No. 5682
Donderdag 28 April 1904.
29ste Jaargang
l&agêlaó voor o ^ooró-en Zuió-éLollanó.
Huisarbeid.
HET GEHEIM
vao een Vorstenhuis,
BUREAU Sfc, Jansstraat. Haarlem.
BUITENLAND/
Spanje.
Rusland.
öostenrijk Hongarije.
Frankrijk.
Duitschland.
Ik ik vroeg hij,
Ja, gjj, Brands zoon.
Amerika
Belgie.
De Oorlog in het Oosten.
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlem t 1,20
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post 1,50
Voor het buitenland 2,90
Afzonderlijke nummers0,03
Dit blad verschijnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
Hoofdredacteur-Directeur W. KÜPPERS.
PRIJS DER ADVERTENTIE*.
Van 16 regels 50 Cents
Elke regel meer 7l/i r
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Gents per advertentie it Con taut,
A ÏN TIEN DIÜJT*
AGITE MA NON AGITATE.
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Génerale PubliciteEtrangère
G.L. DAUBE Sf Co JOHN., b. JONES Sv.ee- Paria Slbia Faubourg Montmartre
De ervaring heeft in menig laud be
wezen, dat de invoering van socials wet
geving, voor zooverre deze zich bemoe'de
met de toestanden in fabrieken en werk
plaatsen, een groote toename van den
huisarbeid tengevolge had, d. w. z. van
den arbeid, dcor werklieden in hunne
huizen verricht. De fabrikanten en ande
re werkgevers, het toezicht der wet moe
de of tegen de kosten van verbouwing
en verbetering opziende, sloten eenvoudig
hunne inrichtingen en gavendit geldt
natuurlijk de daarvoor geschikte bedrijven
zooals b.v. confectie en dergelijke klein-
indnstrie den knechts het werk mede
naar huis.
Het spreekt van zelf dat op deze wjjze_
de bedoeling van den wetgever verkracht
werd.
Terwjjl de wet wilde waken voor ge
zonde toestanden in de arbeidrwereld,
werlea de werknemers am hear invloed
onttrokken en genoopt zich met hun
gereedschap en hun materiaal op te
sluiten in vaak bedompte vertrekken.
De nadeelige gevolgen hiervan liggen
voor da hand: niet alleen de gezond
heid van den arbeider werd in vele
gevallen geschaad of beJreigd, maar ook
die van zjja hnisgenooten, vooral waar
het werkvertrek tevens woon- en slaapka
mer was
Natuurlijk is de wetgever er hier en daar
op bedacht in deze leemte der wet te
voorzien.
Inzonderheid uit Duitschland komen
berichten van pogingen, om ook den
huisarbeid ouder den invloed der wet te
brengen.
Maar beter is het toch, reeds bij het
maken der sociale wetten ia dit en vel te
voorzien, opdat de woekerplant van den
huisarbeid niet welig opschieten kunne.
Hierop nu is onze Regeeriug bjj het ont
werpen van haar Arbeidswet bedacht ge
weest.
En nu doet zich hetj merkwaardige
voor, dat wel velen zich drak maken over
den toegelaten eigen nachtarbeid der bak
kers-patroons, welke men een groot na
deel acht; dat wel meerderen nog zich
ergeren aan den 11-urigen arbeidsdag
voor jeugdige personen en vrouwen in de
textiel-industrie, welke wordt gevorderd
door den aard van het bedrjjf; dat men wel
druk critiek oefent op de wijze der «stuurlui
aau den wal.» Maar nagaan of huisindustrie
wel afdoend wordt bewaakt, dit verzuimt
men. Hierin vertrouwt men op deu wet-
b' EO 1LLEION,
25 Vervolg.)
De vreemde stond stil. Hy scheen te over
leggen en het huisje te beschouwen. De lange
kraag van zijnen mantel fladderde in den
wind.
Zjjt ge hier alleen P
Ja 1 Zoo ge nopens den overledene
inlichtingen verlangt, ben ik bereid u ze te
geven.
Den jongeling was er veel aan gelegen de
betrekkingen zijns pleegvaders te leeren kennen,
en dit was in de bestaande omstandigheden zeer
natuurlijk.
Jongeling, breng mjj binnen, ik moet u
spreken
Volgaarne... Wees zoo goed...
