No. 5670
Donderdag 14 April 1904.
29ste Jaargang
ÈagBiaó voor *3%ooró on 2/uió*i&Lollcinó.
agite ma non agitate.
Een tooneelvoorstelling die
niemands godsdienstige
gevoelens kwetst.
HET GEHEIM
van een Vorstenhuis,
abonnementsprijs.
Per 3 maanden voor Haarlem,.f 1,20
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post >1,50
Voor het buitenland 2,96
Afzonderlijke nummers0»Ö3
Dit blad verschjjnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
HJo ofdredacteu r-D irecteur W. KÜPPERS.
BUREAU St, Jansstraat. Haarlem.
PBIJS SBB ADVEBTENTIEN.
Van 1—6 regelsJO tents
Elke regel meer
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Gents per advertentie h Contant.
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Génerale PublicitêEtrangèrt
G.L. DA ÜBE Sf Co JOHN., I. JONES Succ. Parit 31 bit Faubourg Montmartre
Woorden van den ex
ploitant van Salomeden
heer D. H. Brondgeest.
Bjj al den ernst van de verontwaardi
ging die ons vervult over de opvoering
van het liederlijke tooneelstuk Salome
dat hedenavond in de tooneelzaal van het
Café-Restaurant «de Kroon> zal worden
gespeeld, zouden wij het wel willen uit
proesten van lachen over de verregaande
en onbeschaamde brutaliteit van den ex
ploitant van Salomedie onder zjjn adver
tentie in de Stads Editie der Opr. Haarl.
Ct., den volke heelt durven verkondigen,
dat het prulstuk groote kunstwaarde bezit
en dat het niemands godsdienstige gevoe
lens kwetst.
Wg hebben echter medelijden met den
heer Brondgeest die door een vui-
len bril schjjnt te zien, waardoor hg lie
derlijkheid vergeljjkt met kunstgenot.
En oen aan te toonen, dat wg niet
ten onrechte tegen de aanbeveling van het
stuk hebben geprotesteerd, laten wg, na
vooraf vergeving te hebben gevraagd aan
onze lezers voor de taal, die wjj ons ver
plicht achten hen te laten genieten, het
socialistisch blad <Het Volk» eens hier
spreken.
Het sociaal-democratische orgaan, dat
met toch niet van te groote preutschheid
verdenken zal, critiseert het tooneel
stuk Salome als volgt
«Salome, schrijver O s car Wilde,
veroordeeld wegehs tegennatuurlijke sexu-
eele uitspattingen. Dat belooft wat
Salome, dochter van Herodias, die het
hoofd vroeg van Johannes Den
D o o p e r. YoorW i 1 d e is het klaar, dat
dit geen intrige van de moeder, maar
louter een perverse wulpschheid van de
dochter was. En hjj laat die perverse
wulpschheid zien. Dat is iets! Om de waar
heid te zeggen er waren dames gecho
queerden zelfs heeren. Maar het is ook
iets! Zoo'n oostersch meisje is veel meer
wulpsch dan een westersch meisje, niet
waar Maar zóó. Ik durf er bijna niet
van spreken. Als nu de heer Herodes
maar niet zoo vreeseljjk had geschreeuwd.
Mevrouw Herodes schreeuwde trou
wens ook haar portie, en S a 1 o m e liet,
hoewel in dit opzicht matiger, het toch
evenmin onder zicb. Als ik er aan denk,
hoe die meuschen schreeuwden, krjjg ik
FEUILLETON,
12, {Vervolg.)
En bq dat alles las men er ook overge
ving aan des Heeren wil.
Die blik van dezen stervende op zjjn zoon
deed allen huiveren 't was alsof hjj diens
beeld in zich wilde prenten om het in de
eeuwigheid mede te nemen.
Slechts drie seconden duurde deze laatste
blik, toen veranderden zijne oogeazij ver
glaasd sn.
Andreas zuchtte zacht en stierf!....
De geneesheer legde zijne hand op het
hart van den ouden man.
Hjj is. doodl zeide hjj, na een hal ven
minuut, gedurende welke de aanwezigen ge
spannen naar zjjne uitspraak gewacht had
den.
Albert wierp zich met het hoofd op het
bed, en verborg het gelaat in dekens en kus
sens.
En niets hoorde men dan het gesmoorde
maar hartstochtelijk snikken van den jongen
man.
