No. 5674
Dinsdag 19 April 1904.
29ste Jaargang
Bevordering van een
contante betaling.
HET GEHEIM
vaD een Vorstenhuis.
Per 3 maanden voor Haarlem 1,20
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post >1,50
Voor het buitenland 2,9C
Afzonderlijke nnmmers0,03
Dit blad verschjjnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
Hoofd re dacteur-Directeur W. KÜPPERS.
BUREAU St, Jansstrsat. Haarlem.
Van 1—6 regels 50 Cents
Elke regel meer 71 r
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie b Contant.
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Génerale, Publicité, Etrangère
G.L. DAUBE df Co JOHN., b, J ONES SuccParis 31 bis Faubourg Montmartre
De tgd van ïuilhande! ligt reeds lang
achter ons. Dezen hier te bespreken achten
wjj overbodig, daar zulk een handel niet
meer zou passen in onze maatschappelijke
verhouding.
Het crediet ia den handel is een zegen
van niet hoog genoeg te schatten waarde.
Maar hef wordt een vloek, waaneer van
dit gemaksmiddel misbruik wordt gemaakt.
Vooral is zulks het geval, waaneer dit
geschiedt door dsn particulier tegenover
den klein-industrieel, klein-bandelaar of
winkelier.
Terwijl in den groothandel wordt ge
leverd op vier of zes weken, is de win
kelier of kleinindastrieel soms gedwongen
1 of 2 jaar, soms langer, crediet te ge
ven, terwjjl zjjne betalingen geregeld
moeten ailoopen.
De mannen nit den middenstand en
niet het minst de winkeliers, zijn in vele
gevallen slaven der maatschappij. Het
Rjjk en de Gemeente haalt er vaD, wat
er van te halen is, zjj voeren een wan-
hopigen strijd tegen de concurrentie. De
winkelier kan zich niet verplaatsen als
de particulier. Hg is meestal aan de ge
meente, ja, aan de buurt gebonden, waarin
zjjn zaak is gevestigd, zoodat hij zich
niet kan onttrekken aaa den te drukkenden
last van den fiscus. Heeft hg een huur
woning en daarbij een huisheer, dan wordt
hg soms voortdurend gekweld, 't zjj door
gaandeweg hooger buur te moeten beta-
talen, 't zjj, wanneer de zaak
eenigszins floreert, door bedreiging met
verkoop van het hnis, of wel de winke
lier kan zslfs zjjn zaak niet overdoen aan
anderen, zonder daarvoor den cgns te
betalen aan zjjn huisheer. Op den win
kelier mag niet de minste fout kleven,
of ze wordt met ellen uitgemeten. Zelfs
de schjjn daarvan kan hem zjjn clienté'e
doen verliezen. Een bittertje voor den
eten in den huiseljjken kring gebruikt,
kan een of anderen klant, wiens fijne
reuk dit toevallig heeft opgevangen, voor
goed den winkel doen verlatèn.
De hooge stand ziet in hem zjjn die
naar, het proletariaat ziet in hem zgn
Het kapitaal loert opzjjnondergang. Het
socialisme evenzoo. Zijn vrije meening te
uiten in politiek, zou hem als een misdaad
worden aangerekend.
FEUILLETON,
17 (Vervolg.)
Hjj nam eenige boeken en eene pen, en
begon te rekenen. Hiermede verliep een uur.
Des meesters gezicht was zeer ernstig gewor
den de uitslag zijner navorschingen moest
treuriger zijn dan hij vermoed had. Toen hij
de boeken in de ijzeren kist had gesloten, nam
hjj hoed en stok en verliet het kabinet. In
het kantoor had hij nog een kort gesprek met
den boekhouder. De meester verliet het kan
toor zonder te groeten voor het huis stond
een licht, schoon rijtuig, met ten fraai paard
bespannen. Mjjnheer Gerold wierp zich op de
zachte zitplaats; nauwelijks hoorbaar rolde
het rijtuig voort. De iu blauwe livreigekleede
koetsier had zijn bevelen ontvangen en bracht
zijnen meester naar de verschillende bouw
werken der stad. Wij echter volgen de
meester naar een bouwwerk in de voorstad.
't Moest een groote fabriek worden.
De timmerlieden waren bezig de balken
voor het dak op te hjjschen.
