No. 3691
Maandag 9 Mei 1904.
29ste Jaargang
ti)ag6laó voor sSftooró- on
Katholieke actie.
HET GEHEIM
vaD een Vorstenhuis.
BUREAU St, Janastraat. Haarlem.
B [J I T IS N L A N~d7~
Daitüchland.
Rusland.
Frankrijk.
De oorlog in het Oosten.
ABONNEMENTSPBIJS.
Per 3 maanden voor Haarlem ....••fl ,20
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post 1,50
Voor het buitenland 2,90
Afzonderlijke nummers0.03
Dit blad verschijnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.]
Hoofdredacteur-Directeur W. KÜPPERS.
PBIJS DEB ADVEBTBNTIEN.
Van 16 regels 50 Cents
Elke regel meer 7l/a r
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant.
AGITE MA NON AGITATE.
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Génerale Publicite, Elrangèn
G.L. DAG BE Co JOHN., f. JONES SuccParts 31 bis Faubourg Montmartre
Er staat iets grootsch te gebeureu on
der ons, KatholiekenHet Doorluchtig
Episcopaat heeft zjjn goedkeuring verleend
aan Statuten en Reglementen voor de
Katholieke sociale dictie, terwjjl op den
aldus gelegden sterigen basis, zich weldra
zal vormen een «Comité voor de Katho
lieke s:ciale actie.» De stichtings-verga-
dering zall6 Mei te Utrecht worden ge-
houden.
Wie dit alles ons hebbeu voorbereid,
weten we niet. Slechts vier namen ver
gezellen de eerste bekendmaking. Maar
dit viertal zjj dan alvast met eere ver
meld. Het zjjn de heerenL. Ridder
de van der Schneren, Henri
Cramer, Jos. Cuypers en P. J.
M. A a lb er se. Zjj werden ter zjj de ge
staan door mannen van alle rangen en
standen priesters en leekeo, fabrikanten
en werklieden, vertegenwoordigers van
Boerenstand en handeldrij venden Midden
stand, hoofdbestuurders veler vereenigin-
gen, journalisten en socialogen.
En wat willen deze a'len? Eerstens
een organisatie van de propaganda voor
de Katholieke sociale actie. Maar dit is
niet genoeg! Zjj wille j ook de practische
activiteit dsr Katholieken op sociaal ge
bied vergrooten en versterken.
De weg, waarlangs zjj dat doel trach
ten te bereiken, is waarljjk vernuftig en
sluit geheel aan bjj het reeds bestaande.
Beter nog de .eigenljjke actie bljjft be
rusten bjj de bestaande en op te richten
vereenigingen, terwjjl uit deze allen dioce
sane comité's worden gekozen, welk vjjft il
weder federatief kan samenwerken, zoo
dat er voeling komt tusschen wat ver
spreid stond, zoodat er eenheid wordt ge
bracht in vele groepen en afdeelingen.
En men weet het: eenheid geeft kracht.
Hier in bjjzon derheden uiteen te zet
ten, hoe alle die comité's zullen ontstaan
en weiken, zou ons te ver vosren. In 't
kort komt de organisatie hierop neer er
worden overal uit de besturen der ver
eenigingen met uitzondering echter
der Kiesvereenigingen «Plaatseljjke
Comité's voor de Katholieke sociale actie»
gevormd. De voorzitters en secretarissen
di' r plaatselijke comité's vormen rechtens
de Diocesane comité's, welke laatste ge
heel zelfstandig zjjo. Zoo zelfstandig zelfs,
dat ze niet gebonden zullen zjjn aan be
sluiten, genomen op vergaderingen der
Voorzitters en Secretarissen van de dic-
cesen, samengekomen, onder goedkeuring
van het Episcopaat, voor de bespreking
FEUILLETON,
34
Vervolg.)
Albert wist niet wat hij van deze dame
moest denken. De bijzonderheid dat vader
Brand hij haar in goede gedachtenis stond,
stelde hem gerust en onderdrukte den twijfel
die zich in hem verhiefEtesds den volgenden
dag moest, poo hij meende, hem duidelijk
toonen met welk oogmerk men deze avontuur
lijke reis ondernomen had. In ;den grond
zijns harten hoopte hjj dat de sluier zou
worden t opgeheven, die geheimzinnig zijne
afkomst bedekte. Maar wat beteekende de
droefgeestigheid van mjjnheer Ignaaz, die bjj
zjjn bezoek te Buchau nochtans levendig en
bepaald gesproken had? 't Was alsof eene die
pe treurigheid, een hevige zielesmart hem on
bekwaam maakte om met andere menschen te
verkeeren.
