No. 567 9
Maandag 25 April 1904.
29ste Jaargang
De Woningwet.
HET GEHEIM
vao een Vorstenhuis,
Moet de Eerste Kamer ont
bonden worden?
BUITENLAND,
Duitschland.
Rusland.
Oostenrijk-Hongarije
HE IIUi U I.
kfragSlaó voor éftooró- on SCuiö-éiolland.
ABONNEMENTSPBIJS
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post
Voor het buitenland
Afzonderlijke nummers
Dit blad verschijnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen
Hoof dredacteu r-D irecteur W. KÜPPERS.
BUREAU St, Jansstraat. Haarlem.
I 1,20
1,50
2,90
0,03
A1N11XND
PBIJS DEB ADVEBTBNTIBN.
Van 16 regels 50 Cents
Elke regel meer 71/»
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie b Contant.
Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Génerale, Publicitê, Ftrangère
AöITE MA NON AGITATEG.L. DA IJ BK Co JOHN., b. JONES SuccPari» 31 bi» Faubourg Montmartre
Tot da erfstukken van het vorig Ka
binet, welke deze Regeering nog moest
invoeren wat zg «met bekwamen
spoed» heeft gedaan behoorde de zoo
genaamde Woningwet, die in verband
staat met de Gezondheidswet, welke laat
ste strekte totinvoering van Gezondheide-
commissiën.
Al een heelen tgd leven we nu onder
die wetten, maar veel merken we er niet
vao. En wat nog door haar invloed ge
beurt, wordt veelal niet aan haar wer
king toegeschreven. We willen daarom
eens de strekking dier wetten in herin
nering terugroepen, wjjl zij bg flii>ke
uitvoering inderdaad van groote betee-
kenis zgn.
In grove, zeer grove trekken kan de
hoofdinhoud als volgt worden omschre
ven
lo. In alle gemeente-verordeningen
moeten worden gemaakt bindende voor
schriften, welke moeten worden nageleefd
bg den bouw en ook bjj het bewonen
van een huis. Dit laatste, waarvan de be
doeling is: overbevolking der perceelen
te voorkomem, is bepaald een nieuwig*
beid. Bouwvoorschriften kwamen meer
voor, doch hootdzakelgk in groote en
grootere gemeenten. Ook de Vroede Va
deren der kleine en kleinere plaatsen moe
ten zich daarmede nu gaan bezig houden.
En doen zg 't ni-t of onvoldoende, dan I
zullen de Gedeputeerde Staten hen dat j
Werkje uit de hand nemen.
2e. In alle gemeenten is de OLtrui-
ming van ongeschikte woningen bevor
derd, o.a. door een vermakkelgking van
da onteigening waarvoor geen wet
meer wordt vereischt en door het toe
zicht der Gezondheidscommissiën. Dit
laatste vooral is van beteekeais. Een ge-
meeuteraad was tot dusverre in den re
gel nog al huiverig om zich aan een on
bewoonbaar verklaring met daaraan ver
bonden ontruiming binnen vastgestelden
termjjn te wagen en wel om de bosteD.
Een Gezondheidscommissie nu draagt in
deze geen financieele verantwoordelijkheid
en heeft ook overwegenden invloed, zoo
dat in meerlere plaatsen nu woningen
afgekeurd zjjn, die eigenlgk al jarenlang
niet geschikt meer waren om menschen
te herbergen. En ai komt bet niet tot
afkeuring, dan nog kan de wet gunstig
werken, wjjl den huiseigenaar ia den
regel een «huisjesmelker» kan voor
geschreven worden aan zijn perceel de
noodige verbeteringen aan te brengen,
FEUILLETON,
22 Vervolg.)
Hier zjjn sigaren, riep hjj, een pakje
op de tatel werpende. Vuur brulde hij
n et een forsche stem, die door den ,tuin
galmde.
De knecht bediende bieden, die nu rookten
en het gesprek bedaarder voortzetten.
De tong van den tiir merman sloeg weder
dubbel.
De metselaar echter gaf zich met die beha-
gelijkheid aan het genot over, welke ontstaan
kan slechts bij dengene, die langen tijd ontbe
ringen heeft geleden.
Een lastig gezelschapl zei Charlotte die
door het prieel tuurde. Deze ruwe menschen
baren mjj angst.
Ik ben hier om u te beschermen, troostte
George Eose.
Meent gij het waarljjk, mijnheer Rose?
Ik bescherm u niet alleen dezen namid
dag, maar geheel mjjn leven, fluisterde hjj aan
haar oor, ik bemin u 1
Ik geloof u niet, mjjnheer Rose.