O, de smart als zjj natuurlijk is, laat niet
na een diepen indruk te maken op iederen
aanwezige.
er weer hoofdpjjn vau. Maar laat ik het
verhaal doen.
Johannes de Duoper zit in den
put onder het terras van het paleis. S a-
1 o m e, van het feeBt in het paleis weg-
geloopen, wil hem ziea. Men' haalt hem
uit den put. Salome doet hem liefdesver
klaringen. Zoo vurig, dat de commandant
van de wacht, die een boentje voor haar
heeft, het niet langer lean aanhooren, en
zich nu van kant maakt. Maar Johan
nes. de profeet, wil van de liefde niet
weten, en S a 1 o m e loopteen blauwtje. Dit
alles geschiedt maar niet zoo banaal als
ik het hier zeg de toeschouwer verneemt
hetdoor middel van fantastisch romeinsch-
judaeïsche decor, door talrjjke soorten
bengaalsch licht besche sen, van kleatig
en keurig gekostumeerde personen, in
soms zeer hoog dravende, na en dan
plat neervallende, maar vaak [waarlijk
rjjke, aan het Hooglied ontleende taai.
Waarom echter Johannes de Doo-
p e r zjjn r's zoo afgrjjseljjk laat rollen,
en gestadig zjjn hoofd achterover hondt,
is mjj niet duideljjk. Dat hjj geen mooie
gebaren maakt, ma ar slechts nu en dan
namaakt, zal wel hieraan liggen, dat het
hem niet beter is geleerd. Zijn stem is
vol en weekmaar is het profeteeren
heusch zoo'n eentonig werk Het krij-
schen dat Salome doet als zjj hem haar
lielde beljjdt, moet ongetwjjfeld aan haar
wulpschheid worden toegeschrevenis
dat zoo, dan ben ik maar verheugd, dat
dewestersche vrouwen wat minder wulpacb
zijn.
Johannes deDooper dan wordt
weer in den put gestopt, «n Herodes
komt met zjjn vroaw op het terras een
luchtje scheppen. Maar hg* is niet lek
ker.
Na veel geschreeuw, waaraan zijn
vrouw meedoet, en waardoor bij er niet
lekkerde op wordt, vraagt hg Salome om
voor hem te dansen. Zjj mag alles vragen
wat zij wil, als zjj maar danst. En zjj
d?,nst.
Als ik nu de tooneelverslaggever van
een romein sch-jcdaeïsche, of ook maar van
een grieksche krant was, zon ik over dien
dans zeer uitvoerig schrjjven. Maar deed
ik het hier, ik had weldra den heer O os-
terbaan of Sybrandt mitsgaders
alle dorpspastoors van Noord-Brabant op
mjjn hals, vanwege de zedeljjkheid. Enfin,
dit wil ik er van zeggeD, dat S a 1 o m[e
onder het danseD, een oostersche, dus
een buitengewoon 10 ulpsche danseen voor
een haar kleedin.gstukken weggooit, en
zich uitdanst, zou men zeggen, als de lezer
Wat kan zjj den Boensch vrueselijlc aan
grijpen, wat gooit zij verpletterend den jon
gen krnchtigen msm, als machtelo os ter aarde.
Zoo velt de stormwind eiken neder, die de
eeuwen getrotseerd hadden.
Maar Meta
Zij stond bewegenloos als een beeld.'
Geen traan kwam in hare oogjen, geen be
weging verried, dat zij droefheid gevoelde.
Hjj heeft toch al gehad wat. hij hebben
moest, en nu heeft de Heer hein tot zich
genomen 1 fluisterde zij koel. De wil des Hee
ren zjg geloofd I Andreas was mjj in zijn leven
niet genegen, maar ik vergeef hemWees
bedaard, jongeling, ik zal de begrafeniskos
ten dragen, dat beloof ik u...... Is hjj dan
wezenlijk dood, dokter Andreas was nog
niet ioo oud.
Hjj is doodverzekerde de dokter.
Toen groette hjj deelnemend en verwijderde
zich.
Meta had. lang en stilzwijgend op eenen
stoel gezeten.
Toen riep zjj de huishoudster.
Gij heet Elsje, niet waar
Ja, mevrouw.
Heeft mjjn broeder kort voor z^ne.u tlooil
niets gewnnscht P
O ja.
Watt dan Elsje
Elsje wist niet of zij antwoorden zou j zjj
zag naar Albert, maar deze bleef baweegloos
op het bed van den ontslapene.
