No. 5675
Woensdag 20 April 1904
29ste Jaargang
2>ag6lad voor eSïooró- en S/uió-éiollanè.
Z ondagsrust.
HET GEHEIM
van een Vorstenhuis,
Per 3 maanden voor Haarlem f 1,20
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post 1,50
Voor het buitenland 2,90
Afzonderljjke nummers0,03
Dit blad verschijnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
Hoofd re dacteur-Directeur W. KÜPPERS.
BUREAU St, Jansstr&at. Haarlem.
Van 16 regeh 50 Cents
Elke regel meer 71/, r
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cent* per advertentie h Contant.
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Génerale!, Publicité, Etrangère
G.L. DAÜBE fy Co JOHN., t. JONES Succ- Paria 31 bis Faubourg Montmartre
Veel wordt in den laataten tijd ge
schreven over Zondagsrust, tertvjjl de
viering van den Zondag veel te wenschen
overlaat.
Het is of voor menig handelaar en win
kelier het derde der tien geboden eenvou
dig niet is geschreven, en also! het ni9t
evenveel waarde had als het zesde cgjj zult
geen overspel doen», of als het vijfde «gij
zult niet doodslaan»,of als het eers'e dat ge
bied onzen Heer en God alleen te aanbidden
ea te dienen.
Wie een der andere geboden overtreedt
zal met den vinger worden nagewezen door
het publiek, maar wie het «derde gebod»
zonder blikken of blozen, ten aanschouwe
van heel de omgeving bespot ter wille van
de duiten wier wierook brandt aan het
gouden kalf op den dag, dien God zich
voorhehield als Zijn dag, als den dag aan
Zjjn c ienst en Eere gewjjd, hp stapelt de
eene overtreding der wet Gods opdean-
re, zonder het geringste gewetensbezwaar
zich daarvan te maken.
Van alle kanten gaan dan ook stemmen
op, om aan deze toestanden een einde te
maken.
Heeft het vorige liberale Kabinet zich
weinig gelegen laten liggen aan de hei
liging van den Zondag, het Christeljjk
Ministerie, dat wij thans hebben, toont
ons de Zondagswet van 1815 te zullen
herzieD.
Verschillende vereenigingen ter bevor
dering van Zondagsrust wekken aller-
wege mede om deze hoogst ernstige zaak
tot een goed einde te brengen.
De Drogisten in Haarlem zonden een
Comité naar den Minister dienaangaande
om op een wettelijke regeling aan te drin
gen.
De Haagsche Bakkersgezellen vormden
een comité van Zondagsrust, en dit Comi'é
stelde een uitgebreid onderzoek in, waarbjj
nog eens in cjjfera aan het licht trad, wat
uit de individueele ervaring al was ge
bleken.
De patroons bezochten de vergaderir g
niet, het Comité noodigde daarom hen
tot een afzonderlijk vergadering uit; en
slechts enkele kwamen daarop.
De afd. Rotterdam van den Magazijn
en Winkelbediendenbond en van den
Ned. Bond van Confectiebedienden, vroe
gen aan den gemeenteraad van Rotter
dam een gemeenteverordering tot regeling
van het sluitingsuur en van de Zondags
rust. Hierop werd geen resultaat verkre
gen.
FEUILLETON,
IS (Vervolg.)
Zjj kuste de oude vrouw en ging heen.
Mevrouw Wiprecht zat in den ruststoel,
Louize aan de pianodeze speelde zacht een
aria van Mendelssohn, zonder er bij te zingen;
zjj speelde uitmuntend. In hare voordracht; was
eene innigheid en zachtheid die van haar diep
gevoel getuigden. Mama sliep reeds lang en
nog altijd speelde de jonge maagd hare heer
lijke melodiën, zonder er acht op te geven.
Celestine was met haren echtgenoot zijne
kamer binnengegaan, waar hg zich rustig op
eenen gemakkei jj ken zetel nedervleide.
W ildet ge gaan slapen, Koenraad
Neen ik moet u spreken. Sluit de deur
en het venster
Celestine deed zoo en bekeek haar man met
angst en-nieuwsgierigheid.
Zij wist wel, als hg haar spreken moest,
dan waren er wolken aan de lucht, zware
zorgen.
Onze zaken staan slecht, Celestine.
Hoe Wat zegt ge
De huizen zgn in waarde gedaald.
Zjj zullen weder stijgen.