En boven, op eene duizelingwekkende hoogle
stond Albert, en bestuurde bet werk, aanwij
zende hoe de verschillende balken aaneenge
voegd moesten worden.
De burgerman iu 't algemeen, maar
vooral de winkelier, is een staatsburger
met «boeien om de lendenen»!
Een man van min allooi, een falsaris,
iemand die aan de strikken der Justitie
weet te ontsnappen, en die, geen uitkomst
wetende, zich in de armen der politiek
werpt, geoiet meer vrjjheid, meer bescher
ming, dan de nijvere winkelier. Zulk een
gelukzoeker bezoekt de volksvergaderin
gen, hjj is brutaal, bjj beklimt het spreek
gestoelte, weet de massa te vleien, het
publiek juicht hem toe, eu 's anderen daags
vermelden de bladen het succes van den
spreker!
Eu wanneer een der aanwezigen op de
vergadering net durft wagen te tornen
aan zgn verleden, of aan zgn privaat
leven, dan is het de Voorzitter der
vergadering, die onder daverend applaus
der aanwezigen den politieken tinne
gieter,^ bescherming neemt, door te roepen
hier komen geen persoonlijkheden te pas,
't Is alles zuivere politiek!
Het is de zaak vau den middenstand, zich
pit zgn juk los tp wringen door krachtda
dige aaneensluiting.
De middenstand heelt evenveel recht
van bestaan als ieder aoder. Hg zwoegt
altjjd. Wat hij bezat en bezit, heeft hij
niet gekregen doer beurszwendcl of wat
dan ook, maar heeft hjj moeten verdie
nen. Dg her ft dat niet verkregen door
een 8 oflOurigen arbeidsdag, maar door
voortdurend te moeten werken en sla
ven tegen de overheersching van het groot
kapitaal.
Wie dus dezen stand den oorlog aan
doet uit eigenbelang, slaat de eigen hand
aan het maatschappeljjk leven en ver
dient evengoed den naatn van revoluti-
onnair of omverwerper der maatschappij.
Door het vormen van plaatselijke ver-
eenigingen kunnen heel wat misstanden
worden weggenomen, tegelijk verbeterin
gen worden aangebracht. Al ware het
slechts, dat vooreerst kon verkregen wor
den een betere verstandhouding onder el
kander dan tot dusverre. Het gevolg
biervan zou zgn, dat de al te groote
scherpte van concurrentie daardoor werd
verzacht, en dat door gemeens ehappelijk
optreden het uitvaardigen van maatrege
len tegen het te lange crediet en t -
gen oneerlijke praktjjken werd bewerk
stelligd
Treffende voorbeelden werden door een
geleerd en welsprekend redenaar, den
Zeereerw. pater D n 1 a c, ten vorige ja-
re tjjdens de godsdienstoefening ia eene
der kerken te Parjjs gegeven.
Om zijn gelen strooien hoed, die zijn ge
zicht tegen de brandende zonnestralen be
schermde, was een rouwband. Men kon hem
aan zijne betere kleeding van de andere werk
lieden kennen.
Meester Gerold, die uitgestegen was, had
eene poos de drukke werkzaamheden aan
schouwd. Toen gaf hij aan eenen werkman
bevel Albert te roepen. Spoedig hierop kwam
deze uit bet gebouw; hij nam eerbiedig zijnen
hoed af en naderde den meester, die nu eenige
vragen betreffende de werkzaamheden, tot dea
jongen man richtte. Eensklaps veranderde hjj
het gesprek.
Men heeft mjj gezegd dat uw vader
overleden is?
Met bevende stem antwoordde Albert:
Ja, mijnheer Gerold.
Wanneer?
Eergisteren middag.
Groote tranen rolden over de bruine wan
gen van den jongen werkman.
Wanneer zal de begrafenis plaats heb
ben
Morgen avond om zes ure. Ik zou mijn
heer Gerold willen verzoeken irjj morgen na
middag vrij af te geven.
Zijne droe'heid belette hem meer te zeg
gen.
