef
heid overweldigd.
Aanschouw mjj nog eens met uwe trouwe
oogeu, zoo kan ik niet ran u scheiden. Gjj
zelf hebt mjj immers om de boodschap ge
zonden en nu spreekt gjj niet meer!
Nog eens opende de stervende werkman
zijne oogen.
Vol bewustzijn, met helderheid, men zou
moeten zeggen met zooveel verstand, al- al
leen een stervende in zjjn blik kan leggen,
maar tegeljjk rustig en met groote kalmte an-
schouwde hjj zijn zoon.
Men las in dien blik zooveelliefde, tee-
derheid, verdriet van te moeten afscheid ne
men en heengaan zonder te hebben kunnen
doen, wat hjj meende te moeten doen.
(Wordt vervol] 1.)
PRIJS DER ADVERTBNTIEN.
AGITE MA NON AGITATE.
tuig' j
V6D