Dat is eene bewonderenswaardige op
rechtheid van uwen kant, antwoordde de jon
geling.
zullende hem anders een onbewoonbaar
verklaring treffen, 't Is daidelgk det op
deze wijze aan de ergste misstanden een
einde kan worden gemaakt. Eu waar de
plaatseljjke gesteltenis aan de verbetering
in den weg staat, daar kan de Raad ont
eigening toepassen tegen vergoeding van
de werkeljjke waarde der goederen.
3o. Ook de bouw vau nieuwe wonin
gen bevordert de wet. Yereenigingen
n.l., die zich op ernstige wijz8 de ver
betering der volkshuisvesting (en doel
stellen, kunnen van overheidswege op
zeer gemakkelijke wjjze en voor langen
termjjn hoogstens 50 jaren ren e-
looze voorschotten krjjgen. Van deze uit
stekende bepaling zien we al hier en daar,
met name te Scheveningen, waar bepaald
woningnood heerscht, het particulier ini
tiatief gebruik maken. Vooral waar het
betreft de bouw van zjjn arbeiderswonin
gen, dis immers niet zeer rentegevend
zjjn, is het van practische beteekenis, dat
op deze wjjze goedkoop geld kan beko
men worden.
4o. We komen nu aan het voor de
toekomst meest ingrijpende deel der wet.
't Is ontegenzeggelijk, dat vele verkeerd
heden op wocioggebied in 't verledece
zjjn ontstaan omdat de Overheid de be
voegdheid miste om in te grjjpen. Vooral
op het gebied der uitbreiding van steden
zijn daardoor toestanden geschapen, welke
niet meer te herstellen vallen. Om een
der meest sprekende voorbeelden te noe
men de zoogenaamde «Archipel» in de
Residentie is een wjjk, welke ieiteljjk alle
aantrekkelijkheid mist. De grond is daar
door de bouwondernemers zoo voordeelig
mogeljjk in vierkante stukken gesneden
zonder rekening te houden met de be
hoefte aan hoofdveikeerswegen Deze zjjn
er dan ook niet, maar wel een groot aan
tal doodscha eu stille straten. En dit in
eea stadsdeel dat zoo mooi bad kannen
zjjn, eerstens door perspectief te Openen
op de Scheveoingecbe boechjes, tweedens
omdat er flinke huren worden gemaakt
en het financieel bezwaar dus niet zou
overwegend was of ten minsteniet be
hoefde te zjjn.
In de toekomst zal zoo iets onmogelijk
wezen, wjjl is voorgeschreven, dat alle
gemeenten met meer dan 10,000 zielen
en de kleinere gemeenten met beduidend
toenemend inwonertal een plan van uit
breiding moAen vaststellen, dat om de
10 jaar moet worden herziea. De Ge
meenteraad is daarbij bevoegd te verbie
den den grond te bebmweu, dien hjj
heeft beste md voor den aanleg van een
't Kan zjjn; maar ik ben ze u en mij
zelve verschuldigd.
Verklaar u Charlotte.
Het gezelschap had zich verstrooid; de twee
die het gesprek veerden, bevonden zich alleen
in het prieel. Dit had Charlotte opgemerkt.
Verlegen zag zjj een oogenblik op haren wit
ten kanteD zakdoek, toen hief zij langzaam
hare zachte wimpers op en aanschou/rde met
hare groote donkere oogen den jongeling. Het
meisje was fraai, zeldzaam fraai ln de stad
noemde men haar „Fraai Lotje// Later leeren
wij haar kennen.
Charlotteriep George vervoerd door
haren blik.
George, gjj verklaart heden onbewimpeld
dat ge mij bemint?.
Lang heb ik tiaar bet oogenblik verlangd,
dat mij vergunde u deze voor mjj belangrjjke ver
klaring te doen. Bemin ik hopeloos misschien
vroeg hij smachtend.
Ik moet u eerst van een praatje vertellen
dat mjj ter oore is gekomen.
Gjj brengt mjj op de pijnbank, Char
lotte 1
Men verhaalt dat ge eene rijke party op
het oog hebt.
iia, daar is het, zie!
Ge weet dat ik arm ben.
Aan fortuin.