Morgen zult ge slechts tot den middag
werken. Zeg tevens aan de lieden die hier
werkzaam zjjn, dat zij mede ter begrafenis
«Deukt niet, geliefde Christenen (alius
de gewjjde redenaar), nu ik zoo lang tot
u heb gesproken over da verheven deugd
der Charitas, dat ik bjj u zal aan
kloppen om e9n aalmoes voor een kerk,
kapel of klooster denkt niet, dat ik een
bgdrage zal vragen voor een weeshuis,
een ziekenhuis of voor een andere veraani-
ging.In 't geheel nietIk vraag van u heel
tets anders dan een aalmoes, ik vraag
van n de vervulling van een strikten
plicht, van den plicht der rechtvaardig
heid en wel in dit opzichtBetaalt prompt
uwe schoenmakers, betaalt uwe kleer
makers, betaalt uwe modisten
Dit woord klonk onverwachts, eu de
dames en heeren keken als van zelf naar
hun toilet.
Was dit misschien een onvrjjwillige
uiting van stil zelfverwjjt? Klonk er een
helder stemmetje [daar binnen: Uw coe-
tuum is nog niet betaald, naar het raai-
loon van de praebt, waarmee ge pronkt,
waarmee ge een goed figuur maakt,
waarmee gjj vrienden of vriendinnen de
oogen uitsteekt, naar het naailoon zitten
arme tobbers angstig reikhalzend uit te
zien!
Over wie sprak pater Dnlac? Over
schoenmakers, kleermakers, modisten. En
duideljjk bedoelde hjj niet de reusachtige
zaken, zooals de magazjjnen Au Louvre
of Au Printemps, maar de kleinere, veel
kleinere; hjj bedoelde vooral deD kleinen
burger- of middenstand. Niet dat het te
genover de grootere zaken geen onrecht
vaardigheid zou zgD, het betalen zjjner reke
ning jaren nit te stellen, maar evenals he
een oneindig veel groo'e/e diefstal is b.v
een gulden te ontstelen ran, een doodarm
man, dan aan een rjjken mjjnheer, even
goed is het een veel grootere onrecht
vaardigheid, dsn kleinen handelsman ja
renlang het hem toekomende te onthou
den dan den grooteD, die over millioenen
kan beschikken!
't Is betreurenswaardig om te zien en
te hooren, dat er zooveel welgestelde
menscheo zjjn, die soms het geld, zoo
als men zegt, bij hoopen in de kas heb
ben liggen en toch niet betalen, omdat,
zooals ze dikwjjls doodleuk zeggen; We
zgn er immers goed vooi
Ja, maar daar kan de winkelier niet van
eten
Ieder kent de geschiedenis vau de dame
uit een onzer steden, die bij iedere visite
het zilveren theeservies voor den dag
haalde en daarmede pronkte als een bjj-
zondeiheid, omdat zjj dit hal gekocht uit
de gekweekte rente van te laat betaalde
gaan, 't Is urn wil.
Mijnheer Gerold
van aandoening overstelpt.
riep de jongeling
Ook de andere werklieden zullen er
zich bij aansluiten. Van drie uren af, geef ik
aan allen verlof.
De mees'er groette met de hand, besteeg
rijn rijtuig en reed verder.
De arme Albert moest zich op eenen hoop
steenen neerzetten om den weemoed te be
dwingen, die zich van hem meester maakte.
Dit hal hij van den strengen, gevoelloozen
man niet verwacht, te meer daar de over'e-
dene schier in een geheel jaar niet gewerkt
had. Zou Louize haren vader tot dit edel
moedig besluit hebben overgehaald Ja, slechts
in haar kon deze heerljjke gedachte zjjn ont
staan, den werkman op deze wjjze eer aan te
doen.
Mjjn God, mijn Goddacht de jonge
ling, was ik maar zoo arm niet!.... Louize
is een trouw goed meisje met den besten wil be
zield maar zal zjj ten laatste voor de strengheid
haars vaders niet moeten buigen De blik van
dezen man doorboort mij en doet mjj beven,
van hem hangt al mijn geluk af Zijne koele
gemeenzaamheid is mij even vreeseljjk als zjjne
trotsche handelwijze.
Hij moest schielijk zjjne onroering bedwin
gen, want voorbjjgaande werklieden hadden
het oog op hem. Treurig beklom hij de lad
der naar zijne kameraden, die hem wachtten.
Toen hij hun het besluit van den meester
mededeelde, drukten zjj luid hunne tevreden
heid uit. Sommigen zeiden dat zij toch ter
begrafenis zouden zjjn gegaanmen sprak
vluchtig de toebereidselen af en zette toen
den moeilijken en gevaarlijken arbeid voort.
van den winkelier.