De gravin gaf het teeken tot opstaan.
Zjj nam haren krukstok en verwjjderde zich
van de tafel.
Ook de twee mannen verlieten nu hunne
plaatsen.
Eerbiedig kuste Ignaaz de oude dame de
hand.
van een federatief doel. Bislissiugen van
dergeljjke bijeenkomsten zullsn iu geeu
enkel diocees van kracht zijn dan ua
uitdrukkelijke goedkeuring vaa het Dio
cesane Bstuur.
Zoo is iu grove trekkeu de organisa
tie, welker levensvatbaarheid vooral hier
door wordt gewaarborgd, dat zjj wjj
wezen er reeds op het zelfbestier aller
bestaande en op ta richten vereenigingen
ongeschonden laat. In de toelichting van
het reglement lezen weDe vakactie
bljjft bjj de vakvereenigingen, de liefda
digheid bij de charitatieve vereenigingen,
de woningbouw bjj de arbeiders- ot spe
ciaal daartoe op,te richten vereenigingeD,
drankbestrijding bjj Kruisverbond enz., de
middenstandsbeweging bjj de Hanze enz.,
landbouwbelangen bjj den Boerenbond,
jeugdige personen bjj da Patronaten. En
zoo de gansche rij onzer instellingen
iangs. «De nieuwe organisatie echter moet
worden het groote vliegwiel, hatwelk
maakt, dat de geheele machinerie, al die
afzoüderljjke radertjes, goed loopen, wat
vlugger .hier, wat langzamer misschien
daar, regelmatig en deugdeljjk overal.»
Goed weten wat gedaan moet worden
en hoe het gedaan dient te worden, dat
is 't eerste vereischte van iedere actie.
Dat welen te bevorderen, tot dat practi
sche werken aan te sporen en aan te vu
ren, ziedaar het doel, dat deComité's
voor de Katholieke Sociale Actie zich
moeten voorstellen.
Tot bereiking van dit doel zullen ze
al dadelgk over 't gansche land samen-
werken en wel:
lo door het oprichten van een biblio
theek van boeken en tijdschriften, op de
godsdienstige, zedeljjke en maatschappe-
ljjke viaagstukken van den dag betrek
king hebbende, welke geschriften tegen
zeer kleine vergoeding kunnen worden
uitgeleend.
2o door het doen schrjjven, drukken
en verspreiden van zeer korte, bevatte-
Ijjke, maar degeljjke en uiterst goedkoope
vluchtschriftjes, de genoemde vraagstuk
ken betreffende
3o door het bjjstaan en doen optreden
van sprekers.
Er valt natuurljjk nog veel meer te
doen, wat vanzelf zich wei zal voordoen.
Als de wagen maar eenmaal rolt. Be
stuurder van dit voertuig der Roomsche
actie wordt de algemeeue secretaris, die
benoemd onder goedkeuring van het
Episcopaat—zorgen moet, dat alles in 'c
rechte spoor bljjlt en de &tand van zaken
steeds open ligo voor ie Ier, die gerecb-
Nu heb ik hem gezien, zeide zj] ern
stig.
Zijt gij tevreden?
Hjj behaagt mij. Ga voort met mijne be
velen te vervullen Was Andreas niet dood
Gaarne had ik den goeden man nog eens gespro
ken Heet hjj Albert.
Ja, genadige vrouw
Albert! Albert! Men geve hem betere
kleederen. Ik beveel het.
Uw bevel zal vervuld worden.
Ik reken er op I Uwen arm, Ig
naaz.
De oude dame legde haren liukerarm op
den rechterarm van Ignaaz met hare rech
terhand leunde zjj op den krukstok, dieu zij
behendig wist te behandelen. Zoo verliet het
paar de zaal, zonder zich verder met den
jongeling te bemoeien, die hen verwonderd
nakeek.
Wilde men hem opzetteljjk bespieden en
minachtend voorbijgaan, of behandelde men
hem uit verstrooidheid als eenen gast, die
slechts geduld wordt In het naaste geval
had hg met zonderlinge menschen te doen
in het eerste was er weinig hoop om het
geheim dat hem aan het hart lag, te door
gronden
Mijnheer Albert, sprak de lange Jozef
hem toe.
Ha, zjjt gjj nog hier?
Ik ben er altijd, steeds bij u, zooals ik
mij reeds vroeger veroorloofd heb u te zeg
gen.