Albert ging voor, de vreemde volgde. Twee
minuten later bevonden zich beiden in het
kamertje, dat door de tinnen lamp verlicht
werd. Nu beschouwde Albert zijnen gastbjj
zag een deftig man voor zich staan, wiens
hoofd schier de zoldering raakte. Zgn haar
was zeer grijs. Een sierlijke zwarte knevel
versierde zqn fijn maar ernstig en streng ge
zicht. De groote oogen onder het hoog hoe
kige voorhoofd rustten strak op den jonge-
gever, wieu dan ook de eire moet ge
schonken op den huisarbeid ter dege te
hebben gelet, daartoe aangespoord door
gevallea als bovenbedoel!, dis zich ook
in ons laad m9t name in Kamper
sigarenfabrieken hebben voorgedaan.
Hoe nu wil de Minister den huisarbeid
zooveel doenlijk en voor zoover mogelijk
bekampen? Esnvoudig door de werkge
vers verantwoordelijk te stellen ook voor
den arbeid, dieu zij door thuiswerkers
laten ver-ichten.
Arukel 251 van het wetsontwerp be
paalt trch:
«Hij, van wien na 1 Januan 1906 grond
stoften of halfproducten worden uitgege
ven om deze buiten zjjn inrichting al of
niet in voon- of slaapvertrekken tin be
hoeve van zjjn bedrijt te doen bewerken
of verwerken, wordt geacht huisarbeid te
doeu vet richten en draagt zorg
volgt een verwijzing naar de voorschrif
ten omtrent verboden arbeid en naar de
meerdere aangaande de voldoende in
richtingen der fabrieken of werkplaat
sen.
Zoo oppervlakkig beschouwd is deze be
paling voldoende om de werkgevers te
doen a fzien van een eventueel voornemen
om hun personeel eenvoudig thuis te laten
werken ton einde aan ds wettelijke voor
schriften te ontkomen. Immers: zjj zjjn
nu door elk der afzonderlijke werkplaat
sen ook aansprakelijk. We brengen
gaarne hulde aau de bedoeling van deu
wetgever, die ongewenschte toestanden
trachtte voorkomen, maar gelooven toch
dat niet in alle opzichten het doel zal
bereikt worden. De bepalingen toch die
voorschip «en de verhouding, welke moet
bestaan tusschen de luchtruiuite en het
getal personen, die in het werklokaal
vertoeven, betreffen in h°elde wft uitslui
tend localiteiten, lo met een krachtwei k-
)tuig ot oven, 2o waarin vijf of meer
arbeiders plegen werkzaam te zjjn. Noch
het een, noch het ander zal mat de ate
liers van thuiswerkers het geval zjjn,
zoadat dezen in een zoo bekrompan
kokje kunnen gaan zitten als zjj maar
willen. Wel zal dit hokje evenwel moeten
voldoen aan de voorschriften balrettende
toevoer van l'cht en lucht, een om
standigheid, waardoor bet zoo juist ge
noemde bezwaar zeer iu beteekenis vei-
miadert, te meer waar de wet ook zeer
nadrukkeljjk verbiedt het nuttigen van
voedsel in werklokalen, waar gearbeid
wordt met voor de gezondheid schadeljjke
stollen of waar de dampkringslucht
verontreinigd kan worden door stof. Hier-
ling, die moeite deed om bedaard te schijnen.
Een hevige bleekheid bedekte het gelaat van
den vreemdeling. Het scheen hem warm te
zijn, want hij wierp zjjnen mant 1 op den
naasten stoel. Nu k«am eene slanke gestalte
in donkere burgerkleeding te voorschijn. In
het knoopsgat van zijne zwarte jas prijkten de
kleuren van een ordelint. En deze blijkbaar
voorname man, kwam, des nacats, om den
armen timmermansknecht te bezoeken. Albert
kon niet auuers vermoeden dan dat de vreem
deling, door den vondeling eertijds in aanra
king met den timmerman was gekomen. Groote
en voorname kennissen had immers vader
BraDd nooit gehad.
De vreemdeling had zich aan de tafel neer-
op zullen das fabrikanten, die voor 't
gemak thuis laten werken, ter dege heb
ben te letten.
Er is intmschen een ander bezwaar aan
't geciteerde artikel verbonden. Er is n.l.
sprake van het «uitgeven» van producten,
een omschrjjving, die geenszins uitsluit
het quasi vevkoopen ervai. Oogetwjjfeld
is dit een maas in de wet, welke Mr.