Zjjne met tranen gevulde oog<sn staurdon
het Ijjk aan.
zich dan maar niet een juffrouw ver
beeldt, die haar rokjes laat gigden,
want het is veel wulpscher, oneindig veel
wolpseher. Men gaat zelfs zjjn hart vast-
horaden, en vragen of Salome straks
heelemaal moederspier
neem, ik durf het woord niet schrjjven.
Gelukkig vóór het zoover is, valt ze
aemechtig aan H e r o d e's voeten neer.
(Bali wat een zwijnen boelEn dan
vraagt zjj het hoofd van den profeet.
Na veel schreeuwen van Herodesj
krjjgt zjj het ookzjj solt er wat mee,
trekt een doek over haar hoofd en bet
doode hoofd, en zoo laat Hetodes
haar dooddrokken door zjjn soldaten, met
hun schilden,
Wat «Het Tolk» verder schrijft over
Salomelaat ons onverschillig.
Wij meenen genoegzaam te hebben
aangetoond hoe onbetrouwbaar de aanbe
velingen zjjo die' voorkomen io sommige
bladen, en hoe de Kucst wordt verlaagd
tot liederljjkheid.
Wjj meenen, onze roeping getrouw,te heb
ben moeten waarschuwen tegen het gaan
bjjwonen van het sl'ok Salome, dat zoowel
uit moreel als godsahenstig oogpunt be
schouwd, kwetsend is voor de overtuiging
van elk rechtgeaard! mensch, dat in
strjjd is met een welbegrepen vrjjbeidsidee
als grondwet van 'net openbaar leven, de
natuurljjke rechten dsr Kerk en de eiscben
der goede zeden in den Staat.
BUITENLAND;
I Italië.
Voor het eerst na zjjn kroning heeft Z.H.
Pius X, Maandag ter gelegenheid van
bet feest van den Gregorius den Groote
de B. Mis gecelebreerd in de St. Pieters
kerk. De plechtigheid geschiedde met
bnitengewonen luister. Vanat 's-morgens
vroeg reeds ven1 de eene groote menigte
volks de ruime kerk.
Gedurende de H. Mis, zong een koor
van 1500 zangers van de school Scholce
cantorum, eenige prachtige gregoriaansche
zangstukken.
Op het St. Pietersplein handhaafden
de Italiaansche troepen de orde.
Frankrijk.
De kruisbeeldenstorm wordt in de
FraDsebe Republiek oirder protesten van
het volk voortgezet. In tal van Recht
banken weigeren de Rechters de beeld
stormera toe te lateD, ook hebben een
groot aantal Rechters voor ban ambt
bedankt als protest tegen de heiligschen
nis. Tal van Burgemeesters laten de
kruisbeelden, die afgenomen worden, met
Zeg mjj alles, hernam Meta. De zuster
mag het wel weten. Heeft de overliedenc een
testament gemaakt.
Dat weet ik niiet.
Wat heeft hjj dan gezegd P vroeg ver
der mevrouw koel.
Hij verlangde uteeds naar zjjn zuster.
Niets anders?
O ja ik moest ook iemand van het
gerecht roepen
Wien?
Den schout.
Meta poogde haar angst te verbergen..
Is die hier geweest
Neen, hij w as niet te huis ik vermoed
dat hjj spoedig komen zal, maar 't is nu,
helaas, te laat.
Heeft mjjnen broeder niets van zjjne pa
pieren gezegd P Hjj moet toch papiei'e» heb-
ben als de nalatenschap moet beredderd wor
den, zjjn zij volstrekt noodig. Zjjn pleegzoon
kan immers geen wettige erfgenaam zijn,
Zoo dat gij hie.r zouat willen eruen
riep Elsje, die sinds lang de vrouw haatte,
Dat ontbrak er nog aan
Zjj wierp zich ook op het bed en weetnde
met Albert.
Meta aanschouwde beiden met oogen vol
haat.
Ondertusschen kwam de schout, dien Elsje
geroepen had, een brave landman met grjjs
haar.
De huishoudster zeide hem dat de dood
den zieke belet had (den schout gewichtige
zaken mede te deelen.
groote plechtigheid naar hun sladhui»
brengen om ze daar een eereplaats te
geven.