Wat moet er nu gebeuren
tigd is, zich daarvan op de hoogte te
stellen. Dat secretariaat van zoo'n .veel
hoofdig samenstel kan een druk baantje
wordeu De dignitaris wordt dan ook be
zoldigd, zoodat hjj zjjn volle kracht kan
geven aan^de schoone zaak.
Ziehier zeer beknopt wat er gebeuren
gaat in ons Roomsche Nederland. Nog
brter dan ooit zullen wjj gezamenljjkop
trekken, opdat immer grooter kracht ten
goede van ons uitga.
De Roomsche actie groeie en bloeie.
In het Pruisische Huis van Afgevaar
digden heeft de afgevaardigde, de. V.
Bodelsehwingh onder algemeen
gelach en vrooljjkheid zjju maidenspeech
gehouden.
Da. V. Bodelsehwingh, de 70-
jarige grjjsaard, bield op origineels manier,
half guitig, half ernstig, een boetpredi
katie over de partpen, maar werd daarbij,
hoewei men moest lachen tegeljjkertjjd,
levendig toegejuicht.
Er lag een diep ernstige vermaning iu
Bodelschwingh's rede, n.l, over bet
veel praten en niets zeggen der sprekers.
Hjj verzocht geen grofheden of gering
schatting te willen zien in zjjn woorden,
waar hjj met bespotteljjke ironie schilderde
hoe de sprekers der verschillende partpen
hun tpd verpraten. Ten slotte beval hij
de Kanaalwet aan te nemen en gaf hjj
de verklaring zjjn mandaat te hebben
aanvaard, om het onderste proletariaat,
zjjn broeders langs den straatweg, eeu
pleitbezorger te zjjn.
Het aannemen der Kauaalwets-
ontwerpen is zoo goed als zeker. Freiherr
Vod Zedlitz acht de kansen zeer
gunstig en vindt ook di stemming veel
beter daa vroeger. Hei bekende agrari
sche blad zegt, dat het dezen iudruk niet
gekregen heeftde regeeriug is wel is
waar bjj de indiening van het ontwerp
veel voorzichtiger en behendiger geweest
dan vroeger, doch van het volkomen uit
den weg ruimen der bezwaren of een
werktljjüte verzwakking der tegenargu
menten, heeft het blad niets gemeikt.
Uit Manchen wordt geuielf, dat
aldaar is overleden professor F i a n s
von Lenbach.
Leobach werd 13 Dec. 1836 te
Schrabenbauaeu (Beieren) geboren en
was aanvankeljjk bestemd voor het met
selaarsvak. Op aansporen van den dieren-
schilder Hofner wjjdde hp zich aan
de kunst, Hjj maakte studiereizen naar
Italië en Spanje en ontwikkelde zich
gaandeweg als portretschilder. T 11 i a a n,
Rembrandt en Velasquez wek
ten bovenal zjjn geestdrift. Onder Lea-
b a c h's meest vermaarde portretten
behoorèn o. a. de ven Paul Heyse,
Gladstone, Wagner, Liszt,
Ge volgt mg naar de kamer, die voor u
gereed is gemaakt. De nacht is te kort en wij
moeten rusten.
De bediende uam eeu zilveren kandelaar
en ging vooraan. Hjj beklom eene gemak
kelijke trap, ging door eenen gang eu open
de eene deur. De arme Albert was als ver
blind van de pracht der kamer welke hij bin
nentrad.
Jozef wees op eene alkoof, die met eene gor
dijn van groene zijde gesloten was.
Hier heeft Andreas meer dan eens ge
rust ook gij zult niet waken na de ver
moeienissen der reis, voegde hg er glimla
chend hg.
Tegelgkertijd schoot hg de gordijnen open,
zoodat het prachtig bed zichtbaar werd.
Wel I mgnbeer Jozef, wat prachtig bed!
Wat belieft irijnheer?
Waar ben ik hier eigeljjk
Bjj goede menschen, mjjnheer.
Dat begrijp ik, maar ik zou, om licht
te begrjjpen redenen, iets meer willen we-
i ten.
I Ge hebt beloofd nauwkeurig geljjk uw
pleegvader te handelen.
- Ja.
Andreas Brand heeft zulks Dooit ge
vraagd.
Ik meen toch dat eeu goede zaak het
I licht niet hoeft te vreezen.