Als het le laat is. Ik heb geld, veel
Men kent ook de beweging van voor
een paar jaar van de Rjjnschippers, Bin-
neschippers, Machinisten- en Stokershond,
die wel met bloed doch zonder ïesultaat
beschreven staat.
Ook de Volkdbanier van 1897 bepleitte
in taenig artikel de noodzakelijkheid van
Zondagsrust. Ea m de 4e vergadering
van den R. K. Gildebond kwam ook deze
kwestie aan de o de en de Eerw. Pater
O r i e O.P. misbillijkte het ia vele Ka
tholieke winkeliers dat zp den Zondag en
de als Zondag te vieren feestdagen zoo
weinig eerbiedigen, en stelde hun de Is
raëlieten tot voorbeeld. Pater O r i e noem
de het bedroevend, hoe weinig men aan
den plicht van te rusten en te laten rus
ten voldeed.
Als men maar even ter kerke is ge
weest, denkt men klaar te zpu ea doet
men althans veelal of het een gewone
werkdag is.
Een Israëliet (wjj bedoelen hier natuurlijk
geen spekjoden) is meastal een voorbeald
van trouw in de vering van dea Sabbat
dag.
Een Israëliet zal op Zondag zelfs zijn
winkel sluiten en de kChristenen hebben
hem vaak open en varkoopen, öf den
geheelen dag, öt minstens een groot deel
daarvan. «Wp moeten wel», wordt vaak
gvzegi.
Maar de Israëliet dan V
Heelt die het dan beter meet die
dan ook niet den strjjd om het bestaan
voeren
Neen 1 waar een wil is, daar is ook
een weg.
Want dau is 't, de wil ontbreekt in de
meeste gevallen en dan, men heeft te wei
nig durf.
Wp mogen het niet willen, dat het
leven vau onzen evenmensch glaisioos
voorbp sntlt en waar, ik vraag het u,
heeft zegen gerust op arbeid op den
Zondag
Is Schiedam niet het overtuigend be-
wjjs vau de gevolgen van het gevloekte
Zondagswerk P Ea ook ia aadere steden
zagen wij het nog onlangs in verschil
lende voorbeelden. Men moge dan ook,
en met recht, wellicht andere reden noe
men doch voor ons staat het vast,
dat ook de Zondagschennis een der oor
zaken, zoo niet de grootste oorzaak is
van het verval in zaken.
God laat niet mei zpu gobolea spotten,
en wie denkt de menschen meer te moe
ten dienen, dan Hem, ondervindt al spoe
dig de beschamende gevolgen.
Of heeft het niets te beteekenen wat
geld noodigals ik nu moet verkoopen, ver
lies ik het geld van anderen. Ik heb te veel
en te groote gebouwen ondernomen. De grond
is duur betaald, ik. ben het materiaal nog
schuldig. Vele leveranciers dringen aan op
betaling. Er zgn wissels van aanzienlek be
drag in omloop, het arbeidsloon moet stipt
betaald worden en in de kas is weinig geld;
ons geheel vermogen steekt in ondernemin
gen, die allen geslaagd zouden zijn, zoo de
politiek mij niet eene streep door de rekening
had gemaakt. Vrees voor oorlog schrikt de
kapitalisten afzjj leenen niet en sluiten
hunne geldkisten. Wie de crisis doorstaat en
er nut kan uittrekken, is er boven op. Maar
ik kan het nietDe koopers, die voor twee
groote huizen waren gekomen, zgn achteruit
getreden, zij willen den afloop der politieke
gebeurtenissen atwachten en de vrees voor
oorlog spoort de speculanten aan hunne gel
den in te vorderen. Zoo is mij eene hypotheek
van twintig duizend gulden opgezegd. Indien
de verkoop tot stand was gekomen, zou ik
middelen hebben gehadmet één woord,'mjjn
toestand is slecht, doorslecht.
Celestine kneep de lippen opeen en staarde
dezen verkondiger dezer treurige boodschap
aan.
Ik moet het zeggen, mompelde somber
mjjnheer Gerold, want met u alleen kan ik
beraadslagen. He menschen houden mij voor
rijk en benijden mij ach, zoo zij wisten hoe
veel zorgen mg schier verpletteren
Neem het mij niet kwalijk, Koen-
raad 1
de Eugelsche rechtsgeleerde W i 1 s o d,
op zgn sterfbed tot zjjn vrienden zeide:
«Zeg tochaanalle Juristen, als zij succes
willen hebben, dat zij norit des Zondags
werkei
Eu wanneer de Zondagsrust niet vau
groote beteekeuis iswaarom werd dan
het opstel van Dr. PaulNiemejjer
«Die Sonntagsruhe vom Standpnnkte der
Gesundheidslehre» met goud bekroond?