Het stoffeljjk overschot vau koningin
Isabella zal heden uit Parjjs naar
Spanje worden vervoerd. Het geheele
Parjjsche garnizoen zal onder de wapenen
komen. De stoet zal tusschen een dub
bele rjj soldaten van het paleis der over
ledene naar het station Orleans-Anster-
litz trekken.
De dood der vorstin heeft, behalve het
Spaausche, ook het Beierscbe hof getrof
fen, want het huis Wittelsbach is, behalve
aan het Habsburgerhuis, aan geen vor-
stenfamilie zoo na verwant als met de
Spaansche Bourbons.
Koningin Is a b e 11 a kwam, na haar
troons-afstand, vaak te Müncben. In Beie
ren wonen haar zuster, de weduwe van
prins Adalbert, en hare dochter, die
met prins L o d e w jj k F e r d i n a n d
gehuwd is.
In de Fransche Republiek valt weer
een afschuwwekkende misdaad te con-
stateeren.
Een zekere Olie, kassier op een fa
briek te Talence, heeft zjjn vrouw en
twee kinderen vermoord en zich daarna
zelf bg de politie aangegeven. De moor
denaar verzekerde dat hg oneerJgkheden
op de fabriek had gepleegd en, ontdekking
vreezeude, het voornemen had opgevat
zichzelf, zijne vrouw en kinderen te ver
moorden. De vrouw heeft hjj toen met
een bjjl om het leven gebracht, de kin
deren doen stikken door hen natte doe
ken in den mond te stoppen. Toen hg
nu echter de hand aan zichzelf zon slaan,
ontzonk het monster daartoe de moed.
Duitschland.
Bg den Pruisischen Landdag zjjn inge
komen wetsvoorstellen van waterbouw
kundigen aard, bestaande uit vjjf ontwer
pen. Vier ervan bandelen over norraali-
seering der rivierebhet vjjfde over
de herstelling en de uitbreiding van
verschillende waterwegen.
Voorgesteld is een Dortmund-Rjjnka-
naaiverder een scheepvaarlkanaal van
Dortmund naar het Emskanaal bg Biver-
gern tot Hannoverin 't geheel dus een
kanaal van den Rjjn naar Hannover.
Voorts een verbindingsweg van de groote
scheepvaart van Berljjn naar Stettin,
alsmede de verbetering van de Oder en
de Weicheel.
Voor een en ander zullen ongeveer 400
millioen noodig zjjn.
Naar de Wiener Allgèmeine Zeitung
mededeelt, wordt Keizer Wilhelm den
25sten April te Abazzia verwacht, waar
Z. M. drie dagen zal verbljjven en er een
samenkomst zal hebben met Keizer
Frans Jozef.
Spanje,
Koning Alfonso van Spanje is niet
naar Parjjs gegaan om het Ijjk van zjjn
overleden grootmoeder, koningin I s a-
Het kwam tot besprekingen, die hiermede
eindigden, dat de schout dadeljjk tot een
ambteljjk onderzoek overging. Geen hoek, geene
kast, geene kist bleef onaangeroerd. Albert
zelf was de werkzaamste, maar nergens vond
men een stuk papier, dat voor den overledene
van belang kon geweest zijn.
Na een uur stond de jongeling als verplet
terd naast den doode.
Hoe en wanneer zou hjj, opheldering no
pens zijne afkomst verkrjjgen
Evenwel was hem hieraan veel gelegen,
daar men hem algemeen voor een vondeling
hield, dien de medel jjdende timmermansknecht
van het veld naar zijn huis had gebracht.
Dit had hjj vroeger als knaap dikwerf Van
zijne speelmakkers moeten hooren.
Juffrouw Wiprecht, dis schjjnbiar bedaard
bjj het open venster had gezeten, vroeg aan
den schout
Ge hebt dan geene mededeelingen ont
vangen of iets waargenomen dat nopens den
laatsten wil mijns broeders ophelderingen kan
geven
Niets, mevrouw, niets 1 verzekerde de
landman.
Deze lieden spreken van papieren welke
Andreas u had willen ter hand stellen.
De schout haalde de schouders op.
Er is volstrekt niets aanwezig. Biand
1 moet echter voornemens zjjn geweest mjj mon-
delingsche mededeelingen te doen, misschien
wegens tjjnen pleegzoon Nu, mevrouw, ge
maakt voorzeker geene aanspraak op deze kleine
nalatenschap welke Albert wel verdient voor
bel la te bezoeken Z. M. zet ondanks
den rouw van zjjn huis, zjjn reis voort.