Dat ik van handenarbeid moet leven
Maar ge zjjt rijk aan schoonheid en be-
mi nnens waardigheid
Een koopman, hernam Charlotte haastig,
j behoeft geld om zelfstandig te worden. Dit
straat, plein of park, zonder dat de eige
naar op eenige vergoeding daarvoor aan
spraak kan maken. Alleen wanneer een
eigenaar Ys van ZÜU grond op die wjjze
ziat te loor gaan, moet het gemeentebe
stuur hem. duideljjk maken, waar
om het aldus handel Dat zal zoo'n
eigenaar wel niet pleizierig vinden, maar
men moet toegeven dat het belang der
gemeenschap uommer éen moet zjjn. Van
den anderen kant vermeerderen toch ook
de overbljjvende gronden vao waarde, als
zjj in een behoorijjk plan van uitbrei
ding eu exploitatie worden vastgelegd.
Men ziet alzoo dat de Woningwet
eenerzjjds gelegenheid biedt in de bin
nenstad ongawenschte toestanden op bet
gebied der volkshuisvesting uit den weg
te rnimea, anderzjjds er voor zorgt, dat
in de nieuwe wjjken de euvelen worden
vermeden, welke er tot dusverre ontston,
den. Dat we tot dusverre nog niet zoo
heel veel van de wet hebben gemerkt,
spruit hieruit voort, dat we th aus in het
tjjdperk van overgang ea voo bereiding
verkeeren. Dit gaat evenwel voorbjj en
daarom dacht het ons goed, eens nader
te wjjzen cp hetgeen meer en meer op
voor velen tastbare wjjze tot uitvoering
zal komen.
Deze vraag zouden wjj willen beant
woorden met: Ja Eu wel, hoe eerder hoe
beter, diént zjj een reorganisatie onder
hare leden te ondergaan.
De liberalen in den lande zjjn op dit
oogenblik hevig anti liberaal tegen
over hun landgenookn in zake de
Hooger Onderwjjswet eu zjj hebben al
le hoop gevestigd op de liberale meer
der he d in de Eerste Kamer, die al voor
twee jear door onze Regeering in een min-
deiheid had kunnen worden omgezet.
Waa'om zjj dat niet gedam heeft?
Ocb, zjj houdt niet van groote conflic
ten, noch van herrie in den lande.
Maar nu da geheaie liberate party, de
liberale pers en beiden in verbond met
de socialisten op de achte ste pooien
staan om de Eerste Kamer toch in 'she-
melsnaam te smeeken de Hooger Onder
wjjswet te verwerpen, du houdt alie ge
moedelijkheid op.
Het is toch al te dwaas de bestrjjders
der Hooger Onderwjjswet zich te laten
beroepen op een liberale meerderheid in
de Eerste Kamer, die feitelijk i i 1901
reeds door de kiezers de bons gegeven is.
In naam dus van het goed recht van
het Nederlandsche volk is de Regeering
verplicht de leden der Eerste Kamer zoo
dra mogeljjk naar huis te zenden, opdat
'slands weiten voor het geheale volk
zegt mjjne moeder en ik begrjjp dat zij gelijk
heeft. Deuk, mjjnheer Rose, in welken toe
stand ik zou komen, moest het^u onmogeljjk
worden mjj het geheele leven lang te beseher
men en ge gedwongen werd vau mjj af te zien
Zou het niet beter zjjn dat wjj nu geene ver-
binterns sloten, liever dan ons beiden aan smart
bloot te stellen?
O, Charlotte, in die woorden hoor
ik uwe bedachtzame, alles overwegende moe
der.
Moeder wil slechts mijn geluk. Zjj heeft
vernomen dat Louize Gerold, de dochter van
den rijken meester-timmerman, voor u is be
stemd.
Ik kan het niet loochenen, Charlotte, 't
is waarMaar om een contract te sluiten
zjjn er natuurlijk twee partjjen noodig Ik
zou, had ik het geluk niet gehad, u te leeren
kennen, mij misschien met Louize Gerold
hebben ingelaten. Misschien, weet ge I jMjjn
patroon is een kennis van Gerold, of beter
gezegd van mevrouw Gerold. Beiden zullen
het huwelijksplan ontworpen hebben. Waar
achtig, Charlotte, ik ben verbaasd over de
menschen, die zoo ouderlijk, voor mjj zorgen.
Wat kans, he voor eenen armen kantoor
bediende, dat men hem een rjjk meisje aan
biedt?
Louize bemint u, zei Charlotte.
Wjj hebben elkander weinig gezien, nau
welijks leeren kennen. Maar Louize, hoe schoon
zjj is, behaagt mjj niet... Zjj is een schijn
heilige gelijk hare moeder ik ben van een
vurig gestel, beweeg mij gaarne in vrooljjke
dienstbaar gemaakt kuunen worden aan
geloovig en neutraal Hooger Onderwjjs.