Na God gebiedt om één dag te rus
ten, wil men juist opdien dag ar beide d.
Indien God bevolen had, zeven dagen
te arbeiden, zou men er op staan, één
dag er van te rusten-
In vele bedrijven, daarvan zgu wjj
overtuigd, is een volstrekte Zondagsrust
moeilgk vol te houden, maar daar staat
tegenover dat veel van te voren kan ge
daan worden zoodat het^hocgstuoodzake*
ljjk werk tot weinig kan worden terug
gebracht.
De Zondagsrust moet zoowel voor den
patroon als voor dea knecht tut zgu
recht komen. Op den Zondag behoort de
mensch vrjjelgk over zgn tjjd te Irunuen
beschikken zgn godsdienstplichten te
vervullen, de eer te geven aan zjj t ge
zin en door gepaste rust ea geoorloofde
ontspanning nieuwe krachteu te ver
zamelen.
Het werken op Zondag werkt demo.
raliseerend in da gezinnen. Het gebod:
«Wees gedachtig, dat gg den Sabbat
heiligt», dient in eere hersteld te worden,
opdat ook het leven van vele menschen
niet langer een aaneenschakeling van
werkdagen moge zgu, waarin geen rust
punt voorkomt.
Moge dan een ieder zich bejjveren om
meie te werken om aan God te geven,
wat Hem toekomt, maar ook om onze
kracht te sparen en te vernieuwen in het
belaag der samenleving en voor de gan-
sche Maatechappjj.
BUITENLAND,
Spanje.
De Minister Maura zal Kouing A 1-
f o n s o uiet naar Barcelona verge
zellen. Twee anarchisten zjjo uit Bar
celona verdwenen, men vreest, dat zij
naar Valencia en Sevil'a vertrokken zjjo.
Tal van verdachte personen zgn m hech
tenis genomen.
Koning Alfonso heeft te Barcelona
een nieuwen aanlegsteiger ingewjjd, en
daarna een bezoek gebracht aan de ma
rineclub. Het volk juichte hem toe.
Te Linares (Jaea) is een anarchistische
bjjeenkomt gehouden. Te Valencia heb
ben de slagers het werk gestaakt, de
overheid tracht hulp van de militaire
Wat? viel Koenraad uit.
Gij alleen hebt schuld ge hadt niet bo
ven uwe krachten moeten gaan. Toen ik mjjn
vermogen ter uwer beschikking stelde, ge
looide ik niet
Vrouw, ge spreekt wederom volgens ge
verstand hebt 1
Natuurlgk; maar mijn verstand ziet in
de meeste gevallen juist. Ik geef de laatste
tien duizend gulden niet, zij zjjn goed belegd
en moeten bljjven waar zg zijn. Spreek geen
woord, 't zou tevergeefs zgn, Loaize's uitzet
wordt niet in gewaagde ondernemingen gesto
ken.... 'i Is dan zoover gekomen Neem het
mg niet kwaljjk, Koenraad, ge zijt een gewe-
tenlooze mensch I
Vrouw, terg mij uiet?Laten wjj be
raadslagen, niet twisten. Dit kapitaal mag
Louize behouden maar de oude Wiprecht
moet afdokken. Zjj bezit ongeveer honderd
duizend gulden aan gereed ge'd, wü heb
ben
Koenraad, Koenraadzijt ge nu zinne
loos P siste Celestine als een slang. Wilt ge
het werk, dat ik zoo kunstig heb aangelegd,
vernietigen Mama mag ;Van onzen toestand
niets vermoeden.
Binnenkort zal zg uit vrgen wil haar tes
tament maken.
Gaan wjj daarop aandringen, dan zou zjj
met recht aan de praatjes der menschen kun
nen gaan gelooven.
Vergeet niet, dat wjj vjjanden hebben.
Luister, vrouw, wat ik u zeggen zal, is
mijn vast besluit. Wij hebben veel gedaan om
overheid te krjjgen, om de bevolking
aan vleesch te helpen.
Te Barcelona heeit Koning Alfonso
het paleis van Schoone Kunsten geopend.
Er waren hierbg ongeveer 5000 perso
nen tegenwoordig waaronder vertegen
woordigers van werkliedenverenigingen.