Zouat gjj meenen, dat in de groote
Parjjsche magazjjnen, Au Bon Marchéj
Au Lonvre, Au Printemps en soortgelijke»
waar tot en met 1800 man personeel
gewerkt wordt, de omzet ooit tot een
dergelijken bloei zoade j zgn geraakt
wanneer het systeem «a, contant» daar
niet ware ingevoerd 't Is het gsheim
van hun kracht en hun bloei, even als
bij onze 30 cent- en galdens bazar
B ÜITENLAND,
Dultschland.
Bjj een uitstapje van Syracuse heeft
Keizer Wilhelm het fort Euryalos
bezocht.
De Keizer ontving aan boord van de
Hohenzollem den Amerikaanschen mil-
honnair Van der Bilt met zjjne da
mes. Zjj gebruiken aan boord het middag
maal. Z. M. zal zgn verbljjf te Syracuse
met een paar dagen verlengen
Naar aanleiding van de vele ge
sneuvelde Duitschers in Zuid-West-Atn-
ka in den strjjd tegen de Herero's, drjjft
bet tjjdschrift Ulk met een plaatje den
spot. Het blad zegt
«De japon staat wel deftig, maar het
uitkloppen is wat duur» leest men onder
het plaatje, waarop Germania wordt af
gebeeld met een statiekleed, met een
«sleep» waarop «Zuid-West-Afrika» s'aat
geschreven.
Rusland.
Zelden heeft men te St. Petersburg
een indrukwekkenderrouwdag aanschouwd
als Donderdag.
In de kerken werden plechtige gods
dienstoefeningen gehouden, schouwbur
gen en winkels waren gesloten, Alle
couranten} verschenen in rouwranden met
necrolog'eën van admiraal Makarot'
De Wjedomosti schreef«het is ze r
hard voor ons de vreugde te voelen die
onze tegenstanders moet vervullen».
Uit St. Petersburg wordt officieel me
degedeeld, dat op de Petropavlofsk omge
komen zgn.
Staf. Admiraal M a k a r o f, opper
bevelhebber admiraal M 0 1 as, generale
chef van den staf der vloot; kolonel A g-
1 a f, gedelegeerde van het ministerie
van oorlog3 kapiteins en 8 mindere
officieren totaal 14.
Staf van het schip. De tweede ge
zagvoerder luitenant Ladigin en 11
mindere officierentotaal 12.
De totale bemanning bedroeg 628 feop-
pen, waarvan er 32 werden geied, min
of meer ernstig gewond.
Totaal dooden596.
Engeland.
De vjjanden van Lord Chamber
lain maken zich vroo'jjk met zgn terug
komst uit Egypte te Londen.
Zgn ontvangst aan het station Charin-
cross was zeer teleurstellend. De ont
vangst was alles behalve geestdriftig;
slechts weinigen verwelkomden den oud
minister van koloniën, hoewel het unr
van aankomst behoorljjk wan,geadver
teerd. De imperialistische pers maakt er
zich dan ook met weinige regelen van af,
terwjjl de liberale pers den draak steskt
met de verwelkoming, vooral omdat de
commissie van ontvangst Ghamb e r-
1 a i n geheel misliep, daar men haar naar
een verkeerd perron had verwezen. Fei-
teljjk was er zoodoende nagenoeg nie
mand ter opwachting aanwezig.
De *Slar> schrjjft met zeker' leedver
maak, dat het niet-opgaan van Cham
berlain's vlieger en het jjskoad ont
haal hem des te mfer zal zgn tegenge
vallen wegens het contrast met de fanfa
res, waarmee hem uitgeleide werd gedaan
toen hjj naar Egypte vertrok.
Frankrijk.
Ter gelegenheid van het bezoek van
president L 0 u b e t aan den Koning van
Italië zal een vlootrevue gehouden worden
in de golf van «Santa Lucia». Aan deze revue
nemen deel Fransche en Italiaansche es
kaders.
Vice-admiraal G 0 n r d 0 n zal het
FraDsche eskader commandeeren, dat be
staan zal uit 10 pantserschepen en zeven
gepantserde kruisers.
Het Italiaansche eskader, onder bevel
van vice-admiraal Morin en schout-bjj-
nacht Reynaudt, zal bestaan nit 1,0
pantserschepen, 8 gepantserde kruisers
8 torpedoboolea en 4 transportschepen.
Italië.