Veldman ia 't Hbld. voorstelde te
stoppen met deze dra^d: «uitgeven» te
vervangen door «al of niet tegen bsteüug
worden verstrekt»
Dat wjj op een en ander wezen vindt
zijn oorzaak hierin wjj zouden het zeer
betreuren indien de Arbeidswet de huis
industrie giug in de hand werken. De
woningtoestauden zjjn vaak toch al
treurig genoeg, zo odat wjj er tegen moeten
waken die niet te verergeren. Wat ia de
fabrieken geschiedt, bljjve daar, tot heil
der arbeidersgazinneu, welke wjj oraarne
zooveel mogeljjk vrijheid en gezondheid
in hun huizen gunnen.
Ge zjjt dan de zoon van den overledene?
begon hij.
Zijn pleegzoon, om u te dienen. Ik
heb mijnen braven, geliefden weldoener ver
loren.
't Is een jaar geleden dat ik den for-
schen man hier heb gezien. Hij zat daar in
den armstoel en rookte zjjn pijpje. Het
werk Van den dag had hem nauwelijks ver
moeid.
Albert herhaalde hierop in 't kort de oor
zaak en den afloop der ziekte van zijnen
pleegvader.
Werd uw vader dan erg gekwetst vroeg
de vreemde heer.
Zeker, zooals ik u toch zoo juist mede
deel.
Door den stoot van een balk
Toen koning Alfonso Zaterdag de
grot van Arta op de Balearische e landen
1 bezocht, struikelde hjj.
Z.M. bekwam geen letsel en opstaande
zeide de Koning: deze plaats zal voor-
't aan de «Grot van koningsval» heeien.
In het kwartier Perro Plata te Madrid
werden door een instoiting 13 personen
onder de aarde bedolven. Drie der slacht
offers zjjn gedood.
De Czaar heeft grootvorst W 1 a d i m ir
ter gelegenheid van zjjn geboortedag een
schrjjven gezonden, waarin Z. M. zjja er-
kenteijjkheid betuigd voor al hetgeen de
Prins voor het Russische leger heeft ge
daan.
De Grootvorst ontving de portretten
der keizers A 1 e x a ri d e rjjll, N i c o 1 a a s
1, A 1 e x a n d e r III en van hem zelf,
omzet met diamanten. Eea sooitge-
Ijjke hulde is door deu Czaar gebracht
aan den oud-minister van oorlog Miiantine
ter gelegenheid van zjjn gouden jubileum
als hoofd- en opperotficier.
—Te Warschau is een samenspanning
ontdekt, waarbjj de onlangs opgerichte
Poolsche separatistische revolationnaire
groep beirokken moet zjjn. Daze groep
weDsehte,door partij te trekken vau de
inoeiljjkbsden waar n Rusland tengevol
ge van den oorlog verkeert, de vaan vao
den opstand in Polen ts verheffen.
Men meldt dat 18 van de samenzweer
ders al gevonnist en opgehangen zjjn.
Ook te Petersburg moe ea vele Poolsche
werklieden in verband met het complot
opgepakt zjjn.
Ja, mijnheer 1
Door enkel toeval P
Ja, ten minste
Gelooft gij werkeljjk dat het enkel toe-
Val was
Albert staarde deu vreemdeling verwonderd
aan. Nog nooit was er over die zaak eenige
twijfel in zijnen geest opgekomen.
Mijnheer, wien kan het ooit in de ge
dachte komen eenen braven werkman wetens
en willens te verongelukken, die nooit zjjnen
evenmensch beleedigt en, zooveel in zijn ver
mogen is, goed doet.
Ja wel, dit is meer dan eens ge
beurd I
Neen, een booswicht van dien aard be
staat er niet
Herinnert ge u nog de omstandigheden
die bjj het ongeluk plaats gehad hebben
O, mjjnheer, ik zelf was bjj den bouw
werkzaam, die mjjn vader bij de af*ez'gheid
van den meester bestuurde. Wjj stonden op
de tweede verdieping, van welke de balken
gelegd waren de daksparren werden opgehe-
schen, bij het draaien van eenen balk, die
aan het touw in de lucht hing, ge weet im
mers hoe dit in zijn werk gaat
Ja, ja, ik weet dat, vertel maar verder.