De Minister van Oorlog bood namens
den Koning een som gelds aan. De Ko
ning werd luide toegejuicht. De politie
te Barcelona zocht een verdacht individu,
die, naar men gelooft, uit Valencia te
Barcelona is aangekomen.
De republikeinen zjja voornemens
een protest ait te vaardigen tegen het
gedrag der monarchisten, die onlangs
het redactiebureau van het repoblikein-
sche blad ePublicidadhebben willen
aanvallen.
Frankrijk.
Nu kolonel March and zgn inge
diend ontslag niet heeitingetrokken, heeft
de minister van oorlog, generaal A n -
d r hem gestraft met 30 dagen streng
arrest.
Voor het Assisenhof te Pas-de-Calais
deed zich dezer dagen een treffend geval
voor. Op 't oogenblik dat eene vrouw
mad. Pro d'a o m m e uit Boulogne ver
zocht werd den eed af te leggen, ver
klaarde zjj, dat zg aan God geloofde,
en een kraisbeeldje uit den zaak halen
de, legde zjj den door de wet geëischten
eed at.
Z. Em. kardinaal Richard, aarts
bisschop vau Parijs, heeft aan de gees
telijkheid van zgn bisdom een herderljjk
schrgven gericht, waarin hg gebeden ge
last ter gelegenheid van de wegneming
der kruisbeelden.
Te Roubaix zgn een aantal personen
gearresteerd wegens belemmering van den
arbeid. In het Noorder Departement is 't
tameljjk rustig niettegenstaande nog 3200
werkstakers aan het wandelen zgn.
Te Parjjs zgn woelingen ia 't zicht.
Op eene meeting is tot een algemeene
werkstaking op 30 April a.s. besloten.
-—Te Rouaan heeft de firma Gebr.
B e r t e 1 haar fabriek gesloten teneinde
de werkstakers schandalen en het tegen
gaan van den arbeid te beletten. De goed
gezinde werklieden zjjn hierdoor zonder
werk geraakt.
Er hebben verschillende vechtpartjjen
plaats tusscheu werkstakers en niet-sta-
kers, men wierp met steenen naar da ca
valerie, die ter plaatse aanwezig was om
de orde te handhaven. De militairen
m 3 akten hie .-op eeucharge met ds blanke
sabel en dreven de manifestanten uiteen.
Op meerdere plaatsen was het eveneens
zeer onrustig.
Msn meldt dat de hoofdprjjs van de
lolerjj van de «Liguo du Nord», bedra
gende f 125,000 is gewonnen door juffrouw
B e r e t. een dienstbode te Parjjs. Jammer
genoeg had de gelukkige haar loterjj-
brieije verloren, doch zij kende nog het
nummer ervan.
Engeland
Te Louden worden groote toebereid-
ons in de gunst der oude vrouw te bevesti
gen. Wjj hebben zelfs eenen erfgenaam uit
den weg geruimd. Morgen wordt Brand be
graven, voegde de meester er met gesmoorde
stem er bjj.
Celestine glimlachte spottend. Zij fluis
terde
Brand heeft moeten sterven, opdat wjj
konden erven. Maar liebben wjj niet de ge-
grondste aanspraak op dat vermogen? Hoe is
het in de handen van Wiprecht gekomen Wjj
weten hetEn Brand was een slecht mensch,
een liefdelooze broeder. Zonder ons, zou hjj
zijne eigene zuster hebben aangeklaagd, en
dan zou het vermogen verloren zijn ge
weest
Nog kort voor zjjnen dood, heeft hij ge
dreigd, nu is hjj stom en mama kan over haar
geld beschikken, natuurljjk ten onzen gunste.
Ziehier nu mjjn planLouize trouwt met
George Bose, den achtergebleven zoon van
den koopman, wiens vermogen op Wiprecht
is overgegaan, en dan hebben wjj een goed
werk verricht.
George Rosel... mompelde Gerold.
Hij kan zich met het vermogen, dat hem
Louize brengt, vestigen.
En wat begin ik P Geef raad, Celestinel
Geef mjj slechts een vooruitzicht, waarnaar ik
mij richten kan.
Geduld, geduld
't Is gedaan met mjjn geduld
Wilt ge nu alles gaan bederven
Mijn besluit staat vastindien de oude
Wiprecht niet gewillig afduimt, zal ik er op
selen gemaakt voor de ontvangst van den
Keizer van O ostenrjjk-Hongarjje. De
datum, waarop keizer F.r a n s Jozef een
bezoek aan koning E d u a r d Vil zal
brengen, is bepaald op 23 Juni a.s.