De gezondheidstoestand van den Dnit-
schen Keizer, waarover velen zich onlangs
ongerust hebben gemaakt, moet heel goed
zijn. De opperhofmeester Rabieu, die
als zoodanig veertien dagen dienst heeft
gedaan aan boord van htt stoomschip
«König Albert» en dua in de gelegen
heid waa den Keizer dageljjks te zien en
te booren, verklaar; dat de stern des
Keizeis uitstekend was.
Na een half unr preeken (da keizer
leidt meestal zelf de godsdienstoefen ngen)
was zgn stem nog even helder*
De heer R a b i e n vertelt ook, dat
keizer Wilhelm bjj zgn bezoek aan
den Koning van Spanje, schertsend vroeg:
«Bestaat dat regiment, waarover ik chef
ben, eigenlgk nog wel
De Keizer, die thans nog te Catania
vertoeft, heelt daar een krans doen neer
leggen op het graf van den beroemden
ltaliaanschen componist Bellini.
Omtrent het verbljjf van den Keizer
te Catania wordt het volgende aardige
voorval verhaald.
Men had den vorst gewaarschuwd, dat
de gemeenteraad der stad socialietischge-
zind is. «Dat beduidt niets,» zeide W 11-
h e l m, ik kom immers geen bezoek
breugeu aau den gemeenteraad maar aan
de stad.» De Keizer wai zelfs vau plan
den burgemeester, den bakenden socialist
D e f e 1 i ce, uit te noodigen, deel te ne
men aan het diuer aan boord van zgn
yacht. De heer Defelice hoorde daar
echter van en vei trok toen haastig naar
Messina, om, zooals hg zeide, daar de
leden van den Pargscheu gemeenteraad
te ontvangen.
Een vreeselgke moord is te Frankfort
gepleegd. Zekere Gnstaat Beuder
heeft twee zguer kinderen den hals af
gesneden, terwijl zgn vronw, een zoontje
en een dochtertje door de vlucht ternau
wernood aan eenzelfde lot zgn ontkomen.
De vrouw is licht, het zoontje echter
zwaar gewond.
Wat de oorzaak van deze vreeselgke
daad is geweest, is nog niet bekend. De
moordenaar is gevat.
De Hamburgiche Senaat heeft bg
de «Bürgerschaft» een voorstel ingediend
tot het bouwen vau een tunnel onder de
Elbe, tusschen St. Pauli ea het eiland
Steinwarder. De kosten worden geraamd
op 8,200,000 Mk.
In Rusland woidt men met den dag
oorlogzuchtiger, zelfs de schoolknapen
zgn door de oorlogskoorts aangegrepen.
Er hebben al honderden kleine jongens
getracht, met revolvers of messen gewa
pend, weg te loopen om mee te gaan
vechten.
gezelschippen en houd van levendigjonderhoud*
Dat alles vind, ik bjj Louize Gerold niet, maar
gjj Charlotte, biedt het mjj aan. Gjj oefent op
mjj zulk een aantrekkingskracht, dat ik schier
wanhopig wordt, als ik u in een paar dugen
niet gezien heb.
Louize Gerold laat mjj koel en onverschil
lig-
Gjj spreekt van vermogen en toekomst
Charlotte ik heb geen geld noodig, om dat
mijn bekwaamheid en kennis mjj een kapitaal 1
vertegenwoordigen. i
Van de betrekking van boekhouder of cor
respondent in een groot huis ben ik zeker.
met een jaarljjksch inkomen van duizend gul
den kan men toch gemakkeljjk leven
Duizend gulden! riep de schoone ver
wonderd.
Misschien nog meer.
Zeg dat aan mjjne moeder George.
En gjj Charlotte?
O, ik ben voldaan; als mjjn hart bevre
diging vindt, heb ik geen en anderen wensch.
Gewoon aan een afgezonderd, werkzaam leven
mag het, zelfs zoo ge geen duitend gulden
inkomen had, George, wel iets minder zjjn,
want terwjjl ge op het kantoor zjjt, zou ik
werken en dan verdienen we beiden. Het komt 1
er sleehls op aan dat ge tevreden zjjt. Maar,
mjjn God! wat zeg ik toch. .-.!
Charlotte schrikte zoo geweldig, dat zjj aan
geheel haar lichaam beefde.