De werklieden waren misschien te haas
tig en te driftig, kortom, de hangende balk
draaide in het rond en trof bjj het nederziu-
ken mjjnen vader, dien ik haastig greep om
hem voor vallen te behoeden. Dat vader z>ch
juist daar bevond was een toeval, ieder ander
die er gestaan had, zou ook getroffen zjjn ge-
Over de botsing die tusschen gendarmen
en Socialisten te Grosswarsdstein heeft
plaats gehaf, waarbjj 23 personen ge
dood en 40 zwaar gekwetst werden,
wordt nader gemeld, dat gendarmen het
bevel hadden ontvangen om de socia
listen en een.aantal leden van da onaf-
hankeljjkheidspartjjen te beletten eene
vergadering te houden. Toen de gendar
merie de orde trachtte te herstellen,
schoot een socialist den wachtmeester
van de gendarmes doed. Deze laatsten
vuurden daarop een salvo af, met het
gevolg dat dooden en gekwetsten vielen.
De Hongaarsche regeering heeft het
geheele stakinrscomité laten gevangen
nemen. Drie leden van het Comité werden
in de socir l-democratische-club te Buda-
Pest gearresteerd.
Op het dreigement der Socialisten, die
60.000 werklieden te Buda-Pest tot sta
king willen overhalen, slaat de Regeering
geen acht.
Bj de spoorwegen zjjn ruim 500 nieuwe
beambten in dienst genomen en honderden
melden zich aan om de stakers te ver
vangen.
Da Regeering heeft het voorstel der
stakers om weder aan het werk te mogen
saan, van de hand gewezen. Het verkeer
ger treinen ia weer geregeld.
Er moeten tusschen Frankrijk en Spanje
reeds onderhandelingen zjjn geopend in
zake Marokko. Spanje verwacht dat Fiank-
rjjk bepaalde voorstallen zal doen, waar
over dan verder te discussieeren valt. Io-
tusscben heeft deSpaansche minister van
Buitenlandsche Zaken verklaard, dat het
Fransch—Engelsch vei drag de Spaansche
rechten in Marokko nitdrukkeljjk erkende
en dat Spanje moeiljjk meer wenschen
kon.
De oppositie-pers maakt zich nogal
vrooljjk om dit optimisme van den Mi
nister.
De minister-kerkvervolger Combes
heeft alweer een rederoering gehouden,
nu op het eiland Oléron. Hjj sprak over
zjjne pogingen om Frankrjjk te bevrjjden
van het clencale juk. Vooral ging bjj te
keer tegen de religieusen.
Mst het onnoozelste gezicht ter wereld
verklaarde de afvallige, dat het hem niet te
doe n was om den godsdienst te bestrjjden.
Kan men zich grooter huichelarjj voor
stellen, dan die van den Kerkvervolger
Koning Edward van Engeland heeft
aan koning Wilhelm van Wurtemberg
de versierselen der Orde van den Kouseband
aangeboden.
Te Berljjn is een Duitsch-Joodsche Ver-
eeniging opgericht.
Doel der Vereeniging is om alle Duit-
sche Israëlieten te zamen te brengen ter
bescherming hunner belangen men zal
geen algemeeue politiek drjjven, geen
Joodsch centrum vormen,geen principieele
worden.
Neen I aan misdaad geloot ik niet. Geen
der kameraden, die aan dien bouw werkten,
was daar slecht genoeg voor.
Zoo ge heden de begrafenis hadt gezien,
zoudt ge anders oordeelen over de liefde en
achting, welke mjjn vader genoot.
De vreemd i beschouwde met bjjzondere aan
dacht den jongeling. Eensklaps vroeg hjj
IIw vaier had dan geen vjjanden?
Niemand dien ik tot eenen moord in
staat zou kunnen achten.
Ipreken wjj er dns niet meer van.
Hoe komt ge op dit vermoeden, mijn
heer? vroeg Albert. He begrjjpt dat voor mjj
alles gewichtig is, wat ik nopens den overle
dene, mjjnen weldoener, kan vernemen.
Spreken wjj er niet meer van I Andreas
Brand, hoewel een werkman, was voor mjj een
dierbare, waardige vriend, wiens gedachtenis
ik in eere zal houden.
En wie, mjjnheer, heeft mjjnen vader
met de vriendschap vereerd, waarvan g -
spreekt.
Deze vraag kin ik u niet beantwoor
den maar ik beken dat de dood van den
braven man mjj onheil brengt, indien gjj er
niet toe besluit in de plaats van den over
ledene te treden.