De «City» zal hem een dejeuner in de
«Gttild Hall» aanbieden en in het «Buc
kingham Paleis» zal eene galavoorstelling
worden gegeven. De vorst zal tjjdens zgn
verblgf in Engeland te Londen vertoeven,
en alleen misschien een kort nitstapje naar
Windsor maken.
Tjjdens het verblgf van den prins en
de prinses van Wales te Weenen, die de
volgende week Oostenrijks hoofdstad zullen
bezoeken, zal alles verder nog in bijzonder
heden worden vastgesteld.
De oorlog in het Oosten.
Bjj de ontscheping van 12.000 Japan-
panners aan de monding der Yaloe-rivier
heelt een gevecht plaats gehad. De Rus
sen hielden zich Terborgen tot de Ja-
panscbe troepen ontscheept waren. Toen
vielen zg den vjjand aan en joegen hem
met groote verliezen naar zgn schepen
terug. Verscheidene kanonnen die aan
land gebracht waren vielen den Russen in
handen.
Admiraal Skrydloff, die admiraal
Makharoff vervangt als opperbevel
hebber der Russische zeemacht in Oos-
Azië, is 60 jaar oudHg heeft z ch ou
derscheiden in den Russisch-Tarkschen
oorlog en bjj de beteugelingen van den
opstand in Creta. Hjj was opperbevel
hebber der Russische vloot in deChinee-
sche zeeën tjjdens den opstand der Bok
sers en was sinds dien aan het hoofd van
de vloot der Zwarte Z ee gesteld.
Er moet thans op het oorlogsterrein
hevig gevochten zgn. De berichten loo-
pen er zeer over uiteen. Volgens de Stan
dard zouden de Japanners een ernstige
nederlaag aan twee Russische regimen
ten aan de Yaloe-rivier hebben toege
bracht.
De correspondent van de Morning Tea-
der te Tiëntsin heeit ait gezaghebbende
bron vernomen, dat de Japanners er in
geslaagd waren bjj Port Artbur een lan
ding te bewerkstelligen, maar later met
groot verlies teruggeslagen waren.
Uit St. Petersburg wordt geseind, dat
de iaoding der Japanners aan de mon
ding van de Yaloe-rivier is mislukt. De
torpedobooten keerden toen naar het ad
miraalschip van Togo terug, die^het
sein gaf aan negen transportschepen, te
rug te keeren. Een smaldeel vau tien
Japansche oorlogsschepen, dat de trans
portschepen geleidde, verdween daarna
ook.
De Daily Chronicle verneemt uit Sjan-
haj-kwan van gisteren, dat een van Tsjifoe
te Nioetsjwang aangekomen stoomschip
mededeelt in de golf van Petsjili ten
noorden van Port Arthur een Japansche
vloot van 26 schepen gezien te hebben
met honderd transportschepen, die noord
waarts stoonpden. Men geloofde dat zjj
naar Kaitsjou ten zuidoosten van Nioe
tsjwang gingen.
zinspelen dat ik den oorsprong van haar
vermogen ken. Dan zal de vrees wel hel
pen
Koenraad ge zijt een onhandig mensch
Val niet met de deur in huis. Behoeft de
oude vrouw ons te vreezea NeenHoe wilt
gij het bewjjs leveren? Zoo wij niet met de
grootste sluwheid te werk gaan, zijn onze
veeljarige bemoeiingen vruchteloos. Laat het
aan mij over, hoort ge Ge kunt mij slechts
helpen door vriendelijk te zjjn en onzen on-
aangenamen toestand te Terbergen.
Zjj wilde heengaan, maar Gerold weerhield
haai.
Wat wilt ge nog? zeide zjj.
Ge schjjat nog van uwe zaak zeker te
zijn
Dat ben ik 1 Mama zal geene andere
erfgenamen aanstellen, zij heeft dit reeds dik
wijls te kennen gegeven. Zij kan ook niet
anders, wie is haar nader dan ik De verre
verwanten, die nog bestaan, kent zjj nietl
Good 1 goed riep de ongeduldige
echtgenoot, maar
Mevrouw Wiprecht behoort tot or,ze fa
milie en is Louizes meter.
Zal ik haast aan het woord geraken
Mijn God, spreek
(Wordt vervolgt.)
(I li R U T.
ABONNEMENTSP2IJ&
fllNXlENDiUr
PBIJS DEE ADVEBTENTIEN.
AGITE MA NON AGITATE.