Oh! riep de jongeling, ik heb eenen blik
in uwe ziel geslagen, die mjj in verrukking
brengt! niet waar. ge hebt reeds aan onze toe-
Men vond er in goederenwagens of het
ruim van schepen verstopt. Een knaap uit
St.-Petersbnrg kwam aldus als «blinde
passagier» op den Siberischen spoorweg
tot Tomsk.
Toen admiraal Skrydloff zgn vrouw
vertelde, dat hg naar het Verre Oosten
moest om daar als opperbevelhebber op
te treden, gaf de wakkere vronw ten ant
woord «Gjj behoort toe aan Rusland en
den Czaar». «Doe uw plicht, ten einde
toe.»
Daily News berichtgever te St.-Pefers-
bnrg verzekert, dat admiraal Skryd
loff, wat men ook bewere van het
tegendeel, zeer voorzichtig te werk zal
gaan, en dat hg, zoolang de Oostzee-
vloot nog niet in het Verre Oosten is,
vooral er op bedacht zal zgn, Rusland
de schepen te doen be'nonden, welke het
nog bezit in die wateren.
Men acht het waarschgnlgk, dat d9
Admiraal, die bevelhebber is van de ge
heele zeemacht in Oost Azië, niet Port-
Arthur, maar als het onneembaar be
schouwde Wladiwostock tot zgn hoofd
kwartier zal maken.
Admiraal Skrydloff is nog bezig
met het vormen van zjn staf. Hg wil
zich bg voorkeur omringen door jonge
lieden.
Het verkeer op de Hongaarsche spoor
wegen staat stil. De Regeering heeft de
leiders der werkstaking laten gevangen
nemen en de leerlingen der Polytechni
sche school, die hun examen als machi
nist gedaan hebben, bij den spoorweg
dienst geplaatst.
De Regeering zal met de werkstakers
niet ia oaderhanieliag treden, tal van
hen zullen gerechterlgk vervolgd wor
den. Maatregelen zullen genomen worden
om de stakers zoo spoedig mogeljjk te
vervangen en het spoorwegverkeer, al
ware het slechts gedeelteljjk, te beril
len.
Een later bericht zegt'. De Regee'.ing
heeft haar onwrikbare houding laten va
ren. Ondanks de ministerieels verklarin
gen in het Huis van Aigevaardip en
heeft de Regeering zich nu toch tot toe
nadering bereid verklaard. De gewt a m
StaatssecretarisV örös stelde Woens^ tg
aan het stakings-comité het openen an
onderhandelingen met de Regeering voor.
De stakers echter weigerden eenig over
leg, zoolang de gearresteerde stakers niet
in vijjhed waren gesteld. Op verzoek
van den afgevaardigde V r s stelde
daarop de«Oberstadbauptmann» de gear
resteerden op vrjje voeten. Thans begon
nen de onderhandelingen. Na langdurige
besprekingen ging Woensdagnacht de
heerVöröa nog naar den Minister van
Haadel, met wien hjj overlegde. Na dit
onderhond keerde hjj tot de stakers terug
wien hjj mededeelde, da', de Regeering
beieid was volkomen amnestie te verlee-
neu. Onderhandelingen worden voortge
zet.
komst gedac ht? Maar waarom beeft ge, waarom
wendt ge uwenjblik van. mjj af Aanschouw mjj
met uwe fra aie oogen... mjjn God, nu rollen
er tranen over uwe wangen!
Haastig streek zjj haren zakdoek over het
gloeiende gezicht.
Mjjnheer Rose, stamelde zjj, ik heb mjj
vergist en te veel gezegd, 't was onvoorzichtig
en 't past misschien niet, maar nu ge weet
wat ik denk en gevoel, verzoek ik u mjj
niet verder op te zoeken, indien ge het niet
oprecht met mij meent. Sleoht3 dan zal het
mjj mogelijk zjjn rust en kalmte te herkrjj-
gen.
Neen, Charlotte, neen/ riep George be
wogen- Ik heb gezien dat ge een engel
zjjt en van dit oogenblik af zal het mjjne
jjverigste paging zjn dien engel te bezitten.
Reken mjj niet onder die klassen van licht
zinnige mannen, die met de gevoelens van
het hart spelen, ik bemin u oprecht en waar
achtig!
Ge>rge I Georgel
Zeg dat aan uwe moeder
Ik moet u nu wel gelooven, Georgel
Welnu, zie mjjn bezoek voor te bereiden
en tracht de moeiljjkheden, die awe moeder
soms mocht mukeu, weg te nemen.
Wordt vervolg i.)