1 Het geldt hier een familiegeheim en
het geluk vaD, Ik zeg u nogmaals, goeie mm.
schen.
i Ga gerust te bed en vertrouw u op
voorts van verschillende vorstelpke per
sonen en vooral ook van Bismarck,
Met de Russische leening wil het maar
niet vlotten. De laatste nederlagen in het
Verre Oosten, hebben de financiers de
beurs dom dichthouien, waardoor ern
stige moeilijkheden zjja gerezen, zoodat
nu de tot stand koming twijfelachtig
mag hèeten.
Baron Hos kier van het Comptoir
Nationale d'Escompte de Paris, is op
aitnoodiging van den Minister van
Financiën thans naar St. Petersburg ver-
trokken, waarschpnlpk iD verband met
een leening, en ook vertegenwoordigers
van de Banque de Paris et des Pays-Bais
zpn weder naar St. Petersburg.
Rn land scbjjnt haast te hebben met
de leening. De financiers daarentegen
zien nog eens graag een beetje de kat
uit den boom.
Men maakt zich ic de Fransche Repu
bliek zeer druk met het protest vau Z.
H. Pi us X. aan de Mogendheden tegen
de reis van president L o a b e t naar het
Quirinaal te Rome. De Temps protes
teert er tegen en noemt bet met de di
plomatieke gebruiken in strjjd, dat ook
van de Pauselijke nota mededeeling is
gedaan aan de «Osservatore Romano.»
De andere bladen waaiouder «Journal
des Debats» zpn minder heftig. In elk
geval trachten de kerkvervolgers er mant
uit tr slaan om nu geheel met het Va-
ticaan te breken.
De groote vraag ia nu, welke houding,
de heer Delcassé, van wien be
kend is, dat hjj een voorstander is vaa
het handhaven der relatiën met den H.
Stoel, bjj gelegenheid dat de Panselpke
nota in de Fransche Kamer wordt ge
bracht, zei aannemen.
De radicale linkerzjjde in de Kamer
schjjnt reeds het plan te hebben opgevat
om de Regeering over de Pauseljjke nota
te iuterpelteeren.
De gezondheidstoestand van Wal
deck Rousjseau, den vader der ver-
banniugswet der religieusen, is bedenke-
ljjk. Sidert eanigen tpd is hjj ljjdende
aan kanker aan de lever en deze ziekte
is plotseling verergerd. Hjj heeft eene
operatie ondergaan met gunstigen afloop.
Nadere bpzonderheden omtrent den aard
dezer operatie zjju niet bekend.
In den laatsten tpd leed hjj telkens
aan hevige aanvallen. De geneesheeren
verklaren dat er nog eenige hoop op
herstel is. Gisteravond te 6 uur luidde
het bulletin «Pols en temperatuur nor- I
maal. Groote zwakte.»
De heer L o u b e t en de in Parjjs
vertoevende ministers laten zich dagelijks
eenige malen van den toestand op de
hoogte houden.
Te Marseille ziet het er aan de
haven treurig rit, er liggen thans een
90 ta! schepen door de werkstaking ont-
tnigd in de haven. Groot is de schade
die geleden wordt.
Een treffend geval had gisteren plaats
aan het station te Rpssel. De laatste zus
ters die uit het gasthuis verdreven wer
den, een viertal, dat de stad verliet, werd
opgewacht door generaal Jeannerp
met tal van officieren.
De Generaal bedankte de zusters zeer
ontroerd voor al het goede, dat zjj aan
de ljjdende soldaten bewezen hadden en
drukte zpn diepe genegenheid en eerbied
voor de steeds door de zusters betodnde
opofferende liefde aan de ljjdende mensch-
heid. Tal van officieren van den genees
kundigen dienst brachten eveneens de
verdreven Zusters bjj hun vertrek een
hartelpken afscheidsgroet met een tot
wederzien.
een reeds bejaard man.
Jozef zweeg bewogen, de laatste woorden
had hjj met bevende stem gezegd.
Spreek voort, bad Albert, doch Jozef
was verdwei.en.
Op u berust de hoop eener geheele fa
milie, sprak Albert tot zich zeiven, terwjjl hjj
zich ontkleedde. Dit is reeds ietsO, als
ik slechts om der wille van Louize, mjjne
ouders leerde kennen.
Hjj legde zich in het frissche sneeuwwitte
bed neder, na de kaarsen uitgedoofd te hebben
De slaap kwam spoedig, met de macht welke
hij op de jonge lieden gewoon is uit te oefenen
Onder de aangename gestalten, welke de droom
voor zjjn geest tooverd-, was die van Louize
het aangenaamste.