Z. Etn. kardinaal Celesia, aarts
bisschop van Palermo, is overleden. Deze
kerkvorst, geboren in 1815, was het oud
ste lid van bet college van kardinal en.
Wegens zware ongesteldheid heeft hg het
conclaaf, waar Z. H. P i u s X tot Paus
werd gekozen, n et kunnen bjjwonen.
Kardinaal Celesia is de tweede kar
dinaal, die onder dit pausschap is over
leden. Er zjjn nu 7 karJinaalsplaatsen
onbezet.
Spanje,
Koning Alfonso zet de reis door
zgn land in triomf voort. Overal en nn
weer te Reus, is Z. M. met geestdrift, door
de bevolking ontvangen.
Toen iemand begon te roepen «Leve
de President!» werd hjj dadelgk over
schreeuwd door de menigte, die uit alle
macht riep: «Leve de monarchie!» De
KoDing heeft verschillende kerken, kazer
nes, fabrieken en gasthuizen bezochf.
Van Raus is de vorst weder naarTa-
rapóna vertrokken en vandaar naarLe-
rida.
Het stoffeljjk overschot van Konin
gin Isabella II, is in tegenwoordig
heid van den Prins van Asturië, van den
Heden klonk geeg gezang, geen geestig woord
liet zich hooren, de vroolijke knapen, die
ander3 het zure dagwerk met luim en scherts
doorkruidden, hadden eerbied voor de stille
smart van hun kameraad.
En als hjj, zwegen ze.
De middag kwam. De vermoeide werklie-
d3n nuttigden hun weinig voedsel en legden
zich toen in de schaduw van het huis, om
een uurtje te rasten. De harde steen, de droge
aarde waren voor hen een zacht rustbed. Een
vaste slaap boeide hen, totdat Albert hen
op klokslag van één uur, aan het werk te
rug riep.
Of de rjjke meester Gerold in zjjnen zach-
ten fauteuil zoo rustig zal geslapen hebben,
zullen wg, hjj een bezoek in zjjne woning ver
nemen.
Toen de werklieden weder aan den arbeid
begonnen, ging de meester aan den maaltjjd.
Mevrouw Meta Wiprecht was ten eten genoo-
d.igd, 't geen dikwerf plaats had, en dan
bracht zjj den geheelen dag in het huis der
vrienden door.
Zjj had immers geene menscheljjke ziel,
zeide zij, die haar zoo trouw verkleefd was
als Gelestine, welke beweerde, dat al wie de
oude dame naderde, het niet eerlijk met haar
meende, en slechts door baatzucht werd ge
dreven en haar vleide om van haar te erven.
De maaltjjd was afgeloopen. De meester
bad met een wezenlijk dierlijken eetlust gege
ten, 't geen zjjne vrouw bewoog weinig te
gebruiken. Zjj wilde het evenwicht herstellen.
Ook had zjj heften eene halve flesch wjjn op
de tatel gebracht, natuurljjk voor mevrouw
Wiprecht alleen, aan wier krachten en ge
zondheid zij ricb, naar het scheen, veel gele
gen liet.
Ge zijt een engelhad mevrouw Wip
recht glimlachend gezegd, toen zij het glas
aan de dunne lippen bracht, ge zjjt een engel
d:e een hemelsei loon verdient. Ik zegen uwe
trouwe zorgen.
Toen had Célestine de oogen neergeslagen
en zacht geantwoord
Och, als ge maar tevreden zjjt, dan zjjn
al mijne wensehen vervuld.
Louize schudde in stilte het hoofd, zuchtte
en riep de dienstmeid om de tafel af te ne
men. De meester gaf zijne vrouw een wenk,
kuste mama de hand en begaf zich naar
zijne kamer, waarvan beide vensters op de
plaats uitzicht hadden.
Louize, riep nu de moeder, speel wat op
de piano, opdat mama in slaap gerake niet
waar, ge zjjt een weinig slaperig P
Voor tien minuutjes; de ouderdom heeft
immers gewoonten, die niet af te leggen
zjj
Ge zjjt hier thuis, mama. Later doen
we een wartdelingske en drinken buiten
koffie.
(Wordt vervolgi.)
RMRLMSCHE
RUT.
HfragBlaó voor *3flooró- en
ABONNEMENTSPBIJS,
"y
fljNimro
AGITE MA NON AGITATE.
PHIJB DEB ADVEBTENTIEN.
WINSTBEB F.KENTNO