Deze reis is een ware triumftocht voor
den jongen vorst geworden. Hg' heeft
van Barcelona uit een uitstapje naar
Montserat gemaakt, in welke stad de
ontvangst wederom uiterst harteljjk was.
Bjj zjjne terugkomst te Barcelona juich
te het publiek deu Koning met warme
geestdrift toe.
De Oorlog in het Oosten.
De oorlogsberichten loopen zoo uiteen
en zjjn van zoo'n onbeduidende beteeke-
nis, dat het bjjna niet de moeite waard
is vandaag er eenige aandacht aan te
schenken.
In Zaid-Mantsjoerjje ondervinden de
troepenbewegingen veel tegenstand door
de hevige regens die de spoorwegen
hebben overstroomd. De veldtelegraafljj-
nen zjjn vernield en de wegen onbegaan
baar.
De «Times> noemt de Russische strijd
krachten ten noorden van de Jaloe-rivier
niet sterk genoeg om het oprnkken der
Japanners aan gene zjjde der rivier tegen
te houden. Wg zullen echter, naar onze
meening, een eerste treilen moeten af
wachten, om te oordeelen welke tactiek
gevolgd wordt.
Op zee schjjnen de Russen meer kracht
te ontwikkelen. Het stoomschip «Shach-
sing> komende van Nioechwang, werd
gisterenmiddag om drie uur, ten noorden
van de Hwang-Cheng eilanden, tien mg-
len van Port-Arthur, door acht groote
Russische oorlogsschepen, komende uit
de nchling van Dalny, gesommeerd om
te stoppen. De papieren werden order-
zocht.
De «Standard> verneemt over detroe-
pien aan de Yaloe-rivier uit Tientsin
d.d. 11 dezer,het volgende:
Er bestaat reden om te gelooven, dat
de rechtervleugel van het front der Ja-
panBche troepen, die uit Noord Korea
oprnkken, in de buurt van Qhaasong,
op den noord-westelgken oever v.n de
Yaloe, een sterke stelling inneemt
Gemeld wordt, dat er omstreeks den
29en Maart een. treffen plaats vond men
zegt, dat het doel der Japanners zou zjjn
het deel van den spoorweg achter Moek-
den, bjj Tieling-Hsien. Dit voortrukken
n?ar het noord-westen is bjjzonder waar-
scbjjuljjk, daar de heuvelachtige en zan
dige streek zeer het transport van
troepen en geschut begunst:gt, terwijl de
bodem ten westen van de zuid-Yaloe in
dit seizoen moerassig is.
Chineesche Christenen uit Moekden
melden dat er een trein passeerde vol
Russen, met verbonden hoofden en le
dematen. Zjj vertrokken omstreeks 2
April noordwaartshet is niet bekend,
van waar zjj kwamen.
Laatstleden Zaterdag protesteerde de
Russische gezant te Peking tegen de
aanwezigheid van Chineesche troepen aan
de Mantsjoerjjsche grenzen, en verzocht
dat deze terug zouden keeren tot op vgt
mjjlen atstand van den grooten muur.
de verpleging en het onderhoud van uwen
broeder gedurende zjjne lange ziekte.
Meta overlegde.
Ik ben zjjne eenige zuster en bjjgevolg
de wettige erfgenaam.
Daar er geen testament aanwezig is, komt
u naar de wet alles toe.
Goed, goed; ik zal mjj later verkla
ren.
Zoo ge wilt. Moet ik den boedel ver
zegelen
O neen, het mag hier bljjven geljjkhet
is. Spoedig zal ik zeggen hoe ik er mede
gehandeld wil hebben. Vind ik dat Albert, de
zuster van zijn weldoener eerbiedigt, dan zal
hjj over mjj niet te klagen hebben. Ik ben
niet hardvochtig en hebzuchtig, maar houd
van orde.
Nu had zjj nog een kort gesprek met den
schout, van 't welk de twee andere personen
geen woord konden verstaan, daar het gefluis
terd werd.
Toen naderde zjj weder het bed.
Rust zacht, broeder! zeide zjj in den
schjjn zeer bewogen. Ge hebt mij voorwaar in
uw leven veel verdriet en onrecht gedaan,
maar ik vergeef u, zooals de Heer hierboven
u vergeven moge.
Wordt vervolg i.)
tm (mum.
«TITTO TM3T3 A nTTTTJrp i*1* M'hTTÜTf
INUENDRaT