De tjjd, op welken de werkman gewconljjk
opslaat, was reeds lang voorbij, want de zon
schoot hare stralen door de vensters, toen hjj
ontwaakte. Het was hem alsof hjj de jongste ge
beurtenissen gedroomd had. Verwonderd wreef
hjj zich de oogen. De schitterende kamer
verblindde hem schier. Hij sprong overeind.
Naast het bed lagen de fijnste kledingstuk
ken, zooals een man naar de mode slechts
wenschen kan. Albert herinnerde zich het bevel
der gravin; hjj aarzelde zich te kleeden. De
zwarte broek, de verlakte laarzen, het witte zjj-
den vest en de zwarte frak pasten, alsof zjj
er naar gegoten waren, op de slanke en krach
tige gestalte van den jongen timmerman; zelfs
een overhemd ontbrak niet, dat aan fijnheid
alles overtrof, wat Albert tot nu toe gezien
had.
Bp het gevecht en den terugtocht der
Rassen aan de Taloe-rivier hebben de
Japanners, die met een drie dubbele macht
de Russische voorposten aanvielen, ont
zettende verliezen aan manschappen ver
loren.
Ongeveer 4500 Japanneis zpn gevallen
waaronder 2800 doodan. Een escadron
Japansche cavalerie, dat de Rassen achter
volgde, werd geheel in de pan gehakt.
De Japansche ambulances zpn opgeprap
met gekwetsten.
De verliezen der Japanners bp de
laatste paging om den haveningang van
Port-Arthur te versperren, worden door
de Rassen op ongeveer 300 geschat.
Volgens een bericht uit Liano-Yang
vochten aan de Yaloe rivier 42.000
Japanners met 150 kanonnen tegen 8.900
Russen en met 24 kanonnen.
Da Russen hadden kannen vermoeden,
dat ze zich tegenover een overmacht zou
den bevinden, bovendien schjjnt de be
doeling der Russen alleen te zpn geweest
de Japanners aaa de Yaloe eenigen tjjd
op te houden eu hnn bewegingen te hin
deren, en om deze reden hadden de Ras
sen in de eerste plaats hun terugtocht
moeten verzekeren.
Nu heeft hnn de terugtocht 28 stukken
geschut gekost, wat natuurljjk een alles
behalve gunstigen indruk zal hebben ge
maakt op de Russische manschappen.
Uit de verschillende berichten valt op
te maken, dat het aan moed en volhar
ding aan beide zjjdsn bij de troepen niet
ontbroken heeft. De bete ikenis van het
gevecht aan de Yaloe mag echter niet
te hoog geschat worden.
De verliezen aan geschat en vaa enkele
honderden gevangenen zpn voor de Rus
sen natuurljjk niet onoverkomelijk en zpn
feitelpk te wjjten aan een toevallige fout
van een der bevelhebbers.
De Japanners zpn begoonen met hun
tweede legerkorps te ontschepen op het
schiereiland Liaotong ten einde de Rus
sen den pas af t9 sojjden naar Port-
Arthur en de verbinding van deze sterkte
met Moekden at te SDpden.
Ter aanvulling van dit bericht wordt
Met de jjdelheid van een jongen man, die
steeds te behagen zoekt, bezag hjj zich in den
spiegel, 't w»s een baron!
Met krullend haar, het bruine, edel gevormde
gezicht, de groote blauwe oogen en den kne
vel op de bovenlip, ja, Albert was meer dan
belangwekkend, hjj was schoon. Verwonderd
scheen bij over zich zeiven.
Nooit had hjj zulk een fraai costuum ge
dragen, wel dikwjjls benjjd aan de kantoor
klerken, die minder dan een flink werkman
verdieuen, maar er uitzagen als heeren.
Dat waren kale heeren*
Hjj echter, nu, neen! hjj was heel anders.
Was dat wel zoo? dacht hjj dan weer.
En verder:
Wat gaat hier met mjj gebeuren? vroeg
hjj zich af Drjjtt menden spot met mjj of
zal ik werkeljjk een voornaam man worden
De vondeling, diende arme timmerman in zjjn
huis heeft genomen, geljjkt heden aan eenen
baronl lk heb eens eene komedie gezien,
waarin dergeljjke zakenvoorkwamen.toen schud
de ik het hoofd en lachte om die dwaasheden,
nu gaat het werkeljjk met mjj nlzoo.
Hjj zag iu de kamer rond, alsof hjj twijfel
de van zich zeiven, want alles was inderdaad
vorstelijk ingericht. De muren glinsterden van
rood zjjden behangsel en van goud.
Wordt vervolgd.)