Alberts verbanng had den hoogsten graad
bereikt.
Wat moet ik iu dat geval doen, mijn
heer
oppositie voeren.De Vereeniging heeft haar
hoofdzetel te Berljjn.
Een geval, dat nog al pleizierig werd
opgenomen, deed zich te New-York met
de vermaarde Zangeres Mme Calvé voor.
Zjj zou in de Groote Opera optreden
als «Carmen» en een aantal studenten
stond bjj den ingang van het gebouw,
om haar hulde te bewjjzen.
De jongelieden versperden echter den
toegang. M en beval hun, uiteen te gaan
en toen zjj niet heengingen, begon men
hen te bespuiten met een brandspuit-
slang.
Ongelukkig kwam juist op dat oogen-
blik Mme Calvé aan en de kunstenares
werd kletsnat door den dikken water
straal, Zjj nam echter die onverwachte ver-
frissching eigenljjk toch ook een ge
volg der geestdrift voor haar zeer
welgemoed op en zjj zong hare partjj in
«Carmen» zoo schoon als ooit.
Te San Francisco heeft Zondag alwe
der een nieuw bestuurbaar luchtschip
eene uitvinding van Dr. Go t i een
proeftocht gehouden.
Het luchtschip, sigaarvormlg, gevuld
met bydrogeen en 1900 pond z waar, steeg
op tot een hoogte van 1000 meter en
legde een afstaud van 4 mjjlen af, waarbjj
het in alle richtingen kon worden bestuurd,
Natuurljjk zal het mededingen bjj den
wedstrjjd te St.-Lonis.
Bg ie beraadslagingen over de be-
grooting van Buitenlandsche Zaken in
de Belgische Kamer van afgevaardigden,
heeit de heer Wo este, er op gewezen*
dat hjj, hoewel voorstander van arbitrage
te zjjn, de regeling der Venezuélaansche
quaes tie niet geschikt vond om de zaak
der arbitrage te dienen.
Men heeft er te veel, naar zjjne meening,
rekening gehouden met de rechten van
den oorlog. En ook hetgeen op dit oogen-
blik in het Verre Oosten gebeurt, is niet
geschrikt om het gezag van het beginse
van arbitrage te versterken.
De sprekeruitte den weusch, dat eens
de tjjd komen zal, dat alle natiën de
hulp znllen inroepen van het Haagsche
Hot.
Admiraal W i r e n i u s, commandant
van het Russische Baltisch eskader, heeft
zjjn hem eerst te kennen gegeven, dat
het bemeent gegeven bevel om naar het
Verre Oosten te stoomen, werd ingetrok
ken en bjj in de haven van Libau moest
bljjven. De Admiraal hoopt, dat hjj op
dracht zal krjjgen met zjjn eskader, be
staande uit 15 slagschepen en kruisers,
aan den strjjd tegen de Japanners te
mogen meedoen, hg is overtuigd, dat de
Japanners het niet zullen wagen hem zjjn
weg te versperren om zich naar Port-
Arthur te begeven, een gevecht in volle
zee zou voor hen te gevaarijjk zjjn, om-
Luister bedaard, mjjn jonge vriend wjj
zullen elkander verstaan als ik u zaken me
dedeel, welke slechts een vertrouwde vriend
van den overledene mag weten j maar beant
woord mjj vooraf eenige vragen.
Gaarne mjjnheer.
Heeft de overledene een testament na
gelaten
Mijn vader heeft van een testament ge
sproken, maar ik heb er geen gevonden. Ook
onze dorpschout weet er niets van.
Dat is heel jammer I Mevrouw Wip-
reeht is eene rjjke vrouw, die dezen kleinen
grond niet noodig heeft en gemakkeljjk leven
kan. Ook heeft zij geene verwanten, voor welke
zij te zorgen heeft. Indien zij mjj uit dit
huisje zet, ben ik dojd arm.
Albert zuchtte diep en zwaar bjj de ge
dachte aan zjjne armoede, zjjn verlaten toe
stand en Lonize.
Ge ziet, voegde hjj erbjj, dat ik geheel
openhartig ben.
Dat is mij van uwentwege zeer aange
naam, jongeling, want ik neem bet warmste
deel in uw lot en het beroep, 't welk
mgn vriend Brand in zjjn leven zoo lief
was.
Wordt vervolg i.)
